Boontjes

Eerst even dit, mocht je internationale informatie/zaden/tips/foto’s zoeken over/van boontjes:

  • Latijnse naam:     Phaseolus vulgaris (en Phaesaolus coccineus voor pronkboon)
  • Engelse naam:
    • Bean
    • Dwarf Bean (= lage stambonen)
    • Climbing Bean (klim/stokbonen)
    • Runner Bean (pronkbonen)
  • Duitse naam:
    • Bohnen
      • Buschbohnen (lage stambonen)
      • Stangenbohnen (klim/stokbonen)
      • Prunkbohnen / Feuerbohnen (pronkbonen)
  • Franse naam:
    • Haricot
    • Haricot Nain (lage stambonen)
    • Haricot Ramant (klim/stokbonen)
    • Haricot d’Espagna (pronkbonen)

Wij vinden bonen (uit eigen tuin) erg lekker; iedereen die wel eens zelf geteelde boontjes gegeten heeft begrijpt wat ik bedoel als ik zeg dat ze heel veel lekkerder zijn dan de gemiddelde boontjes uit de winkel (uitzonderingen daargelaten). Samen met groenten als bijvoorbeeld tomaten, radijsjes en komkommers proef je dat ze van eigen tuin zijn: een lekkere verse groene bonensmaak, sappig, knapperig, geen taaie elastiekjes en geen draad (mits je uiteraard de juiste rassen kiest).

Wij vinden bonen één van de meest onmisbare groenten in de moestuin: omdat ze gewoon buiten kunnen worden geteeld, een goede tot prima opbrengst geven, niet heel veel plaats innemen, niet heel moeilijk te zaaien/telen zijn, vlot groeien en bloeien en dus binnen afzienbare tijd te oogsten zijn. En niet onbelangrijk, het zijn mooie planten, groot groen blad, fris van kleur, met bloemen in wit of lilapaars en peulen in groen of paars.

Bonen houden van warmte. De tijd dat je ze in ons land kunt telen is beperkt tot de zomermaanden. Als je in tijd heel secuur en consequent zaait (van vroeg tot laat) kun je ze in principe tussen eind juni en begin tot half oktober (afhankelijk van het weer) oogsten en eten.

De bloempjes van stoksperzieboon Melissa

PLANT

De boon behoort tot de vlinderbloemenfamilie, ze heet officieel Phaseolus vulgaris (behalve de pronkboon, die heet Phaseolus coccineus). Tuinbonen en sojabonen heten ook bonen maar behoren niet tot deze bonenfamilie en hebben een heel andere teeltwijze. Vandaar dat deze soorten eigen pagina’s hebben (Tuinboon en Sojaboon).

Typisch voor heel veel soorten uit de vlinderbloemenfamilie is zijn de knobbeltjes aan de wortels; hierin slaat de plant stikstof op. Als je na een vroege of middelvroege oogst je bonenplanten wilt opruimen is het handig om de wortels te laten zitten zodat de stikstof die is opgeslagen in die knobbeltjes beschikbaar komt aan de opvolgende teelt. Zelf knippen we de steel van de plant direct boven de grond af en planten we tussen de rijen bonenwortels (die je niet meer ziet) bijvoorbeeld sla of andijvie als nazomerteelt, want die kunnen beiden wel wat stikstof gebruiken. Als we in het najaar de laatste bonen hebben geoogst halen we de hele planten met wortels en al uit de grond en gooien die op de compost – daar is ze ook altijd nuttig. Bonenblad is sowieso prettig op de composthoop; zeker de stokbonen leveren lekker veel malse massa in de composthoop.

Stambonen en stokbonen:

Er zijn lage en hoge rassen, met veel overeenkomst maar toch ook een aantal verschillen in de verzorging.

Lage boon = struikboon = stamboon

Stamsperzieboon Teepee mix, groene (witbloeiend) en paarse (paarsrozebloeiend) boontjes

Deze bonen worden zo’n 30 tot 50 centimeter hoog, afhankelijk van het ras en de groeiomstandigheden. Lage bonen worden ook wel struikbonen maar vooral stambonen genoemd.

De opbrengst van stambonen bedraagt gemiddeld 12 kilo per 10 vierkante meter. Het grootste voordeel van stambonen is het snelle groeien en dus ook snelle oogsten (sneller dan stokbonen die eerst veel stengels en blad moeten maken om te klimmen). Om die reden kun je ze ook nog wat later zaaien dan stokbonen.

Er zijn lage = stam sperziebonen en lage = stam snijbonen, en er zijn uiteraard ook nog de droogbonen (ook in klimmende = stok rassen en lage = stam rassen). Lage droogbonen moeten trouwens wel vroeg = in mei gezaaid moeten worden, omdat ze tijd nodig hebben om na bloei en peul volledig te rijpen aan de planten.

Het nadeel van stambonen: doordat ze zo dicht bij de grond groeien en bloeien kunnen de planten in een natte zomer soms minder goed opdrogen na regen. En dan zijn de planten uiteraard gevoeliger voor ziekten/rot/schimmels. Vooral op onze vette kleigrond hadden we daar wel eens last van, ook van modderige bladeren en bonen en planten die omwaaiden en half in de natte grond lagen. We hebben dat opgelost door voortaan onze stambonen in een verhoogde bak te telen, dat gaat (in ieder geval op onze kleigrond) veel beter.

Stamsperzieboon Amethyst na een regenachtige en winderige week in juli: de bonen liggen op de modderige grond

Hoge boon = stokboon = staakboon

Je kunt op deze foto duidelijk zien hoe stoksperziebonen langs stokken omhoog slingert

Deze bonen worden ook nog wel eens klimbonen genoemd, maar stokbonen is wel de bekendste naam. Eigenlijk klimt een stokboon niet maar slingert ze. Ze slingert zich rond een stok omhoog, tot ruim meer dan 200 centimeter hoog. Er zijn stoksperziebonen en stoksnijbonen en die worden beiden even hoog. De opbrengst per vierkante meter ligt een stuk hoger dan die van lage bonen, zo’n 20 kilo per 10 vierkante meter (al is dat uiteraard ook afhankelijk van het ras).

Het voordeel van stokbonen (naast de hogere opbrengst): de planten geven een betere opbrengst, simpelweg omdat de plant verticaal groeit en over de hele lengte van de ruim 200 centimeter bloeit en bonen maakt. Daarnaast kunnen de planten  makkelijker opdrogen na een regenbui. En een ander leuk voordeel is dat je na de eerste oogst van boontjes onderin de planten niet meer hoeft te bukken en rechtopstaand kunt plukken

Een nadeel van stokbonen is dat je maar een korte periode hebt waarbinnen je kunt zaaien. Omdat de oogst later start en langer duurt dan bij lage boontjes zaai je ergens tussen begin mei en uiterlijk half juli. De eerste oogst valt dus ook iets later dan bij stamboontjes, omdat de planten dan hun energie stoppen in het klimmen.

Een rij stokbonen voor de kas (lekker warm met het glas in de rug)

In de praktijk betekent het voor ons dat we vaak vroeg stamsperzieboontjes zaaien voor een vroege oogst. En dan in mei een flinke hoeveelheid stokbonen zaaien voor de oogst in juli en augustus, dat zijn dan vaak zowel sperziebonen als snijbonen en pronkbonen, ook om deels in te vriezen). En dan zaaien we later in het seizoen nog een keer lage stamsperzieboontjes, voor de late oogst in de nazomer/vroege herfst.

Heel soms zaaien we ook nog bonen in de kas. Een paar jaar geleden was er zo’n slechte zomer dat de bonen buiten het heel slecht deden, en dat in de kas een aantal tomatenplanten dood gingen door water in de kas door een verstopte drainage. We hebben toen de tomatenplanten eruit gehaald, gemest, gespit, en toen alle grond weer wat was opgedroogd hebben we er begin augustus stoksperzieboon Melissa in gezaaid – die gaf tot in oktober een opbrengst van kilo’s lekkere boontjes.

Stokboon in de kas; schoon, geen scahde aan het blad door wind of regen, gezond, maar ook geen bestuivers dus wel tikken!

Mocht je kas dus door onvoorziene omstandigheden midden in de zomer leeg komen (bijvoorbeeld door schimmel in de komkommerplant of een paar dode aubergineplanten of wat dan ook), dan is de teelt van stokbonen vanaf de tweede helft van de zomer wel erg leuk en nuttig. Wel tegen de planten tikken trouwens voor de bevruchting!! In de kas komen maar weinig bestuivers en er staat ook geen wind. Onze ervaring is dat wanneer je niet elke dag even tikt tegen de planten, er minder bloemen bevrucht worden en er dus een flink kleinere opbrengst is.

Overigens moet ik wel nog even zeggen dat stokbonen in de kas nog wat hoger/groter worden dan buiten. We hebben ze in een grote kas geteeld en dat ging prima. Maar ook wel eens in een kleine kas:

En dat ging ook prima, neemt dan wel veel plaats in beslag want waar je niet de hoogte in kunt groeien, groei je vanzelf de breedte in. En desnoods kruip je het raam uit en ga je daar verder 🙂

Soorten bonen:

Een andere indeling dan lage en hoge bonen in de indeling in bonensoorten:

Droogbonen:

Droogbonen zijn ook gewoon bonen, je zou ze dus ook als verse peulen kunnen eten, ware het niet dat ze voor die teelt vaak minder geschikt zijn (omdat ze bijvoorbeeld draden hebben of al heel snel een dikke boon in de peul maken). Van deze bonen laat je bij voorkeur dus de bonen helemaal drogen aan de planten. Als de peulen dor, droog en bruin zijn kun je de boontjes binnenin oogsten. Ze zijn er in verschillende kleuren vormen en ook groottes; zwart, bruin, beige, wit, geel, paars, rood, etc, met of zonder tekening (de Yin & Yang-boon die half zwart en half wit is is bijvoorbeeld erg mooi). Vormen zijn bijvoorbeeld: bruine bonen, limabonen, witte boontjes, kidneybonen, flageolets, kievitsbonen. Voor alle droogbonen die je wilt bewaren geldt dat je moet oppassen voor de larven van de bonenkever – zij worden in de boon geboren en eten die van binnenuit op. Kijk even bij zaadteelt hoe je dat heel gemakkelijk kunt voorkomen.

Zelf telen we droogbonen zelden meer, ik proef persoonlijk niet heel veel verschil met de bruine bonen uit pak in de supermarkt en voor mij weegt de lage prijs in de winkel wel op tegen het toch behoorlijk veel werk (en tijd en plaats in de tuin) kostend zelf telen van droogbonen. Een kennis van ons op de volkstuin zweert echter bij zelfgeteelde bruine bonen. Probeer het vooral zelf eens zelf!

Wij telen wel de zogenaamde ‘all-purpose-beans’, oftewel geschikt voor alles 🙂 . het zijn bonen die je als sperzieboon kunt eten wanneer ze jong zijn, maar als de peulen groter en dikker worden worden ze stug, soms ook met draad, en dan oogst je er juist de verse dopbonen van. Je kunt die dopbonen ook nog drogen maar verse dopbonen vinden wij zo lekker dat we ze zelden kunnen drogen – dan zijn ze al op.

Op de foto hierboven zie je Rattlesnake, een mooie gevlekte groen-paarse boon die je jong als verse sperzieboon kunt eten. Als je wacht wordt ze al snel dikker en maakt ze mooie, kleine verse dopboontjes (lekker om zelf witte boontjes in tomatensaus van te maken!).

De dopboontjes van het ras Rattlesnake, die je dus vers of gedroogd kunt gebruiken

Snijbonen:

Snijbonen eet je vers, ze hebben grote lange vlezige peulen (soms wel 20 tot 25 centimeter lang en ze zijn wat plat van vorm). Ik kan me nog van vroeger herinneren dat ik mijn moeder mocht helpen: draaien aan het beroemde bonenmolentje aan het aanrecht boven een grote teil; zo werden kilo’s snijbonen tegelijk verwerkt en ingevroren. Ondertussen zijn er veel meer manieren bekend: ik snijd ze zelf meestal gewoon met een mesje in reepjes of vierkantjes, wat je zelf wilt.

Er zijn naast de meest bekende en meest geteelde stoksnijbonen ook stamsnijbonen, maar die zijn qua aantal beschikbare rassen duidelijk in de minderheid: prima kwaliteit, maar wel wat minder opbrengst (zoals alle stambonen wat minder opbrengst geven dat stokbonen). En vooral: omdat de snijbonen zo lang zijn hangen de peulen dan vaak op de grond, of de planten vallen om door de zwaarte van de bonen. Op zich niet erg maar op onze vrij natte grond geeft dat soms toch rotting, ongetwijfeld gaat dat op zandgrond beter.

Stamsperzieboon Sequoia, een mooie en lekkere lage boon die we graag in een verhoogde bak telen

Sperziebonen:

Sperziebonen worden soms ook nog wel prinsessebonen genoemd, en soms ook slabonen. Ze zijn verkrijgbaar in lage stam- en hoge stokvariëteiten. Ze worden bijna altijd jong geplukt en gegeten.

Stamsperzieboon Argus, met mooie dunne lange boontjes zonder draad

Verschillen in sperziebonen:

In de groep sperziebonen bestaan nogal wat verschillen, ongeacht of ze klimmen of niet. Van kleine dunne haricot verts tot dikke spekbonen. Hieronder de verschillende soorten sperziebonen met hun bijzonderheden op een rijtje:

Boterboon:

Ook wel wasboon genoemd. Het zijn zachtgele sperziebonen met een zachtere = minder uitgesproken bonensmaak. Niet onze favoriet, al heb ik er geen hekel aan, maar de zachtere smaak is juist dat wat wij niet zoeken in een boon, maar er zijn zeker ook mensen die deze boontjes juist erg lekker vinden..

Naaldboon:

Dit zijn Franse boontjes, heel dun en recht van vorm, en soms tot wel 20 centimeter lang. De bekendste naaldboon is de Haricot Vert. Ze maakt vaak veel blad, de bloei is wit of lilapaars, de peulen groen of groen-paars gestreept, en er kan meerdere keren geplukt worden. De zaden zijn zwart, bruin, beige of gevlekt.

Chinees boontje:

Deze boon lijkt wel wat op het Franse naaldboontje maar de dunne rechte boontjes zijn korter, maximaal 14 centimeter. De planten zijn kleiner (vaak maar 30 tot hooguit 35 centimeter – daarom ook leuk en geschikt voor in potten en verhoogde bakken). De oogst is meer dan prima maar je kunt niet vaak of lang oogsten; de hele oogst valt in ongeveer 2-4 keer flink plukken. De zaden zijn wit en klein.

‘Gewone’ sperzieboon:

Wat minder dun en vaak wat vleziger (maar dat maakt het niet minder lekker, ook al is het anders). Sommige rassen kunnen al snel een wit boontje in de peul ontwikkelen, en ook daar zijn liefhebbers voor. Naast de donkergroene boon zijn er ook donkerpaarse rassen (die overigens donkergroen worden na het koken). De oogst is (mede afhankelijk van het ras) prima, en je kunt over een wat langere periode plukken. De bloei is wit, en ook de zaden zijn wit.

Spekbonen:

Oh ja, ook lekker. Vroeger aten we vaak spekbonen, mijn vader zweerde bij spekbonen, hij zei over haricot verts altijd ‘Dat zijn geen bonen, dat zijn velletjes’ 🙂 . Spekbonen zijn ouderwets (en toch weer helemaal in de mode): dikke, ronde, zachte bonen waar al een witte boon in zit. Ze lijken qua grootte bijna meer op snijbonen maar dan rond van vorm. Je moet ze wat langer koken dan de dunne boontjes (want de witte boon in de peul moet wel gaar zijn). Wij vinden ze ook erg lekker, ze hebben een sterke en ouderwetse bonensmaak.

Op z’n minst moet je ze een keer zaaien, al is het maar om te weten hoe je ouders of grootouders bonen aten, voor het tijdperk van de moderne lange en dunne sperzieboon. Persoonlijk vind ik het (heel in de verte) vergelijkbaar met de potjes die je in de winkel kunt kopen van snijbonen met witte bonen gemengd; maar dan uiteraard vers en heel veel lekkerder. Wij eten ze niet vaak maar als we ze eten (met draadjesvlees erbij, een lekkere jus en gekookte aardappeltjes) vinden we het bijna nostalgisch lekker 🙂 . Je kunt deze bonen trouwens beter invriezen dan gewone sperziebonen, naaldboontjes en Chinese boontjes; spekbonen blijven na het invriezen lekker terwijl de andere sperziebonen na het invriezen en koken vaak waterige, slappe bonen geven.

Stokpronkboon Sun Bright, met geel blad en felrode bloemen; niet alleen lekker maar ook mooi!

Pronkbonen:

Ja, dan nog iets over pronkbonen. Zoals eerder gezegd is een pronkboon een andere boon (Phaseolus coccineus) dan een sperzieboon (Phaseolus vulgaris). Beide soorten kruisen ook niet of nauwelijks met elkaar, ik heb dat zelf in ieder geval nog nooit gemerkt of ondervonden. Je kunt trouwens wel kruisingen kopen, bijvoorbeeld pronkboon Moonlight zou een kruising zijn tussen een stoksperzieboon en een pronkboon. Ze heeft ook egaal witte zaden, maar ik heb bij de teelt alleen maar kenmerken gezien en geproefd van een pronkboon, zowel in blad, groeikracht, peulen, smaak, etc..

Pronkbonen zijn niet alleen ouderwets (en tegelijkertijd weer helemaal nieuw), ze zijn ook lastig, zeker niet in de teelt hoor (ze kan zelfs wat beter tegen een koele, regenachtige zomer dan sperziebonen) maar dan bedoel ik vooral de oogst. Ik teel ik ze elke jaar, want als je ze jong plukt zijn het misschien wel de allerlekkerste (snij)bonen: zacht en toch stevig, nooit waterig, en altijd een volle bonensmaak. Je kunt ze ook prima invriezen. Maar ik wil ze alleen van een goed ras, en de bonen moeten perse jong geplukt worden. Als je ze iets te laat plukt worden de peulen hard en taai, en de termen ‘scheermesjes’ en ‘draden’ zijn dan gelijk van toepassing.

Pronkboon Firestorm (roodbloeiend) en Snowstorm (witbloeiend) samen aan 1 stok; mooi en lekker!

Pronkbonen hebben nog wat voordelen: omdat ze dus wat beter bestand zijn tegen slecht weer kun je ze ook iets eerder zaaien en oogsten dan andere bonen. En daarnaast zijn ze mooi; het zijn groeikrachtige planten met fors blad en vrij grote bloemen in wit, rood en tegenwoordig ook steeds vaker in tinten roze, zalm of rood-wit. De bloemen zijn ook nog eens eetbaar en hebben een zachte bonensmaak met wat zoetig nectar.

In Engeland is de pronkboon (Runner Bean) een veel meer geteelde en gegeten boon dan in Nederland. De beste rassen (qua gezondheid van de plant, opbrengst, peullengte, etc.) zijn dan vaak ook de Engelse rassen. Voor ik het vergeet: er zijn vooral stokpronkbonen te koop, en in een veel kleinere hoeveelheid rassen stampronkbonen.

Tot slot: wij vinden van alle bonen de pronkboon (en spekbonen) het meest geschikt voor het invriezen: jonge plukken, in stukjes/reepjes gesneden en rauw ingevroren blijft de smaak en structuur zelfs na maanden nog prima (we gooien de bevroren pronkboonstukjes in het al kokende water, dus niet eerst ontdooien).

De bloempjes van pronkboon Riley; de zaden groot en zwart, de bloempjes zalmoranje met lichtrood, en verder lange rechte malse peulen en een prima opbrengst

TEELTWIJZEN

Struikbonen teel je gewoon in rijen, stokbonen teel je aan stokken. Tonkinstokken = bamboestokken hebben al jaren onze voorkeur. Maar je kunt ook touwen, draad of palen gebruiken (onze tuinbuurman zet 1 lange paal, bovenop een oud fietswiel en daaraan maakt hij om de 20 centimeter touwen schuin naar beneden, zodat je een soort wigwam- of tentidee krijgt).

Droogbonen zijn dus buitenbeentjes; ze hebben een lang seizoen te gaan om te groeien en bloeien, peulen te maken, vrucht te zetten, en af te rijpen voor de oogst). Je zaait ze dus in mei, en je oogst de bonen pas als ze aan de planten helemaal rijp en gedroogd zijn, vaak is dat pas in september/oktober.

Alle bonensoorten zijn zeer gevoelig voor nachtvorst en worden dus na 12 mei (= IJsheiligen) buiten gezaaid of geplant.

Ik zaai ze zelf ook wel thuis half april voor; gokje. Ze kunnen dan, met argusogen naar het weerbericht kijkend, begin mei mee naar de volkstuin en de grond in. Het liefst op een plekje waar we een week of 2 eerder een stuk plastic over de grond hebben gespannen zodat de grond al wat is opgewarmd, en droog is (bonen houden niet van nattigheid).

Het gaat niet altijd goed, zo vroeg al zaaien:

Als je te vroeg bent en er nog nachtvorst komt is dit het gevolg: vorstschade bij jonge bonenzaailingen

Maar als je wat oudere bonen hebt, of genoeg bonen, dan is het met een restje bonenzaden toch leuk om eens te proberen. Er zijn jaren dat er in de laatste 3 weken voor ijsheiligen al geen nachtvorst meer komt en dan heb je geluk en kun je al vroeg boontjes oogsten en eten. Maar het risico is dus best groot!

Je kunt natuurlijk ook iets vroeger zijn door half tot eind april in bijvoorbeeld een platte bak te zaaien, ook dan heb je extra vroeg je eerste eigen boontjes. Hetzelfde geldt voor de herfst; half tot eind augustus kun je nog onder glas zaaien, en proberen om met behulp van een mooie nazomer in oktober nog boontjes van eigen tuin te eten.

Stamsperzieboon-zaailingen, uitgeplant in een verhoogde bak

RASSEN

Er bestaan heel veel bonenrassen. De allerbelangrijkste zaken waar je op kunt letten bij je keuze:

Rassen met of zonder draad: ik kan er niks aan doen, bonen met draad vind ik echt heel vies, ik ben in staat om de inhoud van de hele pan weg te kiepen. Het is echter al lang geleden dat we bonen met draad hebben gehad, want de nieuwe rassen worden bijna allemaal gekweekt/geselecteerd met de eigenschap “zonder draad” (in een catalogus wordt het soms aangeduid als ‘z. dr.’). Voor wie het fenomeen niet kent: sommige (vaak oudere) rassen hebben over de gehele lengte van de peul een taaie draad die bij het koken niet zacht wordt. Het weer heeft trouwens ook invloed op die beruchte draad; in droge zomers en met te weinig gieten kan er ook een kleine dunne draad in draadloze bonen zitten. Mocht je je zaden in het buitenland bestellen: let voor draadloze bonen dan op de termen ‘sans fil’ bij een Franse zaadhandel en op ‘stringless’ bij een Engelse zaadhandel.

Enkele of dubbele rassen: zowel bij de stam- als bij stokbonen komen enkele en dubbele rassen voor; enkele rassen hebben een vrij platte vorm waarbij de eventuele zaden goed zichtbaar zijn, ze zijn niet zo vlezig en ik heb het idee dat de boontjes in de peul zich wat sneller ontwikkelt. De dubbele rassen hebben juist een vlezige, bijna sappige ronde peul. Ook daarin komt trouwens uiteindelijk natuurlijk een boontje, het hangt van het ras af of dat al snel of juist wat later gebeurt.

Peullengte: ik heb een zwak voor extra lange rassen: geen idee waarom, maar ik vind de lange rechte dunne rassen erg mooi, hoewel er verder geen enkel verschil in smaak is hoor. Er zijn boontjes die slechts 10-12 centimeter lang worden, maar ook boontjes die de 20-24 centimeter halen (maar dat zijn dan wel bijna altijd stokbonen).

Op deze foto is het verschil in peullengte goed te zien: links het ras Amethyst, rechts Melissa, en in het midden de winnaar: Pastoral met peulen die wel 25 centimeter lang kunnen worden

Hoogte van het gewas: zoals al genoemd zijn er lage (stam-) bonen en hoge (stok-) bonen. Kies wat je zelf prettig vindt om te telen, en kijk daarbij natuurlijk dan ook waar en wanneer je ze wilt telen.

Stamsnijboon Sequoia meer
Stamsnijboon Sequoia in een verhoogde bak

Onze favoriete rassen (allemaal zonder draad uiteraard):

  • Supermarconi, Helda en Mantra zijn alle drie goede groene snijbonen met prima opbrengst (en uiteraard zonder draad, zoals ook de rest van het rijtje hieronder)
  • Neckarkoningin: prima groene stokspekboon
  • Blauhilde: ook een prima stokspekboon, en nu paars van kleur (kookt donkergroen)
  • Pastoral: heel lange en rechte stoksperzieboon, prima smaak, forse opbrengst – ik meen dat ze nu is vervangen door een verbeterde (kan dat dan nog 🙂 ) Vesperal
  • Cobra en Negrital: beiden ook heel goede stoksperziebonen met lange rechte peulen en goede opbrengst
  • Melissa: stoksperziebonen in een donkerpaarse kleur (koken groen), lang en recht, vlezig, mals en smakelijk en een zeer goede opbrengst (en als extra cadeautje bij de teelt donkergroen blad met daarin veel purper en lilapaarse bloei). De beste paarse stoksperzieboon (naar mijn mening). Maar helaas wordt ze voor zover ik weet nog steeds alleen door Franse webshops verkocht (google op haricot Melissa)
  • Sequoia, synoniem Purpiat: hiervoor geldt hetzelfde als  bovenstaande: alleen nog in Frankrijk te koop, bijzondere stamsnijboon met donkerpaarsgroen blad, lilapaarse bloei en donkerpaarse vrij korte platte snijbonen, koken donkergroen
  • Fandango: een heel gewone maar lekkere stamsperzieboon; prima opbrengst, mooie rechte vlezige peulen.
  • Teepee: sperziebonen zonder draad met een lekkere bonensmaak. Ze zijn er in groen (Cropper Tepee), geel (Golden Teepee) en paars (wordt groen bij het koken – Purple Teepee).
  • Pronkboon Sun Bright: voor het lekker en het mooi: deze stokpronkboon heeft knalrode bloemen en geelgroen blad, een zomerse felle kleurencombinatie. De opbrengst lijkt wel iets lager te liggen dan bij de nieuwere pronkbonenrassen
  • De nieuwere pronkbonenrassen 🙂 : heel goede pronkbonen met een grote opbrengst en malse peulen zijn bijvoorbeeld Snowstorm (witbloeiend) en Firestorm (roodbloeiend), Moonlight (witbloeiend), Riley (zalmrozebloeiend), Saint George (rood/witbloeiend)

En nu vergeet ik heel veel heel goede rassen hoor, probeer gewoon eens wat rassen en let daarbij in de beschrijving op de informatie m.b.t. zonder draad, opbrengst, peullengte, kleur, ziektebestendigheid, etc.. Zeker bij de stambonen is er een enorme keuze, zelf hebben we rassen geprobeerd als Prelude, Novores, Cantare, Argus, etc., allemaal prima.

Stoksperzieboon Carminat

BODEM / BEMESTING

Bonen hebben geen bezwaar tegen zand- of kleigrond maar houden niet van zure grond. Op zure grond moet er dus wel kalk worden gestrooid, in welke vorm dan ook.

Bonen houden van zon en van een warme, niet te natte grond. Als het lukt telen we bonen hier in een verhoogde bak in plaats van in de volle grond (hoewel in een goede zomer de teelt in de volle grond ook prima gaat hoor, maar als we een erg natte periode middenin de zomer treffen is dat duidelijk nadelig voor de bonenplanten en dus ook de opbrengst. We telen hier de eerste bonen (zo vroeg mogelijk)ook liever niet in de volle grond want onze vette klei is dan nog lang koud en nat. In een verhoogde bak warmt de grond sneller op, is wat luchtiger, en is minder nat. Op zandgrond is de vroege teelt dus ook makkelijker dan op kleigrond omdat zandgrond snel opwarmt in de het voorjaar en minder nat is/blijft.

Op onze kleigrond is de late teelt (zoals wij altijd nog een keer boontjes zaaien in juli) in de volle grond juist weer wel handig; kleigrond warmte maar langzaam op in het voorjaar maar koelt in het najaar net zo langzaam af. De warmte die in de nazomer nog door de vaste kleideeltjes wordt vastgehouden is gunstig voor de late bonen (mits het maar niet te veel regent want dan gaat de afkoeling natuurlijk veel sneller, en bonen houden ook niet van natte grond).

Zoals al eerder gezegd: bonen zorgen gedeeltelijk voor hun eigen stikstof doordat ze stikstof uit de lucht vastleggen via de wortelknobbeltjes (stikstofsynthese). Je hoeft daarom weinig te bemesten. Zelf geven we alleen (uiteraard weer naast de basisverzorging van wat rijpe compost en een kleine hoeveelheid algemene moestuinvoeding een week of 2 voor de zaailingen worden geplant. Het vak met stokbonen krijgt 1 of 2 handjes meer voeding dan het vak met stambonen (simpelweg omdat stokbonen hoger, groter worden en meer opbrengst geven).

ZAAITABEL / PLANTEN / OOGSTEN / PLANTAFSTAND:

Bonen tabel

ZAAIEN

Ik zaai zelf graag bonen voor. Dat heeft een paar redenen. Als eerste blijft onze vette kleigrond in het voorjaar lang koud en soms ook nat, bonenzaden kunnen in die natte grond makkelijker rotten dan in warmere, drogere zandgrond. En dan zijn er nog de vogels en muizen die heel graag kiemende bonenzaden lusten. Je kunt dus zeker ook bonen ter plaatse zaaien, maar dek de zaaisels dan vooral af met wat vliesdoek of gaas tegen vogelvraat. En hopen dat het in de week die volgt niet toevallig flink regent waardoor de grond kletsnat blijft en de zaden rotten. Op zandgrond zul je daar minder last van hebben, maar daarom zaai ik bonen liever voor, thuis of in de kas.

Ik gebruik daar graag vrij grote en diepe bakken voor waar ik dotjes van 5 of 7 zaden op een afstand van een centimeter of 5 van elkaar in zaaien (zie foto 1 in de collage hierboven). Ik gebruik een mengsel van 4 tot 5 delen potgrond en 1 deel brekerzand en daar dek ik de zaden vervolgens ook mee af. Het krijgt vervolgens 1 keer water, tenzij het heel zonnig en warm is en de grond snel opdroogt, maar bonenzaden rotten snel in te natte grond, dus liever te matig water dan teveel (maar niet helemaal uit laten drogen natuurlijk). En na het kiemen hebben de zaailingen wel water nodig, om te kunnen groeien. Op de tweede en derde foto in de collage zie je respectievelijk de gekiemde zaden en de zaailingen wanneer ze groot genoeg zijn om uit te planten.

Hieronder zie je dan nog een collage van 3 foto’s: als ik de zaailingen uit wil planten maak ik de grond eerst kletsnat, dan kun je de groepjes van 7 zaailingen makkelijker en met minder wortelbeschadiging van elkaar halen. Op de eerste foto zie je zo’n kluitje met bonenzaailingen, op de tweede foto is het kluitje met bonenzaailingen geplant en op foto drie zie je een rijtje stoksperziebonen die bij de stokken zijn uitgeplant. Niet vergeten om gelijk na het uitplanten goed water te geven!

Soms wordt er ook wel geadviseerd om bonenzaden voor te weken, gezien het verhaal hierboven vind ik dat persoonlijk vrij riskant maar het is een optie. Mijn schoonvader legde bonen zelfs altijd 24 uur in slaolie, zodat ze beter bestand zouden zijn tegen rotten door te veel vocht (wellicht handig als je ze in de volle grond ter plaatse wilt zaaien).

We planten lage = stambonen altijd met 5 bij elkaar in een groepje, een centimeter of 20 van elkaar. Dan krijg je, vinden wij althans, een mooie volle rij bonen die toch voldoende licht, lucht en ruimte krijgt voor een goede groei, bevruchting en oogst. In de meeste boeken vind je echter het advies om bijvoorbeeld op elke 5 tot 10 centimeter 1 bonenzaailing te planten. Hier vinden we een wat vollere bos bonen bij elkaar met wat meer afstand handiger omdat de planten elkaar vast houden in de soms stevige wind die hier dichtbij de kust waait. En we hebben ook het idee dat we wat meer opbrengst hebben (en dat moet ook kloppen als je uitrekent hoeveel bonen je per stuk kunt zaaien als je op elke 5 – 10 centimeter 1 boon zaait, ten opzicht van ons systeem waarbij we elke 20 centimeter 5 bonen zaaien). Uhhh, goed in rekenen ben ik niet maar dit lijkt toch wel te kloppen 🙂 . Uiteraard is een goede opbrengst niet alleen afhankelijk van de plantafstand maar ook van het ras, de grond, het weer, etc..

Stokken met bonenzaailingen

Ook met stokbonen houden wij een wellicht wat afwijkende hoeveelheid bonen per stok aan. In de meeste boeken wordt geadviseerd om 4 tot 6 zaden per stok te zaaien. Maar wij zaaien al zeker 25 jaar 7 bonen per stok (van stoksperziebonen en van stoksnijbonen), en dat vinden we een prima hoeveelheid; genoeg ruimte om te groeien, bloeien, op te drogen na regen, en we hebben (vinden we zelf) een maximale opbrengst. Maar misschien is het leuk om daar zelf ook eens mee te experimenteren; een paar stokken met 7 bonen per stok zaaien en een paar stokken met bijvoorbeeld 4 of 5 bonen per stok, en dan zelf ervaren wat het beste groeit, en de beste opbrengst geeft. De stokken staan (zowel in de rij als de rijafstand – dus tegenover elkaar) op zo’n 50 tot 60 centimeter van elkaar.

Ik heb naar aanleiding van wat vragen eens een blog geschreven over hoe wij zelf bonenstokken zetten, welke mogelijkheden er zijn, wat de afstand is, etc.: Bonenstokken

Stokboon Carminat, 7 planten per stok ziet er zo uit

Van pronkbonen zaaien we trouwens altijd 5 bonen per stok, want pronkbonen maken veel meer groeikrachtige planten en zijn in alles wat grover en groter dan sperziebonen, droogbonen en snijbonen.

Pronkboon Riley, 5 zaden per stok in een ‘wigwamvorm’ en daarmee grote, flinke, volle planten/stokken

Ook stokbonen zaai ik graag voor in de kas, op dezelfde manier als de stambonen hierboven……..maar dan dus 7 bonen (of 5 voor de pronkbonen) per hoopje en iets verder uit elkaar. Als ik genoeg potjes heb (want rond die tijd is er heel veel verspeend en is er ruimte en potjes tekort in de kas) vind ik het ook handig om gewoon een 9-centimeter potje te vullen met een mengsel van potgrond en 1/5e deel brekerzand en daarin 7 zaden voor 1 stok te zaaien (of 5 zaden voor de pronkbonen).

De ruimte tussen de stokken in is een loze ruimte. Maar als je een week of 2 tot 3 voor je bonen zaait wat sla en andijvie zaait kunnen die prima tussen de stokken in worden geplant. Tegen de tijd dat de bonen al zo hoog zijn gegroeid dat ze licht weg gaan nemen zijn die kropjes sla en andijvie al eetbaar. Hieronder zie je een aantal kroppen Lollo Rosso tussen stokbonen in)

En dan tot slot van dit stukje over zaaien nog iets over vermiculiet; ik heb in 2017 ontdekt dat het zaaien van grote zaden zoals maïs, courgettes, maar dus ook bonen heel goed gaat. Ik gebruik er vermiculiet voor dat ik eerst overgiet met water, dat uit laat lekken in een vergiet, en het vochtige vermiculiet dan in een plastic bak doe waar een doorzichtige kap op kan (zoals een propagator of kweekbakje). De ventilatieschuifjes moeten wel open staan en controleer regelmatig op vochtigheid. Bij teveel vocht en warmte gaan de zaden rotten; bonen willen lichte, luchtige en licht verwarmde omstandigheden om in te kiemen en geen natte en zeer warme omstandigheden! De zaden zaai ik dan per stuk in het vermiculiet, en na het kiemen kan ik heel gemakkelijk zaailing voor zaailing uit het vermiculiet trekken en uitplanten. Ik heb er hier een eigen pagina over geschreven: Zaaien in vermiculiet

TEELTZORGEN

Naast de algemene teeltzorgen als wieden, etc. voor alle duidelijkheid nog een keer: bonen hebben weinig water nodig, maar wel wat natuurlijk. Wij geven alleen water direct na het planten en in de eerste 2 weken, en vervolgens alleen bij een langere droge periode (want anders zouden de bonen wat sneller een draad kunnen ontwikkelen).

Stokbonen moet je soms een eerste draai om de stok heen helpen, soms met een touwtje, voor ze zelf gaan klimmen:

OOGST

Alle snijbonen, sperziebonen en pronkbonen pluk je jong en mals. Alleen spekbonen niet: dan wacht je tot de bonen rond zijn en je voelt dat er boontjes in de peul zitten.

In de zomer moet je zeker 2 keer per week plukken. Bovendien zorgt regelmatig plukken voor een langere en rijkere bloei = oogst (omdat de planten niet de kans krijgen om zaden te maken en dus nieuwe bloemen zullen proberen te maken). Je eet geoogste bonen het liefst dezelfde dag maar je kunt ze ook een paar dagen op een koele plaats bewaren (de koelkast is daarvoor eigenlijk net iets te koud).

Oogst droogbonen wanneer de peulen droog, dor en bruin zijn, en de planten verkleuren; haal de planten uit de grond, bind ze in bosjes en hang ze te drogen. Oogst de bonen wanneer deze makkelijk uit hun droge peulen te verwijderen zijn. Wanneer ze goed droog zijn vries je de geoogste bonen 3 volle dagen in, daarna nadrogen en koel en droog bewaren.

Op deze foto zie je wanneer je de bonen oogst voor droogboon of zaden: dan is het ondertussen herfst en de peulen zijn helemaal dor en bruin.

Over het invriezen van droogbonen en bonen voor de zaadteelt:

De bonenkever kan heel kleine gaatjes in boontjes maken om daar hun eitjes in te leggen. In de droge boontjes worden de larven geboren en die gebruiken het boontje als voedsel en vreten zich zo een weg naar buiten. Dat gebeurt zeker niet elk jaar en bij elke boon maar aangezien je het niet kunt zien of herkennen gok je het niet en vries je droogbonen en gedroogde bonen voor zaadteelt 48 uur in. Daarna laat je de bonen weer ontdooien en nadrogen en zijn eventuele eitjes in de bonen dood.

Klinkt misschien vies  en vreemd; dat verse bonen dus ook al ‘een vleesje’ kunnen bevatten 🙂 . Maar denk dan aan bijvoorbeeld de meeltorretjes die je nog wel eens kunt vinden in te oude patentbloem; die komen er ook niet van buitenaf in gekropen. En als je in een afgesloten ruimte een vrucht legt en vergeet – dan komen de fruitvliegjes ook niet van buiten aangevlogen. Allemaal hetzelfde idee 😉

Het klinkt misschien ook vreemd dat de zaden/droogbonen van zo’n warmtebehoeftige groente (een flinke nachtvorst is dodelijk) 2 dagen in de vriezer bij -20 graden overleven en dan ook nog kiemkrachtig blijven, maar het is echt zo. Ik heb het alleen nog nooit bij sojaboontjes geprobeerd want dat is een heel andere plant, maar na het drogen van de zaden van erwten, peulen, kapucijners, tuinbonen, sperziebonen, snijbonen en pronkbonen gaan die gedroogde bonen/zaden dus altijd 48 uur de vriezer in.

BEWAREN

Pronkbonen, spekbonen en snijbonen vriezen we in, dat gaat heel goed. Wij vriezen ze rauw in (en als we ze eten gooien we ze bevroren in het kokende water, brengen het water weer aan kook en koken ze dan zo lang nodig is), maar er zijn ook mensen die ze eerst blancheren.

Sperziebonen invriezen is en blijft lastig, die worden toch slap en minder lekker na het invriezen, of we ze nu rauw invriezen, of geblancheerd. We vriezen ook sperziebonen in (ook weer rauw ingevroren, in stukjes van 3 tot 4 centimeter), maar we eten ze dan eigenlijk nooit als losstaande groente maar in stoofschotels (zoals sajoer boontjes, curry, roti, shakshuka, of deze vegetarische moestuincurry, etc.) en op die manier gegaard, samen met kruiden, saus en andere groenten, vinden we ze zeker nog lekker genoeg. Maar als het even kan eten we zoveel mogelijk de verse sperziebonen in de zomer en bewaren we de snij-/spek-/pronkbonen voor de vriezer.

ZAADTEELT

Bonen zijn éénjarig en in principe zelfbestuivend, maar kruisbestuiving kan gemakkelijk plaatsvinden als er meerdere rassen redelijk dicht bij elkaar staan. Onze ervaring is dat een plantafstand van een meter of 40 minimaal nodig is om kruisbestuiving te voorkomen. En voor alle duidelijkheid: stokbonen kruisen met stambonen, snijbonen kruisen met sperziebonen, spekbonen kruisen met droogbonen, etc.. De enige uitzondering is de pronkboon (die dan ook net een andere soort is binnen de bonenfamilie); pronkbonen kruisen in principe niet of sporadisch (ik heb het nog nooit zelf gezien) met alle andere bonen.

De rijpe en gedroogde zaden van pronkbonen kunnen wit, zwart maar meestal zijn ze gespikkeld en gevlekt, en flink wat groter dan de zaden van de meeste sperziebonen en snijbonen

Het is op het voorkomen van kruisen na niet moeilijk om zelf zaden van bonen te winnen: laat een aantal peulen van een ras (dat je dus goed gescheiden houdt van andere rassen), volledig dor, droog en bruin worden (zoals bij de oogst van droogbonen). En oogst dan de dorre peulen, laat ze een week nadrogen op een warme en droge plaats en haal dan de boontjes uit de peulen. Vries de bonen 48 uur in. Daarna haal je ze uit de vriezer en laat ze ontdooien en nog een paar dagen drogen. Bewaar de zaden droog, koel en donker. De zaden zijn dan in ieder geval nog 3 jaar kiemkrachtig.

Kijk ook even op de receptenpagina voor recepten met boontjes, zoals deze Petjil – Indonesische groentesalade

Abonneer
Laat het weten als er
guest

133 Reacties
Oudste
Nieuwste Meest gestemd
Inline feedbacks
Bekijk alle reacties
Marcel Volmer

Beste Diana,

Mijn stokbonen (sperziebonen en snijbonen) staan volop in blad tot boven aan de stokken (circa 2,5 m hoog), maar hebben geen bloemen dit jaar. Ze zijn gezaaid/gepoot in 2 jaar oude mestcompost. Onze capucijners en doperwten deden het op dezelfde grond uitstekend.
In het verleden zaten we op de klei en deden de bonen het altijd geweldig. Nu zitten we op dalgrond.

Heb je enig idee hoe dit komt en hoe ik het tij kan keren?

Overigens heel veel sterkte met de ravage die in je tuin is aangericht door de hagel.

arie

het kunnen ook jonge mussen of duiven zijn heb dit wel eens meegemaakt

Gert

Beste Diana,
Onze stokbonen beginnen nu boontjes te vormen. Maar het houdt niet over. Wat opvalt is dat veel bonenplanten tijdens het groeiproces geel zijn geworden. En beperkt in het blad. En sommige plantjes blijven armetierige scheutjes.
Ik heb in het voorjaar de tuin doorgespit met schapenmest. En we geven voldoende water volgens mij. Weet jij wat we beter kunnen doen of verkeerd hebben gedaan?

Met vriendelijke groet, Gert.

arie

naar mijn mening hebben bonen juist veel mest nodig, geef ze mest van dcm rozen en bloemen of in groot verpakking mix 2 tijdens de begin pluk geef ik ze nog een keer mest dan krijg je een tweede bloei zowel in de stok of struik bonen,ook krijg alles lava gruis van dcm 0/3 mm dit is voor de sporen elementen en het bodem leven pluk emmers vol

Koos

Hoi Diana,

Afgelopen seizoen (en nog steeds) hebben wij erg veel last van de zwarte luis in de stokbonen. Ik heb al meerdere keren gespoten met spiritus & groene zeep, maar het lijkt niet te helpen. En ook al een aantal keer met de tuinslang alle luizen eraf gespoten, maar binnen een paar dagen zijn ze allemaal weer terug. Heb jij nog tips om hier wat tegen te doen (voor volgend seizoen)? Behalve een chemisch middeltje dan..

Ook hebben we Tropaeolum majus in de buurt van de bonen staan, om ze weg te lokken, maar het helpt helaas niet. Ook staan er veel rozen in de buurt die toch ook veel luizen aantrekken, maar ze zitten toch het liefst in de bonen (alleen de stokbonen). Of kunnen zulke ‘lokplanten’ ook averechts werken, als een soort broedplek voor luizen?

Verder lopen er wel wat lieveheersbeestjes rond, maar ik heb het idee dat ze door de mieren op afstand gehouden worden, want die lopen er ook vrij veel rond en beschermen de luizen.

Als je nog tips hebt, hoor ik het graag!:)

Groet Koos

Nathalie

Hoi Koos,
Tagetjes helpen tegen bladluizen en goudsbloemen houden mieren op afstand.

Veel succes,
Nathalie

arie

de mieren bestrijden geeft ook een goed resultaat dit kan met aaltjes en verder de zwarte luizen er een paar keer met water eraf spuiten, wat mij is opgevallen is dat er altijd mieren in de buurt zijn bij de zwarte luizen zo wel in bonen als bij kersen bomen

Carine p

Dag Koos,
Ik heb de afgelopen 2 à 3 jaar veel zwarte bonenluis in de snijbonen, zodanig dat ik ze zelfs niet kan opeten, teveel bezoek binnenin. Zwarte bonenluis is moeilijker weg te krijgen dan andere luizen. Luizen krijg je heel makkelijk weg met een lookaftreksel, maar ik vind dat dit minder goed werkt op de zwarte bonenluis. Naar het schijnt zou een aftreksel van heermoes werken, maar ik heb geen ervaring hiermee omdat ik geen heermoes heb.
Dit jaar staan mijn bonen volledig tussen de stinkers, ik moet kunst en vliegwerk doen om bonen te plukken, maar ik kan je verzekeren dat geen luisje te vinden is. Het teveel aan stinkers trek ik uit en verknip dit ook tussen de bonen. Dus volgend jaar doe ik terug opnieuw.
Groetjes carine

Koos

Dankjewel, Carine, dan ga ik dat volgend seizoen proberen. We hebben al heel wat stinkers staan in de tuin, maar toevallig tussen de bonen nog niet;)

Carla

Hallo! Wat een prachtig uitgebreide website: de kennis en deskundigheid druipt er vanaf. Ik heb een vraag aan het andere uiteinde van het bonenleven: wat is het verschil tussen een gedroogde witte pronkboon en een gewone gedroogde witte boon? En dan bedoel ik dus kwa smaak, niet hoe je die zo lekker en goed mogelijk teelt 🙂

Mirjam Flantua

Hallo Diana,

Ik bekijk je site altijd met veel plezier. Zo uitgebreid met prachtige foto’s! Wij hebben sinds 2009 een moestuintje en daarin plant ik elk jaar stoksnij- en stokslabonen. Vooral de laatste jaren laat bij het koken van de slabonen uit de diepvries een vliesje los, dat er niet smakelijk uitziet. En van de stoksnijbonen vind ik de smaak van bonen uit de diepvries niet lekker. Kun je mij rassen aanraden, die goed bestand zijn tegen invriezen?

Trudy

Ik heb de boontjes rauw i de diepvries gedaan en ook geblancheerde boontjes. En ikheb boontjes in een hakpot ingemaakt in de oven. Vers zijnde boontjes het lekkerst. Maar een goede tweede is inmaken in een pot met schroefdeksel in de oven.

Joke

Hallo Diana
Ook ik geniet enorm van al jouw interessante info en verhalen.
Ik ben me aan het verdiepen in bonen en dat is zoveel om te lezen ha ha.
Wij zijn gek op bonen en vooral de Spekbonen, jij vriest ze in maar kook jij ze ook van de voren en dan in de vriezer?
Ik ga nog even weer lezen in je boen studie ha ha Super duidelijk schrijf jij dit neer. klasse.
Groetjes Joke

arie

ik vries de spekbonen in even gekookt en in reepjes gesneden voor het koken dan als stampot eten bonen aard geruld gekruid gehakt er door wat( peper en zout als dit nog nodig is hangt af van hoe het gehakt gekruid is ) klontje roomboter voor de liefhebbers wat zaanse mayonaise stampen en smullen maar

Wil Claessens

Hallo Diana,

ik zie jou enthousiaste verhalen over Pastoral stokbonen en wil die ook graag proberen. Ik heb echter nogal wat gezocht waar ik daar zaden van kopen maar kan geen verkooppunt vinden. Heb je misschien een tip waar ik die zaden kan kopen? Of sowieso een goede tip waar ik allerlei soorten zaden kan kopen?

Alvast dank voor je reactie,
Wil

Ria

Wil, ik geloof dat de Pastoral sperziebonen een andere naam hebben gekregen, ze heten nu Vesperal. Het Vlaams zaadhuis verkoopt ze.
Je andere vraag: ik koop vaak bij zaadhandel van der Wal, maar op Diana’s website staan een heleboel andere zaadfirma’s vermeld, kijk maar eens in de index bij favoriete links.

Groetjes,
Ria

Rinske

Hoi Diana,
Wat heb je een mooie website met waardevolle informatie. Ik begin dit jaar voor het eerst met een moestuin en heb er heel erg veel aan.
Mijn vraag is of je weet hoe de pronkboonsoort heet waar de paars/zwart gespikkelde bonen van komen? (die je op de foto hebt staan)
Ik heb deze bonen namelijk van een kennis gekregen om te planten en ben opzoek naar de zaai-adviezen. Die heb ik nu gelukkig gevonden. Nu ben ik nog reuze benieuwd hoe ze heten.

Rinske

Volgens mij ben ik er na nog wat langer over het internet struinen achter dat het de pronkboon Lady Di is. 🙂

Rinske

Dank, ik kom erop terug als er bloemen zichtbaar worden 🙂

Ustun

Hoi Diana heb een vraag misschien voor u raar verkoopt u ook sperzie witte bruine bonen bladeren zo ja wil kopen van u

arie

je kan ook stok kiviets bonen nemen van garant zaden staan op de site van garant zaden

Robert

Hoi, een vraag, bij voorzaaien en uitpoten, zet je de stokbonen dan aan de binnenkant van de stok (als je er voor staat) of aan de buitenkant waar je tegenaan kijkt zegmaar?
Ik wil ze ook gaan voorzaaien, kan dat in p7 potjes of te klein?

john valkenburg

stamspercibonen 5 zaden bij elkaar en 20 c,m, verder weer 5 zaden zaaien ,klopt dit ?
als alle zaden opkomen hebben ze dan toch allemaal ruimte genoeg om tot volle wasdom te komen ? afstand tussen de rijen ongeveer 40 c,m,

john

ga ik proberen ,jullie manier en de traditionele weg ,geef later dit jaar de resultaten .
bedankt voor je reactie.

Elvira

Beste Diana,

Wat een supersite, dank je wel! Ik ben best een ervaren moestuinder, maar ik vind hier veel wat ik nog niet wist.
Ik heb een vraag over de bonen: je legt er 5 bij elkaar met een afstand van 20cm in de rij, maar welke afstand hou je tussen de rijen aan? Of hou je die ook op 20cm?

Groetjes,
Elvira

Elvira

Dank je, Diana, ik ga het een keer op jullie manier doen. Ben benieuwd!
Groetjes,
Elvira

john

ik zoek een roodbloeiende stamsperciboon [naam] en waar te koop ?

baukje

hoi Diana, eerst dank voor je al je tuininformatie en is bij mij zeer welkom! Voor mij blijft toch nog de vraag hoe je het doet met verschillende soorten stam en stokbonen en het voorkomen van kruisbestuiving als je de regel 40 meter afstand in acht wilt houden? Ik begrijp dat pronkbonen niet het probleem zijn, maar hoe doe je het met de rest? Dankje voor je hulp groet Baukje

Baukje

Hoi Diana, dankje voor je antwoord, sorry voor de dubbele vraag, ik kon hem niet terug vinden en dacht dat er iets mis met verzenden was gegaan; dus vandaar.
Ik begrijp dat dat je de bloeiperiode niet samen moet vallen. Ok; weer een puzzel om op te lossen!
Wat de kruisbestuiving betreft, als deze wel plaats vindt, klopt het dat je dan niet het zuivere ras oogst dat seizoen, en zijn ze dan wel zoals ze graag wilt hebben? Ik heb eens gehoord dat je dan bonen kunt krijgen met oa veel draden/ en of slechte kwaliteit.
Ik blijf je nog even lastig vallen. Ik heb begrepen dat je het waardeerd “Stokboon in de kas; schoon, geen scahde” een type fout.
Groet Baukje

baukje

Dankje wel Diana mbt jouw informatieblog over kruisbestuiving; ongelofelijk waar haal je je woorden vandaan. Diepgaand en puur, dankje wel!

Christianne

Hoi, wat een leuke blog heb je! Ik kwam hier door de pronkbonen maar door dit fijne artikel (lekker veel visueel en leuke praktische weetjes) ben ik ook enthousiast geworden om andere boontje te gaan onderzoeken

Madelon

Dag Diana,

Bedankt voor alle informatie! Ik heb sinds mei een moestuin, En kreeg van de buurman wat pronkbonen, die er nu prachtig bij staan, vandaag voor het eerst geplukt. Ik vind ze prachtig vooral de rode bloemen maar heb ook paarse en witgele. Nu lees ik dat je nu nog meer kan zaaien, in welk vak zou dat dan kunnen? Ik haal binnenkort het vak van de peulen en doperwten leeg, wilde hier eigenlijk nog een courgette zaaien, maar mogelijk kan het samen? Of beter in een sla vak ivm wisselteelt?
En welk ras kan ik nu het beste nog zaaien?

Groet,
Madelon

Koen

Dag Diana

Bij mij worden de onderste bladeren geel en drogen zelfs uit. En in de top ziet eruit alsof de plant geknakt of vorstschade heeft gehad (is slap). Aangezien het de afgelopen weken veel geregend heeft, en ik nergens een knik in de stengel zie, vindt ik dit wel vreemd. Enig idee wat er aan de hand is?

Groeten,
Koen

Dymph

dag Koen,
Heb hetz. fenomeen momenteel, al een 2-tal weken, ttz de bladeren vergelen en vallen af echter niet aan alle planten. Ik heb wel een goede oogst van de paar stoksnijboonplantjes die er maar waren uitgezet. Die plantjes met gele bladeren groeien wél nog verder.
Grtjs, Dymph

Heidy

Dag Diana,

Ik heb Sperzie stokbonen geplant. Ik heb echter de bonen te lang laten hangen en ze zijn nu heel dik en lang geworden. Kan ik deze nog opeten? Kan ik de bonen in de peul gebruiken om te drogen?

Groetjes,
Heidy

R meijering

Goede morgen Diana kan ik Chinese bontjes ook in de diepvries doen B VD

Linda

Hallo Diana, wat een enorme hoop bonen toch! En wat zijn nu naar jullie smaak de aller- allerlekkerste boontjes? Dan wil ik die eens proberen!
Ik teel zelf (naast droogbonen) alleen naaldboontjes, maar nadeel daarvan is dat ze alleen vers en jong lekker zijn; invriezen lukt slecht. Ik denk steeds dat ik eens wat anders moet proberen (snij- of spekboon?), maar het aanbod is zo groot dat ik dan geen keus kan maken …

Wijnie

Hoi Linda, mijn ouders zaaien al jaren stokspekboon Terli, dat zijn 20-30cm lange spekbonen. Ik heb de afgelopen jaren andere soorten stokbonen geprobeerd, maar dit jaar toch weer bij het ras uitgekomen van mn ouders 😉 Heerlijke bonen en die vind ik na invriezen ook nog lekker. Succes met kiezen!
Groetjes Wijnie

Ilse Weenink

Dag Diana,

Ik heb een probleem met de vruchtzetting van mijn pronkbonen (Zwarte Kollumer) in mn achtertuin. Ze staan náást de komkommerplanten, tegen de schutting op t zuiden, naasy mn komkommerplanten. De planten (van 7 boontjes) bloeien al wékenlang rijkelijk, maar ik zie slechts 1 peul (sinds plm 1 week) en die groeit óók nog ns nauwelijks. De planten zijn gewoon ruim 2,5 meter hoog…. ik zie wél bijen en andere beztuivers in mn tuin, de prairieborder zoemt er soms van en ik zie ze vliegen op de komkommerplanten. De stambonen in mn groentenborder én de stokbonen in mn vóórtuin hebben wél vruchtzetting en die heb ik niet anders bemest of bewaterd. Het enige verschil is de mulchlaag, die verschilt per plek maar alles worst in mijn kurkdroge tuin gemulcht….

Vriemdelijke groet, Ilse

Pauline de Wijs

GoedemorgenDiana

ik zag op deze site een mooi pronkbonenras: Riley
maar ik kan geen leverancier van dit zaad vinden.
Hebben jullie een zaadleverancier die dit ras verkoopt?
met vriendelijke groet

Pauline de Wijs

hallo Ruud en Diana
dank voor jullie reactie.
mijn complimenten voor jullie moestuin site.
zo fijn om ervaringen met andere moestuin liefhebbers en natuurlijk jullie kennis te delen.
ik leer weer veel bij!

groetjes,
Pauline

Yvonne De witte

Hallo, wat ik mij afvraag is, kun je bijv. uit een boon uit de supermarkt ook zo direct zaaien. Ik kan het nergens op internet vinden, maar daar benieuwd naar….

Ilse

Wat een schat aan informatie, Diana!

Toch heb ik nog n vraag: mijn pronkbonenplanten zijn pas heel laat peulen gaan vormen en ze zijn nog lang niet allemaal volgroeid, laat stáán droogrijp. Omdat ik ze op deze locatie teel als het zaaigoed voor volgende jaren, wil ik de peulen goed gevuld hebben. Ik hecht er éxtra aan om met déze planten verder te telen, omdat dit al de 3e of 4e generatie is en ik de zadenbank vd Univ. v
Wageningen moest beloven er mee dóór te telen zodat de planten zich gaan aanpassen aan déze regio. Het is geen héél courant rasje….
Ik woon ih oosten vh land en we hebben vaak relatief vroeg al (nacht)vorst, ik vrees nu dus voor mijn zaaigoed, want dit waren de laatste bonen vh zaaigoed.

1. Moeten de peulen écht helemaal drogen (plm beige ‘papier’) aan de plant of kan dat ook (gedeeltelijk) als ze zijn geoogst? Zo ja, wanneer kan ik ze oogsten en moet ik dan het héle bovengrondse deel oogsten of alleen de peulen?
2. Kan ik het vormen/volgroeien van zaden en uitdrogen vd peulen forceren door de plant á la peperplant te strippen, dwz van het meeste blad ontdoen? (Niet-productieve stengels verwijderen is geen optie, alles is één kluwen…) Ik dénk zelf van niet (omdat de zaden nog niet allemaal zijn volgroeid), maar hóóp van wel! Ik heb al wél de bloemen en de jonge(re) peulen verwijderd, er zitten alleen peulen aan die al bíjna volgroeide (een paar) of kleine (veel) zaden hebben…
3. Stel dat de peulen nog niet zijn gedroogd als t gaat vriezen, wat kan ik dán nog doen om tóch nog íets aan zaaigoed van deze planten te krijgen?
4. Zijn kleíne zaden, net zo kiemkrachtig als grote zaden? Dit rasje heeft eigenlijk redelijk forse zaden.
Moet ik kleinere zaden wat mínder diep zaaien? Ik teel op zandgrond…

Alvast hartelijk dank voor je tijd en moeite,
Ilse

Ilse Weenink

Dank voor de tips, Diana!
Ik had de planten nog niet verwijderd en daar ben ik nu, gezien de wat warmere week die we nu tegemoetzien én het feit dat alle blad er nog aan hangt, blij om. Maar ga ze volgende week wel verwijderen en ophangen.
Bedoel je met ‘met wortels en al’ óók de grond, dus eigenlijk de gehele wortelkluit, óf alleen de kale wortels?

Hartelijke groet, Ilse Weenink

wrozema

ik heb het verhaal gelezen over de bonen maar wanneer zaai ik die nu voor in de kas. Vorig jaar zijn allE ZADEN OP GEGETEN DDOR DE MUIZEN omdit te voorkomen wil ik dit jaar graag plantjes uitzaaien. ik heb een niet verwarmde kas maar een heerlijk verwarmde serre op het zuiden.

Roel

Hoi Diana,

Net in bovenstaand stuk geleerd hoe ik 7 boontjes per stok moet doen. Ik legde/plantte ze rond de stok, maar een bosje is veel makkelijker! dank daarvoor.

ik overweeg om stamslaboon Prelude in de kas te kweken om zo lekker vroeg al wat sperziebonen te hebben. Ik doe dit ook met peultjes (eind januari/begin februari) en dat bevalt prima.
Heb jij een idee wanneer ik dan de boontjes zou kunnen planten (ik zaai ze thuis eerst voor)

Roel

Dank je voor je toelichting. Ik ga dus nog even op mn handen zitten

Monique Lutgenau

Wat een mooie en duidelijke website!
Ik woon ook aan de kust op zware klei (‘blauwe blub’) en brakke grond. In de moestuin hebben we vorig jaar een nieuwe, dikke laag biologische moestuinaarde aangebracht, met name omdat het jaar ervoor de stoksnij- en slabonen (Helda en Isabel) het steeds slechter deden. Helaas deden ze het met die nieuwe laag grond niet veel beter. Kan het zijn omdat die grond misschien te rijk was? Zo ja, wat zou ik hieraan kunnen doen?
Bedankt voor je antwoord!

Monique

Hoi Diana, erg bedankt voor je duidelijke uitleg en adviezen! Ik was vergeten te melden dat we de kleigrond vooraf hadden gefreesd en vervolgens egaal geharkt. Die was dus wel los voordat de nieuwe grond erop kwam. Misschien had ik daarna nog eens moeten frezen. Maar binnenkort ga ik weer frezen, dus dan mengt alles mooi door elkaar en wie weet verbetert dat de groei/oogst. Ben benieuwd
De tips van de aardappels ga ik zeker ook proberen!

Nikki

Hallo Diana,
Welk formaat pot of bak zou je aanraden voor de teelt van stambonen in potten? Ik ben van plan in groepjes van 5 te zaaien, maar twijfel of ik beter meerdere iets kleinere potten zou nemen, 1 pot voor elk groepje, of dat er misschien meerdere groepjes in een grotere pot zouden passen. Ik ben hetzelfde van plan met de paprika’s per 3. Ik heb alleen een balkon tot mijn beschikking, dus het is een beetje puzzelen om het tuinieren te proberen 🙂
Alvast bedankt!
Nikki

Jose

Hoi
Ik heb voor het eerst bonen gepot eerst laten weken toen in potjes , hoe lang duurt het voor je ze ziet uitkomen , hoor het graag .
Groetjes Jose

Jose

Heb ze hoog staan nu in huis boven de kapstok haha , idd gelezen al in je blog erover dus al lerende , heb veel al gedaan maar voor eerst boontjes, mijn opa had grote moestuin als kind was ik altijd daar te vinden dus genieten nu ook .

sonja segers

hallo Diana, ik heb een vraagje over het invriezen van sperzieboontjes. Het is inderdaad zoals je schrijft dat ze slap worden en niet meer zo lekker. Totnogtoe blancheerde ik ze altijd omdat ik dat zo had gelezen in het boekje van mijn diepvries maar nu heb ik dat es gegoogeld en het kan dus ook rauw (wat veel eenvoudiger zou zijn!!!) maar volgens dat artikel kan je ze dan maar 6 weken bewaren in de diepvries (ook niet handig) Ik lees trouwens tegenstrijdige berichten: volgens de ene blijven ze knapperig als je ze blancheert en volgens de andere is het om kleur en smaak te behouden. Ik weet het op de duur niet meer. Ik heb nog een paar pakjes in de diepvries steken maar we zijn het zo beu om slappe bonen te eten ( wij nemen processorbonen, zonder draad gelukkig) dat ik een zakje diepvriesbonen kocht in Delhaize, als je die bonen uit de zak haalt, lijken die rauw en kan je die goed koken, zijn knapperig om te eten. Dan vraag ik me af: mogen die boontjes dan wel langer dan 6 weken in de diepvries, hebben die een speciaal vriesproces gekregen? Ik ben vergeten kijken op de zak naar info hieromtrent maar ga me een dezer nog een zak kopen en dan alle info op de zak grondig lezen! Wat denk jij dat ik het beste kan doen? dankjewel alvast en een mooi tuinierjaar gewenst!!!! groetjes , Sonja

sonja

Hallo Diana,
Dank je wel voor je reactie en nuttige info! Ik ga het deze zomer doen zoals jij: kleinere stukjes en rauw invriezen en dan gebruiken in stoof- en wokschotels. goed dat ik nu weet dat je ze langer dan 6 weken kan houden! Als we zuiver boontjes willen eten, ga ik ook eens andere bonen zetten dit jaar, ik ga eens scrollen naar de plaats waar je het hebt over de soorten (zonder draad, HEEL BELANGRIJK inderdaad!) , kan je me je voorkeur eens zeggen, dan kan ik die es proberen!
Ik ga komende week zeker een zak diepvriesbonen kopen en ik laat je de info die ik op de zak vind zeker weten! nog een fijne zondag en een aangename tuiniersweek! groetjes vanuit Vlaanderen, Sonja

Carine p

Dag Diana,
Niets gaat boven verse boontjes, maar ik steek ook altijd een aantal porties in diepvries omdat ze helaas teveel tegelijkertijd komen. Dikwijls komen ze helaas in het hondeneten terecht omdat dan de verse eraan komen.
Ik kook diepvriesbonen nooit opnieuw. Ze werden geblancheerd met zout (om de groene kleur te behouden) en nadien laat ik dit rustig ontdooien en stoof ik deze met ajuin etc. Ik vind ze zo nog best lekker. Als ik het vergeten ben om op tijd te laten ontdooien, gooi ik ze soms in kokend water om snel te laten ontdooien en onmiddelijk afgieten in een vergiet. Dan zit er naar mijn goesting teveel water in wat ze plat maakt. Beter vind ik ze rustig te laten ontdooien in een vergiet. Maar vers is natuurlijk 1000 keer lekkerder.
Groetjes carine

sonja

Hallo Diana, ik heb intussen het volledige deel van de bonen gelezen EN veel bijgeleerd, dikke merci! Nog een klein vraagje: die kruisbestuiving heeft toch enkel te maken met de boontjes om te bewaren voor de volgende jaren? want als ik struikbonen (een klein beetje nog om vers te eten en een beetje in te vriezen in kleine stukjes) en stokbonen wil combineren dit jaar in de moestuin: ik heb daar geen 40 meter tussen, ik zou ze zelfs op 1 perceel willen zetten en die grond hierover verdelen want de rest van de moestuin staat al vol, ik heb enkel nog het bonenperceel over momenteel.
en na het lezen denk ik dat ik ga gaan voor: stoksperziebonen Melissa, Vesperal en Cobra, wat denk je? goed idee? En ik heb de Melissa gevonden op een Nederlandstalige webshop in België: nl. online tuincentrum.be , daar hebben ze ook de Vesperal. ( goed dat je het erbij noteerde bij de Pastoral dat het nu Vesperal is geworden want Pastoral heb ik niet kunnen vinden. Ik laat je komende week nog iets weten over de diepvriesbonen ok! fijne avond en groetjes, Sonja

sonja

Hallo Diana, ik heb intussen 2 zakken diepvriesboontjes gekocht in Delhaize ( extra fijne sperziebonen en bio hele bonen) er staat geen ras op maar de bereidingswijze wel: bevroren boontjes in licht gezouten kokend water doen, deksel op en op een zacht vuurtje 10 minuten laten koken, afgieten en afkoelen met koud water. dit laatste is niet zo mijn ding want dan eet je alweer snel koude boontje en ik heb ze toch graag warm. op beide zakken is de bereidingswijze identiek. voor de rest nog voedingswaarden en de houdbaarheidsdatum: allebei goed tot de lente van 2023! is wel lang!
wij hebben intussen bamboestokken van 270 aangekocht en Melissa boontjes (hier bij ons in het tuincentum, was effe blij toen ik ze vond!) ( die zijn al voorgezaaid in een bakje zoals op je foto), nu maar hopen dat dit experiment mooie resultaten geeft en vooral lekkere! Je hoort het nog wel van me! fijne dag nog en groetjes, Sonja

Els

Beste Diana,
Dank voor al je info en antwoorden op vragen van moestuiniers!
Kan ik nu nog stok- snijbonen of stoksperziebonen (voor)zaaien en uitplanten of heb ik dan een te korte en magere oogst en kan ik het beter bij struikprinsessen houden?
Alvast dank

sonja

Ik blancheer mijn boontjes om in de diepvries te steken.Bij de bereiding ervan stoof ik eerst een ajuintje of sjalot in boter en doe daar de diepgevroren boontjes erbij, samen met 1 laurierblad, zout en peper en een beetje water.Zo laten stoven tot ze gaar zijn.Die boontjes zijn lekker en zeker niet waterachtig.Ik denk dat jullie boontjes waterachtig zijn omdat je ze eerst nog eens afkookt.

john valkenburg

hoi diana , probeer al 2 jaar stamspercibonen te telen ,tot nu toe elke keer mislukt ,als ze boven de grond komen gaat het mis groeien niet verder en blijf er een stopje over , tweede soort stamspercibonen gekocht en weer het zelfde euvel ,heb nu enkele boontjes in een vochtige keuken rol gelegd en er komen nu uitlopers te voorschijn als ze wat groter zijn plant ik er wat uit en hoop dan dat ze wel groeien en bonen geven.

Bruis

Beste Diana, ik heb dit jaar met veel succes klimbonen in de achtertuin gekweekt (zeker 6 kilo van 3 staken) ze staan op de ideale zon-plek (naast een pad) alleen niet heel veel ruimte op de grond. Ik dacht er daarom aan om volgend jaar een soort dakje/horizontaal raster over het pad te maken zodat de bonen als een soort overkapping over het pad kunnen groeien.
Heb jij hier ervaring mee of denk je dat bonen het alleen tegen een verticale stellage goed doen?

Toon van Ham

Hallo Diana,
Ja hoor, er zitten bonen met gaatjes en bonenkevers tussen mijn gedroogde kievitsbonen. Wat nu? De bonen zijn medio september geoogst, gedroogd en vervolgens in een papieren zak bewaard. Nu ik de zak open zie ik dus een enkel bonenkever en een aantal bonen met gaatjes. Moet ik nu alles verwijderen? Of kan ik onaangetaste bonen alsnog invriezen en bewaren om te zaaien en of eten?

Toon van Ham

Hallo Diana,
Dank voor je reactie en natuurlijk de beste wensen voor 2022. Dat het maar een mooi jaar mag worden en in ieder geval een mooi tuinjaar.
Inmiddels zijn we bijna 14 dagen verder. Ik had de goede bonen gescheiden van de aangetaste bonen. In de goede bonen heb ik verder geen kevers meer gezien. In de aangetaste ook niet trouwens.
Ik stuur je een foto. Helaas zijn mijn macrofotografie mogelijkheden beperkt. Ik hoop dat je ze voldoende vindt.
Groeten, Toon

Edit Diana: 2 foto’s:

Bonenkever 1

Bonenkever 2

Ronald

Beste Diana,

Allereerst mijn complimenten voor je site. Je bent een begrip in Nederland. Echt geweldig, zoveel informatie, overzichtelijk gerangschikt.

Dan een vraag, ik wil stamslabonen ter plaatse zaaien in de koude kas. Vanaf wanneer is dat verstandig? En, kunnen deze bonenplanten tegen een nachtje wat vorst?

Jos

Hallo ! Ik lees altijd heel graag alle tips en verhalen. Nu de vraag ; kunnen stokslabonen ook op een 2.5 metr hoog klimnet groeien? Ik heb gewoon een net gespannen recht omhoog zoals een volleybal net maar dan begint het op de grond. Gaat dit lukken denk je of moet ik toch over op stokken?

Linda

Hoi Diana,
Misschien is dit een stomme vraag, of staat het er al maar heb ik er overheen gelezen (heb adhd, lange stukken lezen is wat lastiger voor me).
Als ik sperziebonen gekocht heb, bijv bij de supermarkt, kan ik de zaadjes daaruit ook planten, ik haal eigenlijk uit alle groente en fruit die ik koop, de zaadjes er uit, vind het zonde om weg te gooien als het ook te planten is. Alleen ik ben echt nog een beginner. Al vind ik het knap van mezelf dat ik tegenwoordig planten in leven hou, paar jaar geleden kon ik zelfs nog geen vetplantje in leven houden. Weet nu ook dat binnen planten niets voor mij is, buiten gaat super, mede dankzij jou website waar ik veel van leer. Ik heb alleen geen tuin maar een balkon. Nu heb ik staan, framboos, bramen, aalbes, aloe vera, blauwe bessen, paprika, Puntpaprika, verschillende tomaten, kruiden (bieslook, tuinkers, dille, peterselie) wortels, aluin, lente ui, knoflook, aardbeien, citroen geranium, passieflora en wil dan nu kijken of het kan met de sperziboon en heb een mini olijfboompje.
Groetjes Linda

Pien

Wij hebben in Nederland een stikstofprobleem. Als ik het goed begrijp halen bonen stikstof uit de lucht maar slaan dat vervolgens ook in hun wortels op. Stel nou dat alle lezers hier dit jaar extra bonen gaan zetten. Helpen wij de natuur dan een ietsiepietsie (halen uit de lucht) of vergroten wij het probleem (slaan op)? Ik snap dat het druppels op gloeiende platen zijn maar ik ga meer bonen zetten als dat een kleine bijdrage kan leveren. Wie helpt mij op weg?

Pien

Dank voor je antwoord Diana!

frieda vos

Beste Diana ik leer veel van je site als beginner dank!
Mijn snijbonen (stok een paar en stam) zien er niet goed uit. Ze staan in een bak verhoogd. Bak geïrrigeerd met slootwater druppel slang niet heel nat maar ook niet droog. Bakken zijn nieuw en gevuld met een mengsel van potgrond en bemeste teelt aarde van bio-cultura met wat vermiculite erdoor. Er zitten wel bloemen in de peulen zien er beter uit in dezelfde bak. Staan in de volle zon. Enig idee?
Groet Frieda

C651DF41-4F8A-4877-97E4-5B7B49FF8928.jpeg
Mirjam

Hallo Diana en andere lezers,

Al eerder vertelde ik dat sperziebonen invriezen ook bij mij geen succes is. Heeft iemand ervaring met het veilig wecken van sperziebonen? Ik lees veel over botulisme en ziek worden is zeker niet de bedoeling!

Overigens, wat een supersite heb je gemaakt. Ik kom zoveel interessants tegen!

Laatst bewerkt op 1 jaar geleden door Mirjam
Dina

Hoi Mirjam, in principe kan je groenten met een hoog pH (niet zuur) niet veilig wecken in een normale weckpot. Om er zeker van te zijn dat er geen botulisme in kan ontwikkelen moet je het een bepaalde tijd boven 121 graden verhitten (zoek eens op pressure canning) zodat de bacterie doodgaat. Traditioneel wecken van boontjes zorgt ervoor dat het toxine geproduceerd kan worden, en daarom zul je de boontjes voordat je ze gaat eten nog 10-15 minuten laten doorkoken. Op 100graden wordt de geproduceerde toxine (niet de bacterie) onschadelijk gemaakt.

Richard

Hallo Diana,

Ik heb een vraag over de Rattlesnake bonen. Zijn ze laat? Rijpen ze allemaal goed af in een matige zomer. Ik wil deze boon uitsluitend voor droge bonen telen.

Groet, Richard

Kevin Broekhuizen

Hallo Diana,

Ik ben alvast een moestuin plan aan het opstellen voor volgendjaar en vroeg mij het volgende nog af , stambonen ga ik ook per 5 voorzaaien en op 20 cm van elkaar zetten, maar wat is een mooie afstand tot de volgende rij? Ik ga ze zichzag zetten, voorbeeld 10 cm 30 cm 50 cm 70 cm 90 cm 110 cm afstand in de rij 20 cm en dan bijvoorbeeld de volgende rij op 20 cm rijafstand maar dan uitplanten op 20 cm 40 cm 60 cm 80 cm 100 cm. Zou dit kunnen of moet ik meer rijafstand aanhouden. Alvast bedankt 🙂

Pien W

Hoi Kevin, volgens mij staat het antwoord op jouw vraag hier boven: vraag van Elvira en antwoord van Diana. Gr. Pien

Kevin Broekhuizen

Dankjewel Pien voor de tip 🙂 was even terug zoeken ik kijk altijd van nieuwste naar oudste en dit bericht was van 2 jaar terug 😉 antwoord van diana is trouwens op ongeveer 40 cm rij afstand voor als mensen op nieuw naar oud zoeken en ook benieuwd waren 🙂

Néman

Beste Diana, bonen groeien ook langs een touw zeg je. Moet dit een zeer dik touw zijn aub? Bedankt!!

liesbeth

ik heb stokbonen in de kas. nu zie ik dat de blaadjes een soort brandplekken hebben en sommige blaadjes plakken heel erg en krullen om. Wat kan ik doen?

Janette

Hallo Diana,

Allereerst: wat ben ik blij met jouw site! Zo ontzettend veel informatie waar ik als beginnend moestuinier heel dankbaar gebruik van maak!
Nu heb ik een vraag over de stokslabonen. ik begrijp dat jij 7 bonen per stok (voor)zaait, en allemaal tegelijkertijd. Ik heb inmiddels (2 juni) een 30-tal zaailingen waarvan de helft 3 weken ouder is dan de andere helft. Ook heb ik zojuist weer een aantal voorgezaaid en wil ik dat over 3 weken nog 1x doen. De gedachte is om zo de oogst een beetje te kunnen spreiden cq. te verlengen. (De bonen staan bij mij buiten in de volle grond dus ik hoop dat ik al niet een inschattingsfout maak bij dat spreiden..) Ik sta op het punt om de eerste planten de grond in te zetten maar wat ik me nu afvraag is of ik er beter aan doe om de planten vd zelfde leeftijd bij 1 stok te zetten, of juist om te mengen met planten van jongere datum. Heb jij advies?
Hartelijke groet, Janette

Janette

Dank je wel, ik ga het ook zo doen!

Tessa

Ik heb eerder dit jaar wat pronk en stokbonen tussen mn aardperen gezaaid. Die gaan lekker en zien er al mooi uit. Nu heb ik op de valreep wat extra gezaaid want een hoop is niet opgekomen door de droogte. Wat laat (door de droogte) maar t ken nog net. Nu overweeg ik een deel tussen mn mais te zetten, want zoveel oppervlak aardpeer heb ik nou ook weer niet. Maar die zet ik vrij letterlijk in de stront (mix kippen en schapenstalmest met veel stro). Denk jij (jullie) dat ik het erop kan wagen? De mest ligt sinds april en de mais heeft er al lekker van gegeten. Heb mij altijd afgevraagd hoe je dat doet, die 3 gezusters. Want mijn mais en pompoenen stellen die mestgift toch zeer op prijs. Alleen wat stikstofbolletjes van de bonen lijkt me altijd wat krap (?)

Meld je aan voor de nieuwsbrief