Dahlia

Een Dahlia is natuurlijk niet éénjarig, een Dahlia is een knol en ze is meerjarig. Maar ik wil haar hier toch graag noemen, omdat je Dahlia’s eigenlijk prima als éénjarige kunt telen.

Niet alle Dahlia’s, van vooral de grote, zeer gevulde bloemen kunnen geen zaden worden geoogst, die moeten vegetatief (via stek) worden vermeerderd. Maar juist de wat kleinere, enkelbloemige, (en soms toch ook wel dubbelbloemige rassen) kunnen makkelijk via zaaien worden vermeerderd.

De zaden kiemen snel, bij kamertemperatuur binnen 1 tot 2 weken. Zaai ze toch in maart voor, dan krijgen de zaaisels kans om toch alvast goed te groeien en al een leuke plant te maken, ze moet tenslotte in 1 jaar flink groeien, een knol maken en bloeien.

De zaailingen mogen vanaf eind april/begin mei worden uitgeplant, wanneer ze groot genoeg zijn. Slakken zijn dol op de jonge zaailingen, houd daar rekening mee (als de zaailingen eenmaal ouder worden, vinden de slakken de Dahlia’s niet interessant meer).

De eerste 2 maanden groeit de plant flink, mits ze op een zonnig plekje staat (mag eventueel ook in halfschduw). Vanaf ongeveer half tot eind juli gaat de plant bloeien, afhankelijk van de Cultivar kan ze in bloei zo’n 40 tot wel 80 cm hoog worden. De bloei gaat door tot ver in de herfst, tot de eerste nachtvorsten komen.

De kleuren van de bloemen zijn er van wit tot roze en lila, maar ook rood, geel, oranje. Er zijn enkelbloemige en dubbelbloemige rassen, en zijn bloemen die in een effen kleur bloeien maar ook bloemen in meerdere kleuren(vaak in de vorm van spetters en spikkels maar soms ook door een andere kleur bloemblaadjes rond het hart van de bloem).

Gemakkelijk zaden van te oogsten (van de soorten waarvan zaden geoogst kunnen worden, en daar kom je vanzelf achter). Laat een uitgebloeide bloem aan de plant, ze ziet er in het begin bijna uit als een bloemknop maar dan wat puntiger. Wacht tot je tussen duim en wijsvinger de uitgebloeide bloemblaadjes kapot kunt wrijven (ze zijn dan bruin en droog). Daartussen zie je de vrij grote, langwerpige zwarte zaden, ze vallen door de zwaarte tussen de dorre bloemblaadjes uit.

Je kunt er voor kiezen de zaden het jaar erop weer te zaaien. Houd er wel rekening mee dat wanneer je meerdere planten bij elkaar hebt, ze gemakkelijk kunnen kruisen waardoor je uit de zelfgeoogste zaden andere bloemkleuren krijgt.

Je kunt er natuurlijk ook voor kiezen om in de herfst de plant uit te graven. Je ziet dan dat ze al een kleine knol heeft. Die kun je vorstvrij in iets vochtige gemaakte turf overwinteren en in april het jaar erop weer uitplanten. Als je dat wilt, is het natuurlijk belangrijk dat de knol zo groot mogelijk is voor het overwinteren, het is dan beter wanneer de plant dus zoveel mogelijk groeit en zo min mogelijk energie verspilt aan bloei en zadenvorming.

Zorg voor een goede knol dat je de bloemen na de bloei afknipt, en wellicht is het zelfs beter om een aantal bloeistengels te verwijderen voor de bloei. Zelf vind ik dat erg zonde. Daarom zijn de knollen hier niet altijd even goed om te overwinteren, en nou ja, dan zaai ik ze het jaar erop weer (al mag het duidelijk zijn dat overwinterde knollen het jaar erop groter worden en dus grotere planten met meer bloei geven).

Mijn favorieten: kijk vooral naar de foto’s op deze pagina voor de rassen die er zijn. je kunt vaak mengsels kopen, en dan enkelbloemige lange mengsels, of donkerbladige mengsels, cactusbloemige mengsel, of mengsels in bepaalde kleurschakeringen.

Op de foto hieronder zie je een uitgebloeide Dahlia. In het begin zit  de uitgebloeide bloem nog als een puntig bolletje bij elkaar. Maar als ze zover open staat als je op de foto ziet zijn de zaden rijp om te worden geoogst. Voor alle duidelijkheid, dit is een bloemknop:

Glanzend, met sappige groene kelkblaadjes (boven de bloemknop), en als je er voorzichtig in knijpt voel je dat ze dik en gevuld is.

Een zaadpeul van een Dahlia lijkt er wel iets op, maar is iets puntiger, de kelkblaadjes zijn ondertussen bruin en hard en de ‘bloemblaadjes’ zijn droog en dor en vallen gemakkelijk af:

Pluk de hele dot met verdorde bloemblaadjes en spreid ze (terwijl je er met je vingers door wrijft) uit over bijvoorbeeld een stuk papier. Je ziet dan al snel de middelgrote bruinzwarte zaden, ze zijn 1,0 x 0,25 cm lang en breed en bijna schoenlepelvormig:

Laat de zaden drogen en bewaar ze op een donkere, koele plaats. Kiemvermogen (de tijd dat de zaden kiemkrachtig blijven) is ongeveer 3 tot 4 jaar.

Als je eens een Dahliaknol hebt gekocht en geplant, kijk dan in het najaar gewoon of ze zaden geeft of niet (zoals gezegd, niet alle Dahlia’s geven zaden – enkelbloemige Dahlia’s geven bijna altijd zaden, dubbelbloemige soorten soms maar dus niet altijd). Maar andersom geldt hetzelfde: als je eens Dahlia’s hebt gezaaid kijk dan in het najaar of ze een knol heeft gemaakt (en als dat zo is kun je die dus vorstvrij overwinteren en volgend jaar weer uitplanten):

Mocht je Dahliaknollen hebben, dan kun je die ook in het voorjaar oppotten zodat ze wat sneller uitlopen. Van de jonge uitlopers op de knollen kun je in de lente en vroege zomer stekken nemen. In onderstaand 4 minuten durend filmpje laat Sarah Raven zien hoe je dat kunt doen:

Omdat Dahlia’s zo gemakkelijk onderling kruisen is het leuk om te zien wat er uit de zaden van die kruisingen ontstaat. Een lelijke Dahlia heb ik nog nooit gezien, dus gaat het echt om een persoonlijke voorkeur voor hoogte, bladkleur, etc.. Maar altijd leuk om eens te proberen…