Winterklaar

Vroeger, dat is volkstuintechnisch gezien in ons geval 29 jaar geleden, moestuinierden we op vette klei. Klei blijft altijd klei maar er zijn in de afgelopen 29 jaar wel karren vol met mest en compost onder gespit, doorgewerkt en opgebracht. Als ik erover nadenk; wat hebben we in ons leven al een hoop gesjouwd, de volle kruiwagens en lange armen zijn niet te tellen :-).

Maar goed, 29 jaar geleden had ik nog geen website, en maakte ik nog geen foto’s. De eerste foto die ik kon vinden waar iets op staat van wat wij toen winterklaar noemden is deze, uit november 2010:

Nog niet helemaal winterklaar maar wel onderweg. Op wat winterprei en kool in platgetrapte natte kleigrond met onkruid na was de tuin gespit. Ruud spitte altijd graag vroeg (maar natuurlijk wel pas vanaf november). Zodra er verse paardenmest werd bezorgd maakte hij een ‘voor’ (een rij van 1 spade diep de grond eruit). Daar ging dan 1 spade diep verse mest in, en dan spitte hij de volgende rij grond en de plakken kleigrond gooide hij op de mest. In 1991 was het nog echt vette blauwgrijze klei waar je mee kon boetseren, de foto is dus al 20 jaar later gemaakt en je ziet dan ook dat de plakken klei dan al meer bruin dan blauwgrijs zijn, en ook al uit elkaar vallen bij het omgooien. In het 3e vak links zie je nog wel wat van die glimmende kleiplakken.

Dat was toen. Nu, 10 jaar later, hebben we een aantal verhoogde bakken en nog een stukje gewone grond. Nu is dit winterklaar:

Het onkruid rond de bak is weggehaald. In deze bak stonden 2 zoete aardappelen (waar we dus alleen nog wat stukjes knol van vonden en verder niets. En hierin staat de chayote. En ik schrijf ‘staat’ want ik hoorde van iemand dat de knol soms de winter kan overleven. De plant hebben we daarom terug geknipt en gaan we, als het gaat vriezen, afdekken met misschien wat takken en blad of stro. Wie weet.

Natuurlijk is niet de hele tuin winterklaar. En wat is nou winterklaar. Dertig jaar geleden was een gladde en omgespitte tuin winterklaar. Ondertussen weten we allang dat er andere mogelijkheden zijn: wel of niet de grond spitten, wel of niet de grond bedekken. En vooral ook planten laten staan, want die nemen vocht op, er kunnen insecten in/onder schuilen en dus kunnen er vogels, egels, etc. voedsel vinden. Onze tuin is al enige jaren nooit meer winterklaar. Het klimaat is in die jaren veranderd, en er zijn heel veel nieuwe soorten en rassen groenten die meer kou verdragen (denk aan palmkool, boerenkoolspruitjes, koudebestendige snijbiet, winterslarassen, etc.). Daarom staan er in de winter nog allerlei groenten in de tuin. Nu nog heel veel, in de komende weken en maanden zullen we daar telkens weer uit oogsten, en zo zal de tuin uiteindelijk in maart weer leeg zijn, klaar voor een nieuw tuinjaar. Maar zo links en rechts houden we een vak leeg, bedekken die alleen met mest, want ook dat is op z’n tijd goed en gezond; even niets en een winter lang rusten en herstellen voor een nieuw moestuinjaar in 2021.

Zo ziet de tuin er nu uit (de foto vanuit hetzelfde punt gemaakt als in 2010, zodat je het verschil goed kunt zien):

Ja, dat is dezelfde tuin in dezelfde maand maar dan 10 jaar later :-). De tuin staat nog vol met verschillende soorten kolen, pastinaken, knolvenkel, bieten, snijbiet, radicchio, pluksla, mosterdblad, zuring, rucola en zo nog wat soorten. Het één kan wat beter tegen kou dan het ander. Deze weken eten we vooral knolvenkel, sla en Chinese kool, de boerenkool, spruiten en pastinaken laten we nog even staan want die kunnen nog beter tegen kou (sterker nog, ze worden alleen maar lekkerder na een paar nachtvorsten).

Dit hele verhaal geldt trouwens ook voor de kassen, vroeger spitten we de grond daarin en werkten we paardenmest onder. Nu planten we allerlei groenten in de kas, leggen er bruin karton tussen en verdelen we er paardenmest over. We hoeven geen water te geven (de grondwaterstand is hoog genoeg om de hele winter ervoor te zorgen dat de grond nat genoeg blijft). En zo verteert de mest en het karton heel langzaam en krijgen de groenten dus ook heel langzaam voeding en andere goede stoffen uit de mest.

Deze foto maakte ik 2 weken geleden en liet die in een blog zien:

Dat ziet er ondertussen al zo uit:

Nu het kouder wordt zal de groei steeds langzamer gaan maar het ziet er zeker niet winters uit. Sterker nog, er kiemt in de andere kas van alles; spinazie, pluksla, veldsla, etc. De derde kas houden we dit jaar leeg, daarin gaan we weer eens ouderwets mest onderspitten en de grond laten rusten, in ieder geval tot februari.

Buiten loopt de 2 weken geleden geplante knoflook uit, en dat geldt ook voor de winteruien. En ik heb dit jaar weer eens tuinbonen voorgezaaid (2 weken gelden, in de kas). Doordat de zon af en toe scheen warmde de kas nog wel wat op en is dit het resultaat:

Het lijkt wel lente 🙂 . Ik weet nog even niet of ik de zaailingen de komende winter in pot in de kas ga houden en in februari buiten uit ga planten, of dat ik de zaailingen over een paar weken, wanneer ze groot genoeg zijn, al uit ga planten. De uitkomst is ongeveer hetzelfde (een wat vroegere oogst in juni) maar die laatste ‘methode’ kan nog wel eens mislukken omdat de houtduiven hier in de winter graag mee snacken uit de tuin (ze zijn al begonnen aan de toppen van de boerenkoolspruitjes). Ik kan ze in de tuin natuurlijk afdekken, met bijvoorbeeld vliesdoek of gaas, dat beschermt gelijk tegen kou, maar ik kan de potjes met zaailingen dan wellicht net zo makkelijk gewoon in de kas houden tot februari. Ik verzin er nog even over.

Tot slot nog 1 foto. Ik heb 2 rijtjes snijbiet in de volle grond van de kas geplant, maar had ook nog wat zaailingen over. En omdat ik toch wat grote speciekuipen over had (ik heb ze omgekiept, zoete aardappelen geoogst, de grond er weer in teruggedaan en 1 klein handje koemestkorrels er doorgemengd), heb ik die in de kas gezet en er wat restjes in geplant. Zoals deze gele en roze snijbiet. Zo in het zonnetje lijkt het wel lente!

p.s.: de komende dagen of wellicht weken heb ik het even druk met de zadenlijst (die gaat eind van donderdagmiddag of begin van de avond open), dat kan betekenen dat ik minder tijd heb om vragen te beantwoorden, ik hoop dat later weer in te halen maar het kan dus wat langer duren dan normaal.

Abonneer
Laat het weten als er
guest

40 Reacties
Oudste
Nieuwste Meest gestemd
Inline feedbacks
Bekijk alle reacties
Esther

Hoi Diana,
Wat een verschil zeg! Vooruitgang hoor… Ik probeer ook een volle tuin te houden in de winter maar met mijn 3 jaartjes ervaring lukt het nog niet helemaal 🙂
En ik zag dat de zadenlijst online staat! Wat een prachtige bloemensoorten zaten er bij, wow! We hebben snel een stapeltje besteld. Zoals vorige jaren ook: Doe het rustigaan he! Het moet geen nachtwerk worden voor je. Het viel me wel op dat niet alle afbeeldingen werken. De hoofdafbeeldingen wel, maar de anderen niet. Maakt niet superveel uit maar je hebt al die mooie foto’s niet voor niets gemaakt toch 🙂
Anyway, heerlijk, alweer voorpret voor volgend jaar. Bedankt dat je dit ieder jaar toch were doet.
Groetjes,
Esther

Carine p

Diana, het is niet de juiste plaats, maar een bestelling plaatsen lukt niet. Eerst lukt het niet omwille van een fout in de verzend plaats (het adres is wel juist) en nu crasht de pagina reeds voor de derde keer…..
Grt carine

Carine p

Dag Diana, Juiste fout boodschap is “ er is geen verzendmethode gekozen, kies ik daar een adres, dan vindt hij dit niet.
Grt Carine

ria

Vreemd, bij mij lukte het bestellen perfect. Ik kreeg direct daarna de bevestigingsmail van Diana, waarna ik kon betalen.

Diana, doe het allemaal maar kalm aan, er is geen haast bij!!!

Groetjes,
Ria

Laura en Niels

Hoi Diana/Ruud,

Jullie tuin ziet er weer super uit en leuk ook van die wintergroenten! Wij hebben bij ons wat rucola staan in de kas verder zijn we een beetje in tijdsgebrek met 2 kleine kinderen haha. Neemt niet weg dat de oudste het heerlijk vind om lekker rond te banjeren op de tuin.

Wij spitten eigenlijk de helft van de bedden niet meer terwijl we toch op (deels)kleigrond zitten. De reden hiervoor is dat wij zoveel mogelijk gebruik proberen te maken van de methode van charles dowding. werkt erg goed moet ik zeggen. helaas hebben we niet zoveel compost/bokashi/verteerde kippenmest om alle bedden te mulchen maar toch ieder jaar zeker wel de helft kunnen voorzien van een goede laag.

Die verteerde kippenmest is echt het beste wat je kan hebben vooral als extra mesting bij kolen en bladgroenten. we hadden toch een grote kroppen en kolen! en dat mede mogelijk gemaakt door maar 3 krielkippen haha.

Helaas heb ik afgelopen week een mol ontdekt in het knoflookbed -_- …. overal maar niet bij onze knofloken! helaas zijn ze lastig tegen te houden en gelukkig heb ik hem maar op 1 plek gezien met minimale schade. De knofloken zijn gelukkig tot op heden ook opgekomen of zijn aan het opkomen. mochten mensen interesse hebben, deze knofloken hebben we staan:
– Morado (eerste keer)
– Siberian
– Red rezan
– Korean red hot (eerste keer)
– Wonha

Helaas is de tuin leeg op wat Sint Jansui, Tatsoy, Amsoi en snijbiet na. we gaan in het voorjaar weer aan de slag.

veel plezier en succes allemaal in jullie tuinen!

gr,
Niels en Laura

Leonie

Hi Niels en Laura, wat doen jullie met de kippenmest? Wij hebben sinds kort ook 3 krielkippen. Hoe kunnen we dit in onze moestuin verwerken? We hebben 3 verhoogde bakken, totaal zo’n 8m2. Groet! Leonie

Laura en Niels

Hoi Leonie,

Wij composteren het eerst althans we gooien het gewoon op de composthoop. als het gecomposteerd is strooien we het als mulch uit.

kijk even verder naar onderen want ik heb zojuist een heel verhaal gestuurd in een beantwoording aan Elisabeth:) zou een beetje veel werk zijn als ik het hele verhaal twee keer zou typen.

Laura en Niels

ter aanvulling, je zou het ook onverteerd als mulch bovenop de toplaag kunnen doen maar dan moet je wel goed uitkijken want kippenpoep is erg scherp sommige planten houden daar niet van. ik doe dit vaak bij bomen en struiken die kunnen er goed tegen en lijken er wel van te genieten.

groetjes,
Laura en Niels

Leonie

dank je wel Niels/Laura, ik ga even verder lezen 🙂

Gery Schut-Oosterwijk

Ha Diana,

Goed dat je de Chayote het laten staan, ik had 23 vruchten van een plant waarvan ik gewoon voor het gemak de wortels had laten zitten en was heel verrast toen hij dit jaar weer op kwam. Ik laat h e m nu lekker weer zitten.
Overigens ziet je tuin er prachtig uit, ik geniet er steeds weer van. Ga zo door.

Jeanine Zundert

Goedemorgen Diana. hier in Drenthe met een prachtige oranje lucht. Wat fijn dat je schrijft over de ontwikkelingen in de kas! Als het lukt krijg in nog dit jaar een kas in mijn tuin. Tot ik jouw stukje las dacht ik daar pas volgend jaar in te kunnen werken, maar nu weet ik dat dat nu al zou kunnen. Fijn!
Groetjes, Jeanine

Nicolas Pouyet

Hallo Diana,

Ik sluit me helemaal aan bij al die enthousiaste reacties op en over je website. Wat een rijkdom aan informatie en plezier! Je deelt niet alleen tips enzo maar ook veel passie. Super! Toch een vraagje van dit groentje: hoe kom je eigenlijk aan paardenmest? Gewoon bij een manege vragen? Hartelijke groet, Nicolas.

Willy Taminau

Hallo ,

Het valt op – maar misschien vergis ik mij – dat je blijkbaar geen aardpeer in je tuin hebt ?
Nochtans ook een groente die beter wordt als het al eens gevroren heeft .
Geen liefhebber van aardpeer ?

Willy Taminau

Diana, ik kweek aardpeer altijd in volle grond en bij het oogsten “zuiver” ik de grond grondig zodat geen knolletjes in de grond blijven . Aldus heb ik zelden het jaar erop nieuwe scheuten van oude knolletjes . Wat me meer zorgen baart zijn de stormwinden die de grote stevige plant (zoals je weet, een zonnebloemachtige) scheef trekt .
Een kooktip : naast groentesoep doe ik gekookte aardpeer ook in de puree/stamppot .

Elisabeth

Beste Diana, alweer hartelijk dank ! Ik heb een vraagje : ik dacht met een woelvork de vrijgekomen grond om te woelen en terzelfdertijd koemestkorrels er bij te doen ? Is dat voldoende ? En verder alles dan met bladeren bedekken . En wanneer voeg ik ook compost toe ? Ook nu al of in het voorjaar ? Alvast bedankt !

Laura en Niels

Hoi Elisabeth,

je kan eigenlijk altijd compost toevoegen. periode maakt niet echt uit in mijn optiek. Wij gebruiken de compost als mulch en doen er altijd gewoon bovenop de grond. de koemest korrels kun je er gewoon door de compost mengen als extra of in het voorjaar uitstrooien. Wij planten de planten in/door de compost heen werkt prima bij ons. bladeren zijn altijd goed die kun je dan gewoon als een toplaag op de compost leggen. Het idee is eigenlijk dat de grond waarop je je groenten teelt moet gaan leven. voordelen van compost en bladeren als mulch:
– hoge mate van onderdrukking van onkruid afhankelijk van de dikte van je mulch
– grond gaat leven en hierdoor komen de voedingsstoffen beter vrij
– slakken houden niet van goede compost heel handig als je veel bladgroenten hebt staan

in principe zou je zelfs niet meer hoeven woelen/spitten als je grond leeft want dan is het een zacht kussentje vol van leven en dat wil je niet verstoren. wij doen dit op de helft van het aantal bedden dat wij hebben helaas hebben we nooit genoeg voor alle bedden dus zijn we alsnog aangewezen op spitten.
Als je hier meer over zou willen weten moet je maar eens op youtube kijken naar Charles Dowding.
Enige wat wij de grond in werken is Bokashi.

Echter heeft iedereen zijn eigen wijze van telen op de moestuin en voor ons werkt het bovenstaande erg goed en zeg nou zelf nooit meer spitten is ook wel lekker toch? haha. we hebben ook meer tijd over om te oogsten/verzorgen en dat kleine beetje onkruid wat dan toch opkomt te verwijderen.
wellicht werkt het bovenstaande minder of juist heel goed op de grond waarop jij zit maar dit zou je moeten uitproberen.
Ik zou zeggen probeer 1 bed met wat je hierboven zegt en een andere door alles erop te leggen en kijk het seizoen erop wat het resultaat qua oogst en leven in de grond is.
zo hebben wij ook veel geëxperimenteerd.

We hebben nu bijv een experiment lopen in de platte bak. deze is voor komende winter een composthoop geworden. Er ligt op dit moment een mix van 10 centimeter aan kippenpoep met hennepvezel, Bokashi en oude planten uit de moestuin op. tegen het voorjaar zou dit volledig gecomposteerd moeten zijn en zou de grond klaar moeten zijn om die overheerlijke aubergines in te telen. maar het is een project en we gaan het zien haha.

Misschien een lang verhaal maar hoop dat jullie er wat aan hebben.

groetjes,
Laura en Niels

elisabeth

Beste Laura en Niels, heel veel dank voor jullie leerrijk verhaal. Ik ben nog maar een beginneling maar vind alles zo boeiend!
Ja, je moet veel ondervinden en de natuur zijn gang laten gaan. Niet elk jaar zal hetzelfde zijn. En daar vrede mee nemen en zelfs blij om zijn.
Nog veel tuinplezier!

Judith

Hai Diana,

Check jij nog bij de leverancier van de paardenmest of de paarden medicatie hebben gehad (bv een antiworm middel)?

Groet,

Judith

Sofie

Hoi Diana,

Van welk merk zijn je kassen?

Groetjes,
Sofie

Wijnie

Hoi Sofie,
Diana heeft 2 pagina’s geschreven over kassen: https://www.mooiemoestuin.nl/moestuin/een-kas-aanschaf/ en https://www.mooiemoestuin.nl/moestuin/een-kas-gebruik/. Ik denk dat al veel duidelijk is als je dit hebt gelezen.
Groetjes Wijnie

Annemarie

Hallo Diana,
Vandaag al de bestelde zaden ontvangen. Super snel en goed verpakt! Ik kan niet wachten met zaaien maar zal nog even geduld moet hebben. Ik ben heel benieuwd naar de Sprite tomaten waar je altijd zo enthousiast over bent. Ook de leuke gestreepte aubergines kijk ik naar uit.
Bedankt!
Groeten, Annemarie

Marjolein van den Bos

Zojuist de bestelde zaden ontvangen, zoals altijd perfect verzorgd Ik verheug me nu alweer op het voorjaar, dank je wel!

Marjolein.

Ineke

Vandaag ook al de zaden mogen ontvangen. Weer super snel! Dank je wel, ik kijk al uit naar het volgend zaaiseizoen.
Groetjes, Ineke

Saskia Dokman

Dank je voor de snelle afhandeling van de zaden! En voor de toch wel weer grote zadenlijst! 🙂 Groetjes Saskia D.

Wijnie

Heel erg bedankt Diana (en Ruud op de achtergrond) voor de zaden! En succes met alle andere bestellingen verwerken!
Groetjes Wijnie

Petra

Hoi Diana,
Ook ik wil je bedanken voor de vlotte levering van de zaden.
Groeten,
Petra

Lydia

Hi Diana, dank je wel voor de zaden, heel blij mee!

Ton Groenhuizen

Dit jaar voor t eerst phacelia uitgestrooid binnen een paar weken 40 cm hoog ! Dit wordt straks ondergespit en gebruikt als groenbemester .
Ik hoor verder niets over groenbemesters !Zeer nuttig om te doen
Groetjes Ton Groenhuizen

Ria

Zeker nuttig om te doen, en ook Diana heeft hier aandacht aan besteed, zie:

https://www.mooiemoestuin.nl/moestuin/groenbemesting/

Ria

Ton Groenhuizen

Ria dank je wel voor je reactie
Ik heb dit doorgenomen !
Gr

Anica de Koning

Hallo Diana,

Allereerst; wat ben ik blij dat ik jouw website ontdekt heb Super handig al die informatie en ervaringen die je deelt. Ik heb wel een vraag over het spitten. Van de week kwam ik erachter dat er percelen vrij stonden in het volkstuintje in de buurt, en ik heb zonder lang te twijfelen direct eentje uitgekozen. Het is kleigrond, en de perceel staat wel leeg, maar is wel met een laag onkruid (voornamelijk heermoes) begroeid. Ik probeerde vandaag een beetje in de grond te woelen met een spitvork, maar het is best nat en compact, de grond valt dus absoluut niet losjes van de onkruid af. Wel logisch, meer had ik ook niet verwacht.
Dus ik weet niet zo goed wat ik nu het beste kan doen. Nog een paar maanden met de rust laten? Of toch licht spitten met mijn gloednieuwe spitvork Of toch maar proberen op z’n minst wat onkruid weg te halen en dan een laag compost over te strooien, of houtsnippers of lavameel tegen de heermoes?
Ik ben van plan om 8 ietsje verhoogde bakken te maken, misschien moet ik me voornamelijk daar op concentreren? Zoveel vragen en twijfels, mijn hoofd loopt over
Ik hoop dat jij een wijze advies voor me hebt, dank alvast!
Groetjes,
Anica

Meld je aan voor de nieuwsbrief

Naar de reacties