De herfstsaladebak

Een paar jaar geleden schreef ik al eens iets over de saladebak. Dat was in het voorjaar. Je kunt dat blog hier vinden: Polycultuur oftewel de saladebak.

Eigenlijk is wat ik doe geen polycultuur. Want polycultuur is een mengsel van soorten waarbij je telkens nieuwe soorten kunt oogsten en er weer andere soorten kiemen en groeien en geoogst kunnen worden. In een echte polycultuurbak kun je bijvoorbeeld vaak eerst wat bladgroenten oogsten, dan kiemen er ondertussen wortelgewassen en kun je die oogsten, en daarna kiemen er weer andere zaden en kun je dus ook daar weer van oogsten. Kijk voor meer informatie over polycultuur bijvoorbeeld eens op deze websites: Family Food Garden en de website (en youtube-filmpjes) van Vera Greutink op Tuinsmakelijk

Wat ik maak is eigenlijk gewoon een saladebak, omdat ik dat het leukst en lekkerst vind; eetbare blaadjes die ik de hele herfst kan oogsten, en misschien ook wel in de winter en het vroege voorjaar.

Zoals gezegd, in het voorjaar is dat wat makkelijker, simpelweg omdat er dan heel veel (blad)groenten gezaaid kunnen worden. Bij deze nog even een foto van zo’n saladebak in het voorjaar:

Ja, dat was leuk, en makkelijk, want de grond warmt in april op en dan is de keuze in wat er gezaaid kan worden heel groot, en alles groeit in het voorjaar beter doordat de dagen steeds lichter en warmer worden. Ik heb ook nog een foto van de zaden die ik toen zaaide:

Dat was een vrolijke mix van zaden. Nu, voor de herfstbak, was het zoeken naar soorten die wat kou kunnen verdragen. Helaas ben ik vergeten om een foto van het mengsel van zaden te maken.

Het principe van de saladebak is wel een heel klein beetje hetzelfde als van polycultuur; het mengen van zaden waardoor verschillende soorten, vroeger of later, kiemen en door elkaar gemengd voor een lekkere oogst zorgen. Ik zaaide 2 jaar geleden ook zo’n herfst-/wintersaladebak en dat zag er toen (op 27 oktober 2018) zo uit:

Ook vrolijk! Dit jaar was ik iets later met zaaien, rond de derde week van september. Ik heb een verhoogde bak schoongemaakt, de grond los gemaakt, er een klein handje koemestkorrels door geharkt omdat de voeding door de dille, lenteui en Nieuw-Zeelandse spinazie die er eerst stonden vast op was gebruikt. Veel voeding geven is ook niet goed, want teveel stikstof kan ook zorgen voor een hoog nitraatgehalte in bladgewassen. Dus alleen wat koemestkorrels, meer niet. Ik heb de zaden van de soorten die ik wilde gebruiken gemengd en breedwerpig gezaaid (dus simpelweg gelijkmatig in de bak gestrooid :-)). Ik had na het zaaien nog wat zaden over en heb die in een speciekuip (waar eerst kousenband in stond) gezaaid. De verhoogde bak zag er na een week al zo uit:

Omdat de grond nog warm is kiemen de zaden vlot. Een klein nadeel daarbij is dat onkruidzaden ook heel makkelijk kiemen. Een klein beetje inzicht in wat groente en wat onkruid is kan daarom wel handig zijn. En ach; vogelmuur is ook lekker. Maar als ik op de tuin ben haal ik er met een mesje wel even jonge distels en perzikkruid en dat soort onkruiden uit.. Drie weken later ziet deze bak er al zo uit:

Het is al een groen ‘tapijt’! Ik oogst er nog niet uit, ik laat het eerst nog wat groeien. In de speciekuip gaat het misschien zelfs nog wat beter, ik gok door de warmte van de grond in de beperkte ruimte van de zwarte pot:

Op de foto bovenaan dit blog zie je groenten in de speciekuip in close-up. De speciekuip staat nu nog buiten, voor de kas, in de zon, maar ik zou de speciekuip ook om het hoekje de kas in kunnen schuiven. En buiten kan ze op een zonnige en beschutte plaats worden gezet. Bij heel erg slecht weer (sneeuw, hagel, etc) in de winter kan ze wellicht kortdurend worden afgedekt met een vliesdoek of perspex plaatje (vandaar ook dat ik de grond niet tot bovenaan in de kuip heb aangevuld maar de groenten dus een centimeter of 8 onder de rand groeien.

Wat is het nut van zo’n bak, in vergelijking met het zaaien in rijtjes? Nou, er is eigenlijk geen nut als in bijvoorbeeld beter groeien of iets dergelijks. Het is gewoon de luxe van het kiezen van verschillende blaadjes, in een tijd dat er door de aanstormende winter niet veel meer te kiezen valt. Zo’n bak of kuip of pot ziet er toch geweldig vrolijk uit: frisgroen, allerlei verschillende blaadjes, vormen, smaken en soms zelfs kleuren, voor in een lekkere salade of voor een mooi voorgerechtje.

Ik ben deze bak en kuip dus iets minder dan een maand geleden gestart. Maar als je wilt kan dat nu ook nog hoor, de zaden zullen wellicht wat langzamer kiemen maar als de winter niet te streng wordt kun je er ook dan de komende maanden uit oogsten.

Tot slot dan nog even de soorten die ik in het zadenmengsel hebt gebruikt:

  • Spinazie
  • Zuring
  • Tuinkers
  • Landkers
  • Snijsla
  • Pluksla
  • Winterkervel
  • Wintersla (zoals Arctic King en Brune d’Hiver)
  • Mosterdblad (in verschillende kleuren en vormen)
  • Rucola
  • Wilde rucola
  • Radijs
  • Waterkers
  • Winterpostelein
  • Veldsla

En daarnaast kun je ook nog denken aan raapstelen, bladkool, koriander, tuinmelde, bladbiet, selderij en venkel.

Wat er lukt en wat niet ligt aan het weer in de komende winter. Maar in principe kunnen al deze zaden wel behoorlijk wat kou verdragen; als ze deze herfst niet kiemen kunnen de zaden de winter overleven en komend voorjaar alsnog kiemen. En zo verandert de herfstsaladebak in een wintersaladebak en met wat geluk zelfs dus ook nog in een vroege voorjaarsaladebak.

Tot slot de link naar mijn blog op de website van Pokon. Ik heb daar geschreven hoe ik dit jaar de teelt van chayote heb ervaren. En dat is dan ook gelijk de laatste foto. Ik ga ze dit weekend oogsten. En verdelen want ik heb ze op twee voor mezelf na, allemaal al beloofd aan moestuinburen – volgend jaar een volkstuinvereniging vol chayotes :-).

Abonneer
Laat het weten als er
guest

23 Reacties
Oudste
Nieuwste Meest gestemd
Inline feedbacks
Bekijk alle reacties
Wanda Mendelewski

Hoi Diana, ik reageer niet zo vaak maar bij deze. Wat een leuk idee! Ik heb nu nog een massa rucola (in een verhoogde bak) staan. Hij is erg hoog geworden er zaten in sept. al bloemetjes aan. Ik heb de hoge takken toen flink kort geknipt, maar inmiddels is het weer zo gegroeid. Hij zie er nog perfect uit. Vraag: kan ik die hoge uitschieters weer terug knippen en is het dan nog eetbaar? Hartelijke groetjes

Jeanine Zundert

Hoi Diana,
Heb ik het goed dat je veel in bakken zaait ipv in potjes? Tot nu toe kweek ik veel in potjes maar dat is zo’n gedoe: je blijft overzetten in steeds grotere potjes. Nu heb ik wel een paar grote potten gebruikt voor komkommer, tomaat en courgette maar wat doe je met de aarde in die potten ah einde vh seizoen?
Groetjes Jeanine

Jeanine Zundert

Hoi Diana, bedankt voor je duidelijke antwoord, hier heb ik veel aan!
Groetjes, Jeanine

Ineke

Ik meng gebruikte grond vaak door de composthoop: ik tuinier op een leem/zandgrond en dan is die grond prima door de compost

Margot

Hoi Diana, ik heb vier flinke bakken waar tomaten en paprika’s in hebben gestaan en daar zit behoorlijk wat wortels in. Is die grond ook nog ergens bruikbaar voor?

Jos Bexkens

Diana, wat een geweldige moestuin!
Ik heb nog ergens een speciekuip rondslingeren deze ga ik beslist gebruiken.
Nu mijn vraag, heb hier ontwaterings gaten in gemaakt?
Indien ja, dan is hij wel niet meer te gebruiken waarvoor hij bedoeld is.
Nog veel succes.
Jos Bexkens

Je hoeft dit niet te publiceren!

elisabeth

Dag Diana,
Wat is eigenlijk een ‘speciebak’?
Verder wil ik je van harte bedanken voor deze sla- suggestie en vooral voor al je blogs , vol liefde voor de moestuin , professioneel, hartelijk en bescheiden!

Stella

Hallo Diana, bij ons staat er ook nog sla ,spinazie enz maar ik ben toch al aan het denken aan volgend jaar ,en hoe ik de preimineer vlieg en ui en wortelvlieg kan verslagen ,ik dacht gelezen te hebben dat die niet vliegen boven een zekere hoogte ,ik heb verhoogde bakken ,als ik daar een gaas rond span die nog hoger komt, zou ik dan safe zitten ? Ik vind het afdekken zo lastig ivm met onkruid ,gieten en uitdunnen .zijn er ook wortels die minder gevoelig zijn ? Ik ga er ook eens over nadenken hoe ik de tomaat sprite wat ordelijker kan laten groeien haha , nog een vraagje de tomaat mom’s paste ,is die heel goed voor saus enz in de serre , ik vind dit jaar geen goed tomaten jaar ,in de serre werd alles zowat gekookt aan de planten. Ga er volgend jaar eens wat buiten zetten .Maar eerst deze winter weeral plannen voor het volgend seizoen ,ook plezant .
Grts Stella

Carine p

Dag Stella,
In verband met de preimineervlieg denk ik dat ze toch hoger dan 1 meter geraakt. Ik vind ze in het voorjaar (rond maart/april) massaal terug in de kardoen. Deze zijn hier ong 1,5 m hoog. Het stoort me dan niet, omdat de kardoen op zijn einde loopt, maar ik geraak er moeilijk vanaf. Wat ik wel doe tussen de prei is ontzettend veel basilicum planten en dit heeft bij mij geholpen. Resultaat : basilicum voor heel het dorp:-)
Grt carine

Wijnie

Hoi Diana en Carine,
Helaas is mijn experiment met prei en goudsbloem volledig mislukt door aantasting met preivlieg. Ik zal er een bericht over schrijven op de pagina van de preimineervlieg.
Fijn dat het bij jullie tot nog toe goed gaat!
Groetjes Wijnie

Carine p

Hey Wijnie, tja… ik blijf er ook last van hebben, maar heb toch nog zo’n 80% opbrengst, dan ben ik al blij. Wat ik dit jaar ook gedaan heb, is naast elke kool plant ook basilicum gezet. Ik kon het niet geloven, maar geen enkel kool heeft dit jaar rupsen van de witte koolvlieg of nachtvlinders. In de koude kast staan mijn bloemkolen en daar heb ik geen basilicum geplant, elke dag moet ik daar controleren onderaan de bladeren. Dus….moraal van het verhaal, basilicum geeft toch aardig geur af zodat je op natuurlijke wijze vijanden vermijdt. Wel niet 1 plantje natuurlijk, maar bij mij staat het letterlijk tussen basilicum planten.
Grt Carine

Wout de Schepper

hallo Stella,
Ook ik teel Prei onder insectengaas. Maak eerst een “tentje” van PVC-electrabuizen (met de 90 graden bochten ga je naar de grond) en drapeer daar het insectengaas overheen. Wel hermetisch met (veel) stenen aan de grond afsluiten.
Ook zag ik weinig aantasting van roest. Leuk natuurlijk maar wel onverwacht. Roest is een schimmel en had wel gedacht dat die sporen door het insectengaas heen zouden gaan. Enige nadeel is dat de prei wat sneller gaat schieten. In zo’n tentje is het dan net ietsjes waarmer dan daarbuiten.

Wijnie

Hoi Carine,
Merk jij verschil in de soorten basilicum, of werken alle soorten even goed bij prei en kool? Interessant dat het ook bij kool lijkt te werken! Dit jaar viel het mee, maar wij hebben hier veel last van koolwitjes. Daarom teel ik nu al 2 jaar kolen onder net.
Groetjes Wijnie

Carine p

Dag Wijnie,
Ik kan geen verschil zien omdat ik verschillende soorten heb staan : genovese, kaneel, Thaise, citroen en pistou basilicum. Geen enkele kool heeft last, terwijl ik normale wijze wel last heb van de rupsen. Het was een probeersel, maar volgend jaar doe ik dit opnieuw. Was wel aan het bedenken wat ik met die berg basilicum kon doen en zo kwam ik op de gelei.
Groetjes
Carine

Gerhard

Ik heb altijd een volkstuin gehad en plantte uien en worteltjes om en om de wortelvlieg en knolvoet mot tegen te gaan hielp goed,
en de rupsen van het koolwitje bestrooi ik met gedroogde grond die gezeefd was dus heel fijn daar dan de kool flink mee bestuiven want bij rupsenvraat blijft de vraatplek vochtig en de volgende dag waren de rupsen meestal verdwenen en voor ongevraagd wat meenemen kan men poederen met bloem en er een bordje bij zetten pas op gepoederd.

Meld je aan voor de nieuwsbrief

Naar de reacties