Het reddingsplan

Ik schreef dit jaar al meerdere keren over hoe slecht het jaar in de kas was, met een mol, woelratten, spintmijt, Phytophthora in de tomaten, rottende paprika’s, meeldauw in de komkommers, etc.. En vooral meerdere keren wateroverlast. In het voorjaar en de vroege zomer heeft de grond in 2 van de 3 kassen regelmatig onder water gestaan. De groenteplanten hebben wekenlang in de modder gestaan, en dat is voor geen enkele groente goed (op waterkers na). Rottende wortels sterven af, daardoor worden planten ziek, die zijn vervolgens gevoelig voor ziekten en plagen, schimmels en virussen. Denk vooral aan zo’n rollende sneeuwbal :-).

Er moest daarom bij het begin worden begonnen. Bij de grond. Die stonk in de tijd dat het zo nat was (bijna rioolachtig). En nu is de ondertussen kurkdroge kleigrond ingeklonken en keihard. En schijnbaar ‘dood’, alle wormen en bodemorganismen zijn gevlucht. Ook een soort sneeuwbaleffect. Het is bijzonder (en bijzonder akelig) om te zien hoe snel een zorgvuldig opgebouwd evenwicht (al 30 jaar jaar lang verbeteren we de grond met compost, mest, mulch, lavameel, etc.) verloren gaat. Dat is natuurlijk niet helemaal zo want al die stoffen zijn nog steeds aanwezig, maar zo voelt en ziet het er nu wel even uit.

Er is niks mis met de kassen, de dakgoten zijn gecontroleerd en zitten niet verstopt en de wateropvangvaten zitten niet zo vol dat ze overlopen. We denken dat de 2 kassen (ondertussen al respectievelijk 35 en 20 jaar oud) ondertussen wat lager liggen dan de rest van de tuin (de tuin ligt dus wat hoger). En we denken dat we dit jaar gewoon pech hadden, we waren zeker niet de enige moestuinders op het volkstuinencomplex met wateroverlast. Ik heb geen foto’s gemaakt waar je de wateroverlast in de kas goed op ziet, maar deze foto geeft wel een aardig beeld van dit voorjaar:

En dit was niet zomaar 1 weekend maar zo ongeveer de hele maand april, mei en een stukje van juni. Misschien dus niet eens zo raar dat er een blauwe bes en meerdere frambozenstruiken dood zijn gegaan, tomatenzaailingen het in de kas begaven, bonenplanten wegkwijnden in de modder, etc.. Hieronder zie je een foto van een tomatenzaailing eind mei, ze groeit niet en het blad wordt geel. Je ziet op deze foto trouwens ook dat de grond nog wel een stukje onder bovenkant van de fundering van de kas ligt. Daarover later meer.

We hebben nog wel wat nieuwe organische voeding gegeven (met het idee dat alle voeding die al was gegeven ongetwijfeld met het vele water was uitgespoeld) maar de planten hebben dat nauwelijks op kunnen nemen.

We hebben in het voorjaar en de zomer weinig kunnen doen omdat de kassen toen vol stonden met (weliswaar armetierige) paprikaplanten, tomaten, komkommers, etc. Maar nu zijn we begonnen met opruimen. Eerder dan we wilden, we hebben met een klein beetje pijn in het hart de tomaten- en paprikaplanten waar nog wat groene vruchten in hingen uit de grond gehaald. Voor het goede doel: het wordt tijd om te beginnen met het beter maken van de grond.

Ik maakte 3 jaar geleden deze foto van een tomatenplant die in de vroege zomer de grond uit moest (geen idee meer waarom). Wat een wortels hè, en dit is pas eind juni (in 2018):

Nu halen we tomatenplanten eruit en is dit het wortelgestel:

Het ‘wortelgestelletje’ is bijna kleiner dan toen we de planten eind april vanuit 9-centimeterpotjes uitplantten.

Mochten we nog hebben getwijfeld, dan weten we nu dat we niet kunnen denken dat volgend jaar alles weer normaal is, goed groeit en we leuk kunnen oogsten. Tijd voor een reddingsplan!

We willen eigenlijk liever niet spitten. Misschien dat we in het voorjaar de grelinette moeten gebruiken om de grond wel wat om te woelen, we zullen zien. Maar voor nu is dit hoe we gaan beginnen:

Stap 1: opruimen

Ik wil de grond schoon hebben. Ook in het kader van de ziekten, schimmels en plagen die dit jaar in de kas heersten. Dus we hebben we de planten uit de grond gehaald en alle blaadjes, takjes, gevallen vruchtjes etc. opgeruimd.

Stap 2: ophogen

Achterin de tuin hadden we een strook gemaakt met opgehoopte mest, voor pompoenen en courgettes. Die mest is ondertussen gecomposteerd en die hebben we in een laag aangebracht in de kas. Het is natuurlijk niet genoeg maar voor nu is het een begin. Komende herfst en winter gaan we zoveel mogelijk compost en bladaarde maken. Voor nu ligt er in de kas een laagje van zo’n 5 centimeter compost. Je zag eerder de foto met de tomaat en de kasfundering erachter, we zouden wel ruim 10 centimeter op kunnen hogen.

Stap 3: groenbemester

Helaas geen groenten dit jaar in de 2 kassen, dit is nu belangrijker. We hebben gekozen voor Japanse haver als groenbemester. Omdat we dat nu nog kunnen zaaien (niet elke groenbemester kan nog in september worden gezaaid). Het wortelt diep en kan daardoor voedingsstoffen, mineralen en sporenelementen opnemen die door de wateroverlast zijn weggezakt. Het is ook een groenbemester die aaltjesdodend is en dat is in de kas (waar al jarenlang altijd dezelfde groenten staan) een welkome eigenschap. Het onderdrukt onkruid en uiteindelijk bevriest het en sterft af (als het ook in de kas streng genoeg gaat vriezen). De opgenomen voedingsstoffen komen met het afgestorven blad op de grond te liggen en komen weer ten goede aan de grond. Mocht het niet gaan vriezen, dan gaan we het zelf afknippen (of bedekken (zie stap 5).

Opgeruimd, schoon, een laagje compost en Japanse haver gezaaid, alleen nog even inharken en water geven

Stap 4: lavameel

Ondertussen zijn de voordelen van lavameel wel bekend (het bevat meer dan 80 verschillende soorten mineralen en sporenelementen, het stimuleert daardoor het bodemleven, het houdt vocht vast en verbetert de structuur van de grond). We strooien het lavameel komend weekend over de grond met de net gezaaide Japanse haver.

Stap 5: verder ophogen

Ook deze stap moet nog komen. Ergens in de komende maanden, afhankelijk van de groei van de haver en het weer (bevriest de haver of niet) en wanneer de paarden van de manege op stal gaan, gaan we een dikke laag mest met flink wat stro op de haver aanbrengen. En dat moet dan in het vroege voorjaar worden gevolgd door nog een laag die daar weer op komt, van bijvoorbeeld compost, moestuingrond, etc. (overal waar we nu nog iets gaan planten of wieden of opruimen gaan we beetjes grond opsparen). In kas 1 (foto hierboven) ligt de grond trouwens hoger dan in kas 3 (foto tomatenzaailing), het zou kunnen dat Ruud in de winter nog een opstaande rand van hout moet maken om het glas te beschermen.

Stap 6: voeden

En dan is het voorjaar. En gaan we de kassen voorbereiden op een nieuw jaar. We willen niet teveel voeding geven, willen vooral zorgen voor een goede balans. En dus weten we nu nog niet of, en wat we wel of niet willen geven. Ik heb het plan om in het vroege voorjaar wat in de kassen te gaan zaaien (zoals rucola, mosterdblad, radijsjes, etc.) zodat we kunnen kijken of de zaailingen goed groeien. En langs randen van de paden en de achterkant van de kas gaan we wel ook nog winterpootuitjes en sjalotten planten, ook daar kunnen we aan zien of er voldoende voedingsstoffen in de grond zitten.

En over dat laatste: we hebben afgelopen weekend winterpootuitjes besteld van de rassen Snowball (wit), Shakespeare (geel) en Red Arrow (rood), en sjalotten Longor en Griselle, en die gaan we dit weekend dus ook in de kas poten (ze kunnen trouwens ook buiten worden gepoot maar ik schreef eerder een blog over de preimineervlieg in de uien van de buitenteelt en dat we zo tevreden zijn over de teelt van winteruien in de kas: Gewonnen).

En dus gaan we nu snel naar de tuin, er is nog heel veel te doen!! Op de laatste foto zie je de jonge zaailingen van groenbemester Westerwold’s Raaigras (dat zaaien we nu in elk stukje tuin dat buiten vrij komt).

Abonneer
Laat het weten als er
guest

28 Reacties
Oudste
Nieuwste Meest gestemd
Inline feedbacks
Bekijk alle reacties
Lili

Hallo Diana,
Wat triest die foto’s met wateroverlast!
Ik hoop van harte dat jullie plan goed zal uitpakken.
Gisteren heb ik ook alle tomatenplanten in de kas opgeruimd, nu nog de paprika’s strippen, de rest van de basilicum oogsten en dan is het tijd voor de winterkas met nieuwe planten.
Groetjes, Lili

Ria

Hallo Diana,

Toevallig ging bij mij 5 minuten geleden de bel en werd mijn pakket met o.a. winterplantuitjes (Shakespeare en Griselle) bezorgd.
Ik heb nog steeds gezonde (!) tomatenplanten in de kas staan. Maar de oogst was helaas dit jaar minimaal. Minder trossen met ook veel minder tomaten per tros. De “kampioen” was Rose de Bern met in totaal 1 tomaat, wel een hele mooie grote en lekkere, maar dit heb ik nog nooit meegemaakt.
Ik hoop van harte dat jullie volgend jaar in jullie kassen een geweldige oogst zullen hebben. Aan jullie inzet zal het in ieder geval niet liggen.
Gisteren heb ik de courgetteplanten geruimd. Wat een slechte oogst dit jaar. Het enige wat het geweldig heeft gedaan zijn de sperziebonen, en nog steeds kunnen we er van plukken, maar het einde nadert, de planten beginnen er al een beetje herfstig uit te zien.
Sterkte met al jullie werkzaamheden.
Groetjes, Ria

Frouwke

Heb je om de grond te verbeteren wel eens aan champost gedacht?
Op ons complex (Utrecht) hebben we daar dit jaar heel goede resultaten van gezien.
Meerdere tuinders op het complex willen het volgend jaar ook toepassen.
Misschien ook iets voor jullie?

Lili

Hallo Diana,
Als je niet genoeg compost hebt, kan ik je de mestcompost van Bio-Kultura aanraden. Geen aandelen hoor, gewoon bijzonder goede resultaten mee geboekt.
In mijn kas heb ik vorig jaar veel van de zandgrond weg gescheept en dan 15 cm mestcompost van Bio-Kultura toegevoegd als toplaag. Het is een flinke investering, maar daar had ik het voor over. Ook buiten de kas zijn alle bedden gemaakt volgens de no-dig methode van Charles Dowding met eerst karton en dan 8 cm toplaag van dezelfde mestcompost. Ik heb al twee jaar fantastische oogst van zo ongeveer alles wat ik erop zet. Voor pompoenen, courgettes en wat extra meloenen of watermeloenen heb ik altijd hetzelfde veld met worteldoek op, daarop een aantal gaten. In zo’n gat passen ruim twee kruiwagens mestcompost. Voorbeeld: vorig jaar had ik een oogst van 104 kg pompoenen gehad van 6 planten. Ook dit jaar is de oogst overweldigend. Need I say more?
Groetjes, Lili

Belia

Trieste, dat het zo tegen zit bij jullie. Bij mij hebben de Elsanta aardbeien botrytis gekregen, maar dat is ook mijn schuld.

Ik teel tegenwoordig alleen geënte tomaten. Een soort die goed bevalt. Dit jaar heb ik twee planten met snacktomaatjes geteeld. Nog niet rijp.

Van de 10 overige geënte tomaten heb ik nu al 26 kilo geoogst. Een heerlijke smaak. Volgend jaar 6 geënte planten en dan laat ik een dief meegroeien. Afstand 80 tot 100 cm.
Afgelopen voorjaar was de ph waarde drie, maar met zestig liter water per m2 en een pak kalk werd deph waarde 6.

Komend voorjaar ga ik zelf proberen te enten.

Pieta

Wat een verschillende tuinen in zo’n klein landje als Nederland. Bij mij in m’n droge zanderige Hondsrugtuin ( Drenthe) ook veel regen, maar dit is in een mum van tijd weer weg. Goede oogsten dus, wel phytophtora in de buitentomaten en knolvoet in de sluitkolen. In het kasje mooie oogst tomaten. Prachtige vollegronds komkommers, echt een mega oogst.
Aardappelen, bieten, wortels, bonen, pompoenen enz ook prima opbrengsten. Helaas in de sla veel last van slakken, minstens 2 emmers vol gevangen en verhuisd deze zomer.
Zo zie je maar, je moet ook een beetje geluk hebben met de plek van je tuin. In droge zomers is het hier afzien en veel gesjouw met water. Volgend jaar weer nieuwe kansen. Nu al zin in!

Martin Mulder

Ik vind je verslag geweldig. Echt, ook als het tegenzit (en dat zat het bij veel mensen) een goeie analyse en een bijpassend plan. Volgend jaar hopelijk weer oogsten als vanouds.

Carina

Ik heb mijn tomatenplanten ook voortijdig moeten rooien, maar de groene tomaten heb ik in een papieren zak gestopt samen met wat rijpe tomaten. Verschillende van die groene tomaten zijn alsnog gaan kleuren 🙂

Elisabeth

Diana,
Alweer bedankt voor je verhaal.
Na zoveel werk heb je volgend jaar recht op een wonderbaarlijke oogst ! Ik wens je het van harte
Ik vraag me je af hoe je het in je buiten tuin aanpakt ? Of komt dat nog in een volgende blog ?
En ook : vind je paardenmest beter dan koeienmest ? Ik gebruikte tot nu toe gewoon bio groentenmest korrels ofgedroogde koemestkorrels .
Is dat niet even goed en toch veel eenvoudiger?
We hebben hier anders wel in de buurt paardenmest genoeg ..

Dank je wel alvast en vriendelijke groeten

Elisabeth

Rianne

Hoi Diana,
Je hoort ook vaak dat er in paardenmest veel onkruidzaden kunnen blijven zitten. Dat je mogelijkerwijs hierdoor juist (meer) last van onkruid kan krijgen in je tuin. Heb jij hier ervaring mee?

Groetjes Rianne

elisabeth

Dat is duidelijk Diana, weeral veel bijgeleerd.
Dank je wel!
Nog een mooi najaar.

Eef Maassen

Hoe is het gesteld met de ondergrondse drainage , daar wordt weinig over vermeldt.

Francis Follebout

Amai, zo veel inzet, proficiat !!!!!!! Bij ons niet zo erg 50 tomateplanten buiten dood en al weken lang geleden geruimd en groenbemester op gezaaid. De boontjes moet je zoeken in het onkruid maar ze hangen massaal aan de stengel. Nog nooit zoveel venkel gehad, nog nooit zoveel kolen gehad , nog nooit zoveel aubergine en courgettes gehad, en in de serre, ja maar toch nog genoeg tomaten voor ons. MAAR we moeten alle groenten gaan zoeken in een halve tot 75 cm hoog onkruid. Die komen van zaden die al 2 a 3 droge jaren in de grond zitten en nu door een nat jaar ook groeien. We voeren zoveel mogelijk onkruid af wij moestuinieren in Goeferdinge een deelgemeente van Geraardsbergen in het zuidwesten van de provincie Oostvlaanderen (beter gekend aan de vlaamse ardennen). NU ben ik geleerd voor die verloren buiten tomaten die allemaal ziek en dood waren. Ik maak deze winter een demonteerbaar afdak waar ik veel tomaten kan onderzetten. Demonteerbaar omdat ik in het late najaar (hopelijk droog genoeg) en in het voorjaar de mest goed en ondiep kan infrezen.

Anja

Hoi Diana,
Een groenbemester die aaltjesdodend is??
Ik dacht dat aaltjes in de grond juist goed zijn. Helpen tegen naaktslakken.

Dirk

Hallo, Hier in Vlaanderen geen last van het NAP, maar eerder omgekeerd, de tuin van mijn buur ligt 2m lager, en moet ik extra zorg dragen om de waterhuishouding op peil te houden, ook al is het kleigrond. Daarom werk ik in mijn serre/kas met een baksysteem. De recyclage serre is iets breder dan normaal door de schuine wanden: 3.85x 7.40. Een bak van 75 breed loopt rondom de buitenrand in D vorm. Dan volgt een wat verdiept, uitgegraven pad rondom van 40 cm breed en in het midden zit een bak van 120 cm. Gevolg: iedere vierkante cm van de serre is gemakkelijk bereikbaar. De hoogte van de bak is ongeveer 25 cm, ik zou die nog hoger maken. Aan de binnenkant van de bakken heb ik een PE folie bevestigd die gebruikt wordt om muren te ondermetselen en verkrijgbaar in rollen van bv 30 cm hoogte. Die sterke folie gaat dieper de grond in dan de planken, die ik zelfs twee cm boven de grond laat ‘zweven’. Ook de paaltjes aan de binnenkant zijn mee bedekt. Het voordeel is dat de planken niet nat worden en dus na 15 jaar nog perfect zijn én dat de grond binnen de bak niet uitdroogt. Daardoor kan ik tot op de rand van de bak planten en is er geen plaatsverlies door die dubbele gang. Maar het mooiste is: ik kan iedere morgen met de handen op de rug een rondwandeling in mijn serre maken, en verbaasd rondkijken 🙂

Margriet

Wat een tegenslagen allemaal dit jaar bij jullie.In voorgaande jaren dacht ik dat alleen bij mij altijd van alles verkeerd ging…..Dit jaar was ook geen geweldig jaar, maar toch wel een aardige oogst al met al, van slechts een kleine hoeveelheid groenten.Hopelijk wordt volgend jaar in ieder geval weer wat droger in het voorjaar, maar ja, ook niet weer te droog….Het is altijd werken met de elementen

Petra

Dag Diana, mijn neef zaait winterrogge in zijn moestuin. Dit brengt stikstof in de grond. In het voorjaar omspitten. Brengt veel lucht en leven in zware klei. Zijn moestuin is nu 45 jr “ oud” en doet het geweldig. Dit jaar een wat minder goed jaar door phytofera. Heb jij dit overwogen? Hij heeft geen hoogwaterprobleem.

Paul

Hallo Diana,

Ik las over jouw inzaaien van Westerwolds raaigras en was direct benieuwd naar het hoe en wat. Ik zag dat je in een reactie schreef het gras te willen bedekken met mest in de hoop dat het dan afsterft omdat je niet wilt spitten. Vandaar mijn vragen:
– ik neem aan dat je dierlijke mest gebruikt, die breng je dan in het voorjaar op, of in de winter?
– Als (dat hoop ik wel voor je) die planten inderdaad afsterven door de laag mest, hoe ga je dan verder? Ik neem aan dat je de plantjes niet rechtstreeks in die laag mest zet…
– Mocht het gras niet afsterven, maar door de mest heen groeien, ga je het dan maaien om te voorkomen dat het uitzaait?
– Zelf gebruik ik geen dierlijke mest, maar het zou fijn zijn als ik iets zou kunnen met Westerwolds raaigras. Hoe zou ik het dan volgens jou kunnen aanpakken?

Dit jaar heb ik een aantal veldjes ingezaaid met bladrammenas, eigenlijk is dat de eerste keer dat ik een groenbemester inzet. Het is mooi opgekomen en ik weet dat er een paar nadelen kunnen zijn qua aaltjes en natuurlijk dat je daar geen koolsoorten kan gaan zetten. Spitten is ook niet mijn ding en ik denk er aan om een stevige hak aan te schaffen om de bladrammenas stevig te hakken na de vorst (als die komt) en dan een beetje onder te werken met een bodemwoeler. Ik heb nu al een aantal bloemknoppen weg moeten halen, want ik wil niet dat het gaat uitzaaien overigens.
Maar mijn vraag aan jou is in dit verband of deze aanpak volgens jou kans van slagen heeft en of je misschien nog een advies voor me hebt aangaande het gebruik van bladrammenas als groenbemester.

Tenslotte vraag ik me af wat jouw situatie is met je moestuin.
Zelf zit ik met mijn vriendin op een moestuin van 300m2 bij een volkstuinvereniging. Heb jij eigen grond, want je hebt volgens mij een flinke lap als je er 3 kassen op hebt staan?

Ik vind je website geweldig!

[…] schreef al eerder over het reddingsplan in de kas. Ook nu is het weer kletsnat in de kassen. Maar deel 1 van het reddingsplan gaat goed: de […]

Meld je aan voor de nieuwsbrief

Naar de reacties