In dit driedelige verhaal over de drie plaatsen waar we op dit moment al druk aan het tuinieren zijn heb ik al eerder Binnen en In de kas geschreven. En dan nu tot slot iets over Buiten.

Buiten is het hier nog vrij leeg, maar tegelijkertijd al stampvol gepland. Er zijn wel al wat soorten gezaaid en geplant: sjalotten en uien zijn gepoot, worteltjes zijn gezaaid, evenals lenteui en raapjes. En de knofloken beginnen weer te groeien:

 

Maar de meeste soorten zaai ik voor, die zaaisels staan in tray’s en potjes in de koude kas. Omdat ik dat nu eenmaal prettig vind, het is iets meer gecontroleerd. Ik heb bijvoorbeeld niet voor niets veel geld en forse verzendkosten betaald voor slechts weinig zaden van de snijbiet Peppermint uit Engeland, teveel om die buiten in regen en storm te zaaien, ik zaai dat soort kostbare soorten liever voor en plant de zaailingen later gelijk op de juiste plaats en afstand uit.

Omdat de tuin nog grotendeels leeg is kunnen Ruud en ik nog volop discussiëren over wat waar komt (en in welke hoeveelheden). En dat doen we dan ook.

We overleggen waar de doperwten en tuinbonen komen. Nou ja, overleggen….. Ruud weet al een mooi vak. Ik zeg nog dat het vak dat hij kiest wel wat meer schaduw krijgt dan wat doperwten fijn vinden. Maar Ruud is al onderweg, met een flink rek onder zijn arm.

Op deze foto zie je de 2 doperwtenrekken in 2018. Afgrijselijk schuin (in Ruud’s ogen), simpelweg omdat ze recht niet in het vak pasten. Ik vond het juist heel vrolijk, eens iets anders dan een rechte lijn:

 

“Kijk”, zegt Ruud terwijl hij het eerste rek al richting het betreffende vak sjouwt (en met ook zoveel enthousiasme en vaart), “De 2 rekken kunnen hier gewoon naast elkaar staan”.

Aha! Dat was het dus. En hij had het blijkbaar van tevoren (al dan niet stiekem) opgemeten. Ik grinnik heimelijk terwijl ik met rek 2 achter hem sjouw, en zeg “Maar het was vorig jaar toch heel leuk, zo schuin? Als we willen kunnen we de 2 rekken hier ook in een soort V-vorm zetten”. Ruud kijkt naar me alsof ik letterlijk een klap van welke molen dan ook heb gehad. “Ik dacht het niet” is het korte antwoord met een duidelijke punt erachter.

 

Lekker recht hoor. 1-0 voor Ruud.

De volgende discussie gaat natuurlijk over de bonen. Ik zag Ruud al een paar keer schijnbaar doelloos door de tuin lopen. Maar ik weet wel dat hij uiteindelijk gewoon een plekje zocht voor ‘zijn’ bonen. “Dan maar geen kool”, zegt Ruud, terwijl hij bij het vak staat waar die juist die kolen zouden komen. “Maar ik heb al spitskool en rode kool en zo gezaaid”, zeg ik nog. “En er ligt flink wat half verteerde mest in dit vak, dat vinden kolen lekker maar bonen niet”. En daarmee is de discussie over dit vak al snel beëindigd want Ruud is het (zowaar) met me eens.

En vooruit, ik ben de rotste niet: ik opper dat ik het aantal kolen dat we zetten wel een beetje kan beperken en dan wat meer kolen in juli zaai. Dan zouden de preien bij de kolen kunnen. En dan komt er in het vak voor bladgewassen een stukje vrij. Daar zouden dan de paarse aardappelen kunnen komen. En zo maak ik met 4 tussenstappen uiteindelijk plaats voor wat extra stokbonen.

Het is een heel gepuzzel maar er valt zichtbaar een last van Ruud’s schouders. En ach, die hele vruchtwisseling waren we toch al aan het loslaten. Ik maak Ruud’s hele dag goed door te zeggen dat in mijn vak voor de mooie moestuin wel een rijtje paarse boontjes kunnen staan.

En dat is dan altijd ook het juiste moment om mijn eigen wensen te opperen. Zoals een oud rek dat ik nog graag blauw wil verven en Ruud zonder morren tevoorschijn haalt. En de palmkool die ik wil redden. Het is één plant die ik vorige maand ook al liet zien, opgevreten door de duiven, en de kop eruit gevreten.

 

Maar deze palmkool geeft niet op. En dan kan ik dat dus ook niet. Ze krijgt allemaal zijscheutjes waaraan wellicht volgende maand de eerste gele bloempjes al kunnen verschijnen. Extra leuk want koolbloemen lokken heel veel bijen en hommels naar de tuin. En tegen die tijd is de tuin al veel voller en bloeien wellicht ook de fruitbomen en – struiken. Dat zou mooi zijn (letterlijk en figuurlijk).

 

Ruud ziet er het nut niet van in, en  zegt “Zet er dan een nieuwe koolplant, daar heb je tenminste wat aan”. Maar verder vindt hij het prima, nog niet vergeten dat in dit vak ook wat bonen van hem mogen komen.

Voor wat hoort wat. Samen tuinieren is nooit saai.

Ik ga vandaag in de kas bloemen voorzaaien. En morgen blijf ik thuis,  om binnen tomaten te verspenen. En daarna kunnen we weer naar de kas, om de eerste minder winterharde planten in pot naar buiten te sjouwen. En daarna weer naar binnen, om de gestekte Brugmansia’s te verpotten en wat lichter te zetten. En daarna weer naar buiten, want de Salvia microphylla’s kunnen teruggesnoeid worden:

 

En zo hebben we het de komende weken op 3 fronten ongeveer even druk.

Ik wil nog even melden dat ik deze week op de website van Pokon ook een blog heb geschreven: Tomaten zaaien

En dan tot slot nog een foto van wat oude slazaden die ik had, ik had niet verwacht dat ze nog allemaal zouden kiemen en heb ze maar gemengd gezaaid. Maar dat deden ze wel, en ik heb nu dus een bak vol sla in geelgroen, groen, rood en gespikkeld en gevlekt in de kas staan. Nog een dag of 10 en dan kunnen we ze buiten uit gaan planten.

 

Mijn vorige blog was deel 1 in dit feuilleton in 3 delen, toen schreef ik iets over wat er binnen allemaal al gebeurt op tuingebied.

Nu wil wat over de kas schrijven, en dat wordt het kortste blog van deze trilogie. Niet dat er niet veel in de kas staat, gebeurt of groeit hoor. Maar op dit moment is de kas vooral het tussenstation, tussen binnen en buiten. We zaaien er de soorten voor die best wat kou kunnen verdragen maar die ik graag koel voorzaai (bijvoorbeeld omdat ze anders door muizen of vogels worden opgevreten, of simpelweg omdat ik maar weinig zaden heb en die liever gecontroleerd in de kas voorzaai dan buiten ter plaatse in rijtjes zaai).

Tussen de soorten die ik heb gezaaid en al kiemen zitten bijvoorbeeld wat bietjes, spitskool, snijbiet, rodekool, sla en andijvie, maar ook bloemen als Papaver en Lathyrus. In de komende dagen en weken kunnen die soorten worden verspeend (dat doe ik bijvoorbeeld graag met kool; eerst nog even flink laten groeien). Andere soorten kunnen gelijk al buiten worden uitgeplant (zoals de sla en bietjes maar die zijn daarvoor nu nog iets te klein).

Ik heb al vaker verteld dat we drie kassen hebben. Ik durf de eerste kas nog niet te laten zien, want daar is het letterlijk nog een ravage. Maar vooruit, met een vleugje schaamte laat ik kas 3 zien. Tegelijkertijd, waarom eigenlijk schaamte, dit is in de winter onze opslagplaats, en we zijn er nu aan het opruimen:

 

Netten, tuinslangen, knielkrukjes, overwinterde matige winterharde planten in pot, emmers, schepjes, bindmateriaal dat ik nog kan hergebruiken, etc., etc. Maar rechts zie je ook de voorgezaaide erwten, kapucijners en Lathyrussen. Die kunnen we al uitplanten. Als we tijd zouden hebben. Want tjongejonge, we hebben het toch zo druk, er is overal werk aan de winkel.

In kas 2 heb ik in januari wat voorjaarsgroenten in rijtjes gezaaid. Die eerste weken gaat het tergend langzaam, het kiemen en dan vervolgens het eerste echte blaadje.

Maar nu kunnen we gaan oogsten. Dit weekend staat er een salade van spinazie, pluksla en rucola op het menu. We verheugen ons er nu al op!

De spinazie:

 

En de snijsla:

 

En tot slot de rucola:

 

Zie je het al voor je? In een lage witte schaal, al dat frisse lentegroen. En dan met niks anders dan wat goede olijfolie, even goede balsamicozijn en wat flinters Parmezaanse kaas. Tjonge, wat zijn we daar aan toe 🙂 .

Het is trouwens allemaal nog wel klein hoor – maar groot genoeg om er blaadjes vanaf te knippen. En we gaan gewoon beginnen met oogsten. Want nu de blaadjes eenmaal goed groeien en de plantjes dus groot genoeg zijn kunnen we er vanaf volgende week twee keer per week de grootste blaadjes van oogsten. En er staan ook nog wat rijtjes veldsla, mosterdblad en winterpostelein; die zijn nog net iets kleiner voor nu maar daar kunnen we vanaf volgend weekend van beginnen te oogsten. We moeten dus nog dooreten 🙂

Morgen staat er een tuindag gepland, en dan ga ik zaaien en verspenen. En dat doe ik in maart altijd in de kas. Ik hoop op wat zon, en doe voor alle zekerheid een vest aan zodat ik dat uit kan trekken wanneer het in de kas ruim boven de 20 graden wordt. Ik ga bloemen zaaien als Calendula (goudsbloem), Tropaeolum (Oost-Indische kers) en Eschscholzia (slaapmutsje), en groenten als bleekselderij, knolselderij, koolrabi en broccoli.

Ondertussen is Ruud morgen buiten bezig, want hij gaat hekwerken zetten voor erwten en sugarsnaps, en die zaailingen ook uitplanten.

Ik hoop morgenavond tijd te hebben om iets over het buitengebeuren te schrijven.

Ik heb in dit korte blog geen nieuwe mededelingen, maar wil nog even de link naar de pagina over het stekken van rozen vermelden (omdat ik die in het vorige blog was vergeten en pas later heb vermeld).

Tot slot alvast een klein voorproefje voor het blog over wat er buiten gebeurt. Niet uit eigen tuin want onze pruimenbomen staan achterin de tuin, en die krijgen daarom pas in de middag zon (en het zijn wat latere rassen zoals Avalon en Reine Victoria)). Maar de vroege pruim van onze tuinbuurman staat al wel in bloei:

 

Ik zeg altijd: “Wat je nu niet zaait kun je komende zomer niet oogsten”. Dat is een beetje overdreven want er zijn soorten die je nu vooral liever nog niet zaait (denk aan courgettes en bonen, herfstandijvie en boerenkool). Maar dit is wel de zaaimaand bij uitstek. En dus heb ik het er op 3 fronten maar druk mee:

• in huis
• in de kas
• buiten

In dit blog iets over ‘in huis’. In huis staan de pepers en paprika’s er prima bij; ze groeien langzaam maar wel gestaag.

 

De meeste zaailingen hebben ondertussen 2 tot 4 echte blaadjes, maar er zijn ook zaailingen die ik pas anderhalve week geleden heb verspeend en die alleen nog maar kiemblaadjes hebben. Ik ben in ieder geval klaar met het zaaien van de paprika’s, pepers en aubergines voor dit jaar, ik heb genoeg om de kassen te kunnen vullen. En ik had de propagator nodig, voor de tomaten:

 

Ik heb de tomaten afgelopen zondag gezaaid, en daarmee heb ik mezelf tot in maart kunnen beheersen. Ik vind het bijna een applaus voor mezelf waard 🙂 . Natuurlijk heb ik nog wel wat rassen op het allerlaatste moment gewisseld, ik heb toch de Liguria weer gezaaid (want favoriet) en daarvoor de Dester ingeleverd (en daar heb ik dan vervolgens weer spijt van). En toch ook nog een dwergstruiktomaatje gezaaid. Ik heb er eigenlijk geen plek voor, maar dan kan ik er wellicht buiten een plekje voor reserveren. Alsof daar geen ruimtegebrek heerst, Ruud klaagt al dat hij niet alle pootuitjes kwijt kan en maakt zich ernstig zorgen of er dit jaar wel genoeg bonen kunnen worden gezet.

Ik verwacht dat in het weekend de eerste tomatenzaden gaan kiemen. En in de huiskamer heb ik al eenjarigen gezaaid. Dat ga ik komend weekend ook in de kas doen, maar in huis staan de soorten die geen enkele graad vorst kunnen verdragen.

En dan zijn er nog wat bijzondere en (sub-)tropische soorten die ik al vroeg in huis heb gestekt. Zoals de zoete aardappelen. Het gaat tergend langzaam. En de ene aardappel is de andere niet (en dat geldt ook voor de methode). De zoete aardappel die droog en warm in de kast ligt doet vooralsnog niks. De zoete aardappel die een afgesloten bak in vochtig vermiculiet ligt is gaan rotten. De zoete aardappel die in een hyacintenglaasje staat doet het beter, krijgt al worteltjes maar nog geen uitlopers. Vooralsnog (het zegt nog zeker niet alles) gaat het met de zoete aardappel die in vochtig vermiculiet zonder kap erop ligt het best:

 

Ze maakt niet alleen wortels maar gaat ook uitlopen. En dat geeft het volgende dilemma: de uitlopers die gaan wortelen later apart uitplanten of aan de zoete aardappel laten en die uiteindelijk in zijn geheel uitplanten? Ik ga beide proberen. En dat zal ik uiteraard dan weer laten zien en beschrijven.

Nog zo’n tropisch gewas dat ik heel graag weer eens in de kas wil telen is het citroengras. Ik heb ze in januari in water laten wortelen, in februari opgepot en zo staan ze er nu bij:

 

Ze lopen uit en maken zelfs al kleine zijscheutjes. Het duurt nog zeker nog 6 of 7 weken voor ze naar de kas mogen (afhankelijk van het weer). Misschien moet ik ze voor die tijd nog een keer verpotten (gelijk ook naar een groter formaat pot), we zullen zien……

En dan is er nog de gember. Ik heb die 2 keer eerder geprobeerd te telen, maar beide keren zonder succes (schimmelende en rottende gember met amper blad). Maar ik leer elk jaar weer wat nieuws. Ik heb ondertussen begrepen dat gember eerst bladgroen moet ontwikkelen voor je ze oppot. En dus heb ik eind januari stukken gember in vochtig vermiculiet gelegd. En ondertussen lopen een aantal stukken al uit:

 

Ik ga de stukken die zijn uitgelopen komend weekend in potten met potgrond planten (met wat brekerzand en vermiculiet erdoor gemengd voor de luchtigheid en afwatering).

En dat is dan ongeveer de stand van zaken in huis. De volgende keer laat ik zien wat er ondertussen in de kas wordt gezaaid, kiemt, etc..

En ik heb nog wat mededelingen:

Als eerste wil ik melden dat ik aanstaande maandag (11- maart) de zadenlijst ga sluiten. Ik wil bij deze iedereen die zaden heeft besteld weer heel hartelijk danken, en natuurlijk heel veel plezier en succes met het zaaien en opkweken wensen!!

Ik heb ondertussen nog een taart/cake gebakken, een heel gemakkelijk en bijzonder recept van Yotam Ottolenghi, je kunt het hier vinden: Amandelcake met kokos en blauwe bessen

 

En dan nog even iets over de tomatendatabase: ik heb het eerste deel klaar (tomatendatabase) en dat was een enorm karwei: ik heb alle gegevens gecontroleerd-aangepast en ruim 400 grotere en/of nieuwere tomatenfoto’s geupload. Er kan zomaar ergens een foutje in zitten, mocht iemand dat tegenkomen, dan hoor ik het heel graag! En dan kan dat ook gewoon bij die soort in de database worden gemeld want daar kunnen sinds de aanpassingen reacties worden geplaatst. Ondertussen ben ik begonnen met deel 2 van het karwei, en dan is dan het tweede deel van de tomatendatabase. Op de nieuwe website zullen deze 2 databases worden samengevoegd tot 1 grote tomatendatabase.

En nu vergat ik het nog ter melden: de pagina voor het stekken van rozen is klaar: Rozen stekken

Tot slot nog één foto. Want niet alleen de zoete aardappelen lopen uit, ook de vroege aardappelen liggen in een koele kamer in het raamkozijn te ´spruiten´. We gaan de komende dagen nog even goed naar de weerberichten kijken en dan zou het kunnen dat we volgende week de aardappelen gaan poten. Ruud heeft het vak al uitgemeten, stokjes gezet zodat de rijen wel kaarsrecht zijn.

Ik hou van rozen. En ik heb ook wel wat rozen, maar niet zoveel als ik zou willen. Dat komt mede omdat bijna alle rozen doornen hebben. En dat is niet altijd even handig in een moestuin; met wieden, compost kruien, etc. loop je al snel wat schrammen op als je langs de struiken loopt.

Maar ik vind ze zo mooi. En het is heel vreemd: toen we nog veel vierkante meters tuin hadden gingen we daar (achteraf gezien) soms wat gemakzuchtig mee om. Er was zoveel ruimte dat we ook wel wat plekjes ongebruikt lieten. Maar nu we kleiner zijn gaan tuinieren zie ik plotseling nieuwe plekjes met mogelijkheden. Zoals de ruimte achter de kas langs de sloot waar nu de speciekuip met aardperen staat (ik schreef daarover in het vorige blog).

En zoals deze rand achter kas 3.

 

Er staat een soort gaaswerk annex keienvanger voor (in vandalistisch Spijkenisse werd/wordt nog wel eens geprobeerd om vanaf de dijk stenen door de ruiten te gooien). De afgelopen jaren liet ik wel wat eenjarigen tegen het gaas klimmen maar was de ruimte vooral een opslagplaats voor potten en bakjes, zaaitray’s, een vuilnisbak, aardappelpoter, een zak brekerzand, de kruiwagen, etc.. Rommelig dus.

Maar we hebben deze rand nu opgeruimd en de grond verbeterd met compost. Want ik heb rozen besteld. Klimrozen. Die hopelijk wel wat schaduw kunnen verdragen (hier schijnt alleen ochtendzon).

Zoals gezegd, ik heb wel rozen gehad, op het stuk tuin dat we weg hebben gedaan. Zoals deze:

 

Op de foto zie je linksboven Just Joey, rechtsboven Nostalgie, linksonder Graham Thomas, rechtsonder Monet.

De Graham Thomas heb ik weggegeven en de Monet heeft een koude en kletsnatte winter niet overleefd. Maar de Nostalgie is meeverhuisd en heeft afgelopen zomer al weer redelijk gebloeid.

En dat geldt ook voor de Just Joey, op de foto samen met Lathyrus odoratus:

 

Ja, daar heb ik echt wel wat schrammen voor over!

En dus heb ik nu nieuwe rozen gekocht. Voor onze herontdekte tuin. Klimrozen achter de kas. Maar ik ga er ook één (en dan met amper doornen, in de pruimenboom Avalon laten klimmen. En ik heb nog een struikroos gekocht die ik gewoon te mooi vond om niet te kopen. En dat laatste is misschien nog wel de beste reden; niet omdat je er een mooie plaats voor hebt maar omdat je er gewoon verliefd op wordt.

 

Ik heb even een foto van internet ‘geleend’, want ze bloeit hier natuurlijk nog niet (sterker nog, ik heb haar nog niet eens in huis). De foto komt van de website van David Austin Rozen , daar waar de mooiste rozen worden gekweekt (ik geef toe dat dat heel persoonlijk is, maar ik hou heel erg van de rassen met gekwartierde rozen (plus bijbehorende geweldige theehybriden-geur).

En door deze opnieuw opbloeiende liefde voor rozen heb ik bedacht zelf ook weer eens rozen te gaan stekken. Als iemand er interesse in heeft zou ik er eens een pagina over kunnen schrijven. Van de 12 stekken die ik afgelopen september nam hebben vooralsnog 10 stekken het overleefd en die lopen op dit moment uit (nog heel pril hoor).

Vooruit, nog één foto dan, van de Caroline Testout in de oude tuin, toen daar nog een pergola stond (we hebben Caroline aan een tuinbuurman gegeven toen de pergola het begaf):

 

Ik hoop dat het gaaswerk achter de kas er over een paar jaar ongeveer hetzelfde uitziet (maar dan in de kleuren hardroze, zachtgeel, zachtroze en lila met wit).

Nog een nieuwe liefde: bij het vertrek van een tuinbuurman liet hij alles achter. De mannen die de tuin overnamen wisten hoe mooi ik deze oude gietijzeren stoel vond en ik kreeg ze van hen cadeau:

 

Sterker nog, het zijn er twee. En ze zijn zwaar!! Maar ze zijn mooi! Niet om op te zitten hoor, daar zijn ze al iets te krakkemikkig voor (en veel te hard voor het gemiddelde zitvlees). Ik heb deze gelaten zoals ze was, zwartgrijs van kleur en ik heb bedacht dat er bijvoorbeeld gele en rode bloemen (Tropaeolum, Salvia?) mooi bij kleuren. En lichtgroen snijbietblad.

De andere stoel staat in een ander vak. Met hetzelfde doel. Maar die heb ik ondertussen blauw geverfd:

 

Nu nog even met een sierpompoentje dat alle vorst heeft overleefd en wat terracotta potjes. Maar hier wil ik paarsbladige groenten bij zetten, en iets met roze of witte bloemen. Of toch oranje, haar tegenspeler in de kleurencirkel, voor een lekker fel contrast?

Ik weet het nog niet helemaal, het borrelt nog. Het komt vanzelf als ik ga zaaien, dan bedenk ik gelijk wat er mooi bij past. En wat er  hopelijk ook bevallig doorheen en overheen wil groeien.

En dat brengt me bij het einde van dit blog. Want het is vrijdagavond 1 maart, en 1 maart is dus begin maart. Oftewel: ik ga tomaten zaaien. En eenjarigen.

Tot slot nog even wat meldingen:

Ik heb op de website van Pokon een blog heb geschreven, over: het verschil tussen mosterd en mosterdblad

En ik zag in de tv-gids (en kreeg tegelijkertijd de tip van Carola) dat volgende week vrijdag Gardener’s World weer gaat beginnen. Naar mijn mening het beste tuinprogramma op tv. Vrijdagavond 8 maart, 21.30 uur, BBC 2. En voor wie die zender niet kan ontvangen; de uitzending wordt vaak in de dagen erna op youtube geplaatst.

Nog één foto, om af te sluiten:

 

Volgende week gaan de eerste (voorgezaaide) zaailingen de volle grond in: de tuinbonen (foto), kapucijners en doperwten zijn groot genoeg om uitgeplant te worden.

Edit zondag 03-03-19: ik heb ondertussen de pagina over het stekken van rozen gemaakt. Ik moet de pagina nog controleren op fouten en wellicht nog wat aanvullen maar ze staat alvast op de website: Rozen stekken