Knolvenkel

Eerst even dit, mocht je internationale informatie zoeken of bijvoorbeeld zaden van knolvenkel in een niet-Nederlandstalige webwinkel zoeken:

  • Synoniemen:   venkel (maar eigenlijk is dat haar zusje, het kruid venkel)
  • Latijnse naam:   Foeniculum vulgare
  • Engelse naam:   Fennel
  • Duitse naam:   Gemüsefenchel, Knollenfenchel
  • Franse naam:   Fenouil

Het woord ‘knol’ in de naam doet vermoeden dat een knolvenkel ondergronds groeit, maar dat is niet waar; een knolvenkel groeit bovengronds. De plant heeft fel groen fijn blad en maakt een wit-groene bol die eetbaar is (het blad is trouwens ook eetbaar).

Knolvenkel heeft een uitgesproken anijsachtige smaak. En zelf geteelde knolvenkels hebben wat dat betreft een nog sterkere smaak dan de knolvenkels die je in de winkel koopt. Dat geldt trouwens voor meer groenten uit eigen tuin; denk aan pittigere radijs, extra sterke knolselderij, extra zoete cherrytomaatjes en uien waar je van moet huilen bij het schoonmaken 🙂

De smaak is dus uitgesproken anijsachtig, en dan vooral wanneer je de venkel rauw eet. Die smaak is erg lekker in bijvoorbeeld salades. Gekookt/gestoofd wordt de smaak juist zacht en fris met een subtiele anijssmaak, en dan is ze erg lekker in soepen, gestoofd, gratin, gegrild, in een pasta, etc.. En ze maakt samen met wortel, ui, etc. een heerlijke groentebouillon. In de keuken zijn er dus mogelijkheden genoeg!

TEELTWIJZEN

Je zaait knolvenkel bij voorkeur wat later in het seizoen; ze is een langedagplant en schiet bij de voorjaarsteelt soms snel door, wanneer de venkel nog jong en klein is. Dat is trouwens niet erg, wij zaaien vaak wel een klein rijtje in het voorjaar. Omdat we de kleine knolvenkels (soms is het zelfs alleen nog maar blad zonder bol) zo lekker vinden in lenteachtige salades. Weinig opbrengst, maar wel erg lekker 🙂 . Voor de oogst van mooie dikke knolvenkels wachten we met zaaien tot na 21 juni (de langste dag van het jaar).

Ik zaai knolvenkel zelf altijd voor, en dan bij voorkeur zo rond begin  juli. Ik zaai de zaden in een traytje, elk zaadje afzonderlijk in een vakje. Knolvenkel laat zich echter niet graag verplanten; ze reageert daarop met een groeistilstand of juist met snel doorschieten. Knolvenkel groeit graag ‘gestaag’.

In een tray met extra grote (en diepe) vakjes voorgezaaide knolvenkel

Ik houd de zaaisels en zaailingen goed vochtig en laat de zaailingen niet te lang in de tray’s; ik plant ze uit zodra er een worteltje onderuit de tray komt, de zaailingen hebben dan vaak pas 1 blaadje naast de 2 kiemblaadjes.

De knolvenkelzaailingen groeien 2 weken na het uitplanten goed en staan gelijk op goede afstand, hoeven niet meer uitgedund te worden, etc.

Maar je kunt dus zeker ook ter plaatse zaaien en uitdunnen hoor. Hoe dan ook probeer je het kiemen, groeien en de ontwikkeling van blad en knol zo gelijkmatig mogelijk te laten verlopen.

ZAAITABEL, PLANTEN EN PLANTAFSTAND:

Knolvenkel tabel

RASSEN

‘Zoete van Florence’ en ‘Zoete Bologneser’ zijn de wat oudere maar goede rassen voor de vroege herfstteelt. De nieuwere rassen, die dus wat minder snel doorschieten zijn bijvoorbeeld Fino en Perfektion. Daarnaast zijn er nog een aantal F1-hybriden die een goede opbrengst beloven en minder snel doorschieten. Zelf hebben we afgelopen jaar de biologische Romanesco geteeld en waren daar ook prima tevreden over:

BODEM / BEMESTING

Knolvenkel groeit hier op onze vette klei niet altijd even goed, ze maakt diepe wortels en heeft daar een grond met een goede structuur voor nodig. Zelf werken we een flinke hoeveelheid compost onder en zorgen dat de grond goed losgemaakt is voor de zaailingen geplant worden.

We geven zelf niet zo veel voeding; zeker geen verse mest en ook niet teveel stikstof (want dat geeft lang en dunne knolvenkels en weinig ‘bol’). Wij geven daarom een matige hoeveelheid samengestelde organische meststof (zoals bijvoorbeeld de groene Culterra of iets vergelijkbaars). Daar zit vaak ook al wat kali in (voor de groei/ontwikkeling van de bol). Halverwege de groei geven we dan nog een kleine hoeveelheid extra kali.

Sinds we verhoogde bakken hebben telen we de knolvenkels daar graag in. Zonnig en warm doen de planten het er prima in (zeker de wat later gezaaide knolvenkels in de herfst). Enig aandachtspunt is dat in een verhoogde bak de grond wel vaak wat droger is en je dus, afhankelijk van het weer, wat vaker water zult moeten geven.

STANDPLAATS

Knolvenkel staat graag op een zonnige plaats. Ze hoort in principe thuis in het vak van de wortelgewassen, en ze heeft dus ongeveer dezelfde behoefte (niet teveel stikstof, wel wat extra kali) als bijvoorbeeld krootjes, winterpeen, etc..

Volgens de boeken die over goede en slechte buren gaan komt knolvenkel niet graag voor of na wortelen, selderij, peterselie, kervel en sla. Ik zelf vind de planning voor de moestuin al lastig genoeg (met de vruchtwisseling en bedenken hoeveel we per jaar nodig zouden kunnen hebben om te eten, als een ultieme cryptogram 🙂 ) . Ik houd zelf dus niet zo vaak rekening met wat er wel of niet naast of voor of na haar mag komen omdat het vast voordelen heeft maar het ook beperkingen geeft.

Je kunt de bollen van de knolvenkel tijdens de groei ook nog wat aanaarden; daardoor worden ze nog witter van kleur en sterker/zoeter van smaak. Bovendien bescherm je bij de latere herfstteelt zo de bol ook nog tegen de eerste koude nachten. Knolvenkel kan met wat bescherming een paar graden vorst verdragen, en zo kun je ze dus vaak nog wel tot in november of december oogsten.

OPKWEEK

Ik zaai knolvenkel zelf dus vooral als vroege herfstteelt (vaak als nateelt na bijvoorbeeld vroege bietjes of na de vroege aardappelen). Ik zaai ze onder glas of buiten voor (afhankelijk van het weer – als het warm is en de zon volop schijnt is het in de kas te warm en zet ik de potjes/trays buiten – als het bewolkt is of de nachten relatief koud zijn zaai ik ze in de kas voor).

De zaden kiemen binnen 1 tot 2 weken. Na een paar weken kunnen de zaailingen worden uitgeplant. Voor de zomerteelt kun je dus ook buiten ter plaatse zaaien. Later kun je dan wat uitdunnen.

TEELTZORGEN

Een knolvenkel is dus een bol, en een bol bestaat voor een groot gedeelte uit water/vocht. Je kunt dan bedenken dat de plant dus vrij veel water nodig heeft – voor de ontwikkeling en groei van die bol. Op zandgrond en in een verhoogde bak zul je wellicht regelmatig moeten water geven om aan die behoefte te voldoen. Net uitgeplante jonge zaailingen hebben uiteraard ook wat vaker water nodig. Droge grond bevordert ook weer het doorschieten. Een mulchlaag rond de planten aanbrengen helpt de grond om wat extra vocht vast te houden.

OOGST / BEWAREN

Ongeveer 3 maanden na het zaaien is een knolvenkel oogstrijp (een beetje afhankelijk van de tijd van zaaien en omstandigheden als  weer, voeding, etc.). De bollen wegen dan zo rond de 200 tot 250 gram. Laat ze niet te groot worden want dan worden ze vezelig en taai (het helpt dan wel wat om in de keuken eerst de buitenste bladeren te verwijderen).

Het blad kan altijd (met mate) geplukt worden, zo lang er maar voldoende blad aan de plant blijft om voor groei/opname voedingsstoffen te zorgen. Het blad heeft dezelfde frisse anijssmaak als de bol, en is lekker als kruid, bij vis, etc..

Na de oogst kun je de bol (het blad eraf gesneden) nog wel een week of 2 op een koele plaats bewaren (in de schuur bijvoorbeeld).

Thee van knolvenkelblad met citroenmunt

Dan misschien nog iets leuks. Ik hoorde een tijdje geleden verhalen van mensen die bij de oogst van knolvenkel die afsnijden en de wortels in de grond laten. Er is dan een kans (in optimale omstandigheden dus met nog voldoende tijd om te groeien voor het koud wordt, voldoende zon, vocht en voeding in de grond, etc.) dat zich op de wortels van knolvenkel kleine nieuwe venkelknollen ontwikkelen. Ik maakte een foto bij onze tuinbuurman:

Kleine venkelknolletjes lopen uit op de wortel van een eerder geoogste knolvenkel

Helaas was het voor de knolvenkel op de foto al te laat in het seizoen (en ze stond ook nog eens in de halfschaduw). Maar ik ga het dit jaar zeker eens proberen, bij knolvenkel die ik in het voorjaar zaai en die aan het begin van de zomer al groot genoeg zijn om te oogsten en een flink formaat hebben (waardoor de wortel waarschijnlijk ook groter en sterker is en dieper in de grond zit en nieuwe exemplaren daardoor ook wat beter en groter kunnen groeien).

ZAADTEELT

Knolvenkel is een kruisbestuiver. Van in juni/juli gezaaide planten worden in de herfst de bollen geoogst en gegeten, de wortels rooi je (zoals de wortels van bijvoorbeeld asperges of witlof), en die bewaar je vorstvrij in de winter. Plant ze in april opnieuw uit. De plant zal weer aan de groei komen, een bloeistengel vormen, en zo rond augustus van het tweede jaar rijpen dan de eerste zaden. Oogst de zaden en droog ze. De zaden blijven ongeveer 3 tot 4 jaar kiemkrachtig. Knolvenkel kruist gemakkelijk met de vaste plant venkel (Foeniculum vulgare) die je vooral voor het blad (en de gele bloemschermen en zaden daarna) teelt.

Alles bij elkaar opgeteld (ruim anderhalf jaar moeten wachten, grote kans op kruisen plus het feit dat knolvenkelzaden in de handel niet duur zijn) heeft er voor gezorgd dat ik zelf nog nooit zaden van haar heb geoogst, maar gewoon eens per 3 jaar verse zaden koop.

Tot slot: kijk voor leuke en lekkere recepten met knolvenkel ook nog even op de receptenpagina in het menu. Je vindt er bijvoorbeeld deze:

Salade met venkel, appel en walnoten
Abonneer
Laat het weten als er
guest

25 Reacties
Oudste
Nieuwste Meest gestemd
Inline feedbacks
Bekijk alle reacties
Jo

Erg leuk uw bespreking te lezen.Ook leerzaam,vooral als het de eerste keer is .Heb buiten gezaaid en hoop doet leven he.Wens met alles veel Suskes en ik blijf door uw lezing op de hoogte

Wiske

En ik wens u veel Wiskes. 😉

Ik wilde kruidenvenkel gaan zaaien maar ik begrijp dat ik dan een ander soort venkel krijg.

Leuke website.

Jan Hazeleger

Ik heb de knolvenkel dit jaar voor het eerst, al in april in de kas gezaaid en later buiten uitgepoot. Nu beginnen in het blad bloemen te vormen lijkt het, ik vermoed dat ze dus beginnen door te schieten. Ben ik nu te laat of kan il ze nog gewoon oogsten?

Marja

Sinds 3 weken wonen wij in ons nieuwe huis met bestaande moestuin. Met het omspitten van de moestuin kwam ik nog een aantal venkelplanten tegen die de vorige eigenaar afgelopen jaar niet heeft opgeruimd. Op de oude plant (zijn dus geen zaailingen maar zijscheuten) zitten nu al allemaal jongen venkelknollen. Worden deze eetbaar maar ook lekker? Of kan ik beter alles verwijderen en opnieuw zaaien?

Alvast bedankt en groeten uit La Douce France!

Marja

Carine

Dag Marja en Diana,
Ik zie deze reactie nu pas, maar hier is dit een bekend fenomeen. Vorig jaar door de hitte waren de venkels niet dik geworden en onmiddelijk doorgeschoten. Door gebrek aan tijd, venkelzaad niet geplukt en planten bleven staan tot het najaar. En ja hoor, de venkel krijgt hier in het najaar opnieuw venkels, tot zelfs 6 venkels per plant. Mooi meegenomen. Ik vind de smaak iets minder uitgesproken. Marja, venkel kan je zuidelijker best in het najaar zaaien om oogst te hebben in het voorjaar. Ik probeer het toch ook altijd in het voorjaar, maar door de warmte schieten ze snel door. Grt

José Geurtse

probeer het dit jaar in de kas alle 3 voorgaande jaren zijn me mislukt. Maar heb nog zaad dus nog maar een keertje in de kas proberen.

Wijnie

Hoi José,
Kun je iets meer zeggen over wat er niet lukte? Kiemden de plantjes niet/groeiden niet/vormden geen knol (is het dan mogelijk venkelkruid?)/schoten door/…? Misschien kan iemand je dan een tip geven.
Knolvenkel is sowieso een langedagsplant zoals Diana beschrijft, dus je hebt met zaaien na 21 juni meer kans op een knol en minder doorschieten.
En misschien is zaad van een ander ras een oplossing.
Succes!
Groetjes Wijnie

Buurvrouw Bettie

Het is nu september en ik heb een paar knolvenkelplantjes gekocht bij een klein tuincentrum. Ik ga het gewoon proberen maar ik vind het een rare tijd zo vlak voor de winter. Maar ja, de tuinmeneer beweerde bij hoog en laag dat het nog kan. Ik denk dat ik maar een moestuindagboek aanschaf om bij te houden wat wel en wat niet lukt. En ik ben blij met jullie website! Ik vind er altijd wel antwoorden.

Leonie Haas - MooieMoes

Hoi Diana, bedankt voor al je waardevolle info op de site! Ik heb na 21 juni dit jaar mijn eerste knolvenkel gezaaid, zowel in de kas (uitgeplant daarna) als in de verhoogde bak. Maar nu het eind oktober is zijn het nog zielige plantjes de meeste zonder knol. Wel met mooi groen dat omhoog staat, maar de plantjes zelf lijken net niet diep genoeg te zitten waardoor de plek van waar de knol zou moeten groeien wel 1-2cm boven de grond zit. Daardoor is het wortelgestel ook amper ontwikkeld. Ik heb ze er maar uitgehaald nu… wat kan de oorzaak zijn? Ik heb ze wel kali gegeven en verder geen voeding. Overigens geldt dit bv ook voor de paksoi. Ik wil het nu komend voorjaar weer proberen, najaar wellicht ook weer. Hoop dat je wat tips weet, dank je wel

Sanne

Met plezier lees ik de fijne informatie op je website :-). Ik ben dol op venkel (de knol dus) en zou deze graag in mijn moestuinbak (vakken 30×30) willen telen, denk jij dat dat zou kunnen en zo ja, hoeveel zouden er dan in 1 vak kunnen? Daarnaast las ik dat venkel zo’n 2 meter hoog wordt? Klopt dat of betreft dat weer het zusje?

Marianne

Fijn, alle info over de knolvenkel. Ik laat altijd 1 plant tot bloei komen voor het zaad dat ik gebruik voor thee. En de prachtige rups van de eveneens prachtige koninginnepage is een dankbare gast op de plant.
Groet van Marianne

Dimphy Valkenburg

Kan het zijn dat er ook wilde venkel groeit?
Mijn zoon komt net venkel tegen in de tuin en eerlijk die heb ik niet gezaaid

Nel v Rens

Hi Diana, ik zie steeds bij de foto’s die je plaatst dat jij smal worteldoek gebruiker, althans ik denk dat dat worteldoek is.
Kan je mij vertellen waar ik dat kan kopen?
Gr Nel

Jonas

Schiet knolvenkel niet eigenlijk pas in het tweede jaar door? Wat heeft het doorschieten voor nadeel trouwens.. wordt de bol dan minder lekker? Of juist niet gevormd? Of gaat het ten koste vd bruikbaarheid van het blad?
Bedankt trouwens dat je zoveel informatie deelt over verschillende planten. Als ik weer eens geïnteresseerd ben in een andere plant dan google ik dus letterlijk bijv “venkel diana” zodat ik meteen de beste leesvoer bovenaan krijg 😉

Jonas

Duizendmaal dank!

Meld je aan voor de nieuwsbrief