Ananaskers

Eerst even dit, mocht je internationale informatie/zaden/tips/foto’s zoeken over/van    :

  • Synoniemen:     Goudbes, Kaapse kruisbes
  • Latijnse naam:   Physalis peruviana (en Physali pubescens voor de kleine vorm)
  • Engelse naam:     Cape gooseberry, Inca berry, Ground cherry
  • Duitse naam:     Kapstachelbeere
  • Franse naam:     Groseille du cap, Coqueret de Pérou

De ananaskers is familie van de Physalis alkekengi (die lage vaste planten met oranje lampionnetjes die vroeger zo bekend waren maar je tegenwoordig niet vaak meer zo vaak in tuinen vindt – waarschijnlijk mede omdat ze nogal kunnen woekeren). En ze is ook familie van de Physalis ixocarpa, de Tomatillo.

De lampionnetjes zijn dan ook de gemene deler bij deze planten. Je ziet ananaskers wel eens in de wat meer gespecialiseerde groentewinkels liggen, zeker rond de feestdagen, en in restaurants wordt ze ook regelmatig als eetbare garnering gebruikt (met het gedroogde lampionnetje naar boven omgevouwen, soms gedoopt in chocolade).

Ananaskers is dus een bes, geeloranje van kleur, zo’n 2 centimeter groot en de smaak is licht zoet met een fris zuurtje erin. Je kunt er nog wel jam, etc. van maken maar ik geef eerlijk toe dat er hier maar zelden ananaskersen thuis komen, hier peuzelen we de besjes gewoon bij de planten op, lekker als ze nog een beetje warm zijn van de zon. De opbrengst per plant is ook niet zo groot dat je er liters jam van kunt maken, al kan 1 plant zeker wel tientallen tot meer dan 100 besjes geven.

PLANT

Van nature komen deze planten voor in Zuid-Amerika, je kunt dan al bedenken dat ze van veel warmte houdt. In Nederland kan de oogst daarom nog wel eens wisselend zijn, veel hangt af van een mooie zomer, maar zeker ook van haar standplaats. In de slechtste tuinzomer ooit van 2011 heb ik de planten voor de oogst verwijderd omdat ze toen helemaal platgeregend en omgewaaid waren. Maar in een andere slechte zomer van 2012 had ik 3 planten Physalis pubescens in een pot gezet – wel regen maar de planten lagen dus niet in de kletsnatte modder en gaven toen ondanks de koele, natte zomer toch een prima opbrengst. In 2016 (toch zeker ook geen geweldige zomer) had ik een geweldig goede opbrengst in een verhoogde bak.

Zorg dus voor een warm en zonnig en beschut plekje. Je behandelt de planten als éénjarigen. En mocht je de mogelijkheid hebben om haar in een verhoogde bak of in een pot te kweken, dan zou dat dus de voorkeur hebben: de grond in pot en verhoogde bak warmt sneller op in de zon, en kan niet kletsnat worden. Je kunt voor beiden zorgen dat er een ideale grondmix in pot of bak zit (luchtig, humusrijk). Ze houdt in ieder geval duidelijk niet van onze vette, koude, plakkerige klei.

TEELTWIJZEN EN RASSEN

Ananaskers is eigenlijk een vaste plant, maar niet winterhard. Je kunt haar gelukkig in Nederland als eenjarige telen. Er zijn van de Physalis peruviana wel wat verschillende rassen, die eigenlijk allemaal wel erg op elkaar lijken hoor. Verschillende rassen geven wat grotere of kleinere planten, en wat grotere of kleinere bessen, wat meer of minder opbrengst, maar er bestaan dus geen rassen in andere kleuren of smaken. Ik heb zelf de Sud-Tirol eens geteeld, de Pineapple en de Aunt Molly.

Wel duidelijk anders is de eerder genoemde Physalis pubescens – enige jaren geleden eens gekocht bij De Nieuwe Tuin omdat daar werd gezegd dat ze vroeger is dan de grote ananaskers, en dat klopt ook. Zelfs in een matige zomer geeft de pubescens nog een vroege en goede oogst. En dat voor zo’n klein plantje. Want waar de Physalis peruviana wel een hoogte en breedte van wel zo’n 80-90 centimeter kan halen, wordt de pubescens niet veel groter dan een centimeter of 40 tot 50. Vooral erg leuk voor de teelt in potten en bakken want de planten hangen dan wat over de rand (en het voordeel is dat de besjes schoner blijven omdat ze niet op natte grond liggen, de planten het dus wat beter doen omdat ze lekker warm in pot of bak staan zonder overvloedige regen, etc.).

En de Physalis pubescens geeft voor zo’n klein plantje zeker ook een prima oogst, de besjes zijn wel duidelijk een maatje kleiner (ongeveer 1 centimeter groot, ten opzichte van gemiddeld 2 centimeter groot voor een ras van een Physalis peruviana). Maar even lekker van smaak. En in aantal geeft ze gewoon een prima opbrengst.

Ik heb enige jaren geleden een keer een Physalis peruviana in de kas geteeld, in de hoop op extra veel oogst. Leer van mijn fouten en doe het niet 🙂 !! Wat ik kreeg waren enorme planten van meer dan 150 cm hoog met lange slappe stelen en amper vruchtjes. Of de luchtvochtigheid te hoog is in de kas, of dat er gewoon te weinig bestuivers komen (wellicht een combinatie van die twee), het was in ieder geval niet voor herhaling vatbaar. Vooral buiten telen dus!

OPKWEEK

Zaai ananaskers (zowel de Physalis peruviana als de Physalis pubescens) niet te vroeg. Net als de Tomatillo kiemen ze snel en groeien ze nog sneller, en je kunt ze toch niet voor mei buiten uitplanten, simpelweg omdat ze geen vorst kunnen verdragen.

Zaai de zaden dus ergens tussen half maart en half april, bij kamertemperatuur kiemen de zaden binnen 7 tot 10 dagen. De zaailingen mogen na 12 mei (IJsheiligen) buiten uitgeplant worden. Houd je wel zo ongeveer aan deze regels; ik heb ook wel eens van mensen gehoord dat ze haar pas in mei zaaiden en geen oogst hadden omdat die te laat viel; zaai niet te vroeg maar dus ook zeker niet te laat!

STANDPLAATS / BEMESTING

Geef de planten een warm, zonnig en beschut plekje. Spit in de winter wat compost onder voor een goede luchtige grond (die wel vocht vasthoudt maar niet kletsnat blijft). Je kunt de grond van te voren wat opwarmen door er een week of 2 voor het planten zwart plastic over te spannen (zo komen de in de huiskamer gegroeide wortels niet ineens in nog wel behoorlijk koude volle grond terecht).

Zoals eerder gezegd; beter is het nog om ananaskers in een verhoogde bak of in pot te telen.

Geef ananaskers zeker niet teveel voeding, veel stikstof zorgt voor veel blad en stengels en groei maar dat gaat ten koste van de opbrengst aan vruchtjes, een handje algemene moestuinvoeding is prima. Voor de volle grond en verhoogde bak geef je een dosis zoals op de verpakking staat aangegeven een week of 2 voor het planten en nogmaals rond juli. In pot gebruik je potgrond, en daarin zit voor 8 weken voldoende voeding, na die eerste 2 maanden zul je moeten gaan bijvoeden, ook dat doe je uiteraard volgens de aanwijzingen op de verpakking.

TEELTZORGEN

Je hoeft de planten niet te dieven, etc. Laat haar vooral groeien zoals ze zelf wil. Het kan handig zijn er een stok bij te zetten om haar te kunnen aanbinden wanneer nodig: de stengels zijn niet heel sterk, bij flinke regenbuien of een zomerstorm kunnen de planten gemakkelijk omwaaien. Dit geldt natuurlijk vooral voor de Physalis peruviana, maar ook de Physalis pubescens kan omwaaien of afbreken. Een Physalis pubescens in pot kun je wel wat gemakkelijker verzetten (tegen het huis aan of onder een afdak, etc.)als het gaat stortregenen of stormen.

Voor beiden geldt dat een laag stro of een andere mulchlaag onder de planten, in volle grond, pot of bak, altijd handig is. Net als bij bijvoorbeeld aardbeien zorgt zo’n mulchlaag ervoor dat er geen/minder onkruid dichtbij de kwetsbare planten groeit, en het zorgt ervoor dat de gevallen rijpe vruchtjes een beetje droog en schoon liggen.

OOGST / BEWAREN

De oogst van ananaskers begint ergens rond eind juli tot eind augustus (afhankelijk van standplaats, de teelt in verhoogde bak of pot of volle grond, een goede of slechte zomer en natuurlijk soort en ras). De oogst van de kleinere besjes van de Physalis pubescens begint altijd het vroegst; soms al rond begin tot half juli. De oogst gaat door tot het weer in de herfst slechter wordt, de besjes niet goed meer rijpen, en de planten het begeven, meestal zo rond eind september.

Je kunt de besjes oogsten en eten wanneer ze rijp zijn. Je kunt dat gemakkelijk herkennen aan de lampionnetjes; die zijn in het vroege stadium groen en gesloten maar wanneer de bessen rijpen, worden ze dor en droog en goudbruin van kleur. Als de lampionnetjes knisperen en breken/scheuren wanneer je er in knijpt kun je het besje zien. Bijna altijd is het besje dan geeloranje van kleur en een beetje zacht bij het duwen op het velletje, en dus rijp genoeg om te oogsten. Heel soms niet, laat het besje dan gewoon nog hangen, ook zonder hoesje zal ze nog narijpen. Bij de Physalis pubescens vallen de besjes vanzelf op de grond wanneer ze rijp zijn (of ze laten dus los wanneer je ze aanraakt).

Zelfs wanneer de besjes al een week op de grond liggen kun je ze nog eten (het papierachtige hoesje beschermt de besjes maar het helpt dus ook om een mulchlaag van stro of wat dan ook aan te brengen). De bessen van ananaskers zijn dan ook best goed bewaarbaar; je kunt ze zeker een week bewaren in een doosje, niet in de koelkast.

ZAADTEELT

Dat is niet heel moeilijk. Oogst 1 of 2 goed rijpe besjes en halveer ze. Druk er met je duimen het sap en de heel kleine lichtbruine zaadjes uit en vang dat op in een bakje. Doe er wat water bij en laat een kwartiertje staan. Na een kwartier schep je eventuele velletjes eraf en de drijvende zaden. De gezonken zaden spoel je schoon in een fijne zeef en doe ze daarna op een schoteltje; daar kunnen ze op een warme, luchtige plaats uit de zon in een paar dagen drogen.

Rassen kunnen natuurlijk heel gemakkelijk kruisen maar ik heb ondertussen ervaren dat ook een kruising tussen Physalis pubescens en Physalis peruviana heel makkelijk en over wat grotere afstanden mogelijk is; in 2017 teelde ik de Physalis Aunt Molly vanuit zelf geoogste zaden; het leverde wat kleinere planten op met ook wat kleinere besjes, in een een enorme opbrengst. Kruisen hoeft dus zeker niet slecht te zijn; als je zo per toeval wat minder grote planten krijgt, met de hoge opbrengst die ook nog vroeger valt, dan heb je alle beste eigenschappen van de 2 soorten verenigd 🙂 . De smaak van de besjes was trouwens nog net zo lekker.

Abonneer
Laat het weten als er
guest

59 Reacties
Oudste
Nieuwste Meest gestemd
Inline feedbacks
Bekijk alle reacties
elly van den bos

Wat een uitgebreide uitleg die ik als leek heel goed kon gebruiken.

Angelique

Hoi ruuden diana,

Ik probeer al een paar jaar de kleine ananaskers prunosa te laten ontkiemen, maar er is nooit een zaadje ontkiemd .
Ik heb het in zaai en stek grond en in potgrond geprobeert, maar helaas.

Is het een donker of een licht kiemer.
Hoop dat jullie mij meer kunnen vertellen.

Groetjes,

Angelique

Britt

Hier het zelfde probleem, en ik heb deze zelfs met groeilampen er op staan dus al het advies is welkom!

Britt

Dank Ruud en Diana voor jullie reactie. Ik gebruik tot nu toe alleen zaai grond. Ik zal volgend jaar zeker de combinatie met brekerzand proberen! Voor nu koop ik denk ik maar een plantje in de winkel.

Angelique

Hoi Ruud & Diana,

Ga jullie advies opvolgen.

Ik laat weten dat het gaat.

Gr,

Angelique

Hennie ter Huurne

Ik heb nog wel enkele plantjes.
Waar woon je?

Angelique

Hoi hennie,

Ik woon in hilversum

Angelique

Hoi ruud & Diana,

Kan je de zaden van de ananaskers gelijk na het oogsten gebruiken of moeten ze lang gedroogd worden .

Nel Persoon

Hoi Diana, ik dacht Physalis peruviana gezaaid te hebben. Nu is het bloemetje zacht lila buitenkant met heel zacht geel hartje. Weet jij of dat ook een Physlis is? Kan de foto er niet bij zetten helaas.

Anoniem

Hallo Diana, ik heb geen mailtje ontvangen. Wil je het nog eens proberen? Groetjes, Nel

S.Peters

Beste Diana, verkoop jij in het voorjaar ook weer zaden? Kan me dit herinneren van twee jaar geleden kan dat? vr gr S Peters

Carine p

Dag Diana,
Joepi, de eerste ananaskersen gegeten, super lekker. Best grappig, Ik had de pubenscens en ixocarpa voorgezaaid, maar eerlijk gezegd zijn ze verdord in de kas blijven staan…. gebrek aan water en tijd. Gezien ik alles opnieuw versnipper in de tuin, kwam ik tussen de tomatenrijen de ananaskers tegen (gedeelte weggedaan en gedeelte laten groeien) en de tomatillo’s laat ik groeien tussen mijn boontjes. Zo heb ik nog beide soorten. Tussen haakjes, gedroogd vond ik dit ook heel lekker. Groetjes carine

Joke

Hoi wij dachten ananas kers geplant te hebben, de lampionnetjes barsten nu open en worden papierachtig. Omdat de bessen zijn ruim 5 cm, lijken het wel tomaten. Binnenin barstensvol kleine pitjes en inderdaad zoet en fris. Is het normaal dat ze zo groot worden? Rijpen ze gewoon door.?

Joke

Ik heb even verder gelezen en kwam tot de coclusie dat ik blijkbaar tomatillo’s als plant heb. Vreemd want op het zakje stond toch echt ananaskers. De oogst zal groot zijn, we zien wel wat we er mee doen. Leuke info op deze site trouwens!

Lydia

Hoi Diana,

Dank je voor je uitgebreide verhaal. Ik heb ananaskers wel in potten gehad, was prima, aardige opbrengst. Dit jaar heb ik 3 planten in onze nieuwe kas uitgeplant. En daarom wil ik reageren, want een opbrengst, je wil het niet geloven. Ik kan bijna dagelijks wel 2 bakjes rapen (van die champignonsbakjes). Maak verschillende sauzen, doe ze door de salade en eet ze natuurlijk ook gewoon tussendoor. De planten zijn inderdaad enorm, maar hangen nog steeds vol vruchten. Daar wordt een mens erg blij van!
Groet, Lydia

Frederik

Diana, je teleurstellende ervaring in de kas kan te maken hebben met bemesting:
“Very good crops are obtained on rather poor sandy ground. If the soil is too rich it encourages leaf production at the expense of fruiting. Even moderate fertiliser tends to encourage excessive vegetative growth and to depress flowering. ” (Seedaholic)

wietske

hoi Lydia,

ik heb dit jaar voor het eerst de ananas kers gezaaid en heb een grote opbrengst.
Nu vinden ze het hier niet echt geweldig lekker. Ik zag dat jij verschillende sauzen maakt kun je mij een paar recepten linken sturen . via internet kom ik zelf er nl niet zo goed uit.

Katja

Beste Diana,
Ik heb dit jaar voor het eerst ananaskers gezaaid. Daarna uitgeplant in een grote mortelkuip. Het werden mooie grote stevige planten. Vele weken geleden verschenen de eerste bloempjes en daarna steeds meer lampionnekes. Zij zijn echter nog steeds groen en gesloten. Denk je dat ze nog zullen rijpen nu?
Groeten,
Katja

Willy Wit

in de kas en in de groentetuin naast de bonen gezet. Zowel in de kas als buiten doen ze t fantastisch. In de kas zijn ze wel anderhalve maand eerder rijp. In de kas geen extra maatregelen genomen. Er wordt wel veel gelucht en deuren staan de hele zomer open.

Judith

In het voorjaar een paar plantjes gekregen en zomaar in de bak gezet. Door de droogte is veel groente niets geworden, maar de physalis planten groeiden tegen de klippen op. En nu rijpen er nog steeds lampionnetjes en lekker besje erin. Volgende week zal het wel afgelopen zijn met de nachtvorst die eraan komt. Dus het kan nog best op een beschutte zonnige plek zoals in mijn tuin. Volgend jaar probeer ik het weer.

Tiny van Laarhoven

Hallo Diana en Ruud! Ik ben vandaag even naar mijn moestuintje geweest omdat het weer begint te kriebelen! Tot mijn verbazing zag ik dat de physalis peruviana die ik vorig jaar mei als plantje van ongeveer 20 cm kado kreeg nog tientallen vruchten draagt. de lampionnetjes zijn helemaal verdroogd maar de vruchten nog mooi donkergeel en stevig. Ik heb ze niet geproefd omdat ik het een beetje eng vond maar nu ik weer thuis ben heb ik daar spijt van dus als ik het weekend terugga wil ik zeker even proeven. Mijn vraag is nu, zou ik de plant snoeien of zeggen jullie dat hij dan toch niet meer zal dragen dit jaar en ik beter een nieuwe kan opkweken?

celise spelt

Ik liep vandaag door mijn tuin en zag dat de ananaskers zichzelf heeft uitgezaaid. De zaailingen zien er mooi stevig uit en hebben al een viertal bladparen. Ik ga ze in potten zetten en bij eventuele vorst afdekken en hopen dat ze de eerste maanden goed doorkomen.
groetjes,
celise

Jan

Mooie uitleg weer, ik ga het ook dit jaar kweken! Ik heb nog wel een vraagje, vanaf wanneer kun je ananaskers in de kas voorzaaien?
Groeten, Jan.

Koen

Hallo Diana

Van de winter zag ik nog een paar besjes van de ananaskers, die er nog goed uitzagen en niet waren gerot of uitgedroogd. Proeven durfde ik niet, maar ik vond het wel bijzonder dat ze zolang goed kunnen blijven. Verder heb ik eind maart ananaskers voorgezaaid voor dit jaar, die nu al vruchtjes geven, ze zijn welliswaar nog groen.
Ik vroeg me nog wel af wat de plantafstand is, als ik haar in de vollegrond in de kas zet. Ik heb begrepen dat het forse planten kunnen worden, maar u schrijft bij de tomatillo’s dat dit 40×30 is.

Groetjes,
Koen

Jaak Van Der Eeken

mijn plant is momenteel ca. 3 meter hoog (als kleine plant gekocht vorig jaar, dus niet zelf gezaaid) met tientallen vruchten en ook nog heel veel bloemen…geef regelmatig water maar sinds deze morgen laten bladereen zich hangen… !! ??
kan hij te nat staan want staat in grote hoge bloempot en deze staan dan nog in een kuip met water…te nat ?? kan dat ?
wie weet er raad please… want wil de plant niet verliezen !

Joan

Hi Diana,

Door een miscommunicatie zijn de tomatillo en ananaskers door elkaar in hetzelfde vak terecht gekomen. Omdat ik niet kan wachten op de opbrengst en alle plantjes/lampionnetjes er tot nu toe hetzelfde uitzien, vroeg ik me af of er een bepaald onderscheid waarneembaar is in deze fase? De planten zijn enorm groen en groeien als kool!

Magret

Hallo,
Wij hebben een mooie Ananaskers en helaas is een hoofdstam afgebroken door harde wind.
Ik heb de nog groene lampionnen erafgehaald.
Kunnen deze nog narijpen? Of moet ik deze tak als verloren bechouwen?
Weten jullie dit misschien.
Groeten Magret

Richard

Hallo Diana,

Ik heb wat verschillende rassen van Physalis pubescens gezaaid. Worden alle vruchtjes ook rijp in ons klimaat of zit ik in de herfst met nog 50% onrijpe bessen zoals bij Phsyalis peruviana? Ik vindt het altijd zonde als meer dan de helft niet rijp word.

Groet, Richard

Machtelt

Haha inderdaad, ik heb ze ooit es in de groentunnel gezet… Monsters waren het! Wel veeeeel vruchten, maar ik heb nog jarenlang physalis bij bosjes moeten uittrekken omdat ze overal opkwamen 😉

wietske

hoe en wat kan ik met de annanas kers behalve om op eten

Tineke Overbosch

Dag Diana,
ik heb in mei nog veel gezaaid, maar van een paar potjes is het stokje weggewaaid. Nu in november zijn de planten zo’n 39 cm hoog en ik weet niet wat het is en of ik ze moet uitgraven en in de kas zetten. Het lijkt op annanaskers of tomatillo. Mag ik je een foto sturen zodat je kunt meekijken en -denken?
Groeten, Tineke

Jonas

Hoi Diana,

Deze heb ik 15-20 jaar geleden eenmaal in de tuin gehad en het was inderdaad een makkelijke groeier (wat ik kan herinneren: niet woekerend). Alhoewel ik de smaak van de gedroogde vruchten vele malen lekkerder vind. Ik las eens dat je ze mét lampion in een donkere kamer kunt bewaren, dat ze dan vanzelf ver’krenten’. Misschien moet ik dat maar eens proberen.

De echte lampionplant (physalis alkekengi) zie je inderdaad niet veel meer. Vorig jaar zag ik een voortuin die -inderdaad- helemaal vol zat. De knaloranje lampionnetjes zijn eigenlijk wel decoratiever. Op Nederlandse websites lees ik eenzelfde smaakbeschrijving als dat van de ananaskers. Zou dat waar zijn? Als je ze dan toch in potten houdt, is de alkekengi misschien leuker.
Heb ze alleen nooit geproefd.
Op pfaf wordt de smaak wel als matig of zuurbitter beschreven.

Als de smaak ok/lekker is, zou een kruising misschien ook leuk zijn. Knaloranje, maar wel lekker (en minder woekerend)

Ergens las ik dat de smaak van de echte lampionplant-bes minder/bitter wordt als deze de lampion aanraakt. Ik vraag me af of de smaak van de ananaskers ook beter is als deze niet in aanraking komt met het omhulsel, bijv bij het pellen.
Heb jij ervaring of een idee van alle bovenstaande?

Carine p

Dag Jonas,
ik heb de Alkekengi wel reeds geproefd en voor mij is dit niet te wreten, sorry eten 🙂 verschrikkelijk bitter.
groetjes
carine

Jonas

Dank Diana en Carine,
Dan zal ik het gewoon op de peruviana houden 😉
Op de sites waar ik mn zaden bestel geen specifieke rassen, helaas.
Fijn weekend!
Jonas

SaskiaB

In je verhaal staat, dat je ananaskers niet in de kas moet telen. Dat die te groot word. Ik heb de kleine, ik denk pubescens, in de kas geteeld vorig jaar. Werd daar maximaal 40 cm hoog.en veel vruchtjes, en lekker vroeg rijp!! Dus de kleine sorry kan wel in de kas, zelfs beter oogstzeker, is althans mijn ervaring

Angelique

Hoi Diana,

wanneer gaat de pfysalisplanten vruchten geven.

groetjes

Nicole Oversteyns

Ik kocht ooit één plant en stekte ze op 20° bodemwarmte. Dat gaat prima. Vorig jaar heb ik van een afgewaaide tak (in augustus) 6 stekjes gesneden die ik in mijn veranda overwinterd heb. (Zowat al mijn kuipplanten staan daar in de winter, we isoleren met noppenfolie en warmen alleen wat bij als de t° onder de 5°C komt). In februari heb ik de stekjes in grotere diepe potten gezet. (Zo van die potten waarin je rozen of bessenstruiken kunt kopen, nooit weggooien!) Het zijn nu planten van ongeveer 50cm hoog en ik heb de eerste besjes al gegeten! Nu moeten ze nog 1 keer verpot naar een pot van 35l en dan gaan ze na 15 mei naar buiten op een warm zonnig plekje.
Je kan de vruchtjes ook heel goed drogen. Lekker in je muesli!

Meld je aan voor de nieuwsbrief