Zelf bladaarde maken

Eigenlijk is het een soort compost maken. Maar dan van slechts 1 ingrediënt: herfstbladeren. En omdat je alleen dor bruin blad gebruikt (zonder vers groen afval) duurt het wel behoorlijk lang. En bladeren composteren vrij traag: de bladmassa verteert snel maar de steeltjes en bladnerven blijven nog lang intact. Hoe snel/langzaam het gaat heeft onder andere te maken met de soort bladeren (van welk soort boom).

Maar zelf bladaarde maken is heel leuk om te doen, zelf, maar bijvoorbeeld ook met kinderen; in de herfst gezellig bladeren bij elkaar vegen en rapen. En het is altijd fijn als iets gratis is. En het is leerzaam om af en toe te spieken en het proces te volgen. En uiteindelijk is het uitpakken van het cadeautje van de natuur na 1 jaar tot 2 jaar wachten het allerleukst.

Het is jaren geleden dat ik voor het laatst zelf bladaarde maakte. Dat komt omdat ik ook wel enigszins lui en makkelijk was geworden doordat ik van Pokon elk jaar potgrond en biologische moestuingrond kreeg. Nu moet ik weer voor mezelf zorgen en dat blijkt heel goed voor me te zijn; ik word wat kieskeuriger, zuiniger en inventiever; ik moet zelf weer nadenken hoe we op een goede en natuurlijke manier de verhoogde bakken weer wat op kunnen vullen, hoe we de tuin kunnen voeden, de structuur kunnen verbeteren, etc..

Afijn; terug naar bladaarde. We maakten er voor het eerst kennis mee toen we een jaar of 20 geleden bij de Hessenhof planten kochten. Zij potten stekken en jonge planten op in zelfgemaakte bladaarde. En ze verkochten ook zakken bladaarde. Zodoende heb ik het ook eens zelf geprobeerd. Het duurde toen heel lang voor het gecomposteerd was, ik denk wel ruim 2 jaar. Met meer kennis en ervaring denk ik dat ik het nu beter doe en het composteren wat sneller gaat. Ik denk (of gok) dat het toen mede zo lang duurde omdat ik de droge bladeren in de vroege herfst bij elkaar raapte. Dit keer heb ik de bladeren vorige week pas bij elkaar geveegd, en die bladeren zijn nu donkerbruin en kletsnat. Dat composteert wellicht sneller dan vers gevallen droog herfstblad, ik hoop volgende winter eens te kunnen kijken of het al verteerd is.

Hoe het werkt?

Heel simpel. In de herfst kun je bladeren die in de tuin vallen het beste gewoon laten liggen (behalve op planten die groen blijven), de bladeren composteren daar heel langzaam, geven nuttige stoffen aan de grond af, bieden schuilruimte aan insecten (en bieden dus indirect voedsel aan dieren die onder de bladeren op zoek gaan naar die insecten). Maar bladeren die op de paden liggen kun je beter weghalen (nou ja, dat mag je natuurlijk vooral zelf weten maar als het nat wordt glijd ik er zelf heel gemakkelijk over uit, zeker met modderlaarzen aan; wij vegen de paden daarom altijd al een paar keer per herfst/winter aan).

En aangezien er een hele rij abelen langs ons tuincomplex staan (met prettige bladeren die niet zo groot en dik zijn) hoef ik alleen maar paden aan te vegen om behoorlijk wat bladeren te verzamelen. Die natte bladeren (als ze droog zijn kun je ze het best eerst door en door nat maken) stop ik in een lege en bewaarde zak potgrond. Andere zakken mogen ook maar gewone vuilniszakken en plastic draagtassen zijn minder geschikt (omdat die zo dun zijn dat ze binnen een jaar voor een deel verteren of open worden gekrabd door katten of ratten, etc.).

Andere herfstbladeren dan die van de abeel mogen natuurlijk ook, alleen eikenbladeren worden afgeraden omdat die veel looizuur bevatten (het kan wel maar dan gemengd met minimaal 50% andere soorten herfstbladeren). En als bladeren heel groot zijn wordt geadviseerd om ook die te mengen of om ze in wat kleinere stukken te knippen.

Duw de bladeren goed aan, tot ze opeen gepakt in de zak gepropt zitten. En dan bind je de zak goed dicht. Maak vervolgens met een mesje wat gaatjes onderin (want via die gaatjes vinden wormen en insecten die nodig zijn voor het composteren, een weg naar binnen). En zet de zak(ken) dan op een plaats waar ze volgend jaar niet in de weg staan. Hier is dat achter de kas, in een hoek, een plek die het grootste gedeelte van de dag in de schaduw ligt.

Om het weer eens te proberen heb ik 5 zakken gevuld. Over een paar maanden maak ik er eens één open, om te kijken hoe het gaat en wellicht wat water geven als de bladeren toch wat droog blijken te zijn.

Uiteraard laat ik hier de komende maanden de voortgang zien, af en toe zal ik even spieken in de zakken. Maar het rook nu al lekker, een beetje herfstig, aards, donker, naar bos :-).

Dan nog even een lijstje van pagina’s die ik deze week heb gemaakt of bijgewerkt:

Tot slot nog 1 foto, van een plant die hier ondanks de eerste winterse speldenprikken nog steeds bloeit (ik maakte de foto afgelopen zaterdag, 12 december); Lepechinia hastata, één van mijn favoriete planten, door de lange bloei van kleine rokerige roze lipbloempjes in lange slanke aren, maar ook doordat het blad sterk naar ouderwetse boenwas geurt. Helaas niet volledig winterhard dus ik ga haar komend weekend terug knippen (ja, dat doet wel een beetje zeer) en de plant afdekken met stro. En voor alle zekerheid de paar zaden die ik heb kunnen oogsten in februari zaaien.

p.s.: na een aantal leuke/handige reacties op dit blog heb ik besloten om ook eens bladaarde te gaan maken in een open korf. Vandaag (vrijdag) heeft Ruud een korf gemaakt en die achter de zakken met bladeren in de hoek achter de kas gezet. En zoals je ziet ben ik al begonnen met vullen 🙂

Abonneer
Laat het weten als er
guest

34 Reacties
Oudste
Nieuwste Meest gestemd
Inline feedbacks
Bekijk alle reacties
The Nosy Earthling

Ik maak blad compost elk jaar van de bladeren van 2 enorme rode beuken. Die verteren heel erg langzaam. Nu heb ik geleerd om ze (in het compost bak) kapot te maken met een gras trimmer. En gebruik ik koffie prut om de compostering te versnellen. Als het (open) bak vol is, dek ik het af met oude kranten om de vocht erin te houden. Zo had ik blad compost binnen 1 jaar ipv 3 jaar. Mooi spul!

Ida

Ik heb dit jaar ook blad voor compost gespaard.
Wij hebben het met de grasmaaier met opvangbak versnipperd.
We zijn zelf benieuwd of dit het proces versneld.

Shirley Jacobs

Sinds zes jaar maak ik bladcompost door het blad elk jaar in twee metalen gaas korven te verzamelen, nat maken bij lange droogte en af en toe met een riek keren. Duurt wel twee jaar, maar alleen al voor de heerlijke bos lucht zou je het doen. Heb het ook twee jaar in plastic zakken gedaan, maar het natte blad bleef te nat en ging schimmelen.

Eric Havik

Ik maak al jaren bladcompost. Ik maai de bladeren kapot met de grasmaaier. Gooi ze op een hoop. Ik versnel het proces met een handje vol rode wormen voor het vissen, ooit gekocht bij de dierenwinkel. Ik dek de hoop af met een een paar jute zakken. Ruim binnen een jaar heb ik prachtige compost.

wil

Dat dacht ik ook: voeg wormen toe. Met een riek diep in de grond prikken, flink heen en weer en de hulpjes komen vanzelf naar boven en kun je ze bij de bladeren doen. Prachtige compost.!

Jacoba Zuidervaart

Allereerst wil ik zeggen dat ik al 2 jaar met zeer veel plezier je goed geregelde blogs lees en zeer ervan geniet.: Zo vanuit de directe praktijk beschreven spreekt me erg aan.
Wat betreft de bladcompost:: ik maak al jaren prachtige bladcompost. In de ene herfst doe ik ze in een container van kippengaas tussen 4 paaltjes, vaak overal en nergens opgeraapt. Ik dek het af met een stuk vloerkleed
De tweede herfst doe ik het in inderdaad stevige plastic zakken met gaten erin gestoken. ( Vul daarna de lege container weer met nieuwe bladeren) De zakken zijn in het voorjaar verteert tot prachtige compost. Zo heb ik ieder jaar in het voorjaar zelfgemaakte bladcompost.

Susan Perdok

Wij hebben elk jaar veel gemengd blad. We vegen het bij elkaar en met de accubosmaaier maken we het klein. Ik bij het nu als mulch over de borders verspreid.

Sonja Hiemstra

Mijn losse composthoop bevat keukenresten en bladeren, het keukenafval komt uit een emmer en ik graaf gewoon een gat in de hoop, waar ik dat keukenafval in begraaf. Wel voeg ik per jaar een kilo bestelde compostwormen ( wormenkwekerij ) toe, die heel erg hun best doen, ook krijgen ze jonkies in de composthoop…. De hoop wemelt zo van allerlei insecten en de compost is een weldaad voor de bodem van mijn kas in het voorjaar. Ik leg een frame van kippengaas op de kruiwagen en zo gaat de compost door de gaatjes in de wagen, de wormen gooi ik terug op de hoop en onverteerde resten ook.

Pien

Wormen en zeker de echte compostwormen hebben werkelijk alleen maar voordelen. Maar ik wil heel graag waarschuwen voor de temperatuur in beginnende compost. Dat kan zo warm (heet!!) worden dat de wormen het daar niet in overleven. Als ik een vol compostvat omzet is het vroeg genoeg. Dan doe ik er wat kant en klare compost met wormen bij en daarna doen de wormen de rest. Ze versnellen het composteren enorm en ze zorgen er door hun mest voor dat ook de voedingswaarde van die compost fors toeneemt. Aanrader!

katrien

Ik doe het nog eenvoudiger mét prima resultaat ! Gewoon als het blad al goed bruin en nat is in een laag van zo’n 8 cm dik gewoon over de groentebedden uitspreiden, met als gevolg geen ongewenst kruid. Tegen het voorjaar is dit gewoon al opgenomen in de grond en kan ik direct in de mulle grond beginnen.

Carine p

Dag Diana,
Tja, ik ben misschien ook wel wat lui maar het composteren van bladeren etc is me teveel werk. Alle afgevallen bladeren leg ik op de groenten bedden of nu bv. tussen de rijen look en ajuin etc. Daarbovenop gooi ik ander tuin- of groente afval en zuivere houtassen tegen het wegwaaien. Op de paadjes tussen de rijen leg ik er eerst bruin karton onder. Een prima manier om onkruid te vermijden zoals Katrien schreef en een manier om P in de groententuin te brengen. Hetgeen teveel lag op het moment dat ik iets anders wil zaaien, veeg ik gewoon bij elkaar en leg op andere ‘paadjes’. Dit bespaart me veel werk en gezien ik nooit meststoffen geef, is dit niet meer dan een natuurlijke manier van grondverbetering.
Groetjes carine

Marlies Deckers

Hallo Diana,
Ik gebruik sinds een paar maanden de bokashi emmers waar ik het groenteafval uit de keuken in doe met een starter.
Meng het met de compost en ik moet zeggen: het gaat snel en trekt veel wormen aan. Nu heb ik een emmer direct in de grond gespit, als compost. Eens kijken hoe dat gaat.
Ik heb dit jaar voor het eerst aardperen geplant, late soort, levert een giga oogst op. Helaas zijn niet alleen mijn darmen maar ook mijn blaasspieren te gevoelig voor de probiotica, wat een uiterst pijnlijk, branderig gevoel geeft, alsof je chronisch een blaasontsteking hebt. Jammer, ik vind ze heerlijk.
Ik zoek naar andere gewassen die geen wisselteelt nodig hebben. Heb jij suggesties?
Met dank en groet.

Carine p

Dag Diana en Marlies,
Wat je kan doen bij bv groenten zoals aardperen die voor veel gassen zorgt, is het toevoegen van kruiden die net tegen gassen zijn. Gebruik bv salie bladeren.
Grt carine

Mieke Smets

Dank je wel weer.
Wil ik ook gaan proberen.
Alleen mijn wederhelft vind het niet zo goed om de bladeren meteen in onze de compositie te doen…
Ik wil jou en Ruud, ondanks alle opgelegde beperkingen, Fijne Feestdagen en EEN GEZOND EN VOORSPOEDIGE 2021 wensen.
Met veel moestuinplezier, en weinig plagen.
Gr
Mieke.

Dick Baars

Misschien een paar bananenschillen toevoegen?
Mijn truc bij tabaksbladeren.

Margriet M

Hallo Diana,
Mijn manier van composteren heb ik gehoord op gardeners world tv: ik maak een diepe geul in het midden van groentebed, vul dit met kleingemaakt keuken afval met vooral veel koffieprut en bananenschillen, als ze vol zitten gooi ik er weer aarde over, deze manier bevalt me goed omdat ik bij huis tuinier en niet veel ruimte heb voor een composthoop. Maar gewoon bladeren op het groentebed leggen lijkt me ook wel. Er zijn zoveel manieren en ik vind het erg leuk om alle reacties te lezen met overal tips.
Bedankt Diana en ook alle mede tuinierders voor alle tips het afgelopen jaar !
Verder Diana en Ruud en alle anderen Ondanks Corona, Fijne. Kerstdagen en een Gelukkig Corona-vrij 2021‼️
Groetjes. Margriet M

Carine p

Dag Margriet,
Ik weet niet juist wat ze op gardeners world laten zien, maar het keuken- en tuingerief in de grond stoppen vraagt wel veel stikstof om dit allemaal te verteren.
Ik leg dit ook in de groententuin maar vooral tussen de rijen (dus op mijn paadjes waarop ik stap) zodat ik niet de stikstof uit de grond ontneem waar de groenten staan. Ik zou het gewoon niet onder de grond steken. Gewoon ter informatie, de koffieprut en bananenschillen is voor het verkrijgen van kalium. Dit zit onder meer in bananenschillen, vismeel, vleermuizen poep, kelp, houtassen, compost, kiezelstenen, koffie gruis en smeerwortel. Allicht zal ik er nog een aantal vergeten zijn.
Groetjes en fijne dagen
Carine

Ellen

Dag Margriet en Carine,
De manier die jij beschrijft, Margriet, klinkt als het verwerken van afval vanuit de bokashi emmer. Dat begraaf je inderdaad na 2 weken in de grond. Het ziet er dan nog gewoon uit als het keukenafval dat je erin stopte, maar het verschil is dat het al 2 weken aan het fermenteren was in de emmer.
Ik zou inderdaad niet adviseren om je afval direct in de grond te begraven om dezelfde reden die Carine aangeeft.
Ik maak sinds een jaar bokashi en ben er erg tevreden over. Het geeft een goed gevoel om je afval opnieuw te gebruiken, in plaats van klakkeloos in de gft bak te gooien.
Groetjes, Ellen

Mikki

hey, hier ook even mijn reaktie op het maken van de bladaarde. Wij doen dit ook al een jaar of 20 met veel succes. Inderdaad, een grote korf in een hoek in de tuin, en alles wat op het gras valt bij ons, o.a. walnotenblad, hazelnoot, bos- en knotwilg, acer en appelblad gaat door elkaar in de korf. Meer dan een kuub groot. bijna twee kuub zegt mijn lief. We letten op dat het niet te droog wordt. af en toe, eigenlijk vanaf het voorjaar wiebelen we het even door met de greep om wat lucht in de brengen. Maar de beste truc is volgens mij dat we ooit begonnen zijn een emmer met een bovenlaag blad en aarde uit het (beuken en eiken) bos te halen..vol met bladetende en verterenden beestjes. Omdat de korf steeds op dezelfde plaats staat doen we dat niet iedere jaar. Tegen de tijd dat de blaadjes gaan vallen scheppen we het bovenste en buitenste nog niet volledig omgezette blad even opzij en gaat de aarde in zakken. 10 zakken met bladaarde had ik dit jaar. Prachtig spul.

Wim

We hebben een moestuin van ca. 480 m2. Sinds 2014 ligt er een laag mulch op de maaiveld. Deze laag bestaat uit in de herfst afgevallen blad en grasmaaisel. Ook het “snijafval” van het oogsten en uit de keuken blijft op het maaiveld liggen. Soms is er wat stro beschikbaar. Als de laag te dun is wordt deze aangevuld. Het streven is het maaiveld het gehele jaar door bedekt te houden. Er wordt niet geploegd of gespit om compost onder te werken. Het composteren vindt plaats op het maaiveld. Het bodemleven in de vorm van wormen, insecten en schimmels zorgt ervoor dat de belangrijke voedingstoffen in de bodem komen, de bodem “los” komt en waterdoorlatend blijft.
Voordeel van deze werkwijze voor waterbeheersing is:
– Doordat verschillende wormen en andere insecten horizontale- en verticale gangen maken blijft de grond “los” en neemt gemakkelijk water op om door te voeren naar diepere lagen.
– Bij droog-, winderig- en schraal weer voorkomt de mulchlaag erosie van de bovenlaag.
– Bij droogte en grote hitte zorgt de mulchlaag ervoor dat de bovenlaag vochtig blijft. Verdampen van vocht wordt tot een minimum teruggebracht. Het vocht blijft beschikbaar voor het gewas.
– Toevoegen van voedingsstoffen zoals mest ed. is niet nodig
Ben geïnspireerd door een boek van Sepp Holzer met de titel “Holzer’s Permacultuur”,
ISBN 978 – 90 – 6224 – 517 – 8.
Verder haal ik informatie van de site van Frank Anrijs [email protected] en volg zijn blogs.
Doe er mee wat u goed dunkt.
Groetend, Wim

Carine p

Dag Wim,
Volledig mee eens wat je schrijft. Ik doe dit zelf ook al jaren zo, maar voor het zaaien ga ik meestal met de riek toch nog eens door de grond om hier en daar het onkruid er toch nog uit te halen (haagwinde). Ik spit niet (bij elke pier zeg ik sorry of dek ik ze netjes terug in de grond). Zonder dit slaag ik er altijd nog niet goed in om rechtstreeks te zaaien.
Frank Anijs volg ik ook, maar spijtig dat hij niet open staat voor biodynamica.
Het leuke vind ik vooral om geen meststoffen te gebruiken en alles zo geregeld te krijgen met hetgeen de natuur geeft. Mijn eigen leuze is altijd, je neemt uit de groententuin maar je geeft ook veel. Het is gewoon een kwestie om daar tijd voor te maken en interesse in te hebben. Groetjes carine

Wim

Goedendag Carine,
Volg vooral je eigen inzicht bij teelt van je gewassen. Als dit de biodynamische teeltwijze is laat je dan niet weerhouden door de inhoud van de blogs van Frank Anrijs. Gebruik hetgeen wat voor jouw teeltwijze van meerwaarde is. Bij de teeltwijze zoals ik toepas is het planten van bv. kool- of preiplanten eenvoudiger dan het zaaien hiervan. Bij het zaaien hark ik eerst voorzichtig de mulchlaag weg. Dan trek ik waar het rijtje gezaaid moet worden met een aangepaste cultivator door de grond. Hiervoor zijn van een oude cultivator de twee buitenste tanden afgezaagd waardoor je maar met één tand de grond verstoord. Hierna een zaaigeultje maken met een pootstok, zaaien en afdekken. Zet tunneltjes van gaas over de zaaigeultjes. Tussen de tunneltjes de mulch terugleggen. De plantjes kunnen vrij opkomen en zich ontwikkelen. Als ze groot genoeg zijn kunnen de tunneltjes weg en kan mulch tegen de planten worden gelegd. Om onkruid of “niet gewenste kruiden” te voorkomen is het van belang het maaiveld bedekt te houden. Haagwinde uit de grond verwijderd door met “wortel en stok” te verwijderen, uittrekken helpt niet. Dus de wortel volgen tot het begin en compleet weghalen. Als er weer een klein plantje opkomt dit herhalen. Helaas heb ik mijn stelling de grond nooit te verstoren verschrikkelijk geweld aangedaan maar een andere manier is er niet. “Zachte heelmeesters maken stinkende wonden”. Het ziet er naar uit dat het bijna opgelost is.
Wens jou en een ieder die dit leest goede kerstdagen, veel geluk en een gezond 2021 toe. Hopelijk wordt 2021 een “normaal” (tuin-) jaar.
Groetend, Wim

Petra

Hoi Wim en Carine,
Jullie manier van tuinieren spreekt me erg aan. Dankjewel voor alle informatie en volgend jaar ga ik dit mulchen zeker proberen.
Iedereen fijne feestdagen en alle goeds voor 2021 !
Petra

Ellen

Hoi Diana,
Ik ben wel benieuwd hoe het met je bladaarde gaat. Ik wil het zelf dit jaar ook gaan doen, dus vandaar dat ik jouw pagina weer even opgezocht heb.
Heb je tussendoor nog kunnen spieken? Werkt het beter in de zak of in de korf? Ik hoor het graag.
Groetjes, Ellen

[…] het blog van 16 december 2020 waar ik de start van het proces beschreef kun je hier vinden: Zelf bladaarde maken. En hier dan hier nog even in het kort hoe je zelf bladaarde kunt […]

André

Goedenavond

ik volg jouw site al jaren en beschouw het als mijn vraagbaak 😉
probleem is dat er op internet zoveel verschillende dingen worden beweert dat ik op een gegeven moment jouw site heb geadopteerd als eerste en vaak enige vraagbaak.

nu even over het maken van bladcompost.
zelf heb ik dat nog nooit gedaan, maar wel vaak gedacht om eens een chauffeur van een veegwagentje een lading bij mij op de moestuin te laten legen. daar toch vanaf gezien omdat er dan veel plastic tussen zit.
thuis heb ik een compostvat staan wat eigenlijk al een tijd leeg stond. mijn buurman heeft vorige winter boomstammen gezaagd met de kettingzaag voor zijn openhaard. ik heb toen dat zaagsel in mijn compostvat gedaan.
er gebeurde in eerste instantie niet veel. ben eens wat gaan zoeken op internet en het blijkt dat dat zaagsel vooral uit koolstof bestaat. en met alleen koolstof geen compostering. daar heb je ook stikstof voor nodig namelijk.
na nog wat zoeken kwam ik een gratis stikstofrijke grondstof tegen die ruim voorhande is.
het gaat hier om plas (urine). ik heb dus enige tijd mijn opgevangen urine in het compostvat bij het zaagsel gedaan en ik heb nu een mooi resultaat. het is allemaal al half verteerd in nog geen 6 maanden tijd.
ook afgevallen blad (vooral verdord blad) bestaat hoofdzakelijk uit koolstof en zou dus ook bij bladcompost toevoeging van urine de boel vast en zeker versnellen.
de één zal dat prima vinden om te doen de ander zal dat te ver gaan.
ik ga dus niet meer met mijn plas naar de dokter maar naar het compostvat 😛

fijne jaarwisseling en blijf gezond

Dirk Brinkhuis

Bladaarde is zulk mooi materiaal! Gelukkig heb ik drie vam-vaten naast mijn huis. Iedere herfst doe ik nieuw blad in de twee buitenste vaten, nadat ik de inhoud van die twee in het middelste vat heb gedaan. Die bladerde is immers op. Zo wordt de bladaarde halverwege het proces één keer belucht. Bij regen doe ik af en toe de deksels eraf om de bladeren nat te maken.

Meld je aan voor de nieuwsbrief

Naar de reacties