Dilemma’s

Een tuin, de indeling, favoriete soorten en rassen, aanpassingen en veranderingen: het is allemaal nog niet zo eenvoudig. Ik heb al zo vaak fouten gemaakt: ik heb eens een appelboom zo geplant dat we er (ongewenste) schaduw in onze eigen tuin mee creëerden. Ik heb vaak planten te krap naast elkaar geplant, en zelfs bij fruitbomen wel eens een te korte plantafstand aangehouden. We hebben eens een pad langs een waterton gelegd, zo krap dat ik er nauwelijks over kan lopen (zeker niet met planten of zaaitrays in mijn handen). En ik heb een 3 meter hoge klimroos bij een 2 meter hoog hek geplant. Met het idee: “het zal zo’n vaart niet lopen”. Terwijl de klimroos dacht: “4 meter haal ik misschien ook wel”. Ik plantte een druif te krap naast een pruimenboom omdat we de druivelaar voor de sier hadden en het dan ook wel leuk was als we ook wat druiven konden oogsten. Nu vinden we de druif zo lekker dat we moeten gaan zorgen ze aan de andere kant verder kan groeien en we dus tegels eruit moeten halen, een aangrenzend rek moeten plaatsen zodat ik haar alsnog goed kan gaan leiden en snoeien. Zucht.

Nu het herfst is, we op kunnen ruimen, nieuwe planten planten, nieuwe fruitstruiken willen bestellen, etc. dienen zich allerlei dilemma’s aan: Zullen we een vermolmde houten verhoogde bak wel of niet nog een jaar laten staan? Willen we weer een zwarte bes? Er is 1 blauwe bes dood, met vooral dank aan de mol en woelratten, en dus rijst de vraag: ga ik er een nieuwe blauwe bes zetten of toch een zwarte bes? Drie jaar geleden hebben we onze oude zwarte bes (die amper nog vrucht droeg) weggedaan en nu mis ik de lekkere jam, gelei en likeur :-)). Maar we vinden blauwe bessen ook heel lekker.

Ik ben sowieso heel slecht in kiezen. Ruud kan dat beamen. Als ik ‘s ochtends voorstel om ‘s avonds bietjes met een gehaktballetje te eten zegt hij steevast “Prima, ik weet dat het vandaag toch nog wel 3 keer verandert”. Dat is zo, ik geef het eerlijk toe. Een uur later bedenk ik dat we misschien laat thuis zijn en we dan beter iets makkelijks als rijst met sajoerboontjes kunnen eten. Tot ik op de tuin ben en een bijna doorschietende andijvie kan oogsten en we dus misschien nog beter stamppot andijvie kunnen eten. Als ik het aan Ruud voorstel antwoordt hij: “Is dit definitief of verandert het nog een keer”? Soms word ik moe van mezelf want met de jaren wordt dat twijfelen steeds sterker. Ik kan me wel 20 keer bedenken wanneer ik een kleur uitkies voor het muurtje in de nieuwe keuken; het hele pallet van rood, blauw, groen, cognac, muisgrijs, etc. is in mijn hoofd voorbij gekomen. En nu ik heel blij ben met een mooie kleur blauw die ik uiteindelijk koos geeft dat ook nog eens de bevestiging dat het goed is om zoveel tijd te nemen voor het kiezen en zo vaak van gedachten te veranderen.

Afijn, tot zover over mijn besluiteloosheid. Maar in het tuinieren is het echt lastig. Want met 3 kassen en in een normaal jaar te grote oogst van tomaten voor ons samen bedacht ik dat het misschien leuk zou zijn om ook eens wat andere planten in een kas te zetten. Misschien wel een abrikozenboompje. Tot ik langs de kas van een tuinbuurman liep en van buitenaf zag hoe zijn perzikboom in de kas (met elk jaar prachtig grote sappige roze perziken) de kas overneemt, er een tak klem zit tussen de ruit en een ijzeren staander en dat serieus dikke takken door de 2 ramen naar buiten groeien. Och nee, dat wil ik echt niet, dat plan laat ik weer varen. Maar wat dan? Zal ik Colocasia’s gaan sparen? Want die vind ik zo mooi, ik heb er ondertussen 2 maar ik weet dat er meer gaan komen.

Dan zouden we in 1 kas alleen nog maar tropisch uitziende sierplanten zetten (alhoewel, Colocasia is natuurlijk beter bekend als Taro en dus in principe eetbaar, al geldt dat vooral voor de groene soort Colocasia esculenta :-)). Nog een foto, van de Colocasia Black Stem zoals die er nu achter de kas bij staat:

Hoe groot zouden die bladeren (nu al gemakkelijk 60 tot 70 centimeter lang) kunnen worden als ze in de kas zou staan? Je ziet rechts trouwens een opgepotte aflegger/stek, als back-up voor het geval de moederplant de winter in de volle grond niet overleeft. En dan kan in de kas de grote pot met Fejioa er ook bij, mooi en hopelijk ooit met eetbare vruchten. En het mandarijnstruikje waar ik dit jaar één heel zuur (maar wel heel leuk en lekker) 2 centimeter groot mini-mandarijntje van oogstte. Het struikje hangt nu vol met groene vruchtjes.

Ruud vindt het allemaal prima. Als ik 2 dagen later zeg dat ik toch wel ook veel tomaten wil blijven oogsten en we misschien dan toch maar beter die vooral kunnen blijven telen zucht hij en zegt: “Denk er nog maar een paar keer goed over na, ik hoor het wel”.

En zo twijfel ik nu over het wel of niet verplanten van de kiwibes (ze staat aan een eigenlijk iets te kleine en dunne klimpaal), over het uitplanten van een Salvia in de volle grond of toch in een pot houden en in de kas overwinteren. Meer kruiden of toch bloemen? Ook aan de linkerkant van de tuin een vaste plantenborder maken of alleen aan de achterkant? Wil ik nog een 2e (vroege) rabarberplant (want de enige rabarber die we hebben is een laat ras) of is deze ene eigenlijk wel genoeg? Op de bovenste foto zie je trouwens de felrode bloem van Salvia elegans, met de heerlijke geur van ananas, ze begint nu pas te bloeien, maar die bloei kan in de koude kas wel doorgaan tot in januari.

Er zijn ook dilemma’s waar ik al wel ‘uit’ ben. Ik ga afscheid nemen van de yacon, ik heb nu nog steeds potjes met siroop die ik amper gebruik, en de planten zijn prachtig maar door de speciekuip waar ze in staat heeft ze extra aandacht nodig qua vocht en voeding. Ik ga de knollen volgende maand oogsten maar ik ga geen nieuwe broedknolletjes meer oppotten. En ik weet zeker dat ik wat meer planten wil die veel hommels en bijen en vlinders aantrekken (die hadden we altijd al maar nu let ik er nog extra op bij de keuze voor nieuwe planten en zaden).

Ook duidelijk: volgend jaar minder pepers. Ik vind ze altijd zo mooi, en lekker en geurig. Maar met een stuk of 10 planten in de kas is de oogst te groot. Ik heb ze al ingevroren, er sambal van gemaakt, ze weggegeven, gedroogd en olie van gemaakt. Ik geef ze nu aan onze Surinaamse tuinbuurvrouw en zij is er erg blij mee, maar ik kan er dus volgend jaar ook iets anders voor zetten.

Dan tot slot van dit blog nog een laatste dilemma, en die gaat over de zadenlijst. Ik heb jarenlang met veel plezier een zadenlijst gehad. Maar dit jaar lukt het me niet meer om alles op tijd af te hebben, door drukte met de website, de vele vragen, het schrijven voor Landleven, maar ook doordat we nu eenmaal ouder worden en het tempo er blijkbaar een beetje uitgaat :-). Ik twijfel: helemaal geen zadenlijst? Het zou jammer zijn want ik heb wel heel leuke zaden geoogst, bijvoorbeeld van Helichrysum bracteatum Coppery Red, Salvia splendens Giant Form en de bonte Amaranthus Rio San Lorenzo, van tomatenrassen als Lucfichoise, Marina’s Praise en Black & Red Boar. En van bijvoorbeeld peper Wraith en Orozco Purple. Maar ik heb nog heel veel tijd nodig voor alles klaar is. Eind oktober ga ik zeker niet halen. En november is geen optie want ik wil niet in december versturen, vorig jaar dacht ik na 5 december nog wel de laatste 5 enveloppen te kunnen versturen en daarvan kwamen er 3 nooit meer aan. Dus toch maar geen zadenlijst meer? Of een kleintje dan (heel groot werd ze al niet want ik heb wel veel bloemenzaden kunnen oogsten maar bijvoorbeeld amper paprikazaden). Ik zou kunnen overwegen om de zadenlijst in november of zelfs december op de website te zetten maar pas vanaf begin januari te verzenden. Hebben mensen sowieso nog wel interesse in een zadenlijst? Wordt het niet gewoon tijd om er eens mee te stoppen? Maar zaden oogsten gaat voor mij ondertussen bijna net zo automatisch als ademen :-). Het beschrijven, foto’s uploaden en plaatsen, het drogen, schonen, verpakken, labelen, etc. is heel leuk maar kost nu eenmaal heel veel tijd. En ik wil ook meer op de website schrijven want dat vind ik ook heel leuk om te doen, ook dat kost tijd. Ik heb nog heel veel (inmaak)recepten maar wil ook teeltpagina’s schrijven, over chayote, druiven, peren, nog flink wat kruiden, schrijven over combinatieteelt, etc. En ik zie steeds vaker pagina’s op mijn website waarbij ik denk dat ik er nodig nieuwe foto’s bij moet plaatsen of tekst aan moet passen omdat ik ondertussen een andere ervaring met bijvoorbeeld een beter ras heb, etc.. Dilemma’s……. ik ben er echt heel slecht in.

Tot slot nog 1 foto, van een nieuwe favoriet dit jaar, peper Madre Vieja. De plant stond buiten in een pot (als ik er zaden van zou willen oogsten mag ze niet in de kas omdat ze een Capsicum baccatum is en als ze met bijvoorbeeld een paprika of peper uit de groep Capscum annuum kruist levert dat zaden op die niet kiemen, of planten die steriel zijn. Nu de pepers zijn gevormd en het weer kouder wordt heb ik haar in de kas gezet, de pepers rijpen nu massaal, ze zijn heerlijk zuiver heet en fris, bijna citrusachtig. Ik ga er sambal oelek van maken. Dat is in ieder geval duidelijk. Over al het andere peins ik nog even verder.