Discriminatie

Er zijn rupsen en rupsen. Van heel kleine tot heel grote, en van groene en bruine motjesrupsen tot prachtige felgekleurde vlinderrupsen en alles ertussenin. We hebben er nu heel veel van, vast ook als gevolg van het tuinjaar waarover ik al zo vaak schreef en waarin de samenhang een beetje kwijt is (normaal gesproken houden plaagdieren en roofdieren die die plaagdieren bestrijden hier in onze tuin elkaar redelijk in evenwicht). We schrikken ook niet zo snel van een rups, die mogen best een palmkool opeten want ik heb er voor alle zekerheid een paar extra geplant. Maar het zijn er dit jaar wel heel veel, en ze hebben niet genoeg aan die ene palmkool maar verorberen ook alle bladkolen, broccoliplanten, Chinese kool, etc. Heel veel rupssoorten houden van kool. Op de foto hierboven zie je opgevreten koolblad, tegen de zon in is het nog best decoratief. En links zie je een rups vrolijk van het blad snacken.

Ik heb geen verstand van vlinders. Maar ik zie wel iets opvallends: hoe kleiner de rups, hoe meer ze lijken te eten (ik generaliseer natuurlijk maar dat hoort ook een beetje bij discriminatie). Ik zie koolplanten die zo erg zijn opgevreten dat ik zoek naar enkele tientallen rupsjes maar dan vind ik er maar 1 of 2. En tegelijkertijd zie ik de grote statige rups van de koninginnenpage traag op de knolvenkel heel kleine hapjes nemen. Misschien ligt het aan het stadium want sommige rupsen doorlopen meerdere stadia voor ze gaan verpoppen.

Wat een prachtrups is de koninginnenpage!

Sterker nog, ik vind haar zo mooi dat ik er graag een paar venkelknollen voor over heb. Terwijl ik tegelijkertijd allesbehalve blij ben met de vraatzuchtige groene rupsjes in de koolplanten in de kas. Ze zijn amper een tiende van de grootte van de koninginnenpagerups maar eten 20 keer zoveel.

Uiteindelijk vond ik de 3 rupsjes die deze lekkere bladkool met de naam Jagallo Nero tot op de nerf opvraten maar doordat ze zo klein waren en het blad bijna gefranjerd is moest ik flink zoeken. En ik was ook iets te laat. En uiteindelijk verraadden de rupsen zichzelf doordat er niet veel blad meer was waar ze zich achter konden verstoppen :-).

Dat verstoppen was ook lastig voor de rupsen die trek hadden in de laatste onrijpe tomaten:

Het is een beetje het nadeel (en tegelijkertijd voordeel) van een kas: omdat een kas grotendeels afgesloten is komen er niet zo snel ziekten en plagen binnen. Maar als ze er eenmaal zijn raak je ze er ook niet gemakkelijk meer kwijt. Plus: ze gedijen er heel goed doordat het in de kas lekker warm en beschut is en er weinig roofdieren zijn. De deur open laten staan en de ramen wat verder open zetten zorgt er wel voor dat bijvoorbeeld insectenetende vogels in de kas kunnen zoeken naar rupsjes.

En ik verwijder ze zelf. Elke tuindag loop ik met een bakje de planten af en elke dag vind ik weer nieuwe rupsjes. Soms heb ik een goede bui en zet ik ze buiten op een bladkool waar ze dan verder kunnen eten. Maar soms zijn het er zoveel en weet ik ook niet goed wat ik er mee moet, dan zet ik ze maar op de composthoop, daar ligt van alles wat nog lang genoeg blijft leven om van te eten.

Zoals ik al zei, ik heb geen verstand van vlinders, er zijn rupsen die nu gaan verpoppen maar er zijn er ook die de winter door moeten zien te komen en pas daarna verpoppen. Ik doe mijn best om ze uit de kas te halen zodat de koolplanten zich hopelijk nog wat kunnen herstellen maar er tegelijkertijd wel voor te zorgen dat ze kunnen blijven leven. Ik las dat elke rups zijn eigen dieet heeft, een rups van een koolwitje in je pruimenboom zetten heeft dus geen nut want de rups heeft de kool nodig om te eten en heeft niks aan pruimenbomenblad. Zo heeft elke vlinder zijn eigen waardplant(en). Zoals bekend is bijvoorbeeld de brandnetel een waardplant voor flink wat verschillende soorten vlinders. Ik vrees alleen dat ik flinke uitslag van brandnetels krijg als ik ze aanraak, als ik niet voor langere tijd onder de jeukende rode vlekken wil zitten moet ik ze helaas uit mijn tuin weren. Maar onze tuin grenst aan een sloot en aan de overkant van die sloot staan honderden brandnetelplanten in een drie meter dikke en tientallen meterslangs rij. Zo voel ik me wat minder bezwaard om brandnetelzaailingen uit de tuin te halen. Maar in ruil daarvoor laat ik dan andere waardplanten staan, zoals weegbree, klaver, etc. En ook veel gewenste planten, struiken en bomen in onze tuin zijn waardplanten voor vlinders, zoals appels, bramen, worteltjes, Oost-Indische kers, zuring, mosterd, kool (uiteraard), venkel, tijm, etc.. Op de website van de Vlinderstichting vind je trouwens een lijstje met waardplanten van de meest bekende vlinders maar je kunt er ook de complete lijst downloaden. Zoveel vlinders en zoveel waardplanten! Ik las dat er meer dan 2000 verschillende vlinders in Nederland leven. Wist je dat er zelfs een vlinder met de naam ‘tijmblauwtje’ bestaat?

Ik probeer voor alle rupsen min of meer mijn best te doen, mits we zelf ook nog iets kunnen eten. Maar voor de koninginnenpage doe ik alles. En niet voor niks:

Ik heb 3 venkelknollen niet geoogst, alleen maar om er voor te zorgen dat de rupsen (het zijn er twee) er nog van kunnen eten en groeien.

Natuurlijk zijn er ook rupsen waar we echt niet blij mee zijn, zoals die van de spinselmot die een appelboom eens volledig kaal hebben gevreten. Maar gelukkig is het jaren geleden dat we zulke ernstige aantastingen door rupsen hebben gehad. Oh ja, er zijn nog wel die akelige pruimenmottenrupsen die er soms voor zorgen dat nog geen 5% van de pruimen eetbaar zijn. Maar de koolplanten die het nu niet gaan overleven….. ach, we kunnen er nu ook weer niet echt wakker van liggen.

Het lijkt een grote overgang om het nog even over de tuin te hebben maar dat valt mee. Elk jaar wordt het door gezondheid en leeftijd wat lastiger om onze ruim 300 vierkante meter grote tuin goed bij te houden. We willen graag blijven tuinieren maar merken dat we het niet goed meer bij kunnen houden (of in ieder geval niet zoals we dat zelf zouden willen en dat is toch het belangrijkste). En daarom hebben we besloten het groentegedeelte wat kleiner te maken. We kunnen er dan nog steeds samen ruim van eten maar het scheelt werk en tijd in wieden, zaaien, uitplanten, water geven, opbinden, oogsten, etc.. Langs de randen van de tuin gaan we in plaats daarvan flink wat vaste planten zetten. Zodat we vanaf het terrasje kunnen genieten van bloeiende planten en kruiden. Vroeger zocht ik vaste planten die ik heel mooi vond en die lang en/of rijk bloeiden. Ik zoek dat natuurlijk nog steeds maar er is ondertussen nog iets minstens zo belangrijk: is ze een waardplant voor vlinders of is ze nuttig voor hommels, bijen, zweefvliegen, etc.?

En dus gaan we vanaf volgende week de tuin ‘opruimen’ en beginnen met het planten van soorten als lavendel, tijm, venkel, Helenium, Echinacea, vaste viooltjes, Agastache, Cirsium, Geranium, Centranthus, etc.. Ook leuk!

Tot slot nog één foto, van een Jagallo Nero kool die buiten staat en er zonder rupsen prima bij staat, mooi en lekker, ze is zeker een nieuwe favoriet!

Abonneer
Laat het weten als er
guest

31 Reacties
Oudste
Nieuwste Meest gestemd
Inline feedbacks
Bekijk alle reacties
Dick Peerdeman

Diana je zult zien dat er een wereld voor je open gaat, heel interessant vooral als je met bloeiende planten in wilt spelen op de hele levenscyclus van de vlinder
Veel succes

Elisabeth

Dag Diana,

Mooi om lezen !
En gelijk heb je om ergens een beetje af te bouwen . Ik vraag me dikwijls af hoe je het toch allemaal doet ! Ook al heb je Ruud aan je zij.

Meer bloemen in je groententuin , dat is zeker een goede beslissing waar niet alleen de vlinders blij van worden !
Zo heb ik zelf verbena ( ijzerkruid ) staan – het zijn wel hoge planten – en echinacea ( zonnehoed ) . Het zijn echte blikvangers en vooral vlinderlokkers.
Veel succes nog!
En nog eens hartelijk dank !

Emmie

Dag Diana, ik volg je al heel lang. heb heel veel van je opgestoken en genoten van je stukjes op internet. Maar, nu komt er toch een maar. Ik dacht vaak hoe perfectionistisch moet deze vrouw zijn. Thuiskomen van de tuin met bakken vol fruit en groente en dan meteen alles verwerken. Nog even tweehonderd vragen op je site beantwoorden, wat recepten erop gooien. Zelf hebben wij ook een volkstuin, eigenlijk zijn het er drie maar ‘s middags na drie uur zitten wij en voelen geen enkele aandrang tot het maken van jam,chutney of zoetzuur. Er zitten me geen kilo’s bonen,kolen of tomaten op mijn nek dat komt morgen wel. Wij zijn met pensioen en morgen is er weer een dag. Passen jullie goed op elkaar en neem de beslissingen die je moet nemen ( nou ja, die hebben jullie al genomen) en geniet van
alles wat er volgende jaar gaat groeien en bloeien. Ik verheug me alweer op de stoofpeertjes die ik klaar maak volgens jouw recepten! Want jouw site is onovertroffen in moestuin land. Hartelijke groeien aan Ruud. Ik lees je stukjes altijd hardop voor aan mijn man die dan zit te grinneken en zegt: dit is een man naar mijn hart.

Petra

Hoi Diana,
Ik heb altijd al een veel grotere bloementuin gehad in vergelijking met onze moestuin. En vooral dit jaar heb ik, omdat er in de moestuin veel mislukkingen waren, daar nog meer van kunnen genieten (groot, mooi, veel gefladder…) en energie van gekregen om door te gaan met tuinieren.
Ik wens je veel succes en verheug me op de verhalen, die je dan ook over deze planten te vertellen hebt.
Groeten,
Petra

Petra

Diana,
Welke plant bedoel je met vaste viooltjes ?
Zelf heb ik het Maarts viooltje in de tuin. Deze bloeit vroeg en mooi, maar woekert enorm en zaait zich uit over de hele tuin.
Maar dat kan bij jullie in vergelijking met onze zandgrond en zoals je al vaker hebt verteld, natuurlijk heel anders zijn.
Petra

Petra

Hoi Diana,
Het kruipend zenegroen (Ajuga) is idd een goede keuze als bodembedekker. Zelf heb ik deze ook jaren gehad, evenals de Waldsteinia, een groenblijvende bodembedekker met in het voorjaar prachtige gele bloempjes.
Ik heb ‘jouw’ viooltjes ook opgezocht, mooi !
En weet ook van de pompoendagen bij Bastin, maar heb helaas geen tijd dit weekend 🙁
Momenteel heb ik op enkele plaatsen Vrouwenmantel staan. Na de bloei knip ik deze tot op de grond af (ook de bladeren) en nu staan ze alweer voor de tweede keer te bloeien. Zaait zich ook uit !
Ook de Heuchera is een mooie plant voor in de schaduw, de bloemen stellen niet zoveel voor, maar ze zijn er in veel verschillende bladtinten.
Maar ik heb je nu mss alweer teveel tips gegeven, tenminste zo werkt dat bij mij: ik kan moeilijk kiezen en wil ze allemaal. 😉
En nu gauw de tuin in…
Petra

Ria

Hallo Diana,
Een hele verandering of beter gezegd omslag of voortschrijdend inzicht. Ik kan het me allemaal heel goed indenken en ik verwacht dat deze nieuwe werkwijze je heel goed zal bevallen ook al zal het voor jullie beiden wel wennen zijn.
Ik kan je van harte Waldsteinia ternata aanraden als bodembedekker, daar komt geen onkruid meer doorheen. Breidt wel flink uit met uitlopers die zich overigens ook weer makkelijk laten verwijderen maar zaait zich niet uit zoals het maarts viooltje.
Viola odorata heeft volgens mij groen blad. Viola labradorica (het labradorviooltje) heeft heel donker blad. Beiden hebben paarse bloemetje en ze zaaien zich flink uit.
Veel succes met alles,
Groetjes, Ria

Petra

Hoi Ria,
Ja, dat klopt ! Viola odorata (Maarts viooltje) heeft idd groen blad en bij ons ook enkele met witte bloemen.
En de labradorica heb ik opgezocht 😉 heel donker blad met paarse bloempjes, heel mooi en kan goed in de schaduw.
Petra

iPadawan

Ik heb ook een tiental planten opgeofferd, helaas nog voordat ze klaar waren met de planten waren ze al genuttigd door vogels. Niet een kreeg de kans om een cocon te maken. Ik had zeker 120+ rupsen van drie soorten en nu noppes.
Volgend jaar als ze er op zitten dan maar een netjes erover om ze beschermen.

Angelique uit Zuid-Holland

Hallo Diana,

Ik heb ook veel aangevreten koolplantjes, die ik nog steeds in potjes heb staan. Ze moeten nog uitgeplant worden, al vrees ik dat het hiervoor te laat is. Denk je dat er nog kans is op herstel als ze helemaal kaal zijn gevreten? Ik ben benieuwd hoe jij een afweging maakt in het behouden of verwijderen van aangevreten planten.

Groetjes, Angelique

wietske

Ik wil je vragen(dankzij de slechte oogs)t of je toch nog zaden hebt kunnen oogsten of van vorige jaar hebt die je verkoopt en waar vind ik dit eventueel

Petra

Hoi Diana,
Ik heb de afgelopen dagen verschillende keren gereageerd op dit blog en de optie: reacties op mijn reacties aangeklikt, maar krijg geen mail, terwijl er wel degelijk gereageerd is ?!
(dat is nu dus 4x hetzelfde woord in één zin ;))
Petra

Kurt Vandecasteele

Dag Diana
Voor mij is de rups van de koninginnenpage zonder twijfel mijn favoriet ‘moestuindier’ – hoewel, sinds twee jaar komt de blauwzwarte houtbij mijn erwten en siererwten bezoeken en die wedijvert wel met die rups voor de eerste plaats in mijn favorietenlijstje.
Als ik er eentje op het einde van de zomer in het venkelgroen ontdek, dan verhuis ik hem steevast naar het loof van mijn winterwortelen. Dat lijken ze even lekker als het venkelgroen te vinden, doen er geen noemenswaardige schade en hebben ze langer de tijd om te ontpoppen etc, omdat die wortelen het een stuk langer volhouden in de tuin dan de venkel.
Vriendelijke groeten en een ‘dankjewel’ voor je wekelijkse blog! De zaterdagmorgen is dit mijn favoriete leesvoer voor bij de ochtendkoffie

Pearlsofpassion

Hier ook elk jaar koninginnepagerupsen. Vorig jaar had ik er wel 10 geloof ik. Dit jaar maar eentje en die is dan nog vroegtijdig gesneuveld. 🙁 snif…
Ik hoop zo hard dat ze volgend jaar terugkomen. Ik ben bang dat 1 van de buren wat gespoten heeft of zo. Vind het zo gek dat er plots geen meer zijn. En de lieveheersbeestjes zijn plots ook ontzettend verminderd.

Ik dood zowiezo vrijwel geen rupsen, ik heb er nog nooit zoveel gehad dat het echt een probleem vormde. Maar voor de koninginnepage laat ik idd ook een venkel staan of zet ze op de worteltjes als ik die laatste venkel toch wil hebben. Die ene rups dit jaar zat vanzelf op de wortels en die is er toch in geslaagd om 1 wortel zijn loof compleet af te eten. Maar dat lag meer aan de wortel dan aan de rups vrees ik.
Ik vind het wel fijn dat ik niet de enige gek ben die planten voor de rupsen laat staan en de koolwitjes net erg gezellig vind in de tuin. 🙂

Groetjes
Valerie

Esther vR

Hallo Diana en anderen, misschien is dit niet de juiste plek, maar ik heb een zadenleverancier in Engeland gevonden voor Lathyrus, die ook naar Nederland opstuurt! Het is Derek Heathcote, een tijd geleden te zien in Gardeners World. Website: EagleSweetPeas.co.uk.
Groetjes, Esther

Ilse

Hoi Diana en anderen,
Ik ben redelijk nieuw in de jam/gelei-wereld en ben er wat mee aan het worstelen. ik heb alle algemene informatiepagina’s gelezen en wil graag de recepten met zwarte bessen maken, waaronder deze:
http://www.mooiemoestuin.nl/inmaken/gelei-van-zwarte-bessen-met-appel
nou dacht ik begrepen te hebben dat suiker ongeveer 1 op 1 is of 750 gram (gelei)suiker op 1 kg vruchten. maar als ik dan dat recept lees, dan is het 250 gram suiker (kristal neem ik aan?) op 1200 gram vruchten. klopt die verhouding dan wel?
vandaag ander recept gemaakt met zwarte bes, aalbes en aardbei en ik denk dat het ruim een half uur heeft gekookt en ik heb extra geleisuiker toegevoegd, maar ik ben bang dat het nog steeds veel te vloeibaar is.
kortom kan iemand me helpen met wat meer informatie over dit proces? heel erg bedankt!
groetjes Ilse

Thérèse Zwaard

Ja, toch eindelijk het besluit om minder groenten te gaan telen…. Goed besluit om te switchen naar meer bloemen en vaste planten. Dat hebben wij al jaren geleden gedaan, ook omdat we steeds makkelijker biologische groenten en fruit konden kopen. We zijn nu 83 en 73 jaar en werken nog elke dag in de tuin en ons kasje en kweken nog plantjes op voor verkoop voor het goede doel Hulphond Nederland, maar dat weet je al. Dat kost ook veel tijd maar geeft veel voldoening. Een koninginnepage hebben we nog niet gehad in de tuin maar wel tal van andere vlinders, dit jaar ook het oranjetipje. Hartelijke groet, ook aan alle mensen die jou zo trouw volgen. Thérèse

Pearlsofpassion

Wat leuk Thérèse !
Wat een nobel doel!
Waar verkoop je die groenten dan?

wietske

Hallo Diana,
en wat te doen aan die akelige rupsen die mijn appelboom blad en fruit helemaal aantasten en opvreten. Dit jaar met de kleine oogst die we hadden heb ik er slechts 10 gezonde appels af gehaald, terwijl we er vorig jaar tot februari van gegeten.

Meld je aan voor de nieuwsbrief

Naar de reacties