Aardbei

Eerst even dit, mocht je internationale informatie/tips/foto’s zoeken over/van aardbeien:

  • Synoniemen:     Zomerkoninkje
  • Latijnse naam:     Fragaria ananassa
  • Engelse naam:     Strawberry
  • Duitse naam:     Erdbeere, Gartenerdbeere
  • Franse naam:     Fraise

Aardbeien zijn heel waardevol in de moestuin. Het zijn winterharde vaste planten die al snel een goede opbrengst kunnen geven. En wie lust er nou geen aardbeien!

De aardbei, zoals wij die in de moestuin zien, is vanuit de bosaardbei/wilde aardbei voortgekomen; in de afgelopen decennia hebben veredelaars steeds meer rassen gekweekt die voldoen aan onze eisen (zie daarvoor ook bij de alinea Teeltwijzen).

De aardbeienteelt is niet moeilijk maar er zijn wel een aantal regels waar je je aan moet houden als je elk jaar een goede oogst wilt.

PLANT

De aardbeienplant is dus een vaste plant; winterhard maar niet wintergroen. En dat betekent dat het in winter lijkt alsof ze dood gaat, het blad wordt  in de herfst bruin en dor. Knip het vooral niet af, het zorgt voor wat bescherming in de winter. In het voorjaar (rond maart-april) komen er vanuit het hart van de plant weer nieuwe groene blaadjes. Als er eenmaal voldoende blad is (rond begin tot half april) kun je het oude dorre  blad wegknippen.

Aardbeiplant die in maart heel voorzichtig weer uit gaat lopen met frisgroene blaadjes

De aardbei vormt een plant van ongeveer 40 centimeter doorsnede. In mei/juni gaan de planten bloeien, met helderwitte bloempjes met geel hartje. En na die bloei worden de kleine groene aardbeitjes gevormd die later zullen groeien en rijpen.

De meeste aardbeiplanten wachten met het maken van uitlopers tot na de bloei, vruchtzetting en rijping. Maar niet altijd, soms worden de eerste uitlopers ook al gemaakt tijdens het groeien en rijpen van de aardbeien. En dat is jammer want je wilt op dat moment alle energie van de plant ten goede laten komen van de oogst van rijpe, lekkere aardbeien. Mocht je vroege uitlopers tegen komen, haal die dan vooral weg (knip ze zo diep mogelijk tot in de plant af).

Na de oogst van aardbeien zullen er flink wat van deze uitlopers worden gevormd – ze maken stekken die zich snel aan de grond hechten en weer een nieuwe aardbeienplant vormen. Elke uitloper kan flink wat stekken produceren (achter elkaar, zoals je op deze oude lelijke maar wel duidelijke foto kunt zien):

Je kunt inschatten dat als elke plant meerdere uitlopers met meerdere stekken maakt, dit ten koste gaat van de opbrengst en de gezondheid van de planten. Deze, voor haar natuurlijke, manier van groeien zorgt voor een tapijt van kleine planten die weinig opbrengst geven en zelfs kunnen woekeren als een echte bodembedekker.

Voor in de moestuin is deze manier van groeien niet gewenst; je wilt afzonderlijke planten die veel bloemen maken en grote goed smakende vruchten geven. En dus verwijder je de uitlopers. Tenzij je stekken wilt maken, en dat wil je graag. Maar dan heb je meer aan 1 goede, grote gezonde stek dan aan 6 kleine zwakke stekjes.

Op de foto een veldje aardbeien dat we een paar jaar geleden door omstandigheden eens hebben verwaarloosd:

Je ziet dat het geen losse aardbeiplanten meer zijn maar een kluwen van planten en stekken. Na het opschonen (en dat heeft wel een hele dag gekost):

Je ziet dat het nu weer afzonderlijke aardbeiplanten zijn. Maar het maken van al die stekken heeft wel zijn tol geëist; je ziet dat sommige planten gezond zijn, maar een aantal planten ook duidelijk kleiner zijn gebleven, het blad een beetje dor is geworden (want die stekken gebruiken allemaal voeding, van de moederplant, maar als ze eenmaal in de grond wortelen ook voeding uit de grond). Bij voorkeur verwijder je ongewenste uitlopers dus in een vroeg stadium, en laat je gewenste uitlopers gecontroleerd opgroeien tot sterke en gezonde stekken.

TEELTWIJZEN

Er zijn 2 groepen van rassen; de eenmaal-dragende en de  door-dragende rassen. Beide hebben hun voordelen:

Eenmaal-dragende aardbeien geven rond juni/juli (afhankelijk van het ras) één grote opbrengst van aardbeien (vaak ook wat grotere aardbeien).

Door-dragende aardbeien geven in de periode van juni tot september of zelfs nog wat later een kleinere maar constante opbrengst van vaak iets kleinere aardbeien.

Zelf vinden we het prettig om van beide soorten wat planten te hebben, de eenmaal-dragende rassen lekker om van te eten maar ook handig, omdat de oogst kortdurend maar groot is, lekker om bijvoorbeeld jam van te maken. En daarna kunnen we nog wekenlang voldoende van de door-dragende planten oogsten.

VERSCHIL IN JAREN

Je kunt één bed met aardbeien aanhouden. Dat doen wij zelf meestal (omdat we samen voldoende kunnen oogsten van 1 aardbeienbed, zelfs als dat aardbeienbed pas 1 jaar oud is (of al 3).

Het eerste jaar geeft een  dan nog jonge aardbeiplant niet een heel grote opbrengst; het eerste jaar gebruikt de plant voornamelijk voor de groei. En geeft een kleine opbrengst. Het tweede is haar beste jaar: ze zal dit jaar de beste opbrengst geven. Het derde jaar heeft ze haar top gehad en zal ze weer wat minder opbrengst geven (maar wel meer dan in haar eerste jaar). Elk jaar daarna wordt het wat minder. Oftewel; een aardbeienplant kan wel jarenlang mee gaan maar als je haar in de moestuin zo intensief wilt gebruiken als een moestuinder doet; dan is de plant na 3 tot 4 jaar ‘op’.

Op deze foto kun je het uitplanten van aardbeistekken zien. De stekken zijn in juli genomen, slechts 1 stek per moederplant,  opgekweekt in potten met potgrond. En dan zien de stekken er in oktober al zo uit:

De grond is dan nog warm, en zo kunnen de jonge planten goed aanslaan voor ze de eerste winter in gaan.

Je kunt zelf kiezen hoe je haar wilt telen. En dit is onze favoriete manier: volgend jaar geven de planten die we op bovenstaande foto in oktober uitplanten een kleine oogst (maar met 40 planten is dat echt nog wel een paar kilo). Het oude aardbeienbed is ondertussen opgeruimd, schoon gemaakt en kan volgend jaar voor andere groenten worden gebruikt. Het jaar erop heeft ze haar beste opbrengst, en het jaar daarop (het derde jaar na het uitplanten van de stekken) gaan we weer nieuwe stekken nemen voor een nieuw aardbeienbed.

Er zijn ook mensen (met een grotere tuin, of mensen die gewoon elk jaar een meer dan goede oogst willen) die een dubbel aardbeienbed hebben. Zij nemen in het tweede jaar van aardbeiplanten stekken die ze in een nieuw bed uitplanten. In het jaar daarop geven de jonge planten (hun eerste jaar) een kleine opbrengst. En de planten waar stekken van zijn genomen heeft dan haar derde jaar en geeft dan nog een zeer redelijke opbrengst. Dit kost je 2 vakken in de moestuin, maar zo heb je dus altijd een zeer goede opbrengst. In het volgend jaar neem je weer stekken van de jonge planten (die dan hun tweede jaar in gaan), en ruim je na de zomer de planten op die hun derde jaar hebben gehad. Je hebt dus zo in elk jaar eenjarige, tweejarige en driejarige planten. Dan moet je uiteraard wel voldoende ruimte hebben in je tuin voor in ieder geval 2 of wellicht zelfs 3 aardbeibeden.

Ik moet daar ook nog wel bij zeggen dat er door veredeling steeds meer rassen zijn ontwikkeld die ook in hun eerste, en in hun derde jaar al/nog een goede opbrengst geven. En vergeet niet dat de juiste start van de jonge planten ook heel belangrijk is; goede grond met voldoende humus, een goede voedingstoestand, etc..

ONDER GLAS

Je kunt aardbeien ook onder koud glas telen, je kunt dan vroeger aardbeien oogsten dan wanneer de planten buiten groeien (het scheelt zo’n 2 tot wel 4 weken – afhankelijk van het ras en vooral de zon/temperatuur/voeding.

Zelf doen we dit niet, we wachten tot de juiste tijd, de ruimte onder glas hebben we al zo hard nodig voor andere groenten 🙂 . Maar als je het eens wilt proberen: plant in de nazomer de stekken die je hebt genomen niet uit in een nieuw bed maar in de platte bak of koude kas. De planten komen in het vroege voorjaar eerder tot leven (je moet dan dus ook vanaf februari al water en voeding gaan geven). En de oogst valt dan al in mei.

Doordragende en eenmaaldragende aardbeien

Door-dragende rassen vormen, zoal al eerde gezegd, vanaf juni/juli voortdurend nieuwe bloemstengels. Na de relatief kleine oogst volgt er weer een bloeiperiode met vruchten, etc.. Bij sommige rassen kan dit wel doorgaan tot oktober. Goede door-dragende rassen zijn:

  • Ostara
  • Amandine
  • Fuore
  • Favori

De groep eenmaal-dragende aardbeien is veel groter. Je kunt daarin vroege, middelvroege en late rassen vinden. Als je wat verschillende rassen plant heb je dus niet alleen wat verschillen in smaak, stevigheid, etc. maar je kunt daarmee ook de oogst nog wat spreiden.

Goede eenmaal-dragende rassen zijn:

  • Lambada
  • Korona
  • Elsanta
  • Elianny
  • Senga Sengana
  • Florence
  • Sonata
  • Darselect
  • Induka
  • Polka

En dan zijn er nog wat rassen die even apart moeten worden genoemd:

  • Maxim / Gigantella (zeer grote aardbei, zoals je die wel in catalogi ziet in zo’n klein kinderhandje 🙂 ). Best lekker, maar wat ons betreft toch iets minder lekker dan de aardbeien uit het rijtje hierboven
  • Ananasaardbei: een witte aardbei met prima smaak, een vleugje ananas in de smaak, en lekker sappig. Heeft wel verschillende rassen in haar directe omgeving nodig voor een goede bestuiving (en dus opbrengst)
  • Toscana (maar ze wordt net zo vaak vaak Toscane genoemd): prachtige planten met grotere bloemen in een helder roze kleur. De smaak en opbrengst zijn wat minder dan bij de gangbare rassen, maar de aardbeien zijn zeker prima eetbaar (en ze is doordragend). Wij beschouwen haar als een eetbare sieraardbei
  • Frau Mieze Schindler: een zeer oud ras, wordt ook wel framboosaardbei genoemd, helaas niet goed weerbestendig, de vruchten schimmelen makkelijk bij slecht weer, maar in een mooie zomer zijn de vruchten zacht, sappig, donker roze van kleur en met een heerlijke volle aardbeiensmaak. Heeft net als de ananasaardbei kruisbestuiving nodig
Het ras Toscane geeft prachtig mooie helder roze bloemen

En zo zijn er dus een flink aantal rassen, met verschillende eigenschappen; van klein tot groot, vroeg tot laat, kort tot lang, verschillen in smaak, sappigheid en stevigheid. Voor elk wat wils. Kijk vooral zelf eens op de website van een aardbeienkweker, vaak geeft die goede informatie over de rassen waar hij stekken van verkoopt.

Witte ananasaardbei

AARDBEISTEKKEN KOPEN:

Je kunt uiteraard altijd van je eigen planten stekken nemen, Maar als je eens nieuwe rassen wilt proberen? Lang leve internet! Waar je vroeger afhankelijk was van één kweker in de buurt of een tuincentrum, kun je nu via internet voor een leuke prijs aardbeistekken kopen.

Zo kun je dus bijzondere rassen kopen die niet in een gemiddeld  tuincentrum leverbaar zijn (en natuurlijk daar later zelf weer stekken van nemen). Je kunt vaak rond augustus verse stekken kopen, en in het voorjaar stekken/planten uit de koeling (zogenaamde frigo-planten).

Voorbeelden van kwekers die via internet stekken/planten verkopen zijn:

Maar je kunt ook een aantal rassen vinden bij zaadhandels, kwekerijen, etc. (van Vreeken tot zaadhandel van der Wal). Google vooral zelf ook eens op de term ‘aardbeistekken kopen’,  en let bij de resultaten dan even goed op of de betreffende kwekerij ook aan particulieren verkoopt (want er zijn in Nederland natuurlijk ook een flink aantal kwekerijen die alleen grote hoeveelheden aan professionele kwekers leveren). Ik heb een blog geschreven over de stekken die wij gekocht hebben en ook zelf hebben genomen.

Gekochte aardbeistek, gezond en mooi geworteld
Dezelfde aardbeistek na het uitplanten in de volle grond

ZAAIEN

Je kunt aardbeien ook zaaien, bij de meer gespecialiseerde zaadhandels zijn er zaden in een paar rassen te koop. Zaai ze dan wel vroeg, rond februari bij kamertemperatuur. De zaden van aardbeien zijn heel klein en het kiemen (bij kamertemperatuur) kan een paar weken duren. De zaailingen groeien langzaam; in het jaar van zaaien zul je een kleine plant op kunnen kweken die zeker nog geen rijpe vruchten gaat geven, in het daaropvolgende jaar kun je de dan jonge planten behandelen zoals je eerstejaars stekplanten zou behandelen. Aardbeien opkweken vanuit zaden is dus een langdurig proces en vooralsnog alleen handig als je een bijzonder en/of nieuw ras wilt gaan telen.

ZELF VERMEERDEREN

Zelf stekken is heel gemakkelijk. Bijvoorbeeld van de buurvrouw die toevallig een leuk ras heeft, of van eigen planten, of van gekochte planten om het aantal planten uit te breiden. Aardbeistekken groeien snel, geven het jaar daarop al een leuke oogst, en de kans op slagen is veel groter dan bij het zaaien van de heel kleine zaden.

Over het stekken van aardbeien:

Een uitloper zoals er flink wat per plant kunnen groeien. Dit wordt de stek.

Kies sterke en gezonde moederplanten.

Houd niet al te veel uitlopers per plant aan (zeker niet als de moederplant nog een jaar mag blijven), 2 of 3 uitlopers is een mooi aantal (als de moederplant weg gaat na het stekken kun je iets meer uitlopers aanhouden)

Zodra een goede stek is gevormd vul je een potje met goede potgrond. De uitloper/stek plaats je in het potje met grond terwijl je de plant nog wel aan moeder vast laat zitten. De stek zal zich vanzelf gaan hechten aan de potgrond. Op de foto zie je rechts van de stek de rest van de uitloper (en daar komt dus weer een nieuwe uitloper tevoorschijn). Ik heb voor de foto de stek van de plant geknipt maar links is de uitloper/stek van de moederplant geknipt. Je ziet bij de uitloper/stek al de vorming van een worteltje, terwijl de uitloper nog niet eens aan de grond vast zat. En de groene verdikking rechts duidt op de maak van weer een nieuwe stek (ze maakt om de ongeveer 30 centimeter een nieuwe stek aan de uitloper als ze de kans krijgt). Dat knip je dus weg want je wilt dat alle energie naar die ene stek van die uitloper gaat en niet naar meerdere stekken van 1 uitloper.

Zet de stek in een potje met potgrond naast de moederplant en laat haar aan de moederplant vastzitten tot ze geworteld is. Met een krammetje zorg je dat de stek in het begin in het potje met potgrond blijft.

Als de stek goed vast zit in het potje met potgrond, en gezond is, en is gegroeid kun je haar los knippen van de moederplant.

Haal de potjes met stekken na het los knippen van de moederplant  weg en zet ze in wat lichte schaduw. Geef regelmatig water tot de stekken mooi, gezond en groot genoeg zijn om weer uit te planten (wel ruim op tijd voor de winter begint want de planten moeten ook  aan de nieuwe grond wennen en ‘aanslaan’ voor de winter en dus de rustperiode begint. Mocht je, om welke reden dan ook, toch laat zijn, dan kun je de plantjes ook in pot onder koud glas overwinteren en pas rond maart op hun nieuwe bed uitplanten.

Er wordt gezegd dat je maximaal 5 jaar zelf stekken kunt nemen van aardbeien en dat je dan weer eens nieuwe planten moet kopen. Geen idee waarom dat zo is (want ik neem aan dat gekochte planten ook telkens weer uit stek vermeerderd zijn?). Zelf hebben we ook een paar rassen die we al langer dan 5 jaar hebben en die het, stek na stek, ook nog steeds goed doen. Maar mocht de kwaliteit of oogst teruglopen na een paar jaar kun je dus overwegen nieuwe verse planten te kopen.

Als je geen stekken wilt nemen, omdat je ze niet nodig hebt, verwijder dan natuurlijk vooral alle uitlopers. Het makkelijkst is om eens per week de planten even na te kijken en alle nieuwe uitlopers te verwijderen. De vorming van uitlopers kost de planten energie en je wilt die energie juist laten steken in de vorming van bloemen en smakelijke vruchten, en daarna aan het herstel van de planten zodat ze sterk de herfst en daarna de winter in gaan. Als je niets zou doen en ‘het zou laten gaan’, dan worden er dus zoveel stekken gemaakt die zich aan de grond hechten dat je een soort tapijt van stekken krijgt die slechte bloeien en amper vruchten geven.

BODEM

Aardbeien kunnen op bijna alle grondsoorten worden geteeld, met als voorwaarden:

  • de grond moet voldoende vocht bevatten (in de zomer heeft de aardbei vrij veel vocht nodig om blad, bloemen, vruchten (die meer dan 90% water bevatten) en uitlopers te maken, maar in de winter liever niet teveel water (bij te natte grond in de winter kunnen wortels afsterven)
  • de zuurgraad mag niet te hoog zijn; aardbeien hebben een voorkeur voor lichtzure gronden (pH 5,5 op zand- en 6,5 op kleigrond), ze zijn immers familie van de bosaardbei
  • de grond moet voldoende humus bevatten; om dezelfde redenen als bij vocht genoemd moet de grond vocht vast kunnen houden maar een teveel kunnen laten gaan, genoeg voeding kunnen bevatten, een rijk bodemleven hebben, etc.

BODEMBEDEKKING

Wij hebben in de afgelopen jaren zelf geëxperimenteerd met het wel en niet bedekken van de grond rondom de aardbeienplanten. We hebben niet bedekt, wel bedekt, met houtsnippers, met stro, en met antiworteldoek. En we zijn er achtergekomen dat bedekking van de bodem rondom de aardbeiplanten een aantal voordelen heeft:

  • het houdt de grond redelijk goed onkruidvrij
  • het houdt de grond koel en vochtig en daar houdt een aardbei van
  • het houdt de vruchten schoon en redelijk droog in een regenachtige week (anders kunnen aardbeien snel schimmelen/rotten)
Aardbeiveldje voor we bodembedekking aanbrachten; op de vette klei slaat de grond dicht en er groeit veel onkruid

Bedenk dat je stro en houtsnippers later niet zomaar onder kunt spitten; dan gebruikt ze voeding uit de grond voor de afbraak en compostering. Wanneer je de snippers of stro na de oogst niet meer nodig hebt of wilt vervangen mogen beide soorten uiteraard wel op de composthoop. Je kunt in het najaar zo de grond rond de aardbeien verzorgen, losmaken, etc.. In het volgende voorjaar voedt je de planten en breng je weer een nieuwe laag stro of snippers aan.

Aardbeienplanten (gezien tussen de mazen van het vogelnet door) met bodembedekking; droger en schoner en minder onkruid

Ondertussen hebben we wat meer soorten bedekking geprobeerd:

De bodembedekking met zwart antiworteldoek werkte ook best goed; net als bij de bodembedekking met stro houdt het het onkruid voor een deel tegen, houdt de vruchten wat droger na een regenbui en houdt vocht in de bodem. Een extra pluspunt van antiworteldoek is dat het zwart is en de grond eronder in het voorjaar makkelijker en sneller opwarmt dan bij het gebruik van stro.

En dan nog iets:

We hoorden eens dat de grond bedekken met dennentakken ook heel goed werkt, en dat het daarnaast zorgt voor een (nog) betere smaak van de vruchten. Of dat laatste waar is durf ik niet te zeggen, en dennentakken hebben we in de randstad niet. We hebben in plaats daarvan snoeiafval van coniferen gebruikt, en ook dat houdt een deel van het onkruid tegen en het houdt vocht in de bodem. Het was hier geen succes, het bedekte de grond niet goed, het hield de grond wel vochtig maar in het voorjaar bleef de grond ook heel lang koud, en tot slot groeiden de aardbeien niet zo goed als in andere jaren. Misschien leuk om eens te proberen maar wij hebben dit maar 1 jaar gedaan.

Tot slot: sinds enige jaren telen wij aardbeien in potten (bouwemmers waar we afwateringsgaten onderin maakten). We zijn daar heel tevreden over (bijvoorbeeld iets hoger werken in het verzorgen, schone planten en vruchten die minder snel schimmelen en het makkelijker verwijderen van nieuwe planten/stekken). Er zijn natuurlijk ook nadelen (voeding en water geven, iets gevoeliger voor vorst).

Aardbeiplanten in pot (met stro rond de planten tegen onkruidgroei en vochtverlies)

Ik schreef eens een blog over het telen van aardbeien in emmers, met wat meer informatie m.b.t. voor- en nadelen maar ook over de grond, voeding, etc.: Eindelijk tijd voor aardbeien

Nog een voordeel: in de late winter zetten we vaak een paar emmers met aardbeiplanten in de kas. Zodat ze vroeger uitloper, gaan bloeien en vaak in mei al wat rijpe aardbeien geven. Later in de zomer zetten we de emmers weer terug naar buiten.

Vier emmers met vroege aardbeien op 25 mei in de kas

BEMESTING

Aardbeien lusten wel wat voeding. Ze vinden compost en/of oude stalmest, ondergewerkt in het nieuwe aardbeienbed erg prettig; het verbetert de grond, structuur, geeft wat voeding, etc.. Daarnaast bemesten we zelf dan nog met een organische samengestelde NPK-voeding, zoals bijvoorbeeld de groene Culterra. Wat stikstof zorgt voor voldoende blad en kali zorgt voor een goede vruchtontwikkeling.

STANDPLAATS

Als aardbeien jaren achter elkaar op hetzelfde stukje grond groeien wordt de kans op ziekten, schimmels, aaltjes, etc. groter. Neem aardbeien daarom mee in de vruchtwisseling. Alleen als je meer dan 1 aardbeienbed hebt moet je wellicht even puzzelen, maar aardbeien mogen alleen niet eerder dan 4 jaar voor of na zichzelf geteeld worden. Moeilijkheden met het opvolgen van andere groenten of fruit zijn er niet.

PLANTEN

De meest gunstige en gebruikte plantperiode is van eind juli tot eind augustus. Dat is ook de tijd dat je verse stekken kunt kopen in tuincentra, of zelf stekken kunt nemen, of verse stekken via internet bij een goede kweker kunt kopen. Doe dit bij voorkeur in een niet te warme, droge en zonnige week.

Zorg bij het planten dat je het plantgat ruim uitsteekt zodat de wortels van de aardbeiplant breed uitgelegd kunnen worden en plant de aardbeiplant zo diep dat het blad net boven de grond uitsteekt. Te ondiep geplante planten groeien slecht en zijn gevoelig voor verdrogen en vorst. Te diep geplante planten veroorzaken rotting van het hart en een zwakke bloei.

Geef in de eerste weken na het planten regelmatig water tot duidelijk is dat de planten goed zijn aangeslagen en voor zichzelf kunnen zorgen

PLANTTABEL:

Klik op de tabel om die in groot formaat in een nieuw tabblad te zien:

TEELTZORGEN

Wieden

Is zeer belangrijk omdat onkruid de nodige voeding verbruikt. En het vochtige blad van onkruid geeft een grotere kans op schimmelziekten. Ook daarom is dus een bedekking van stro, snippers, doek of wat dan ook aan te raden.

Water

Water is in het gehele seizoen erg belangrijk. Bij droogte zullen er weinig aardbeien groeien, en de aardbeien zullen dan ook nog eens klein blijven. Giet altijd naast de planten en niet erop, zodat de vruchten zo droog mogelijk blijven. Zoals eerder gezegd; aardbeien bestaan voor meer dan 90% uit vocht, dus moeten de planten ook voldoende vocht krijgen om aardbeien te maken.

Winter/lente

Aardbeienplanten zijn zeker voldoende winterhard in Nederland.  Verwijder in het voorjaar alle verdorde bladeren, geef voeding en compost/stalmest waar nodig, breng de bodembedekking aan en geef dan bij eventuele droogte regelmatig water tot er weer een mooie groene bladrozet is.

Bescherming

Vogels vinden aardbeien erg lekker, pissebedden trouwens ook. Aan pissebedden doen we niet veel, hoe droger het gewas (met dank aan de bodembedekking), des te minder last heb je van ze. Anders is dat met vogels; een aantal soorten is gek op aardbeien, met merels op de eerste plaats 🙂 .

Op de foto: niet mooi in je tuin maar o zo nuttig: na de bloei, als de eerste vruchten gevormd worden en nog witgroen zijn gaat hier een net over de aardbeien, zodat de aardbeienoogst ook echt voor ons is.

Na de oogst kan het net even omgeslagen worden bij doordragers; insecten kunnen dan gemakkelijker weer bij de opnieuw bloeiende planten. Bij eenmaal-dragende rassen kan het net na de oogst gelijk helemaal worden verwijderd, bij de doordragers uiteraard pas aan het einde van het seizoen.

Als je een net gebruikt doe dat dan op de juiste manier; je wilt geen verstrikt geraakte dode vogel in je net vinden. Zorg voor een opvallend gekeurd net (blauw is een goede kleur) en sluit het aan alle kanten goed af. Juist losjes gedrapeerde netten zorgen ervoor dat vogels een ingang zien en een kans wagen, met alle akelige gevolgen van dien. Strak en volledig afgesloten geeft duidelijkheid.

Ik wil hier ook heel even Phytoplasma noemen. Het is een plantenparasiet die in onder andere aardbeiplanten voor kan komen en ervoor zorgt dat er blaadjes uit de aardbei groeien, vaak nog voor die rijpt:

Mocht je dit herkennen in de aardbeien in je planten, lees dan vooral het blog dat ik hierover schreef: Misvormde aardbeien

OOGST

De oogst is afhankelijk van het ras; eenmaal-dragende aardbeien oogst je (afhankelijk van het ras) in juni/juli, doordragers kun je regelmatig en over een langere periode plukken.

Pluk aardbeien altijd voorzichtig; de vruchten beschadigen makkelijk en zijn dus ook slecht of niet te bewaren. Sommige rassen zijn wat steviger en wel een dag of 2 te bewaren.

Let bij het plukken op de rotte, natte of aangevreten exemplaren; verwijder ze voor ze de andere aardbeien ‘aansteken’. Maar gooi ze nou ook weer niet weg, ik heb altijd een bakje voor onszelf en een bakje voor de aangevreten en natte aardbeien; die leg ik na het plukken op het pad naast de aardbeien, voor de merels en andere vogels/dieren; zo hebben zij toch ook wat lekkers.

BEWAREN

Aardbeien kunnen dus niet worden bewaard. Pluk ze in de ochtend, bewaar ze zo losjes mogelijk in een bakje en eet ze vooral dezelfde dag. Ik vries ze ook nog wel in, schoon en gehalveerd. Niet lekker meer om zo uit het vuistje te eten, maar wel heerlijk door yoghurt, of om ijs van te maken, of bijvoorbeeld voor een dessert als  aardbeiensoep of -mousse. Bij grotere hoeveelheden aardbeien maak ik er vaak jam van, of aardbeilikeur, beide ook erg lekker.

Kijk vooral ook eens op de receptenpagina voor recepten van bijvoorbeeld een lekkere cake met aardbeien, en natuurlijk op de inmaakpagina voor recepten van bijvoorbeeld aardbeienjam met chocolade, aardbeienlikeur, moes van rabarber en aardbei, etc.

Abonneer
Laat het weten als er
guest

85 Reacties
Oudste
Nieuwste Meest gestemd
Inline feedbacks
Bekijk alle reacties
Margot

Hoi Diana,
Mag je een teveel aan blad wegknippen zodat de aardbeien meer zon krijgen? Ik heb namelijk mijn plantjes té dicht op elkaar gezet.

Kelly

Hallo Diana,

Ik heb mijn aardbeienplantjes(frigo ostara) in potten staan. Nu heb ik voor al mijn aardbeien Biologische potgrons van bikulturra gebruikt. Bij dese stond vermeld dat het niet nodig is gedurende het seizoen bij te voeden. Nu twijfel ik dus of ik wel of geen voeding zou moeten geven. De planten staan nu twee maanden in de potgrond. Wat zou u doen

Steve

Hallo,

Ik heb snow white & Framboo aardbeienplantjes, die zitten samen in 1 pot.
Bladgroei is geen probleem, krijg alleen geen vruchtjes bij beide plantjes en ebben zelf al uitlopers.

Weet u mss wat dit de oorzaak zou kunnen zijn,
weet wel dat als men pineberry aardbeiplant heeft staan die een gewone aardbeiplant nodig heeft om bevrucht te geraken.

Hopelijk kan u mij helpen
Mvg Steve

Laetitia

Beste Diana, wat staat er enorm veel nuttige info op je website! Dank daarvoor. Weet je wellicht ook waarom aardbeitjes soms ineens indrogen en/of rood blad krijgen?

Laetitia

Dank voor de tips, Diana! Ik ga daar kijken.

Carola

Hallo Diana, over het bewaren van aardbeien in de vriezer.
Dit jaar heb ik een buitengewoon goede oogst en ik ben niet iemand voor taart en jam, maar een deel wil ik invriezen voor vruchtendrankjes of de yoghurt. Waarom halveer je ze? Halveer je alles of alleen de dikke exemplaren? Ik heb er geen ervaring mee en leer graag van de jouwe,

Groet, Carola

Carine p

Dag Diana,
Ik zie per toeval nog iets over aardbeien in vriezer. De laatste 10 jaar mix ik de aardbeien en ik steek coulis in de vriezer om te gebruiken in yoghurt en ijs. Zo heb je ook die platte aardbeien niet. Oh jeetje, de aardbeien tijd ligt reeds ver achter ons, wat vliegt de tijd. . Grt Carine

Carola

Hallo Diana, dank voor je heldere toelichting. Ik heb je aanbeveling inmiddels opgevolgd, groetjes, Carola

Frederik

Diana, bedankt voor het interessante artikel. Ik weet toevallig waarom er aangeraden wordt om om de paar jaar nieuw plantgoed te kopen: aardbeien zijn zeer gevoelig voor virussen (overgebracht door bladluizen) en die reduceren de oogst. De kweker kan zijn plantgoed veel beter bladluisvrij houden (bij pootaardappelen doen ze dat door aan zee te kweken).

Hannah

Hoi! Heel leuk om te lezen! Ik begrijp alleen het volgende zinnetje niet goed: “maar aardbeien mogen alleen niet eerder dan 4 jaar voor of na zichzelf geteeld worden. ” Wat betekent dat precies?

Anoniem

Hannah, als je nieuwe aardbeienplanten in de volle grond zet, dan mogen ze niet op een stukje grond komen waar in de afgelopen vier jaar al eens aardbeien stonden. De grond moet vier jaar aardbei-vrij zijn geweest. Dat wordt er mee bedoeld. De reden waarom heb je vast al onder het kopje ‘standplaats’ gelezen.
Groetjes, Carola

[…] mooie moestuin […]

Willy Van Garsse

Ik zoek vooral naar de meest smakelijke aardbei. Welke zou je me aanraden. Dank bij voorbaat voor je antwoord.

Boy

Hoi Diana,

Ik lees soms dat het verstandig is de eerste bloemen weg te knippen om de plant te stimuleren meer vruchten aan te maken. Is dat iets wat je aanraad? En op welk moment zou je de bloemen wegknippen?

Daan

Hallo Diana, Super-site met mooie persoonlijke aandacht en kennis. Ook een vraag nog t.a.v. het weghalen van de eerste bloemen bij doordragers: Begrijp ik goed dat dit alleen van toepassing is bij de eerste nieuwe aanplant?

Judith

Beste Diana,
Ik kan je emailadres nergens vinden, dus hopelijk lees je deze reactie.
Ik zou heel graag één van de foto’s uit deze blog willen gebruiken in een lesboek.
Voor een boek over gewassen zou ik graag de foto van de uitlopers willen gebruiken.
Zou je mij willen mailen , dan geef ik privé wat meer informatie.
Groet Judith

Sara

Hallo Diana, Wat heb jij als “beugels/bogen” gebruikt om je vogelnet over heen te spannen? En waar heb jij je vogelnet gekocht en voor welke prijs.

Elma Bartels

Hoi Diana,

Ik heb dit jaar een aantal nieuwe aardbeienplantjes gekocht. Omdat ik er wat teveel had voor op het bed heb ik er een stuk of acht in de onverwarmde kas geplant. Daar staat een raam en een deur open. komt het goed met de bestuiving? of kan ik ze beter buiten de kas planten?

Vriendelijke groet,
Elma.

Wijnie

Hoi Elma,
Ik zou even goed in de gaten houden of er insecten in je kas komen en of je bloemen bevrucht worden. Zo niet, zou ik je planten alsnog buiten uit planten.
Groetjes Wijnie

Jens

Hoi Diana,

Allereerst bedankt voor deze vele nuttige informatie!
Zelf heb ik nog een aantal kleine vraagjes.

Vorig jaar heb ik 3 kleine aarbeitjes geplant die ik vooral heb gebruikt om uitlopers van te nemen zodat ik meerdere plantjes heb. Dit jaar heb ik maar liefst 25 grote gezonde aardbeienplanten. Deze hebben ieder 15-20 bloemen. Moet ik hier een aantal bloemen van verwijderen om beter aarbeien te kweken of mag ik deze allemaal laten groeien?

Mijn tweede vraag gaat over het ras van mijn aardbeienplanten. Ik hen ze namelijk vorig jaar gekocht maar weet het ras niet meer. Is er een makkelijke manier om hier achter te komen?

Mijn laatste vraag gaat over oude dorre bladeren. Mijn plantjes hebben een 3-4 tal ouder dorre bladeren en een 4-5 tal mooie nieuwe bladeren. Mag ik deze dorre bladeren zonder problemen verwijderen? Of mag ik deze laten staan? Ik heb namelijk bang dat ze veel energie gaan vragen die ik liever in de vruchten steek.

Sorry voor de vele vragen.
Alvast heel erg bedankt!

Groetjes Jens

Ria

Hallo Jens,

Om met de makkelijkste vraag te beginnen, de dorre bladeren kun je afknippen.
Wat het ras betreft, ik zou eerst eens informeren bij het bedrijf waar je de plantjes hebt gekocht.
In ieder geval lijken het vroege aardbeien als ze nu al zo veel bloemen hebben. Het kunnen ook doordragers zijn en dan wordt er vaak aangeraden om de eerste bloemen er af te halen.
Verder, planten met maar 4-5 blaadjes en toch 15-20 bloemen lijkt me een vreemde verhouding.

Ria

Noortje

Hoi Diana, wat een mooie site heb je, ik maak er al een tijdje graag gebruik van, ik heb namelijk een klein moestuintje waarmee ik experimenteer. Vorig jaar heb ik twee aardbeienplantjes gepoot, zonder oogst dat jaar. Dus dit jaar verheug ik me op lekkere aardbeien! Ik zag alleen dat een aantal van de blaadjes nu kaalgevreten zijn (dat denk ik tenminste, alleen het raamwerk blijft over). Kan dit kwaad voor de oogst? Wat kan ik er tegen doen? Ik ga er in ieder geval nog even stro onder leggen.

alvast bedankt! groetjes Noortje

Hans

Hallo Diana,

Ik heb nog wat ruimte in mijn kleine kas en ik overweeg om in de kas wat potten van 2 liter (1 plant ) op te hangen. We willen elk stukje gebruiken natuurlijk
Daarnaast in de zon buiten nog een plant toren voor een 15 tal planten waar ook aardbeien in komen.
Nu twijfel ik tussen de doorgroeiers Ostara en Amandine.
Heb jij daar kweek ervaring mee qua grootte , smaak en ziekte bestendigheid? Tevens twijfel ik welke grond beter is. Potgrond, tuinaarde of een mix. Potgrond is na één seizoen ook verteerd en met tuinaarde minder volgens mij.
Groetjes Hans.
Ps De paprika (3 per stok ) gaat als een speer….. goed advies !

roos

Hallo Diana,

Heb jij wel eens gehoord dat aardbeien ook gevoelig zijn voor vorst?

groetjes Roos

segers sonja

hallo, ik heb ook een vraagje: als ik je artikel goed gelezen heb , kan je dus van aardbeiplanten in hun 2de en zelfs in hun 3de jaar uitlopers nemen: nu vraag ik me af of de kwaliteit afneemt, wat het verschil is tussen de uitlopers van 1ste, 2de en 3de jaars planten. Is het nuttig om dit te doen? en dankjewel voor het uiterst interessante artikel rond aardbeien, heb weer een en ander bijgeleerd! fijne avond, Sonja

segers sonja

Dag Diana,

Bedankt voor het snelle en duidelijke antwoord!

Vriendelijke groetjes,

Sonja

Monique

Hallo Diana,
Moet ik de uitlopers van mijne aardbeienplant Mount Everest afknippen. Ik heb ergens gelezen dat
het een hangplant is en de uitlopers al aardbeien geven.
Bedankt.
Monique

Monique

Hallo,
Bedankt voor uw info.

Groetjes,
Monique

Hein

Hoe komt het dat alle bladeren van de aardbeienplant rood zijn en ook de kroontjes van de aardbei is rood

Bart van Schaick uit Rozenburg

Dag Diana
Wat voor voorteelt is het beste voordat je aardbeien gaat planten. Ik heb ze nu op het stukje grond staan waar eerst peulen hebben gestaan. Zoo te zien hebben ze het wel naar hun zin.

Bij voorbaat dank
Bart

Bart v,, het Schaick

Dag Diana
Dankjewel voor de snelle reactie. Op het bed wat ik vorige week heb geplant zitten de wortels van de peulen nog in de grond rijpe compost ingewerkt en laten bezinken.
Moet goed komen ze staan er nu mooi bij
Groet Bart van Schaick

Desiree

Ik heb 6 balkonbakken met aardbeienplanten. In elk zitten er 3. Dit seizoen echt een goede oogst gehad, maar de aardbeien bleven wel wat klein. Volgend seizoen dus de eerste bloemetjes wegknippen. Maar hoe zit het nu verder met bemesten? Is het raadzaam om nu nog te mesten? Ik heb organische mest en van die kegeltjes in huis. En is het nodig het volgende seizoen nieuwe bemesten potgrond te geven, of kan ik ook alleen mest geven?

Petra

Hallo. Ik heb doordragers Ostara. Moet ik daarvan de uitlopers pas in maart planten of ook in het najaar zoals nu?

Hans

Ik heb de hele site plus vragen en antwoorden doorgenomen maar heb nog geen antwoord op mijn probleem gezien. Ik heb nu eind vorig jaarverslag volkstuin overgenomen, waar in een bloembed veel jonge aardbeiplantjes stonden. Ik had zelf van een jaar eerder (en een andere tuin) twee aardbeiplanten (onbekend ras). Die twee en al die kleine heb ik bij elkaar gezet en niet zo veel maar wel wat vruchten kunnen plukken. Nu is het een beetje een dicht op elkaar staande warboel. Mijn vraag is, kan of moet ik de planten nu uit elkaar halen oftewel deels verplanten en meteen selecteren, of kan ik dat het best volgend voorjaar doen?

Hans

Hartelijk dank, Diana. Ik woon in Zeeland, dus klei, maar aan de rand van een oude kreek, dus ook wat zandig en de vorige tuinier heeft veel met compost gewerkt, dus de grond is aardig los. Toch maar wachten op maart? En bloeistelen en uitlopers laten zitten of wegsnoeien?

Heidi

Kun je doordragende aardbeien en middelbroege aardbeiplantjes samen planten.

Tobias

Hoi Diana,
Bedoel je met” neem ze mee in de vruchtwisdeling” dat je ze elk jaar verplaatst? En zo ja, wanneer?

Tobias

Ja ik vond het ook al zo vreemd als je elk jaar zo’n plant uit de grond moest halen.
Iedergeval bedankt voor het snelle antwoord.

Carine p

Dag tuinliefhebbers,
Even een vraagje… heeft iemand ervaring met de aardbeibakken Van Bato? Ik heb deze aangekocht, en het is zalig de aardbeien nu op hoogte te kunnen plukken. Maar, het water geven vind ik dan weer een minpunt. Elke dag moet ik bewateren…pffff. Ik stel me de vraag of je best nà het aardbeiseizoen (geen door dragende variëteit) de aardbei planten niet best in volle grond zet. Zo moet ik niet elke dag water geven. Ik wilde gewoon even checken wie ervaring heeft met de bato bakken.
Groetjes carine

Hans

Hoi Carine,
Ik heb dit jaar Bato bakken aangeschaft en de aardbeien in gewone teelaarde en potgrond gezet. In een verhouding 50-50 je moet ze niet tot de rand vullen maar tot een 3cm onder de rand.
Door de tuinaarde houd de grond beter het vocht vast en hoef je niet elke dag water te geven tenzij het natuurlijk heel heet wordt. Ook moet je ongeveer om de 3 jaar je planten vernieuwen dus vernieuw ik tevens de grond.
Ook heb je niet het probleem dan bij potgrond na één jaar deze al voor de helft verteerd is door de mix van teelaarde en potgrond. Bij groeien ze nu voor het 2e jaar en geven volop bloemen. Ik wil er voor volgend jaar nog een aantal Bato bakken bij zetten want deze bevallen mij goed.
Groet, Hans

Hans

Ik heb ze vorig jaar in de Bato bakken buiten laten overwinteren.
Toen we toch nog even redelijke vorst kregen heb ik ze afgedekt met plastic en ging prima. Als je ze weer verzet ( dus naar de volle grond) en later weer in de bakken lijkt mij niet bevorderlijk voor de planten. Wil je zelf stekken bewaren zet je de bakken op de grond met een paar 9 cm potjes voor de stekken. Met een paar weken kun je deze losknippen.

Carine p

Dag Hans, bedankt voor jouw antwoord. Ik ben tot hiertoe ook erg blij met de bato bakken, alleen spijtig dat het water onderaan niet opgevangen wordt. Hier pluk ik al volop aardbeien, maar met onze temperaturen ben ik verplicht om elke dag water te geven, zelfs met de mix van tuinaarde, rijnzand en kleigrond. Vandaar dat ik me bedacht om na de pluk alles even in volle grond te zetten tot de hete periode voorbij is om nadien vanaf oktober terug in bakken te planten. Idd, niet erg bevordelijk voor de planten. Wel een goed idee om deze nadien op de grond te zetten met P9 potjes voor de nieuwe scheuten. Ik denk dat ik alles gewoon dichter bij de plaats waar ik water kan nemen ga verplaatsen.
Groetjes carine

Hans

Hoi Carine,
De Bato bakken hebben aan de onderzijde een mogelijkheid voor het bevestigen van een goot.
https://www.bato.nl/nl/assortiment-tuinbouw/substraatbakken/drainbuis/drainbuis/
Groetjes,
Hans

Hans

Oeps!!
Ik was even in de war en dacht aan afvoeren van water wat er eventueel uitlekt.
Hans

Carine p

Dag Hans,
Bij mij komt het erop neer dat het water er niet te snel doorspoelt. Ik geef nu momenteel ‘s morgens en ‘s avonds water en met onderbakken zou het water niet onmiddellijk doorlopen.
Groetjes Carine

Robert

Ik zal dit jaar mijn aardbeibed moeten vernieuwen, want helemaal vol met kweek, wildgroei enz. Door natte voorjaar niet veel aan kunnen doen helaas en de planten zijn respt 2-3-4 jaar oud nu. Ik ga daarom een bed opschuiven, echter in augustus/september zullen daar nog wat andere gewassen op staan.
Kan ik gekochte frigo stekken tijdelijk in een P9 pot met potgrond oppotten tot ik plek heb of wat is wijsheid hierin?
En voor waar ik al wel plek heb, kan ik de losse wortels gewoon in een gat stoppen en gat dichtdrukken, ik vind dat wat raar omdat aardbeien juist heel goed grond vast houden in de breedte. Is het niet beter om een een soort richel te maken en de wortels daar overheen te leggen? zal wel wat gedoe zijn natuurlijk.

Rianne

Hoi Diana,
Als eerste jaars moestuinier teel ik dit jaar voor het eerst aardbeien ( in verhoogde bak in de moestuin )
Ik heb de bak afgeschermd voor vogels met een mooie stellage met blauwvogelnet.
Geen vogel kan erbij, de aardbeien doen het super! Worden mooi groot, maar ik kan er niet van genieten…Voor ik een aardbei kan plukken zijn alle rijpe aangevreten. De mooiste liggen half aangevreten naast de plant. Zo jammer. ik denk zelf dat muizen de boosdoener zijn..
mijn vermoeden is dat het muizen zijn, aangezien ik op een beschutte plek een hoopje ‘gepelde’ sugarsnaps zie liggen waar de erwtjes uit zijn opgegeten. De sugarsnaps staan er pal naast.
Wat kan ik hier tegen doen? Ik zou zo graag een aardbei zelf opeten.

Groetjes Rianne

Liza

Hoi Diana,
Ik heb aardbeien staan van 1 jaar oud. Helaas moeten ze nu verplaatst worden. Hoe zal ik dat het beste aanpakken?
Ze komen in een bak in de volle grond.
Door deze grond ruim compost mengen en de plantjes met veel grond/kluitje verplanten en de grond afdekken met stro?
Ik kijk uit naar je antwoord!
Groetjes Liza

Ria

Wat een leuke website Diana! Ik ben beginner in de moestuin en heb begin januari een verwaarloosde moestuin gehuurd waar veel aardbeienplanten staan…..Ik ben nu het laatste deel aan het spitten en haal de planten er uit (met veel grond er aan vast). Ik wil deze gaan uitplanten in een schoon stuk grond met anti wortel doek. Ik wil per plant een gat maken in het worteldoek en dan in het gat wat aanplantgrond of een soort voeding doen? Of heb jij een andere tip? Alvast dank.

Renata

Hallo Diana,
Ik als beginner probeer ik alles op te volgen, prachtig stro rond de plantjes, en dan, nee toch hè, de grassprieten groeien tegen de klippen (aardbeien) op, is de stro allemaal aan het ontkiemen, er is niet tegen aan te werken, kan er nergens iets over op internet vinden, hoe kan dit? Wat moet ik doen, drama dit. Stro bij de dierenwinkel in een geperste zak gekocht……

ria van munster

Hallo Renate en Diana
Ik heb het ook meegemaakt. Ik heb jarenlang stro gelegd tussen de aardbeien. Altijd bij dezelfde winkel gekocht. Ging altijd goed wat betreft het aantal kiemende zaden.Tot ik een aantal jaren geleden echt gek werd van de grassprieten, zelfde winkel, zelfde verpakking. Sindsdien gebruik ik tot volle tevredenheid stroken gronddoek als bedekking.

Groeten,
Ria

Renata

Dank je wel, zijn nog kleine plantjes maar wel 30 stuks, echt het is gewoon niet bij te houden zo veelgroeit er tussen, ik baal er enorm van hoor, ik heb de plantjes in de plenty”s staan dat zijn van die tassen zeg maar, dus beetje lastig met worteldoek, heb je met hooi niet het zelfde probleem dan?

Anke

Hallo diana, prachtige website, heb al veel informatie vergaard. Denk daarvoor. Ik heb sinds vorig voorjaar een klein moestuintje waar ik ook aardbeien in heb gezet. In het najaar heb ik de uitlopers niet weggehaald en het stukje is nu een rommeltje geworden. Kan ik nu in januari de uitlopers afdoen en deze stekken en evt binnen zetten of in de garage. Of toch beter alles met rust laten tot maart. Zouden de uitlopers wel vruchten geven deze zomer? Wat zou u adviseren? Alvast bedankt! Groetjes Anke

Silva

Dag Diana,
Bedankt voor de mooie uitleg en het vele werk dat je hierin steekt.
Het is echt een schat aan informatie.

Weet jij waar, buiten Vreeken, er oudere /vergeten aarbeirassen te vinden zijn?
De focus hier ligt sinds vorig seizoen meer op de vergeten groenten.
Maar aardbeien zijn hierbij moeilijker (niet) te vinden.

Alvast bedankt!
Grt, Silva

Meld je aan voor de nieuwsbrief