Warmte

Allereerst: op de website van Pokon heb ik een blog geschreven over kou (in de moestuin, in de kas, voor de zaden en zaailingen): Vijand in de moestuin

En als tegenhanger ga ik hier dan wat schrijven over warmte. Waar kou een vijand is, is warmte dan een vriend? Zeker, in principe wel. Maar niet als het ‘te’ is, want deze foto met prangende vraag ‘Wat gaat er mis met mijn zaailingen?’ kreeg ik van Karin (met permissie mag ik hier haar verhaal vertellen):

 

Karin zocht naar een warm plekje voor de auberginezaden om te kiemen. In een afgesloten kweekbakje leek een plekje in de badkamer dichtbij de verwarming haar het best. Maar zoals er een temperatuur-ondergrens is, zo is er ook een bovengrens. Dat geldt voor mensen, en dat geldt voor planten. En tijd heeft daar ook nog flink invloed op.

Wij mensen houden van een douche van zo rond de 38 graden. Een douche van 60 graden zou voor mensen veel te heet zijn, maar niet dodelijk. Maar als dat 48 uur zou duren, in een afgesloten badkamer, dan wordt dat een ander verhaal. Denk ik, ik wil er eigenlijk niet eens over verzinnen, akelig.

En ik vrees dat dat is wat er met de zaailingen is gebeurd, gekookt zonder letterlijk te zijn gekookt, maar te lang, te warm in een vochtige en afgesloten ruimte. Hoe warm? Ik heb geen idee maar ver boven de 30 graden, misschien rond de 45 tot 50 graden, gok ik. Meten is weten, en onderschat de kracht van een verwarmingsbuis op een afgesloten bakje met zaden niet. En 45 graden is een temperatuur die een volwassen aubergineplant prima kan verdragen; maar dan wel in licht, een lagere luchtvochtigheid, en met zuurstof.

Om het verschil te laten zien even nog even een foto van mijn blote auberginezaailingen:

 

De steeltjes spierwit, het worteltje cremewit, de blaadjes fris geelgroen, net gekiemd. Je ziet op de foto van de zaailingen van Karin dat het worteltje nog wel wit is, maar het steeltje wordt al een soort van vergeeld heel licht olijfgroen, en de blaadjes zijn al bruin. Helaas hebben deze zaailingen het niet overleefd.

Oftewel; er zijn 3 belangrijke elementen die een zaadje helpen te kiemen; licht, vocht en warmte. En de juiste combinatie zorgt voor de kieming. Eigenlijk is dat gedoe met zaaien dus best riskant; via de deno-methode, in vermiculiet, in een afgesloten propagator, binnenshuis, of juist buitenshuis, noem alle manieren maar op. Want we ‘spelen’ met combinaties van die factoren. Ervaring leert een beetje wat de juiste combinatie voor de juiste planten/zaden is, elke soort heeft een favoriete temperatuur waarin zaden goed kiemen en vervolgens ook goed groeien (bijvoorbeeld; bij tuinbonen is 10 graden ruim voldoende, pepers kiemen niet bij temperaturen onder de 18 tot 20 graden, liever nog iets warmer).

Niet alleen tijdens het kiemen is de combinatie van factoren belangrijk, maar ook na het kiemen, en dan worden ook lucht en voedsel belangrijk. En dan kan het fenomeen van het lang en dun en iel worden van zaailingen optreden. Als de combinatie tussen voeding, vocht, temperatuur en licht niet klopt (bijvoorbeeld als je in de nog donkere februarimaand in een relatief donker en warm huis zaden zaait van planten die van koelte en licht houden, dan gaan zaailingen zich rekken en strekken naar het licht). Zoals wanneer je nu sla bij kamertemperatuur zaait.

Mocht iemand goede foto’s hebben van dat soort zaailingen, laat het dan vooral weten, ik zou er erg blij mee zijn! Want dan kan ik eens een hele pagina met uitleg en foto’s van voorbeelden maken.

Terug naar mijn zaailingen, die staan ook lekker warm, maar dat is dan ongeveer 18 tot 20 graden, in het volle licht, in een raamkozijn op het zuiden, zonder gordijnen. En ook dan sneuvelt er nog wel eens een zaailing hoor, het worteltje net beschadigd bij het overplanten, of gewoon ziek en zwak. Maar het gros doet het goed. Nog even de foto van 1 februari en daaronder de foto van 7 dagen later:

 

Nee, het gaat inderdaad niet snel. Pepers, paprika’s en aubergines zaai ik juist nu al omdat ze langzaam groeien. Maar ze leven, de blaadjes iets groter. En je ziet hier ongeveer een derde van de zaailingen die ik heb, er zijn ook een paar zaailingen die er al zo uit zien:

 

Dat zijn er nog niet heel veel hoor, maar het begin is er. En als er eenmaal een eerste echte blaadje is, naast de 2 kiemblaadjes, dan kan de zaailing gaan groeien. En verwacht ik dat over weer een week dit eerste echte blaadje misschien wel al net zo groot is als de kiemblaadjes, en dat er misschien al een heel klein beginnetje van een 2e echte blaadje te zien is.

Zaaien kost soms dus ook geduld, maar vreemd genoeg kan ik hier wel geduld voor opbrengen, veel geduld zelfs (vind ik zelf). Twee keer per dag ga ik even kijken, even voelen hoe warm het in het kamertje is, alle zaailingen even inspecteren; niets dood of ziek, geen beestjes, genoeg vocht? Ik verzet eens een potje met zaailingen, de één wat dichterbij het zonlicht in het raamkozijn, de ander juist wat verder van het koude raam vandaan.

De zaailingen teren nog steeds op het vocht dat ik na het overplanten gaf (als ze zo klein zijn drinken ze nog zo weinig en met 18 graden verdampt er ook niet veel). Maar over een paar dagen ga ik voor het eerst wat zaailingen een slokje water geven, ook weer heel voorzichtig, met een klein gietertje, en het water iets opgewarmd tot een graad of 18.

Komende week kunnen de laatste zaailingen uit de propagator worden gehaald en overgeplant in potjes met potgrond (gemengd met wat brekerzand). Ik laat zaailingen liever niet langer dan een dag of 2 tot 3 na het kiemen in de propagator staan, want na de warme en vochtige kieming moeten de zaailingen dus vlot het licht in, met zuurstof en grond.

En als dat volgende week klaar is, dan is stap 1 van het begin van tuinjaar 2018 afgerond. En wat dan stap 2 is? Heel veel meer gaan zaaien, thuis bij kamertemperatuur, koud in de kas. Zonder zaaien valt er komende zomer niets te oogsten 🙂 . En nee, nog geen tomaten, geen komkommers, geen courgettes, dat is allemaal voor later. Maar wel snijbiet, spitskool, uien (op de valreep nog even rozerode Florence-uienzaden gekocht), sla, andijvie, etc..

Tot slot nog even een foto van de kas in een ijskoude namiddag:

 

Ja ja, ik moet nog ramen zemen, ik weet het, het is niet mijn hobby. En toch is het licht en zonnig in de kas en warmt die overdag al wat op. Ze koelt in de avond echter net zo sterk weer af, maar daar schreef ik dus iets over op de website van Pokon.

En dit is het resultaat:

 

De eerste tuinbonen kiemen!  Zaterdag doperwten zaaien. Ik verheug me er nu al op!

Abonneer
Laat het weten als er
guest

39 Reacties
Oudste
Nieuwste Meest gestemd
Inline feedbacks
Bekijk alle reacties
Martine

Dag Diana,
Dit is de eerste keer dat ik paprika’s zaai, jouw zaadjes, en alles is uitgekomen !
Heb ze ook met 3 in een potje geplant, nu vraag ik me alleen af of je de stengels moet aanaarden, of, laat je nu alles met rust ?
En wat ben ik blij met de informatie die je met ons deelt, heb er al zoveel baat bij gehad, bedankt Diana !
Groetjes
Martine

Bert

Altijd lastig, die zaailingen in de donkere maanden..Dit jaar heb ik Led-groeilampen ontdekt bij Ikea voor 15euro, die je gewoon in een bureaulamp kan draaien. Ik ga dat eens proberen om iele zaailingen te vermijden. Heb je ervaring met zo’n lampen?

Bert

Ik wacht nog even tot mijn peper- en auberginezaailingen bovenkomen stuur dan zeker wat foto’s door. Ik heb de lamp vorige maand als test al eens in een oude bureaulamp gedraaid en er wat rucola onder gezaaid. De rucola vond het waarschijnlijk wat te warm binnenshuis. Maar alle kamerplanten in de omgeving draaiden zich wel naar de lamp toe. Qua lichtopbrengst in januari zeker geen probleem dus 😉
Bert

Niels janssen

Hoi diana
Ik vind je moestuin geweldig en kijk elke dag of er al iets nieuws op je blog staat.
Ik heb een vraagje voor jou.
Een paar dagen geleden heb ik erwten voorgezaaid in de koude kas. Vandaag ging ik eens een kijkje nemen in de serre en zag dat de zaaigrond helemaal bevroren was, zo hard dat je hem niet gebroken kreeg. De erwten zijn allemaal nog niet gekiemd. (Wat ook normaal is denk ik, erwten kiemen in de koude kas naar mijn weten pas binnen twee weken?)
Nu is mijn vraag of de erwten het gaan redden, of of ik helemaal opnieuw moet beginnen.
Alvast bedankt om te antwoorden!
Groetjes Niels

Niels janssen

Bedankt voor de goede raad!

Anoniem

De tuinbonen staan hier al in de kas, overdag dan…snachts gaan ze naar de schuur, samen met de capucijners. En de eerste tuinbonen staan al in de volle grond onder een tunneltje met snachts bubbelfolie erover nu t vriest. T lijkt goed te gaan….
Fijn te horen en zien dat de pepers bij jou ook niet zo hard groeien, ik weet t wel, maar t is zo fijn t bevestigd te krijgen. Zondag kunnen hier de eerste verpot worden.2 echte blaadjes
Groet en dank
Wendy

Janine van Sluis

Dag Diana, in mijn derde (eigenlijk pas tweede jaar waarin ik tijdig kan beginnen), heb ik mij voorgenomen om jou op de voet te volgen. Zo staan mijn aubergines en paprika’s er nu fier bij in de vensterbank, 3 per potje, gekiemd in de verwarmingsruimte op m’n werk in een koffiefilter. Ik ben helemaal trots!
Wel een vraag: ik heb de A9 potjes in een plastic kasje staan omdat ik bang ben dat het te koud wordt als we niet thuis zijn of in de nacht. Is dit verstandig? Of groeien ze dan te snel en te dun en te bleek?

Nog een andere vraag: ik las over je avonturen met de zoete aardappel. Zijn er nog nieuwe ontwikkelingen sinds 2015? Ik ga ze dit weekend kopen en dan op glaasjes zetten. Begrjjp ik goed uit je verhaal dat ze de eerste vier weken in het donker staan?

Groet,
Janine

Tim van Keulen

hoi diana,
wat n heerlijk stukje weer ( zoals altijd 🙂
ik las op de pagina van tuinbonen, dat je die t best half-eind februari ter plaatse zaait, alleen in de tabel verderop staat vanaf maart. wat is dan t beste?
groetjes tim

Hanneke

Leuk stukje weer, Diana! Ik heb de tuinbonen in oktober gezaaid en eind oktober uitgeplant. Achteraf gezien was dat echt te vroeg, met die zachte winter groeiden ze te snel en vervolgens kregen ze de afgelopen weken die stormen te verduren. Ze staan er dan ook wat triestig bij nu, ben benieuwd of het nog wat wordt. Dit jaar zaai ik ze denk ik zo rond half november, zodat ze als lagere plantjes de winter ingaan. Het lijkt mij dat ze dan beter bestand zijn tegen barre weersomstandigheden.

Ann

Hier werkt dat super goed . Ik zaai ze in oktober en heb veel vroeger oogst. Heb ook veel minder last van bladluizen. Vorig jaar de test gedaan: bijna alle tuinbonen in oktober gezaaid en een ‘blokje’ ter vergelijking in maart. Die van maart werden zo opgegeten door bladluizen dat ze bijna geen bonen maakten.
Als het onder – 10 gaat zijn ze dood. Maar zo koud wordt het hier niet in België. Vorige winter zijn er enkele doodgegaan na een week vorst maar dat zijn er echt maar enkele.
Tijdens de vorst hangen ze helemaal slap tegen de grond maar bij dooi staan ze weer mooi recht.
Vroegere oogst is fijn voor mij want in mijn kleine tuin komt er snel weer plaats vrij.

Carine

Dag tuinliefhebbers,
Ik ben helemaal akkoord met Ann. Ik zaai mijn tuinbonen begin november (ik doe dit rechtstreeks) in de grond en tuinbonen kunnen aardig wat koude verdragen. Als het lager wordt dan -8, bescherm ik deze met plastiek. Veel minder last van de bonenluis. Tussen de rijen tuinbonen, zaai ik altijd dille. Bonenluizen hebben een hekel aan dille. Als de luizen er toch nog komen, val ik deze aan met groene zeep op basis van olijfolie of lijnolie. Tussen de rijen tuinbonen, leg ik verknipte munt, citroenmelisse en alles wat een sterke geur afgeeft. Dit houdt de grond vochtig en tegelijkertijd houdt die akelige beestjes weg.
Groetjes carine

Conny

Hi Diana en Tim,

Klopt, hebben wij ook gezien bij Gardener’s World en in oktober 2016 uitgeprobeerd met de Aquadulce en de De Monica in de volle grond. Ze kwamen mooi op en gingen in de “winterslaap” om in het voorjaar weer verder te groeien. Maar al met al scheelde het bijna niets met zaaien in februari/maart. Ze groeien de eerste maanden veel langzamer en gingen net als de tuinbonen die in februari in de volle grond gezaaid waren vanaf warmer weer harder groeien. Het scheelde misschien (letterlijk) een paar weekjes maar te weinig voor bijvoorbeeld 2x zaaien en oogsten (wat ons doel was). Wij vonden het ‘t risico van kapot vriezen niet waard, maar misschien hebben andere tuinierders andere/betere ervaringen.

Groetjes,
Conny

Ria

Hanneke en Diana,

Een paar jaar geleden heb ik als proefje tuinbonen gezaaid zowel in november als begin maart. De tuinbonen zijn de winter goed doorgekomen toen, maar in de loop van de groeitijd van beiden was er uiteindelijk helemaal geen verschil meer te zien. Ook de hoeveelheden tuinbonen die ik kon oogsten was hetzelfde. Het maakt dus niet zoveel uit wanneer je ze zaait, maar het risico om in november te zaaien is natuurlijk wel iets groter.

Hanneke

Afgezien van eventueel eerder oogsten bedacht ik me dat het toch ook wel een voordeel is dat die bonen al lekker in de grond staan als de grote drukte met voorzaaien begint. In oktober/november heb je plek genoeg, tijd genoeg, potjes genoeg 🙂 Terwijl op dit moment het (voor)zaaicircus al in volle gang is. Ik had me voorgenomen om pas na Valentijnsdag te gaan voorzaaien, nou, dat werd toch iets vroeger. Dus hoe meer er al in de grond staat waar ik weinig omkijken meer naar heb, hoe beter. 🙂

Desiree

Dag Diana,
ja die rekken en strekken zaailingen die je beschrijft die heb ik helaas 🙂 zal proberen er een goede foto van te maken. Ik had op 5 februari Summer Sprouting Broccoli samen met pepers gezaaid in een tray en lekker warm boven de verwarming in het licht gezet. Na 2 ! dagen stond de eerste broccoli al boven en met leedwezen zie ik ze nu aan het rekken en strekken want het gaat veel te hard. Zit te twijfelen tussen een reddingspoging om ze in potjes te zetten of gewoon opnieuw zaaien, niet meer boven de verwarming.
Ik las dat je een aantal jaar geleden ook een poging met deze broccoli heb gedaan, maar dat ze weinig oogst opleverde. Ik ben benieuwd hoe het de mijne vergaat – als ik tenministe zo ver kom!

Helma

Dag Diana en vele andere ,

Vanuit een bijna wit zuid west Frankrijk even een schrijven.
Zaaien daar ga ik binnenkort mee beginnen en ben natuurlijk erg benieuwd naar de zaadjes van Diana .
Even over iets wat ik vorig jaar ondernam. De situatie is dat er hier op ofwel naast de grote moestuin een tunnelkas staat van 10 meter lang 2 hoog en 4 breed. Deze hebben we tweedehands gekocht toen we hier naar toe verhuisden. Inmiddels 10 jaar geleden.
Vanaf dat moment ben ik de tomaten, paprika, komkommers en meloenen daarin gaan telen.
Na enkele jaren merk je dan toch dat de grond achteruit gaat. Gespit, nieuwe mest en meer. Zelfs de 2000 liter regenwater van de winter met de tuinsproeier er in laten regenen.
2 Jaar geleden wilde al die heerlijke planten niet echt meer. En het idee van Diana om de grond te verversen, prima. Vond dit toch erg veel werk.
Afgelopen jaar ben ik alle emmers die over waren van onze verbouwing gaan schoonmaken en daar heb ik toen de bodems uitgesneden.
Vanaf het voorjaar ben ik eierschalen, koffiedrap gaan bewaren. Ook zijn alle viskoppen in de vriezer gegaan.
Eenmaal voorjaar ben ik begonnen om de emmers in te graven, deze heb ik gevuld met onderin een vissekop. Een mix gemaakt van compost van 2 jaar oud, eierschalen en de koffiedrap. O ja, en nog een flinke schep van de as van de houtkachel.
Planten erin en wat een geweldige opbrengst hebben we gehad, helemaal gelukkig mee. Dus iedereen begrijpt dat we dit jaar hetzelfde gaan doen.
Nu mogen de kippen nog een lekker stofbad nemen in de kas.
Dus Diana dit jaar aubergine komkommer en tomaat van jouw zaadjes, moet nu helemaal goed gaan!
Dacht misschien leuk om deze info te delen via deze site.

Anneke

Hallo Diana,
Even een vraag over compost. Ik heb de inhoud van mijn compostvat vandaag net omgegooid. Het begint al aardig op compost te lijken. Nu ben ik nieuwsgierig wanneer je compostversneller toe mag voegen.
Groetjes,
Anneke

chantal

Helma, heb me laten zeggen dat wat baking soda onderin de pot,uitstekend is voor tomaten enzo. Dit jaar ga ik dat proberen.Mijn handen jeuken om te zaaien maar vind het nog veel te vroeg.Ik wacht tot eind maart.Mijn Spaanse pepertjes waren een succes op mijn vensterbank op het zuiden, en nochtans maar in april gezaaid.Wat me nooit lukt zijn keukenraapjes,als in volle grond geprobeerd en in grote pot,maar vormen nooit een knolletje.Denk dat ik het maar op geef.Mijn veldsla,gezaaid eind september in potten met glazen klok erop,daar konden we al keer van eten.De radicchio is een suc ces,maar bij mij blijkbaar twee jaar tijd nodig om een kropje te vormen?Veel tuinplezier in 2018 aan allen.

Johnny

Hallo Diana
Mijn peperplanten groeien enorm goed met tl als groeilicht. Ik ben wel te vroeg geweest met mijn tasty tom tomaten. Ik heb ze ongeveer een week geleden gezaaid en komen nu al behoorlijk op. Mijn tuinbonen zijn ook al lekker gekiemd en die heb ik alvast maar in de koude kas gezet vanwege ruimte te kort. In die kas staan ook wat little gem sla plantjes onder vliesdoek.

Ik heb ook al een lading uien voorgezaaid maar die staan nu al drie weken op een warmige 20 graden overdag 18 in de nacht, het huis koelt niet zo snel af, zonder groeilicht maar kiemen ho maar. Ik heb sturon en Brunswijker rode gezaaid, Ik weet dat uien wat laat kiemen maar had nu toch wel wat sprietjes verwacht. Zou ik toch misschien te ongeduldig zijn?

Groet,

John

Anneke

Hallo Diana,
Ik heb voor de eerste keer vermiculiet gebruikt om voor te zaaien. Heb vandaag monsterblad en andijvie gedaan. Dus ben wel benieuwd naar het resultaat. Omdat ik geen kas heb staat het bij mij in de kamer, niet bij de verwarming.
Nu zag ik bij jouw zaailingen in potjes staan, heb jij dit met gewoon stekgrond gedaan of zit hier vermiculiet door.
Groetjes, Anneke

Kim

Hoi Diana,

Het is weer bijna die tijd van het jaar, lekker aubergine en paprika zaaien. Maar, wat is nou wijsheid? Ik heb een verwarmde zaaibak, maar zonder thermostaat en heel erg warm wordt het ook niet, ik heb ergens gelezen 8 graden warmer dan de omgevings temperatuur. Verder heb ik een woonkamer waar in de ochtend een uur en ‘s avonds een paar uur de verwarming aan staat, de vensterbank is boven de verwarming en op het zuiden. Op de logeerkamer en de zolder ook vensterbanken op het zuiden, maar staat in principe de verarming niet aan. Waar kan ik nu het beste mijn paprika’s en aubergines neerzetten? Ik ben bang dat de wisselende temperaturen in de woonkamer niet zo gunstig zijn, bovendien als de verwarming aan staat staat ie ook flink te branden, erg warm daar dus. Maar ik ben ook bang dat de logeerkamer en zolder te koud zijn. De verwarmde kweekbak kan dan misschien helpen maar is dus niet regelbaar. Ik weet het even niet. Wat ik wel bedacht heb is dat ik de gekiemde plantjes direct koud en op het zuiden zou zetten, op zolder dus waarschijnlijk, zodat ze hopelijk niet te iel worden. Heb jij een idee wat hier wijsheid is?

Groetjes, Kim.

Leonie Haas

Hoi Diana, dit is mijn tweede moestuinjaar en ik vind het erg leuk maar ook lastiger dan het eerste jaar. Toen deed ik gewoon wat en werkte het, nu ben ik druk met propagator, groeilamp, soorten grond, standplaats zaailingen etc….en lijkt er veel meer mis te gaan, vast omdat ik het te goed wil doen haha enfin, ik heb een vraag: kunnen zaden te warm staan voor het kiemen? Bv tomaten en augurk die kiemen bij 20-22 graden, maar in ons huis is het niet vaak zo warm. Dus dacht ik zet ze in de propagator, maar die is 25 graden. Is dat dan te warm? Of kan dat wel? Ik had al 6 cherry tomatenzaden gezaaid, daar kwamen er maar 3 van op. Daarna nog eens 4 gezaaid, 0 opkomst… ik ga nu de laatste 5 zaaien uit het zakje, maar zou wel een slechte opkomst zijn voor kwekerszaden?

Leonie Haas

Goede tips weer, dank je wel! groetjes Leonie

Meld je aan voor de nieuwsbrief

Naar de reacties