Artisjok

Eerst even dit, mocht je internationale informatie/zaden/tips/foto’s zoeken over/van artisjokken:

  • Synoniemen:     –
  • Latijnse naam:     Cynara scolymus
  • Engelse naam:     Artichoke
  • Duitse naam:     Artischocke
  • Franse naam:     Artichaut

 

De artisjok is een vaste plant, ze is (semi) wintergroen, en in niet al te koude winters (en met wat bescherming) redelijk winterhard (maar kijk daarvoor ook even bij de alinea ‘Plant’). Van de artisjok eet je de bloem, of beter gezegd de bloemknop voor die opengaat.

Oorspronkelijk komt de artisjok uit gebieden rond de Middellandse zee, niet voor niets wordt ze daar veel gegeten. In koel Nederland is de opbrengst een stuk kleiner dan in bijvoorbeeld het warme Italië. Maar dan nog is het telen van artisjokken meer dan de moeite waard; naast de oogst van eetbare bloemknoppen is ze ook gewoon een heel mooie plant met grijs blad. En als je de bloemknoppen niet oogst maakt ze grote, paarse distelachtige bloemen.

Alleen de onrijpe bloemknoppen zijn dus eetbaar en zelfs dan nog niet helemaal: alleen het vlezige gedeelte aan de binnenkant van de harde bloemblaadjes zijn eetbaar, en de wat meer bekende bloembodem, de artisjokbodem (je kunt ze in de supermarkt bijvoorbeeld ook in blik kopen). Je kookt in principe eerst de hele bloemknop voor je de genoemde delen kunt gebruiken. De gekookte blaadjes kun je in een lekkere dressing dopen en dan de vlezige achterkant ervan eten. De bloembodems zijn een veel gebruikt ingrediënt in de mediterrane keuken (denk aan pizza’s, pasta’s, stoofschotels, etc.).

 

PLANT

De matig tot redelijk winterharde vaste plant is een grote distelachtige (zoals je dat al goed kunt zien op de foto hierboven). Ik heb wel planten gezien van ruim een meter hoog maar zelf ook eens een belachelijk grote artisjok gehad van ruim 2,5 meter hoog (met helaas maar heel kleine bloemen, wellicht een foutje in de bemesting, teveel stikstofrijke meststof gegeven waarschijnlijk 🙂 ). Omdat de bloemknoppen in dat jaar te klein waren om er veel oogstbare bloembodems uit de halen hebben we de plant maar laten bloeien, en we hebben enorm genoten van de grote hoeveelheid felpaarse bloemen, en heel veel bijen en hommels met ons.

De bladeren bevatten lichte ‘stekels’ die niet pijnlijk zijn maar bij sommige mensen wel wat kunnen irriteren. Vaak dragen de planten aan 1 hoofstengel 1 grote bloemknop met daarnaast nog wat kleinere bloemen aan zijscheuten.

De artisjok is niet helemaal winterhard, maar hier in zuidwest Nederland heb ik meer artisjokken verloren zien gaan doordat de planten te lang in kletsnatte en koude kleigrond stonden dan door de vorst. Denk daar al aan als je haar gaat planten; zorg voor een groot plantgat met daarin een luchtig mengsel van bijvoorbeeld potgrond met wat compost en een handje grof zand. Op zandgrond zul je daar minder last van hebben maar ook dan is het verbeteren van de grond in het plantgat altijd gunstig.

Het kan daarnaast heel handig zijn om de grond rond haar wortels in de winter af te dekken met wat stro of bladeren, etc. En plant haar niet op een te natte plaats (en daarmee is ze op onze vette klei zeer geschikt voor bijvoorbeeld in een verhoogde bak), en uiteraard zo zonnig mogelijk.

Het blad van een artisjok in het voorjaar is zilvergrijs

 

Hetzelfde blad in de herfst; donkerder, groener, en zo links en rechts verdorren wat bladeren

 

TEELTWIJZEN

Je kunt artisjokken makkelijk zelf zaaien, maar sneller nog is het om stekken (wortelstokken) van oudere planten af te steken/snijden en daar nieuwe planten van te maken. Je kunt bij 2 of 3 jaar oude planten gemakkelijk zien waar de nieuw gevormde stekken aan de moederplanten vast zitten (want je ziet gewoon een nieuwe jonge en kleine plant op een centimeter of 20 van de moederplant groeien). Omdat de opbrengst van de ‘moederartiskok’ na een jaar of 3 terug loopt is het handig om in het derde jaar de moederplant te verwijderen en de stekken die aan de buitenkant van die moederplant groeien af te steken en opnieuw op een goede plaats en in een nieuw plantgat met compost/potgrond/zand uit te planten.

Als je artisjokken wilt zaaien, doe dit dan vroeg in het voorjaar (februari), bij kamertemperatuur. Binnen 1,5 tot 3 weken kiemen de zaden. De zaailingen laat je dan iets koeler (slaapkamertemperatuur in het volle licht en zon) verder groeien. En pas rond mei (IJsheiligen) kun je de zaailingen dan uit gaan planten. In mei uitgeplant, en op voorwaarde van een mooie zomer, kun je in haar eerste jaar al dan zo rond augustus-september al 1 of een paar artisjokken oogsten. Het jaar erop zal de oogst al groter zijn (al hangt dat natuurlijk ook mede af van grondsoort, standplaats, of er een mooie zomer is, voeding, etc.).

Als je wilt stekken, doe dat dan wat later in het voorjaar, als de planten weer goed tot ontwikkeling zijn gekomen (rond april). Snijd of steek de beste stekken met een mes of scherpe spade van de moederplant af. Zorg uiteraard dat die scheuten genoeg bladeren hebben plus een stuk wortel. Als je de moederplant nog wilt laten staan moet je uiteraard wel zorgen dat zij ook nog steeds groot genoeg en gezond is en genoeg scheuten heeft om te kunnen groeien en bloeien.

De stekken pot je op in goede potgrond met wat grof zand, en zet je (tot je zeker weet dat ze aanslaan) op een vorstvrije en niet te zonnige plaats.. Half mei (na IJsheiligen) en mits groot genoeg mogen de stekken dan uitgeplant worden. Ook hiervan kun je dus in haar eerste jaar rond september 1 of meer artisjokken oogsten. Denk niet dat het beter is om niet te oogsten zodat de plant nog kan groeien; als je niet oogst zal de plant nog meer energie verbruiken omdat ze dan bloemen moet maken en daarna zaden. Dus ook als je de artisjokken niet eet, pluk ze toch zodat de plant niet te veel energie verspilt.

 

RASSEN

Artisjokken zijn niet goed zaadvast; uit een zakje zaden kunnen grotere en kleinere planten met grotere of juist kleinere artisjokken komen.

De meest bekende rassen zijn:

  • Emerald
  • Green Globe
  • Grote van Napels
  • Imperial Star
  • Violette de Provence
  • Vroege Violette

 

ZAAITABEL

Klik op de tabel om die in  groot formaat te zien:

 

VERZORGING

In een strenge winter kun je de planten wat extra bescherming geven (zeker in het noorden en oosten van het land), zodat de wortels niet kapot kunnen vriezen. Bind bij verwachting van strenge vorst de bladeren bij elkaar zodat er geen regen in kan vallen (want dan kan het hart van de plant gaan rotten) En leg vervolgens rondom de planten een dikke laag stro of blad.

Zelf hebben we ook wel een paar jaar niets afgedekt en dat ging hier in zuidwest Nederland prima, maar in strenge winters kunnen er toch ook wel eens planten verloren gaan, hou gewoon de planten en het weer in de gaten en bescherm de planten als dat nodig is.

Na de strenge vorst en vanaf eind februari/begin maart kun je het touw wegknippen zodat de plant weer open staat, en haal het stro weg (of beter nog; laat het lekker liggen, als bodembedekking 🙂 ).

Na een onverwachte (flinke) nachtvorst kan een artisjokplant er heel sneu uitzien:

 

Maar ze is sterker dan je denkt. Ga vooral niet knippen in de plant, zorg voor wat bedekking in de vorm van vliesdoek of bladeren/takken of stro als er nog meer vorst komt. Ik heb na deze ene nacht met -5 graden niets gedaan. Een week later zag de plant er zo uit:

 

Grotendeels hersteld! Dat neemt niet weg dat dit ook verkeerd af had kunnen lopen. Geef dus wat bedekking als je van tevoren weet dat er matige tot strenge vorst komt.

Geef rond begin tot half maart wat algemene organische moestuinvoeding volgens de aanwijzing op de verpakking, zo kan de plant weer aan de groei komen.

In  april ziet de plant er dan ondertussen al weer zo uit:

 

Een grote plant maakt weinig maar grote bloemknoppen, als je geen stekken neemt zal de plant steeds meer stekken aan wortelstokken maken en zul je meer maar kleinere bloemknoppen krijgen. Om die reden is het handig om elk jaar wat stekken weg te nemen, zo vermeerder je de plant (om je eigen collectie uit te breiden, maar is ook een heel leuk cadeautje), en tegelijkertijd zorg je dat de plant ‘uitgedund’ voor grote bloemknoppen kan zorgen.

Wij hadden heel vaak luis in de bloemknoppen, zeker in een vrij warme en vochtige zomer. Je kunt de bloemknoppen uiteraard in een badje zout water gooien voor je ze gaat gebruiken in de keuken maar zelfs dan kreeg ik de luis dan niet goed uit (omdat ze helemaal tussen de geschubde bladeren zitten). Sindsdien knip ik in de zomer stukken nylon (van bijvoorbeeld een oude panty). Knoopje bovenin. Als de bloeistengels eenmaal goed groeien en er al jonge bloemknoppen te zien zijn bind ik het stukje nylon, al dan niet met hulp van een elastiekje of touwtje om de bloemknop, en dat werkt heel goed;  het materiaal rekt mee met de groei van de bloemknop en luis krijgt geen toegang tot de bloemknop.

Niet geoogste bloemknoppen maken prachtige bloemen die veel bestuivers aantrekken

 

OOGST EN BEWAREN

In het eerste jaar van zaai of stekken kun je laat in de zomer dus al één of een paar artisjokken oogsten. In tweede en derde jaren is dat al eerder, zo rond juli-augustus, afhankelijk van het ras en de omstandigheden als standplaats, voeding, het weer, etc…

Oogst de bloemknoppen als ze zo groot mogelijk zijn maar nog wel gesloten. Als de bloemknop eenmaal open gaat (je ziet dat aan de bloemblaadjes die elke dag wat wijder gaan staan) gaat dat uiteraard ten koste van smaak en zeker van de structuur (in plaats van zacht en vlezig wordt het dan taai en stug). Eet artisjokken zo vers mogelijk, het liefst dezelfde dag. Na de oogst snijd je de bloemstengels waar de artisjokken vanaf komen tot zo diep mogelijk in de plant weg.

 

Tot slot: kijk vooral nog even op de Receptenpagina voor recepten met artisjokken (of andere groenten, fruit of kruiden) of op de pagina met Inmaakrecepten.

 

Abonneer
Laat het weten als er
guest

72 Reacties
Oudste
Nieuwste Meest gestemd
Inline feedbacks
Bekijk alle reacties
Adrian Hengelmolen

We wonen in Griekenland sinds maart 2018. Voor het eerst hebben we nu flinke artisjokken, die we gedeeltelijk al hebben gegeten en er staan er teveel, die we willen oogsten, blancheren en invriezen, zoals we op internet hebben gevonden. Wat doen we met de planten? Afsnijden of verder met rust laten. Zij zijn behoorlijk groot. Graag uw advies. Bij voorbaat onze dank.

Anne Marie van Dellen

Ik heb van een kennis zelf gezaaide artisjokplantjes in een potje gekregen.
Ik heb geen mostuin meer, alleen een zonnig balkon. Kunnen ze ook gezamenlijk in een grote pot? Het gaat mij om de bloemen.
Bedank alvast voor het antwoord.

Anne Marie van Dellen.

Anne Marie

Hallo Diana,

Bedankt voor je snelle antwoord. Ik heb 2 plantjes ieder in een grotere pot gezet.
Zien er goed uit. Ben benieuwd. In de winter kunnen ze op een overdekt balkon en dan evt met vliesdoek beschermen.

Groetjes,
Anne Marie

Maryse Vanderstraeten

Hallo Diana,
Heel hartelijk dank voor het doorgeven van al jouw kennis op zo’n aangename manie, heel inspirerend voor een beginnend tuinierster . Ik leer uit ieder artikel heel veel nieuws. k lees in je artikel over artisjok ook iets over fleece en wou graag mijn ervaring daarmee delen. Twee jaar geleden had ik mijn eerste artisjokplanten uit zaad helemaal met fleece bedekt tegen de winter maar na een weekje waren de planten helemaal dood. Ik las toen ergens dat je artisjokplanten nooit helemaal mag afdekken omdat ze veel lucht nodig hebben. Vorig jaar heb ik ze gewoon aan de voet beschermd met boombladeren en dat ging wel goed. Vriendelijke tuingroeten, Maryse

Maryse Vanderstraeten

Dag Diana, dank voor je reactie. Zie ik nu pas – ‘k vond niet meer terug op welke blog van jou ik gereageerd had – dat geheugen toch hé ;o). Ik bedoelde inderdaad het dunne fleecedoek. Ik oogstte gisteren mijn eerste artichoc, best wel een groot exemplaar. Maar ik was toch wel een beetje ontgoocheld omdat er haast geen hart was. Weet jij wat daar de reden van kan zijn ? Te laat geoogst ? Te vroeg geoogst ?

Carine p

Dag Maryse,
Een bodem van een artichok is nooit erg dik, maximaal ongeveer 3 cm dik. Je kan artichokken oogsten van het prille begin als ze nog vrij klein zijn tot veel groter, maar in elk geval niet meer als de bloem bijna opkomt.
Hoe kleiner hoe fijner van smaak en veel minder ‘haar’ zoals ik het noem. Hoe groter, hoe meer kans of vezels in de bodem en natuurlijk veel ‘haar’.
Artichokken kan je best stomen en niet koken. Dit behoudt de
Ook leuk om artichok bloemen in een schaal water te leggen.
Groetjes Carine

Maryse Vanderstraeten

Dank je wel Carine voor dit leerrijke antwoord

inge

hoi ik heb dit jaar voor het eerst artisjok planten gekocht ze zijn al mooi in blad maar heb ze in de pot wat is nu wijsheid buiten nu nog uit planten of binnen zetten i v m de vort ik heb ook een koude kas zou dat ook een optie zijn te overwinteren?

Anoniem

dank je wel voor uw reactie

jasper

Dag. De vorst komt eraan en zodoende lees ik dit artikel + reacties. Veel dank hiervoor! Vraagje: er wordt gesproken over afdekken met vliesdoek. Gaat dit over de plant heen of rondom de plant op de grond?? Ben erg benieuwd.

Rosa

Hoi Hoi, een vraagje. wat zijn goede buren van de Artisjok? en wat zijn de verkeerde? ofwel, in combinatieteelt, waar plaats ik ze het beste?
Ik kijk uit naar je antwoord.

Hartelijke groet,
Rosa

Carine p

Dag Rosa,
Artichok heeft niet echt slechte buren, ook weinig goede buren. Volgens mijn boek is een goede buur de tuinbonen. Zelf doe ik dit niet omdat tuinbonen gevoelig zijn voor luis en artichok ook.
Heb je al eens kardoen geprobeerd? Een broertje van artichok waarvan je vooral de stelen eet. In Nederland en België zie je dit niet echt veel, spijtig want het is een makkelijke, mooie en heel productieve plant. Stelen smaken naar artichok. Je kan ook de bloem bodems eten zoals artichok, maar deze zijn kleiner.
Groetjes
Carine

Annemiek van Moorst

Hi Diana,
ik denk dat de hele grote 2,5 m hoge ‘artisjok’ een kardoen was. Ik heb beide soorten; kardoen is veel groter maar heeft veel kleinere bloemhoofden. Hier in IT eet men de net opgekomen bladeren die worden samengebonden en ook soms geblancheerd worden. De bloemen worden niet gegeten.
PS Ik geniet van al jouw blogs en informatie; heb er veel aan

Marjolijn de Winter

Dit dacht ik ook meteen, kardoenen worden inderdaad belachelijk groot (3m). Ik ga een artisjokbloem proberen vandaag, dankjewel weer!

Carine p

Dag Annemiek,
Van kardoen kan je zowel de stelen als bloemen eten. Let op, de bloemen moeten volledig gesloten zijn en dan heb je onderaan eveneens een bodem zoals artichok. Ik stoom deze zodat je makkelijk de bodem kunt recupereren. Deze is wel kleiner dan een artichok, maar zeker lekker.
Diana, je kan het verschil tussen kardoen en artichok ook aan het blad herkennen.
Groetjes
Carine

Mirjam

Dag Diane,

Hoe lang (hoeveel jaar) kan artisjok op hetzelfde bed staan? Vergelijkbaar met aspergers of is het toch wijs hem mee te laten draaien in de vruchtwisseling? Zoja, onder welk gewas breng je de artisjok dan onder? Ik hoop dat jij hier een antwoord op weet aangezien mijn moestuinierboeken hier helaas niets over noemen…alvast dank! (Ook voor alle inspiratie en kennis die ik inmidels al via mooiemoestuin heb op mogen doen 🙂

Carine p

Dag Mirjam en Diana,
Misschien nog een bijkomende hint. Artichokken zijn gevoelig aan bladluizen. Vandaar tracht ik deze weg van groenten te plaatsen die ook gevoelig zijn aan bladluizen, bv tuinbonen. Zelf verander ik mijn artichok planten om de 4 jaar door stekken te nemen en ook te zaaien. Bij het zaaien heb je wel grote kans dat je andere resultaten krijgt, soms met stekels die erg pijnlijk kunnen zijn.
Groeten carine

Seigers Annemiek

Hallo ik heb een vraagje heb nl ook een artisjokplant in de tuin staan . Vorig jaar als mini plantje erin gezet!! Nu is mijn vraag wanneer komen er ongeveer de eerste bloemen/ knoppen want afgelopen jaar zoals u wel zal snappen zat er natuurlijk niets aan .
Graag zie ik u reactie tegemoet !!
M.v.g Annemiek Seigers

Priscilla

Hi Diana, ik heb voor het eerst twee soorten artisjok gezaaid in vrij grote pot met moestuingrond/vermiculiet mix. Kan ik ze op een zonnige plek onder glas in de tuin neerzetten? In een cold frame zoals de Engelsen dat noemen. Ik wil ze daarna in de tuin planten. Ik begrijp dat ik daarmee moet wachten tot na 12 mei. Bedankt voor je leuke website met goede tips! Groetjes Priscilla

Goele VG

Beste, we hebben vorig jaar in Texel enkele prachtige artisjokken bloemen gekocht. We hebben deze vervolgens laten drogen. Nu zouden we op basis hiervan graag enkele plantjes zaaien. Kan ik de gedroogde bloemen gebruiken om de zaadjes uit te halen en zo ja waar bevinden zich zich? Met dank voor uw reactie.

Jelle

Beste Diana,

ik heb sinds dit jaar een moestuin op een volkstuincomplex met een kasje! Nu ben ik doordat ik achterstallig onderhoud weg te werken had (en eerlijker gezegd: geen idee had waar te beginnen met voorzaaien) wat laat op gang. Is het nog mogelijk artisjok voor te zaaien binnen of kan ik dit project beter doorschuiven naar volgend jaar?

Vriendelijke groet,
Jelle

Marianne

Dag Diana,
Allereerst mijn complimenten voor je prachtige en informatieve website. Ik heb nu eindelijk ook eens een vraag. Vorig jaar juni heb ik in de volle grond artisjokken gezaaid. Omdat ze veel groter werden dan ik had verwacht, heb ik er regelmatig de onderste bladeren vanaf gehaald. Ze zijn de “winter” goed doorgekomen. Er komen al bloemknoppen in, waarvan ik de eerste vier al heb gegeten: uitgesproken smaak waarbij een stevige vinaigrette op zijn plaats was. De nieuwe knoppen komen er in sneltreinvaart aan. Mijn moestuin is op rivierklei met zand, uitgelezen grond, voedzaam en waterdoorlatend. Ik heb de artisjokken nog helemaal geen mest gegeven. Waarmee kan ik ze het beste belonen en stimuleren? Ik las iets over algemene voeding, maar wat bedoel je daarmee?

miriam

Hallo Diana,
Mijn artisjokken planten worden enorm groot, maar de knoppen gaan direct in bloemen over, dus niks om te eten. Wat te doen?

Carine p

Dag Myriam,
Ben je wel zeker dat je artichok hebt? Kardoen, van dezelfde familie wordt veel hoger en krijgt kleinere bloemknoppen, die nadien ook open komen met mooie kleinere bloemen. Grt carine

Johan

Hallo Diana, mijn artisjok stond gisteren met 2 grote en 8 kleine bloemknoppen te pronken. Het was echt een feest dat te aanschouwen. Vanmorgen had een vandaal de grote bloemen afgesneden en de plant met zijscheuten grotendeels vernield. Dat was heel schokkend om te zien en ging aan mijn hart. Nu kreeg ik tevens van de week te horen, dat de moestuin verkocht is door de eigenaar. Ik moet verhuizen in oktober. Zal ik hem nu, half mei, uitsteken en verplaatsen naar een andere locatie? Kan dat? Kan hij dan eind van het jaar toch weer gaan bloeien? Mvg Johan

Johan

Hi Diana, hartelijk dank voor de goede tip. In het najaar gaat het beslist lukken om de plant te verhuizen. Volgend jaar dan maar weer. In oktober/november moet ik van de tuin zijn. Het waterleidingbedrijf koopt alles stap voor stap op als beschermingsgebied. De laatste 3 jaar is het echt een zandwoestijn hier. Het grondwater wordt hier weggetrokken door de waterleiding en daardoor is het hier niet fijn moestuinieren meer. Aan water is moeilijk te komen. Hopelijk krijgen we toch nog wat hemelwater komend seizoen. Met vriendelijke groet, Johan

bart van parijs

dag diana, mooie site en praktische info. Maar ik heb ondertussen al zovele variëteiten en kleuren aan artisjokken zien passeren en vroeg me af wie goede ervaringen of tips heeft over geschikte eetvariëteiten ? want ik denk dat die kleine die je in bokaaltjes kan kopen totaal anders zijn dan diegene die je in de speciaalzaak vers ziet liggen ? alvast bedankt.

Carine p

Dag Bart,
Ik woon in ZW frankrijk, dus wel een voordeel qua artichokken. Het groeit hier als bijna onkruid, zo makkelijk en tevens superlekker en gezond. Artichok heeft hekel aan teveel water, beginnende rottende bladeren en ook vruchten (gewoon afsnijden en als mulch gebruiken). Geen voeding nodig. Het is hier stikdroog en nooit geef ik water aan artichok (tenzij nieuw geplante scheuten of plantjes).
Alhoewel overal te lezen is dat artichok eerst gekookt moet worden en nadien blaadje voor blaadje met vinaigrette gegeten wordt, vind ik persoonlijk dat je vinaigrette eet en niet artichok. Artichok stoom of stoof je, afhankelijk wat je wil doen. Jouw bokaaltjes vergelijking (wat ik eerlijk gezegd niet lekker vind) kan je heel makkelijk bekomen door de artichokken te stomen. Na het stomen pel je de artichok tot het bijna zachtjes stuk. Je kan dit opleggen in olijfolie; ik steek dit in vriezer voor de pizza of maak dit klaar bij een slaatje. Het komt er vooral op neer om de artichok te knippen in vroeg stadium, zo kan je bijna 3/4 van de artichok eten. Hoe ouder, hoe meer bladeren je moet verwijderen en dan blijft alleen de bodem over. Dus, qua artichokken in bokaaltjes, dit zijn geen specifieke rassen; dit zijn vooral jong geplukte artichokken. Zelf heb ik verschillende rassen die lekker zijn : gros vert de laon, violette de provence (geeft hier in voorjaar en najaar vruchten), violette précoce etc. Allemaal kunnen ze dienen voor het opleggen., maar wees er vooral vroeg bij. Tussen haakjes, als ik de artichok gestoomd heb, nadien gepeld tot het zachte gedeelte, heb je wel veel bladeren over. Gooi dit niet weg, maar stoof dit op in olijfolie met ajuin, look wat tomatenpuree uit de tuin of wat gebakken spekjes. En dan nadien blaadje per blaadje afzuigen, het kan niet lekkerder! Hopelijk is dit duidelijk genoeg, anders vraag je nog maar. Heb wat weinig tijd nu, moet artichokken stomen. Groetjes carine

Mystie

Goedendag
Mijn artisjokken zijn waanzinnig groot; vorig jaar geplant. Er komen prachtige artisjokken aan. (3-5 per plant)
Wel zijn alle onderste bladeren door vochtigheid/rot/knakken enzo allemaal eraf. kan dit kwaad?
Hoe kan ik zorgen dan mijn plant toch ‘zo compact’ mogelijk blijft? Ook zodat hij niet omvalt.
Wanneer kan ik stekken verwachten?
Groet

Greet De Backer

Mijn Afgeknipte artisjok is verdroogd. Hij bloeit nu. Kan ik hem nog planten?

peer van den broek

Ik kweek al enige jaren artisjokken in de Minervois in Z-Frankrijk. Nu had ik er vorig jaar een kardoen naast gezet. Helemaal fout volgens mijn wijze buurman Etienne (88). Die moet honderd meter verderop staan. Zal wel meevallen, dacht ik want ik had volop artisjokken (div. rassen). Maar dit voorjaar bleven de artisjokken achter en leverden nauwelijks iets bruikbaars terwijl de kardoen een reus van over twee meter werd. In de zomerdrogen de planten hier helemaal weg om in oktober weer uit te lopen. Wederom een uitbundige kardoen en kwakkelende artisjokken. Verplaatsen dus van de artisjokken want ik vrees dat de invloed van de kardoen vbia de grond verloopt.
Ik vind hierover niets op internet.

Anne

Dag Diana,

Dank voor deze uitgebreide uitleg van de artisjok.
Weet jij soms of de Kardoen en de Artisjok met elkaar kruisen en de artisjokken onderling? Ik zou graag eigen zaden oogsten maar ik weet niet of ik dan een zuiver ras heb. Ik vind er geen info rond…..
Hopelijk is het niet te erg bij jullie met de kou…

Een warme groet,
Anne

Gonne

Hoi Diana
In april 2020 heb ik 4 stuks “scolymus” gekocht bij een gerenommeerd Nederlands tuincentrum (een bio variant nog wel). Maar dat bleken dus gewoon kardoens te zijn. De bloemen zijn zeer stekelig wel eetbaar, maar maar heel weinig “vlees”. De planten werden enorm groot met erg veel, niet heel grote bloemen die bij sommige planten meteen overgingen in bloei. Nu, anderhalf jaar later is de helft verdort en half dood. Maar ik begrijp dat dat weer op komt in het late najaar?
Volgende keer kijk ik beter naar het plaatje en minder naar “bio”.

Carine p

Dag Gonne,
Kardoen en Artichok zijn van dezelfde familie. Beiden overheerlijke groenten. Je kan artichok tov van kardoen makkelijk herkennen aan het blad, de bloemen en de hoogte van de plant. Artichok eet je vooral voor de bloemen, terwijl kardoen vooral gegeten wordt voor de stengels die een artichok smaak hebben. De bloemen van kardoen kan je ook eten, maar de bodems zijn veel kleiner.
In deze periode (hier in ZW Fr) zijn alle planten afgestorven en begint nu stilaan de start van de nieuwe scheuten. Alles wordt weggeknipt en de nieuwe scheuten van artichok zullen voor verse artichokken in het voorjaar zorgen, terwijl de kardoen planten voor ons een wintergroente is. Je kan deze stengels eten tot het voorjaar. Ik durf het niet te zeggen in Nl, heb daar geen ervaring mee.
Groetjes
Carine

Carine p

Dag Anne,
Je kan het zaad van artichokken, alsook kardoen makkelijk bijhouden, maar de resultaten wijzigen zich in de loop van de jaren. Je krijgt soms artichokken met vreselijke pinnen aan het uiteinde van de bladeren. De artichokken blijven eetbaar maar let wel op als je deze pinnen hebt. Ik snijd elk uitsteeksel met een snoeischaar af bij het bereiden. Regelmatig koop ik toch vers zaad zodat je de typische karakteristieken hebt van het zuivere ras. Ik heb nog nooit gekruiste kardoen met artichok gehad, terwijl ze hier dicht bij elkaar staan. Je kan het makkelijk herkennen aan de bloemen en de kardoen groeit ook veel hoger. Groetjes Carine

Anne

Hé Carine,

Dank je wel voor jou toelichting!

Anne

Ward Mertens

Dag Diana,

Dank je voor deze heldere uitleg. Het artikel heeft me ertoe aangezet om dit jaar voor de eerste keer artisjok te zaaien. Ik vraag me nog af hoe ik de watergift van de pas gezaaide zaden en later van de zaailingen het beste aanpak. Moeten ze dagelijks water krijgen of niet? Moet de aarde tussen 2 gietbeurten in de kans krijgen om op te drogen? Alvast dank om mijn vragen te bekijken.

Vriendelijke groet,

Ward

Ward Mertens

Dank je wel voor je uitleg Diana. De zaden staan in licht vochtige grond dicht bij het raam op het zuiden in de woonkamer. En nu maar hopen dat er artisjokken van gaan komen.

Fenny van Hemmen

Dag Diana,

Dank voor je mooie en informatieve website. Ik heb een vraag: kun je kardoen en artisjok eigenlijk naast elkaar zetten of krijg je dan kruising? Ik heb een mooie kardoen, die ik dan op het achterste plekje wil zetten, en heb nu artisjokken gezaaid. Ik he/ een mooi zonnig beschut plekje waar ze beiden baat bij hebben denk ik.
Vriendelijke groet, Fenny

Carine p

Dag Fanny,
Geen probleem hoor, je kan dit doen. Ik heb al tiental jaren kardoen en artichok bij elkaar staan. De artichokken die ik niet opeet, laat ik bloeien en laat ze dan zelf in zaad komen. Theoretisch kunnen ze kruisen, maar dit is bij mij nog nooit gebeurd. Wel krijg je bij artichokken veranderingen, maar dit heeft niks te maken met de kardoen. Af en toe zaai ik toch opnieuw om de echte typische kenmerken te behouden. Terwijl ik dit schrijf maak ik de bedenking dat ik eens kardoen heb klaargemaakt die toch wel erg bitter was, misschien heeft dit met de kruising te maken. Eens bekijken . Groetjes carine

Michael

Beste Diana,
Ik heb met veel moeite enkele plantjes uit zaad opgekweekt. Nu beginnen de bladeren van de plantjes donkere vlekken te krijgen en te verwelken. Zijn ze ziek? Kan ik ze nog redden? Moet ik ze weghalen bij mijn andere zaailingen (tomaat, paprika,…)? Alvast bedankt voor je reactie!

Michael

Hartelijk dank voor je reactie! Een eerste ziektocht gedaan, maar zonder succes… weinig of geen afbeeldingen te vinden. Ik ga er straks alvast nog eens wat meer tijd in steken. Zou echter wel kunnen dat het curly dwarf is: de vlekjes, groei die stilvalt,…
Ik heb de aangetaste bladeren afgesneden. Ze zien er triest uit, maar hopelijk komt het goed. Ik zal niet nalaten om een update te geven van het vervolg. Nogmaals dank en groetjes, Michael.

Michael

Jammer maar helaas heb ik ze weggedaan. Groeistilstand en de resterende bladeren gingen ook achteruit. Gelukkig doen de andere gewassen het goed. Veel moestuinplezier gewenst!

Annick

Beste Diana, allereerst enorm bedankt voor je geweldige website! Ik ben vorig jaar begonnen met tuinieren en al je informatie was enorm behulpzaam.

Ik heb een vraag over mijn artisjok en weet niet goed aan wie ik het anders kan vragen. Mijn artisjokplant stond in een grote pot op een zonnige plek, het was een hele warme zomer hier in Finland, dus ik had goede hoop. Maar de bladeren bleven maar geel worden en verdorren, de plant zag er heel sneu uit. Ik heb stikstof-rijke bemesting toegevoegd maar het mocht niet baten. Wel kwamen er twee artisjokken aan.

Nu komt mijn vraag; op het moment dat het seizoen omsloeg en het kouder werd begon de plant enorm op te leven. Nu zitten er tal van groene, gezonde bladeren aan. Hoe zou dat komen? Het is immers een Mediterrane plant.

Robert

Ik heb artisjok binnen staan en ze hebben de eerste echte bladeren.
Kunnen ze al de koude kas in, of is dat nog te vroeg?

Tessa

Bij mij staan ze al een weekje in de koude bak 🙂 Ik haal ze wel naar binnen als de nachttemperatuur dreigt te zakken. Mijn psychologische grens is 5 graden 😉 Ik denk dat ze stiekum best veel kunnen hebben. Een artisjokje heeft zich zelfstandig uitgezaaid afgelopen zomer en die heeft vrolijk de winter overleefd met alleen een laagje tuinfleece.

Annette

Hallo Diana,
Is het mogelijk om uit zelf gewonnen zaden goede planten te kweken? Ik heb 2 jaar geleden zaden geoogst uit een volledig uitgegroeide en uitgebloeide bloem. Die vond ik pas nu weer en heb er wat van gezaaid. Nu ben ik benieuwd of dat iets gaat worden, heb jij daar ervaring mee? en hebben ze nog speciale verzorging nodig? Ik woon in midden Frankrijk en het klimaat hier is goed voor een mooie oogst.
Merci.

Carine p

Dag Annette,
Zelf woon ik ook in ZW Frankrijk en natuurlijk is artichok hier heer en meester. Vroeger hield ik ook telkens zaden bij, maar heb gemerkt dat je soms artichok bladeren krijgt en trouwens eveneens de bloemen met aardige, stekelige pinnen. Ze verliezen dus idd hun echtheid. Na jaren heb ik ook trouwens kruisingen gehad met kardoen die te dicht stond, terwijl ik dit in den beginne nog niet ervaren heb. Op een bepaald moment heb ik er alles uitgegooid en nieuw zaad gekocht om mooie artichok bodems te hebben. Ik raad het niemand meer aan om uit eigen zaad opnieuw planten te zaaien. Een zakje zaad kost niet veel en er zijn leuke variëteiten!
Smakelijk ! De eerste bloemen komen hier te voorschijn.
groetjes
Carine

Carine p

Sorry Annette,
vergeten te vermelden dat je best rond februari zaait, binnen en zodra verspeend buiten beschermd plaatst. Mijn nieuwe planten zitten nu reeds in de grond.
groetjes
carine

Carine p

En dan ben ik nog iets vergeten te vermelden Annette:-)
Als je planten wilt vermeerderen met dezelfde eigenschappen, neem dan de nieuwe scheuten onderaan de plant. Ergens rond februari/maart maakt de artichok plant onderaan verschillende scheuten. Steek er één voorzichtig uit er herplant deze, goed bewateren en je hebt een nieuwe plant zonder mogelijke kruisingen. Doe dit vooral vroeg in de lente!
groetjes
carine

Meld je aan voor de nieuwsbrief