Rammenas

Eerst even dit, mocht je internationale informatie/zaden/tips/foto’s zoeken over/van zommer- en/of winterrammenas:
- Synoniemen: Ramenas, Rettich, Daikon
- Latijnse naam: Raphanus sativus subsp. niger (en voor de witte zomerrammenas: Raphanus sativus subsp. niger var. albus)
- Engelse naam: Mooli, Oriental radish, Daikon, Winter Radish
- Duitse naam: Rettich en Winterrettich
- Franse naam: Radis blanc (zomerrammenas) en Radis noir (winterrammenas)
Een Rammenas behoort tot dezelfde plantengroep als radijs (Raphanus sativus). De zomerrammenas is vaak wit of rozerood met wit vruchtvlees, de winterrammenas is zwart met een vrij dikke schil. Ook hierbij is het vruchtvlees wit. De pittige peperachtige smaak komt van de mosterdolie in de wortel. Ze wordt net als radijs rauw gegeten. Ze lijkt ook wel wat op een ´uit de kluiten gewassen radijs´ 🙂
PLANT
Rammenas is eenjarig, de plant wordt ongeveer 30 tot 45 centimeter hoog, afhankelijk van het ras. De rammenas zelf is een heel dikke penwortel die langwerpig of halfrond kan zijn (zoals ook worteltjes, winterpeen, pastinaken, etc. dat zijn).
Er zijn dus 2 soorten:
Zomerrammenas:
wit van kleur (maar sinds enige jaren zijn er ook roze, bruine en rode rassen, het vlees onder de schil is echter altijd wit). Zie foto bovenaan deze pagina.
- geschikt voor de zomerteelt
- de planten en wortels groeien snel
- ze zijn wel extra gevoelig voor ‘voosheid’ (let op die term als je zaden koopt want verschillende rassen zijn er meer of minder vatbaar voor)
- ze heeft een pikantere smaak dan radijs maar niet zo pikant als winterrammenas
- de lengte van de wortel is 20 tot wel meer dan 30 centimeter
- slecht bewaarbaar, oogst de wortel 1 of hooguit 2 dagen voor gebruik

Winterrammenas:
- zwart van kleur (het vlees onder de vrij dikke schil is wit), ze kan langwerpig of tennisbalrond van vorm zijn
- ze groeit trager
- ze is minder gevoelig voor voosheid
- geschikt voor de late herfst- en winterteelt
- zwaarder dan witte rammenas
- beter bewaarbaar
- scherper van smaak dan zomerrammenas/rettich
TEELTWIJZEN
Met zomerrammenas waren we jaren geleden gestopt. Zomerrammenas groeit hier normaal gesproken niet goed, onze kleigrond is te hard, te vet en te rijk. Dat resulteert in stompe, gevorkte, korte dikke vruchten die vaak harig zijn, snel voos worden, en trouwens ook snel worden aangevreten door slakjes en aardvlooien. Sinds we een dubbele verhoogde bak hebben (60 centimeter hoog, gevuld met compost, vermiculiet, grof brekerzand en wat tuingrond) gaat het veel beter: de wortels groeien snel en makkelijk door de luchtige en losse grond.
Rammenas wil dus graag een luchtige grond maar die moet ook vochtvasthoudend zijn. Als je geen verhoogde bak hebt kun je dus zowel op klei- als zandgrond het beste de grond verbeteren door een flinke hoeveelheid oude stalmest en compost onder te spitten. Extra bemesting is niet nodig, en dat is best lastig op het landje waar ook de koolsoorten staan. Meestal zaai ik een rijtje rammenas langs het pad, daar groeit ze het best.
Op onze vette klei kiezen we als winterrammenas vaak de ronde vorm, die groeit daar wat makkelijker dan de langwerpige vorm. Op zandgrond krijg je vaak wel mooie, lange, rechte rammenassen (zoals de worteltjes daar ook langwerpig zijn zonder allemaal vertakkingen 🙂 ).
Rammenas houdt van een zonnige standplaats.
ZAAITABEL: ZAAIEN / OOGSTEN / PLANTAFSTAND

OPKWEEK / VERZORGING
Rammenas zaai je nooit voor, maar altijd ter plaatse in rijen (want de penwortel kan niet worden verplant).
Zorg dat de grond goed diep losgemaakt is zodat de wortel mooi recht naar beneden kan groeien. Houd de grond tijdens de teelt voortdurend los.
Geef water tijdens droge perioden; warmte en droogte veroorzaken voosheid en taaiheid. Daar heb je met de winterrammenas minder last van, en alleen al daarom al zaaien we liever winterrammenas dan zomerrammenas (ook omdat er door de harde, dikkere zwarte schil minder vraat is door slakken en aardvlooien). En winterrammenas vinden we gewoon lekkerder (pittiger, knapperiger) dan de zomerrammenas, maar dat is onze mening.
OOGST / BEWAREN
Laat zomerrammenas niet te oud worden, ze wordt dan voos. Steek ze met een spitvork los en trek ze aan het loof uit de grond. Verwijder het loof gelijk, dan zijn de rammenassen wat langer houdbaar (het loof onttrekt anders vocht uit de rammenas zelf).
Oogst ze vooral zo kort mogelijk voor de maaltijd. Zelf gooi ik de rammenassen bij thuiskomst altijd in een bakje met ijskoud water – dat blijven ze lekker stevig en knapperig.
Winterrammenas groeit veel langzamer dan zomerramenas en is later oogstbaar. Oogst ze zoals zomerrammenas. Ik heb wel eens gelezen dat je als je winterrammenas in een bak met vochtig zand bewaart in een koele kelder, je er tot het voorjaar van kunt eten, aar dat heb ik zelf nog nooit geprobeerd.
Zaai ik rammenas bij de kolen ? Zoals de raapjes.
En niet bij de wortegewassen ?
Hallo Greet,
Ja, dat klopt, rammenas is een kruisbloemige en dus familie van kool, en daarom hoort ze in de vruchtwisseling bij de koolsoorten (net als radijs, maar bijvoorbeeld ook rucola).
Tegelijkertijd heeft ze minde voeding nodig dan de meeste koolsoorten en groeit ze graag op zanderige grond en met wat extra kali. Ik vind zelf een vruchtwisseling voor dit soort groenten ook lastig. Ik zet bijvoorbeeld rucola toch meestal in het vak van de bladgewassen, omdat ze van diezelfde omstandigheden houdt (wat stikstof in de bemesting, niet teveel zon, een vochthoudende bodem, etc.), maar ik let er dan wel tegelijkertijd op dat ze niet op een plek staat waar vorig jaar kool groeide. Zo kun je dat ook met rammenas doen, dus in een vak van wortelgewassen zetten, maar tegelijkertijd bedenken waar de vorige jaren kolen hebben gestaan.
groetjes,
Diana
Hoi Diana, echt super bedankt voor de tijd, moeite en energie die je in deze website steekt. Ik kan altijd vinden wat ik zoek. Heb zojuist winterrammenas besteld wordt de eerste keer dat ik deze probeer, leuk om te experimenteren.
Een paar kleinigheidjes: in de eerste zin vanuit artikel staat ‘zommer’, en de foto boven het kopje ‘winterrammenas’ wil op mijn mobiele telefoon niet laden (Android).
Groetjes Evelien
Hallo Evelien,
Dankjewel voor je hulp!! Ik ga het gelijk verbeteren en de foto opnieuw plaatsen.
groetjes, Diana (en succes met je eerste winterrammenas, lekker pittig!!)
Hoe kun je zien wanneer de zomerrammenas rijp is om te oogstten?
Hallo Emili,
Je kunt met je vingers de grond wat weg wrijven en dan zie je hoe breed/dik de bovenkant van de rammenas is. Als die breed genoeg is kun je er gewoon eens een rammenas uithalen. Is de rammenas te klein dan kun je inschatten hoe lang je de rest nog wilt laten zitten, en de te kleine rammenas kun je gewoon opeten.
groetjes,
Diana
Mijn zomerrammenas krijgt bloemen. Laat ik die gewoon bloeien of nemen ze voeding weg en worden ze beter verwijderd?
Hallo Hilde,
Ik vrees dat het niet goed is afgelopen met de teelt van rammenas. Als een rammenas doorschiet (en dus gaat bloeien zoals bij jou) wordt de eetbare wortel hard en vezelig. De bloemen verwijderen heeft ziet zo heel veel nut, dat hard en vezelig worden begint al bij het doorschieten. Misschien kun je 1 of 2 planten laten staan en laten bloeien (er komen heel veel bestuivers op af, het zijn mooie bloempjes en die zijn ook eetbaar). De rammenassen die beginnen door te schieten zou ik zo snel mogelijk oogsten want dan zijn ze nog eetbaar.
groetjes,
Diana
Mijn rammenas,ik vermoed winter,heeft vrij groot en verwilderd loof….hij is momenteel een 10tal CM en best al lekker. maar het hoge wilde loof eraan vaart me zorgen.wat kan ik best doen?
Hallo Tine,
Als je winterrammenas kunt oogsten heb je ze waarschijnlijk te vroeg gezaaid, want eigenlijk zaai je die dus tussen ongeveer eind juni en half augustus.
Er zijn maar 2 soorten winterrammenas, rond en langwerpige (allebei zwart) en als ze 10 centimeter zijn zou ik denken dat ze groot genoeg zijn en dus geoogst kunnen/moeten worden. Misschien gaan ze doorschieten als je ze te lang in de grond laat, of ze worden taai of vezelig/houtig, maar dat weet ik niet zeker want ik zaai ze dus pas in de komende weken en het voordeel daarvan is dat ze in het najaar gestaag groeien, niet meer doorschieten door koeler weer en kortere dagen.
Hoe het blad er ook uitziet, ik denk (maar dat is en gok) dat je ze het beste nu gewoon kunt gaan oogsten en eten.
groetjes,
Diana
Hallo kun je winter ramanas ook in weckpotten maken
Hallo Grietje,
Je kunt ze in een zoetzuur inmaken (geschild en in plakken). Je kunt er bijvoorbeeld het recept voor radijsjes in zoetzuur voor gebruiken.
groetjes,
Diana
Mijn winterramanas heeft geen bladeren meer, alles afgevreten door slakken.
Hier is een ware plaag, heb al eens 480 slakken geraapt op de werft bij schemering en vochtig weer. Er is houden aan, als je gaat wandelen in dit polderdorp dan is het kraak kraak kraak op de stoep zoveel slakken trap je plat, echt duizenden gaan over de stoepen bij regen.
Ik ben een kas aan het zetten, ik denk dat deze een welkome aanvulling is, dan kan ik beestjes beter buiten houden, in de voortuin is ook alles aangevreten door slakken, planten groeien er slecht door, dus volgend jaar, vergif, rapen is geen doen er is hier enorm veel vegetatie bij buren die niks bijhouden.