Bladaarde
Ik schreef vorig jaar december een blog over het zelf maken van bladaarde. En ik beloofde later te laten weten hoe dat experiment was afgelopen. Het is deze week tot een eind gekomen dus ik kan er nu eindelijk wat over vertellen :-).
Ik las op internet dat het 2 jaar jaar kan duren voor de bladaarde klaar is. Toch bedacht ik gisteren hoe het toch met de voortgang was. Het blad bleek helemaal gecomposteerd te zijn (op uiteraard wat takjes na, de grote charme van zelfgemaakte compost). Ik heb er een jaar niet naar omgekeken, al die tijd hebben de korf en de 2 zakken achter de kas gestaan: het heeft nooit water gekregen (er viel dit jaar ook best genoeg), nooit ‘omgezet’, gewoon 1 jaar vergeten.
Nu kan ik het resultaat laten zien. En ik wilde ook het verschil ervaren tussen het maken van bladaarde in de zakken en in de korf. Het wordt trouwens vrijwel altijd bladaarde genoemd maar aangezien het gecomposteerde bladeren zijn zou ik het zelf liever bladcompost noemen.
Er blijkt vooralsnog geen verschil tussen de zakken en korf te zijn.
Voor alle volledigheid: het blog van 16 december 2020 waar ik de start van het proces beschreef kun je hier vinden: Zelf bladaarde maken. En hier dan hier nog even in het kort hoe je zelf bladaarde kunt maken:
- Raap gevallen herfstbladeren bij elkaar
- Prop die in een stevige plastic zak (een gewone vuilniszak is te dun en vergaat na verloop van maanden, gebruik er liever puinzakken of gebruikte zakken van potgrond, etc. voor).
- Zorg dat de bladeren nat zijn (raap ze na een bui regen), of leg ze een uurtje in een emmer water zodat ze door en door nat zijn.
- Druk de bladeren stevig aan in de zak en bind goed dicht.
- Maak wat kleine gaatjes (van 1 of 2 centimeter groot) onderin de zak, daar kunnen wormen en andere noodzakelijke organismen door naar binnen.
- Zet in een hoekje waar je niet vaak hoeft te zijn, het liefst in de schaduw of halfschaduw
- Kijk na een jaar hoe het met de inhoud van de zak is.
En ik ben er dus achter gekomen dat het resultaat in een korf hetzelfde is als bij het gebruik van zakken. Het enige nadeel van een (open) korf is dat er onkruidzaden in kunnen waaien en kiemen. Het nadeel van zakken is dat je plastic moet gebruiken (hoewel daar wellicht nog een andere oplossing voor is, tips zijn altijd welkom!).
Dan nu het resultaat. Eerst de korf. Die zag er vorig jaar na het rapen van het blad zo uit, bijna vol:
Nu ziet de korf er zo uit:
De hoeveelheid is met meer dan 4/5e verminderd. Dat is een goed teken want dat zou betekenen dat het blad gecomposteerd is. De bovenlaag is wat slordig, er groeit wat onkruid en er liggen wat gevallen bladeren en zaden van Oost-Indische Kers op. Maar als ik de bovenlaag met een schrepel wat opentrek zie ik dit:
Het is een mooie losse, rulle en bijna zwarte, geurige compost. Heerlijk!! En al zo goed verteerd dat het per direct gebruikt kan worden. Uiteraard hangt die mate van vertering ook af van de het blad dat je gebruikt. Hier staan langs het tuinbouwcomplex zo’n 15 grauwe abelen en dat is dus het blad dat grotendeels in deze bladaarde zit (samen met wat blad van fruitbomen en -struiken). Ik kan me voorstellen dat er bomen zijn die bladeren hebben met stevigere nerven die meer tijd nodig hebben om te composteren. Maar abelenblad is dus in 1 jaar klaar.
Dan de zakken. Vorig jaar zag het er zo uit:
Ik heb het blad na een regenbui verzameld en het in de zak heel stevig aangedrukt en goed dichtgebonden.
En zo ziet het er nu uit:
Je ziet dat ook dit in hoeveelheid is verminderd maar het is minder geslonken dan het blad in de korf (maar dat lag losjes op elkaar, in de zakken is het stevig aangedrukt en een zak bevat dus meer blad).
Spannend om de zak open te maken :-). Ook nu word ik niet teleurgesteld:
Ook deze compost is zacht, luchtig, rul, kruimelig, donker en geurig. Heerlijk om er verhoogde bakken of potten mee (aan of op) te vullen, er in te stekken (dan wel wat perliet of zand erdoor mengen), in te planten of als mulchlaag rond planten te gebruiken. Of om er de kas mee op te hogen (al is het daar dit jaar nog een beetje te weinig voor). Als ik een paar handjes in een schaal uitspreid ziet dat er zo uit:
Ik ben er zo blij mee dat ik per direct lege zakken aan het verzamelen ben (en aan het bietsen bij tuinburen die het – onbegrijpelijk – niet willen maken :-)). Want de abelen beginnen nu net het blad een beetje te laten vallen (later dan in andere jaren) en ik ga er zoveel van rapen als dat ik zakken achter de kas kwijt kan. En ik ga ook de korf weer vullen en dit keer misschien ook na verloop van weken een aantal keren aanduwen (en er iets zwaars op leggen) zodat er meer in past.
Mocht je nu nog niet overtuigd zijn, dan hier nog even de voordelen op een rij:
- Het is gratis, de bladeren komen elke herfst zomaar uit de lucht vallen
- het enige dat je nodig hebt zijn zakken of een korf of iets anders waar het een jaar lang in kan blijven
- het kost hooguit 1 of enkele uurtjes ‘werk’ om bladeren te rapen en in zakken of korf te proppen
- het is ook nog eens heel leuk en leerzaam om samen met kinderen te doen
- je hebt er vervolgens een jaar lang geen omkijken naar
- en een jaar later krijg je op bijna miraculeuze wijze een prachtige, luchtige en kruimelige bladaarde/bladcompost die je overal in de tuin en in potten en bakken kunt gebruiken
Dit weekend wordt blad-rapen-weekend! En eindelijk ook aardbeistekken-oppot-weekend, en uitplant-weekend, en bieten-oogstweekend, en kweepeermosterd-inmakenweekend, en zaden-schonenweekend, en opruimweekend. Want zoveel tijd kost blad rapen helemaal niet.
Dan wil ik tot slot van dit blog nog even de zaaiagenda die Laura en ik hebben gemaakt benoemen (voor wie die nog niet kent, je kunt er hier meer informatie over vinden, met ook een handige korte film met uitleg). Nu de decembermaand steeds dichterbij komt hebben we bedacht dat het misschien leuk zou zijn om de agenda tijdelijk met korting te verkopen. Vanaf vandaag tot en met zondag 14 november krijg je € 4,50 korting op de zaaiagenda in de webwinkel van Laura
Bladcompost wordt in Garderners’ World het zwarte goud genoemd. Dit jaar ga ik het ook voor het eerst maken. We wonen sinds 1 oktober in Frankrijk en hebben enkele bomen op ons terrein. Door jouw experiment ga ik zakken van moestuingrond gebruiken, want die heb ik genoeg, allemaal meegenomen uit Nederland met de mooie biologische moestuingrond, inclusief de bloemen- en moestuin. Daardoor kon ik hier meteen verder met de moestuin. Er staat al een tijdelijke polytunnel met een bed verse groenten die het fantastisch doet, soms waait hij bijna weg door de harde wind. We zijn een verhoging in de tuin aan het afgraven voor de kas, een echte grote kas met glas. Voor de polytunnel heb ik bedden van oud hout gemaakt en volgestort met de meegenomen moestuingrond en vol geplant. In de polytunnel staan nog steeds de tomaten- en paprikaplanten en wat kruiden. Ik oogst daar nog steeds uit. Heerlijk. Dank je wel voor de tip van de bladcompost, het is een goede naam daarvoor.
Hallo Lobke,
Zo te lezen hebben jullie het de komende maanden druk genoeg, met indelen, een nieuwe kas en alle andere tuinplannen. Het klinkt heerlijk en tegelijkertijd als heel veel werk, heel veel plezier en succes daarmee! En dan is zelfgemaakte compost en bladaarde natuurlijk extra welkom. Als je ook nog dieren als een paard of wat koeien, schapen of kippen hebt is het het nog mooier en kun je ook nog een mesthoop starten, ook dat levert mooie compost.
groetjes,
Diana
Zelf gooi ik de bladeren liever gewoon op een grote hoop in plaats van in zakken.
Lijkt me dat hier meer wormen in komen waardoor je dus ook meer wormencompost of wormenmest krijgt. Het proces zal misschien iets langzamer verlopen, met name aan de buitenkanten van de hoop.
De bladcompost gebruik ik ook om potgrond te maken, vermengen met cocos aarde (van tabletten) en oude potgrond.
Groet Johan
Ik maak ook een grote hoop van alleen maar blad van tamme kastanje. Middenin de hoop is de compost al prima na de wintermaanden. Die grond mag dan ook meteen de kas in. De rest krijgt daarna nog een paar maanden tijd en ‘verdwijnt’ in de moestuin.
O ja, in die hoop verschuilt zich jaarlijks een egel. Muisjes vinden de hoop ook een vijfsterrenhotel.
Hallo Johan,
Mijn (slechts eenmalige, tot nu toe) ervaring is dat het uiteindelijk niet uitmaakt of het in een korf, hoop of zakken zit, het maakte dezelfde kwaliteit in dezelfde tijd. Wij vinden zakken hier vooral handig omdat we achter een kas een rij tegels hebben (want uiteindelijk moet je altijd rondom je kas kunnen lopen om schoon te maken, te repareren, etc.), het is eigenlijk een grotendeels ongebruikt pad waar altijd flink wat onkruid groeit, echt een verloren aantal vierkante meters waar we meestal rommel snel even neerzetten en wat zich ophoopt. Nu is het uiteindelijk toch een nuttige plek geworden :-). Maar ik ga zeker nog een tweede korf in de tuin zetten en misschien ook nog een hoop losstorten. Maar we tuinieren hier 18 kilometer van zee, met altijd een stevige wind, mijn ervaring is dat bladeren hier ook flink weg kunnen waaien – ik heb eens herfstbladeren als bodembedekking willen gebruiken maar dat had alleen nut als ik het blad met gaasrekken verzwaarde.
groetjes,
Diana
Zie mijn eerder geplaatste reactie. Hier in het noorden ook veel wind. Daarom versnipper ik het vele blad met de accubosmaaier. Daarna gaat het op de borders en de groentetuin. Het blijft dan prima liggen.
Dag Diana,
Ik gebruik wel blad als bodembedekking, maar daarbovenop gooi ik telkens iets zwaarder zodat het blad blijft liggen en rustig de tijd heeft om te verteren, dit zijn bij mij houtassen, takjes, snoeisel, groenresten uit de keuken etc. Zo voorkom ik dat alles gaat wegwaaien. Je kan inderdaad blad verhakselen zoals Susan schreef, maar ik zoek telkens een oplossing me5 zo weinig mogelijk werk .
Groetjes
Carine
Ik wil ook het blad van de bomen verzamelen, is het dan niet erg als de honden er op plassen, en kan ik alle soorten blad hiervoor gebruiken? C
In principe kan je elk blad gebruiken, alleen kan het voor sommige soorten wel langer duren. Eikenblad is zo een soort. In het algemeen kan je stellen dat je sneller resultaat hebt als je de bladeren van ‘taaiere soorten’ eerst met de bladzuiger opzuigt en dus in volume verkleint. Stukjes composteren beter dan hele bladeren.
Inderdaad Thieu, niet elk blad is geschikt voor composterering… Zo hebben wij een grote magnolia staan, gelukkig valt het blad vrij vlug en neemt mijn echtgenoot het op met de grasmaaier. Zo is het verhakseld en kan het met wat grasmaaisel ertussen op de bladcomposthoop. Ik strooi ook wat zeewierkalk ertussen.
Hallo Christien,
Dankjewel voor het delen van je ervaring en het antwoorden Thieu!!
Nog even over de plassende honden: uiteindelijk is urine ook maar een samenstelling van scheikundige elementen. Net zoals er ook altijd urine in koeien-, paarden- en kippenmest zit. Ik zou geen hondenpoep gebruiken (lijkt me ook een erg viezig werkje :-)) want honden zijn vleeseters. Maar de urine van honden bevat vooral ureum en dat bevat stikstof en stikstof is nodig voor het composteringsproces. Ik ben geen bioloog en al helemaal geen scheikundige (ik kwam vroeger nooit verder dan een 4 op mijn rappoort :-)) maar ik zou kunnen denken dat wat hondenurine daardoor juist helemaal niet slecht is en zelfs misschien een positieve bijdrage aan de compost zou leveren.
groetjes,
Diana
Wat een goeie tip !
Ga ik uitproberen !
Ik heb het ook gedaan, bladeren in zakken. Nadat ik de zakken twee jaar per ongeluk weer tegen kwam bleek er prachtige aarde in te zitten. Om het nog “ echter” te maken heb ik de aarde gezeefd. Wat daar van over blijft is puur geluk! Zo iets moois heb ik nog nooit gezien. Heel luchtig en de geur is ook heel puur.
Diana, hartelijk dank voor je blog, alweer interessant.
Ik heb een paar bedenkingen :
Wat is het voordeel van de zakken waarin je de bladeren moet stoppen ? We hebben heel wat bomen en de vallende bladeren laten we liggen onder de rhododendrons . Of alles op een hoop waarvan ik inderdaad, na dieper graven, ook al compost heb geoogst.
Maar ik vroeg me altijd af : hoe ´voedzaam ´ is zo’n blad compost ? Zitten daar genoeg mineralen in om groenten te kweken ? Is dat niet eenzijdig ? Als je leest waar je allemaal moet op letten als je een composthoop start, en wat je er allemaal in gooit, dan zou ik denken dat door die grotere variatie, deze compost rijker en voedzamer zal zijn ?
Dank je alvast .
Hallo Elisabeth,
Ik ben blijkbaar niet heel duidelijk of volledig geweest want gevallen bladeren laten we vooral in de tuin liggen, die bedekken de grond min of meer en composteren vanzelf in de loop van de winter. Al valt dat hier wat tegen; de abelen staan zo langs het tuincomplex dat 90% van het blad op de paden en in de tuin van de buurman valt (die het niks vindt en het bij elkaar veegt en naar de gemeente-composthoop brengt – maar het vanaf vorig jaar dus bij ons brengt :-)). De bladeren die wij rapen komen dus van andere plaatsen dan onze eigen volle grond: van de dijk die naar het volkstuinencomplex leidt, van paden, etc. En omdat het hier altijd waait (18 kilometer van zee) waaien bladeren hier altijd in hoopjes langs paden, in de tuin zelf waaien ze vaak weg, tenzij het erg regenachtig is in de tijd dat ze vallen.
Over het voedzame van compost: compost (uit tuin, van mest, van blad) is sowieso niet heel voedzaam. Tuincompost bevat volgens het Ecologisch moestuinboek van Velt in NPK-waarden (afgerond): 0,5 – 0,2 – 0,5. Dat geldt ongetwijfeld ook voor bladaarde al kan ik me voorstellen dat er in bladaarde nog iets minder kalium zit maar misschien door de bladmassa iets meer stikstof (maar allemaal ruim onder de 1%).
Ik heb geprobeerd uit te zoeken wat er in compost en wat er in bladaarde zit aan sporenelementen en mineralen maar ik kan dat vooralsnog niet vinden (googel vooral even op ‘elemental composition leaf compost’ en dan vind je heel veel tabellen maar ik kan er vooralsnog geen duidelijke lijst met hoeveelheden in vinden).
Maar ik maak ook niet alleen compost van bladeren, natuurlijk maak ik ook compost van mijn tuinafval. En ik maak ook compost van paardenmest met veel stro. Juist door verschillende soorten afval, compost, mest, bladeren, etc. te gebruiken zorg je voor een natuurlijk evenwicht in de tuin.
groetjes,
Diana
Hartelijk dank Diana !
Veel succes verder .
Hoi Diana
Je zou tussen het blad wat kalk kunnen strooien voor een nog betere vertering.
Zelf strooi ik ook de kalk tussen iedere laag gazonafval, deze is dan ook luchtiger vind ik.
Hallo Tiny,
Dankjewel voor de tip, dat ga ik zeker eens proberen!
groetjes,
Diana
Het strooien van kalk op een composthoop wordt tegenwoordig volgens mij afgeraden. Vroeger werd het aangeraden om de boel te versnellen (en dat doet het ook) maar door die versnelling gaan veel essentiële stofjes verloren. En dat is uiteraard zonde. Ik vind composteren een geweldig proces om te volgen. Afval, dood spul en zie welk effect het in de tuin heeft! Wat maakt een maandje extra uit? Als mijn compost afgekoeld is en bijna rijp doe ik er zelfgekweekte compostwormen door. Belangrijk om ze pas na het afkoelen toe te voegen, in compost van 50/60 graden kunnen ze uiteraard niet overleven. Compostwormen zijn een apart soort worm die zich als een razende vermeerdert, halfrijpe compost graag eet én weer uitpoept. Na een maandje zeef ik de boel en probeer ik ze er uit te halen voor de volgende bak. Ik kan dat iedereen aanraden want wormenmest is een perfecte meststof. Twee vliegen in één, bodemverbeteraar (compost) met een prachtige meststof. Eigenlijk drie vliegen want het kweken van compostwormen is ook nog heel erg leuk om te volgen.
Hallo Pien,
Leuk, dankjewel voor het delen van je ervaring!
Ik heb zelf dit jaar voor het eerst een wormencomposttoren en ik moet er nog wel flink mee oefenen en ervaring mee krijgen. Ik heb de toren in de zomer buiten en 2 weken geleden in de kas gezet voor een niet te koude overwintering. Ik vrees dat de compostwormen hier eigenlijk niet heel snel in aantal toenemen (maar wel enorm in omvang groeien). En nu begin ik wat te twijfelen of ik ze dan misschien bij moet gaan voeden of dat ik te eenzijdig eten geef (ik geef groenafval maar ook stro, groene en droge bladeren, in reepjes gescheurde stukjes karton, etc.).
Ik ga er deze winter weer meer over lezen en hoop dan volgend jaar wat beter voor ze te kunnen zorgen. Ik heb in ieder geval wel 2 mooie porties (van 4 lagen) wormencompost die ik in de kas wil gaan gebruiken.
groetjes,
Diana
Wat leuk dat je een wormenfan bent geworden! Dat eenzijdige voer is snel aan te passen, ze zijn dol op koffieprut, appelklokhuizen, bananenschillen, ons keukenemmertje gft met koffieprut gaat altijd naar de wormen. Heel soms strooi ik er wat lava over. Vinden ze lekker! Dat groeien bewijst dat ze het naar hun zin hebben, in het voorjaar komen die eitjes en dus jonkies wel!
Zelf heb ik altijd geleerd dat je onderscheid moet maken tussen mest en compost. Met mest geef je de planten een “boost” , ze gaan lekker aan de gang. Maar compost, ( dus ook van blad) is een bodemverbeteraar. Door de grond gemengd, verbetert het de grond zodat die luchtiger wordt en er weer meer beestjes hun weg vinden. Die maken weer allemaal gangetjes en gaatjes waardoor de wortels beter hun weg kunnen vinden. Dus klei wordt luchtiger en zandgrond wordt wat rijker. Wat denken jullie?
Dit gaf mij inzicht in het hebben van een moestuin zonder te spitten / alleen water geven bij hittegolf en veel minder “onkruid” weghalen.
Ik had hier in Limburg geen last dat de gehakselde bladeren weg waaiden.
https://youtu.be/E1t0JCIrRgE
Dat zijn altijd heel interessante filmpjes van Marc Siepman.
En in het Nederlands, op You Tube zijn veel filmpjes hierover te vinden maar voornamelijk Engels talig.
Hallo Marianne,
Ja, er is een verschil tussen mest en compost, het eerste levert vooral voedingsstoffen (al is de NPK-waarde van verse of gecomposteerde mest niet perse heel hoog hoor) en het tweede verbetert vooral de grond, maar er is zeker dus ook een overlapping, in beide zit stikstof, sporenelementen, etc. Ik heb pagina’s geschreven over bodem, bemesting, etc., je vindt die in het menu onder Moestuin. En daar vind je ook een lijst met bemestingswaarden, bijvoorbeeld de hoeveelheid stikstof in compost en in koeienmest of koemestkorrels of paardenmest, etc., misschien leuk om eens verschillende soorten te vergelijken: Meststoffen – bemestingswaarden
groetjes,
Diana
in jute zakken heb ik ooit ergens gelezen (nog niet zelf geprobeerd) ipv in plastic zakken.
Hallo Rebecca,
Dankjewel voor het meedenken!
Daar heb ik ook wel eens aan gedacht maar uiteindelijk is jute een natuurlijk product en zal het uiteindelijk ook gaan composteren.
Ik heb ook wel eens gedacht aan zakken waar je bijvoorbeeld grote hoeveelheden uien in kunt kopen, al is dat natuurlijk ook plastic.
groetjes,
Diana
Ik heb veel grote bomen op en rond het erf. Het blad op het gras en het erf verzamel ik. En dat is meer dan 50 kruiwagens! Te veel om in zakken te stoppen. Ik maak het blad klein met de accubosmaaier en verspreid het dan meteen in een dikke laag over de borders en de moestuin. Prima mulchlaag. En in hetvoorjaar is er niets meer van het blad over.
Kwekerij de Hessenhof (Ede) maakt al jaren bladaarde. Ze verkopen het èn ze gebruiken het als potgrond voor hun kwekerij. Op hun website staat eea te lezen. https://hessenhof.nl/hor_nl35.html
Hallo Jolien,
Dankjewel voor de link!
Ja, ik heb in de afgelopen jaren heel veel planten bij de Hessenhof gekocht, ze groeien altijd in van die prachtige losse rulle bladaarde. Ik las zojuist op de pagina die je aangeeft dat ze er wat organische meststoffen aan toevoegen want de bladaarde zelf bevat niet genoeg voedingsstoffen om jonge planten in te laten groeien. Misschien ga ik dat volgend jaar zelf ook eens proberen, om nog wat meer zelfvoorzienend te zijn en minder potgrond (met afgegraven oeroude turf) te hoeven gebruiken.
groetjes,
Diana
Buurman zijn vijgenboom laat zijn bladeren ook in mijn mini tuintje vallen. Nu vroeg ik mij af of dit goede blad aarde maakt of dat deze niet zo geschikt hiervoor zijn.
Hallo Ingrid,
Ja hoor, vijgenblad kan ook prima, ik weet alleen niet hoe lang het duurt voor dat blad composteert, het heeft veel bladmassa, het zou handig kunnen zijn om de grootste bladeren in wat kleinere stukken te scheuren/knippen.
groetjes,
Diana
Dit artikel in Foodlog van 28 okrober geeft een helder beeld van de kwaliteit van verschillende soorten compost:
Welke maatregelen kunnen we nemen om goed te bemesten zonder al te grote verliezen? Anton Nigten
groet,
Wim
Mijn blad, appel en walnoot, blijft in de border. Het gevallen blad op gazon en paden gaat in de combostbak om en om met lavameel, plantenresten, kippenmest en grasmaaisel. Na een jaar is het prachtige compost.
ik doe allebei: gevallen blad zoveel mogelijk in de borders en deels in de compostbak zodat ik verschillende laagjes kan maken met wat lavameel er tussen om het verteringsproces wat te bespoedigen. Het geeft een heel rijk gevoel wanneer je je zelfgemaakte compost kunt gebruiken om het bodemleven te stimuleren. Ik heb (nog) geen moestuin, maar in de borders gebruik ik eigenlijk geen extra mest: bladcompost is voldoende.
Dank je wel allemaal voor al die interessante info .
Ik heb eens gelezen dat bladcompost nog armer is dan compost uit de composthoop. Maar ik zou de bron moeten opzoeken. Ik denk wel dat er net niet veel stikstof in zit. De bomen halen dat eruit voor de bladeren vallen, denk ik. Het is bruin materiaal en dus eerder koolstofrijk, denk ik. Maar idd vooral goed om de bodem te verbeteren.
Van m’n zelfgemaakte compost krijgen m’n planten toch een duidelijke boost, daar zit wel best wat stikstof in. Er gaat ook wel kippen en konijnenmest in. Dat zal wel schelen.
Hallo Valerie,
Ik heb gelezen dat tuincompost 0,4% stikstof bevat en schorscompost 0,3% stikstof. Dan zou bladcompost wellicht ook ongeveer zoiets zijn maar of het nou 0,35% of 0,25% maakt ook niet veel uit: het is hoe dan ook heel weinig 🙂
Ja, verse groene bladeren zijn groen materiaal en leveren dus wat stikstof, verdorde herfstbladeren zijn bruin materiaal en leveren dus vooral koolstof.
In het boek van Velt staat dat de NPK van kippenmest 1,2 – 1,7 – 2,0 is. Konijnenmest weet ik niet maar die 2 samen zullen dus inderdaad zeker wel een boost aan je compost geven, zoals paardenmest dat bij ons ook al doet (en dat heeft een NPK van ‘slechts’ 0,5 – 0,3 – 0,5). En uiteindelijk gaat het ook om de rest van de stoffen, zoals IJzer, Mangaan en Borium die allemaal een rol spelen bij het kunnen opnemen van die NPK-voedingsstoffen. Het is een complex geheel, die hele bemesting, en misschien had ik vroeger bij schei- en natuurkunde iets beter op moeten letten 🙂
groetjes,
Diana
Ja bladcompost maken doe ik al jaren. In de straat achter ons staan esdoorns en die vallen nogal massaal uit. Ik heb een afgeschreven groene container van gaatjes voorzien en daar gaan de vochtige bladeren in en bovenop een paar scheppen compost uit mijn eigen compostbak waar heel veel wormen in zitten. Het eerste jaar zie je de hoeveelheid bladeren behoorlijk slinken. In de volgende herfst scheppen we het vat leeg, en gebruiken we dat als compost tussen de planten, of, als het nog niet voldoende verteerd is in zakken om het nog een winter te laten staan en het in het voorjaar, gemengd met andere dingen, als potgrond te gebruiken. Begin september heb ik alle grote agapanthussen, die in pot stonden, in stukken gezaagd en daarin opnieuw opgepot. Ik zag nu dat de wortels al weer helemaal onderin gekomen waren, dus ze hebben het naar hun zin. Straks weer nieuwe bladeren vegen in de straat. Vorig jaar vroeg een buurvrouw of mijn vegen een hint was voor haar om te gaan vegen. Gelukkig was dat niet het geval en kon ik uitleggen wat ik ermee ging doen. “Voorlichting” is toch altijd weer iets dat op mijn pad komt, al is het maar over bladeren….. Groet aan allen en doe mee, Thérèse
Bij ons in de straat staan enkele Turkse hazelaars. Ook ik ben flink in de weer om alle afgevallen bladeren zoveel mogelijk te verzamelen en naar mijn volkstuin te brengen. In zakken wordt dit prima bladaarde in 1jaar tijd, en de rest gaat over de groente bedden. Niet verteerde bladeren gaan in het voorjaar alsnog naar de composthoop. Daar doe ik nog wel een heel klein beetje kalk bij, al schijnt dat volgens het dikke Veltboek niet nodig te zijn. Mijn zandgrond is van nature zuur, dus ik doe het er wel bij.
Mijn buurtgenoten attenderen me altijd op het feit dat de bladveger van de gemeente binnenkort komt :-). Moet altijd even uitleggen waar ik de bladeren voor gebruik. Ook een heerlijk herfstwerkje trouwens, blaadjes harken!
Vorig jaar een zak vol eiken en beukenblad in een zak gepropt maar 0 resultaat. Mix van eiken en beuken op de tuin in open lucht, gemengd resultaat. Onderop zeker mooie rulle compost, bovenin meer een dichte mat van aangekoekt blad. Beuk en eik staan beide niet bekend dat ze snel composteren, maar het viel me toch tegen. Ik ga het wel opnieuw verzamelen want het zorgt voor wat bruin materiaal in de zomer om toe te voegen aan de reguliere hoop! 🙂
Hoi allemaal,
wij composteren een mix van hennepvezel/kippenmest/bladeren/bokashi/plantenresten. meestal als het half verteerd tot volledig verteerd is in het najaar wordt het verspreid over de zaaibedden en afgedekt met worteldoek. dan zou je denken: waarom dek je in hemelsnaam af met worteldoek? dood eenvoudig het laat vocht en lucht door en het onkruid eronder gaat dood en verteerd. al het onkruid dat door de warmte onder het worteldoek besluit te ontkiemen zal ook afsterven omdat ze vaak te vroeg kiemen. het is overigens ook goedkoper dan landbouw plastic. zodra we willen gaan zaaien/poten enz halen we de doeken pas weg en wat je dan ziet is hele mooie bruin/zwarte grond met zo her en der een paar takjes, even de cultiveerhark erdoorheen en we zijn er weer klaar voor.
in de winter werken wij ook nog meerdere emmers bokashi door de grond in de kas geeft een heel goede boost.
maar zoals iedereen ziet heeft elk persoon zo zijn eigen manier om zijn of haar tuin te bemesten en te onderhouden. alle manieren werken anders was diegene er al mee gestopt toch? het is altijd goed om te lezen hoe anderen het doen geeft weer meer inzichten e.d. wij zijn nu op zoek om zo efficiënt mogelijk te tuinieren met zo min mogelijk onkruid (helaas van al die heermoes op de tuin…) we komen al een heel eind door het principe van no dig (charles dowding) helaas hebben wij geen 5cm compost per zaaibed ieder jaar dus moeten we inventief zijn (dus die worteldoeken hun werk laten doen).
Wij kunnen net als velen van jullie nog wel dagen blijven praten/typen over de moestuin er is ook zoveel te vertellen haha. dus bij deze kap ik mijzelf af
veel plezier en succes allemaal
groetjes
Niels en Laura
Hallo allemaal,
Bij mij gaan de bladeren van allerhande soorten, gemengd met ander tuin en keukenafval op mijn paden onmiddelijk in de groententuin. Eerst leg ik bruin karton, zonder druk of plastiek, daarbovenop de keukenafval van enkel fruit en/of groenten, wat bladeren, in de winter periode wat zuivere houtassen, snoeisel etc. Ik laat alleen de bladeren nooit boven liggen, dit omwille van de wind. Ik gooi er ook wat biodynamische paardenmest op. Zoveel maanden later is alles reeds verteerd. Ik vind dit zelf het makkelijkst en minst tijdrovend, onkruid bestrijdend en tegelijkertijd bemesting en verbeteren van de grond.
Zo heeft ieder zijn methode.
Grt Carine
Dag Carine,
Mag ik vragen waar je karton vandaan haalt? Koop je dat ergens of verzamel je dozen uit de supermarkt? Maar die dozen worden meestal van tamelijk dik karton gemaakt, dat lijkt me niet handig in de tuin om te verteren.
Dag Christien,
Ik verzamel heel het jaar door karton, zijnde uit grootwarenhuizen en wijnboeren. Ik gebruik vooral het scheiding s karton van water, frisdrank flessen, deze zijn niet bedrukt. Ook bij de kaas afdeling vind ik veel ongedrukt karton. Ik moet wel toegeven dat ik speciaal tegen openingsuren ga, zodat de mensen nog bezig zijn met het aanvullen. Grote vraagtekens zie ik ook soms op hun voorhoofd, maar daar trek ik mij niets van aan. Maar ik geef toe, het is een heel jaar door verzamelen en ik gebruik het vooral in het voor- en najaar. Het geeft voor mij vooral minder werk qua onkruid, maar ieder heeft zo’n methode. Wat me wel opvalt is het aantal aardwormen die heftig aan het werk zijn.
Groetjes
Carine
Christien,
En ja hoor, dik karton is prima. Karton verteert binnen een paar maanden.
Grt carine
Grote stukken karton haal ik bij de fietswinkel en uit de plaatselijke kartoncontainer. Bij een bouwmarkt en tuincentrum is vast ook veel te krijgen als je er om vraagt. Neem liefst onbedrukt karton met weinig plakband en stickers want die moet je er af halen.
Blad kan je versnipperen met een accubosmaaier. Wij hebben heel veel blad. Het werkt prima en waait niet weg. Erover met de grasmaaier kan ook.
Wat is biodynamische paardenmest ?
Dag Elisabeth,
Biodynamica is een vorm van biologisch tuinieren. Zij voldoen volledig aan de voorwaarden van biologische landbouw, maar ze hebben nog extra eisen en een eigen kijk en andere uitgangspunten. Biodynamica producten kan je in de winkel herkennen aan het Demeter keurmerk. Ik stel voor dat je eens surft op biodynamica, want je vind daar veel informatie over.
Zij maken gebruik van verschillende preparaten. Betreffende de paardenmest is daar het compost preparaat aan toegevoegd wat bestaat uit duizendblad, kamille, brandnetel, valeriaan, paardenbloem en eiken schors. Dit blijft nog 6 maanden liggen en het resultaat is een heel vruchtbare paardenmest.
Groetjes
Carine
Ajaja je vindT, wat een kanjer van een dt fout.
Carine
Prachtige site/blog!!
Als beginnende moestuinierster heb ik best wat vragen zo kees ik o.a. dat compost ( of mest ) en kalk niet tegelijk gegeven worden. Maar hoe zit dat dan met de eierschillen die ik tegelijk met mijn keukenafval op de composthoop gooi?
Hallo Loesje,
Compost en mest zijn beide vooral bodemverbeterend en bevatten niet heel veel stikstof. En bij stikstof ligt het probleem als het gaat om kalk en een meststof tegelijkertijd te gebruiken: ik ben heel slecht in scheikunde maar als ik goed begrijp en formuleer (en anders word ik graag gecorrigeerd!) zorgt de kalk ervoor dat er koolzuur wordt gevormd en dat een deel van de stikstof in de meststof vervliegt. En stikstof is belangrijk voor vooral de groei van stengels en blad. Om die reden geven we kalk (als het nodig is) in de herfst en geven we een meststof/voeding in het voorjaar, een weekje voor we gaan zaaien/planten. Compost, gecomposteerde mest, bladaarde, etc. bevat slechts een kleine hoeveelheid stikstof maar als je dat wilt behouden voeg je dat dus ook liever niet toe tijdens het kalken. Zelf geven we gecomposteerde mest en compost vaak in de winter, simpelweg omdat we dan tijd hebben om het te verwerken, de tuin leeg is, etc..
groetjes,
Diana
Oeps, foutje: lees…..
Ha Diana, bedankt voor je antwoord.
Ik probeer het te begrijpen: dus eischillen gewoon bij de overige compostmaterialen ( keukenafval, kippenmest met hooi ed, tuin en snoeiafval, bladeren). Compost geven doe ik ook liever in de herftst/winter.
Ook ik teel op kleigrond.
Dan in het voorjaar per gewas wat voeding en/of kalk?….
Groetjes,Loes
Hallo Loesje,
Ik geef nu compost, mest, etc.
En dan geef ik rond januari/februari kalk (wij tuinieren op kalkhoudende kleigrond dus ik geef het slechts eens per 3 tot 4 jaar omdat de grond langzaam wat verzuurt door het gebruik van mest, compost, potgrond, bladaarde, etc., op zure grond geef je het elk jaar (afhankelijk van de soort planten die je teelt). En dan geef ik in maart/april voedingsstoffen, een weekje voor het zaaien/uitplanten.
groetjes,
Diana
Volgende vraag:
Hebben jullie ervaring met de grond en/ of compost in de winter afdekken met karton? Ik lees op een andere site dat dit de grond luchtiger houdt/ maakt en de compost niet uitspoelt.
Ben benieuwd! Groetjes Loesje
Hallo Loesje,
Ja, ik gebruik het vooral in de kas. Het houdt onkruid tegen en verteert langzaam omdat ik op het karton bladafval, mest met stro of andere natuurlijke materialen gooi. En dat bij elkaar zorgt voor een lossere grond met veel humus en bodemleven, dat doet het karton dus niet alleen. Ik ben er zuinig op omdat onbedrukt karton hier niet altijd even goed te vinden is (ik neem het mee bij de supermarkt, bewaar het als ik iets bestel dat in een onbedrukte kartonnen doos zit, etc.). Lees vooral de andere reacties hier want andere mensen stelden er vragen over en Carine geeft daar uitgebreid antwoord op.
groetjes,
Diana
Bedankt Diana,
Heb het antwoord gevonden, hoor!
Groetjes Loes.
Nadat ik alle reacties heb gelezen kwam bij mij het idee op om de bladeren in kartonnen dozen te doen, deze op de aarde te zetten en te verzwaren met wat stenen. Zo kan het blad niet wegwaaien. Heeft iemand dit al eens geprobeerd?
Hallo Sonja,
Ik heb dat zelf nog nooit geprobeerd maar het is zeker een leuke optie. Als je het gaat proberen ben ik benieuwd wat je ervaring gaat worden en hoop ik dat je dat hier nog eens wilt laten weten!
groetjes,
Diana
Je brengt me op een idee. Plastic kom ik moeilijk aan maar dozen van zwaar karton komen nog wel eens op mijn werk binnen.
Hoi Diana,
Ik ben dit weekend de halve straat door geweest en heb bakken vol blad verzameld in één van de twee compostbakken van gaas. En nu maar wachten ….
Ik heb ook een vraagje: ik heb mijn moestuin nu iets groter gekregen doordat ik een kippenren van 3 bij 4 meter verplaatst heb. Deze plek is een jaar of twaalf als kippenren gebruikt, dus is de bodem vergeven van de kippenmest. Ook ligt het achter een schutting met dus weinig directe zon. Wat zou ik hier het beste op kunnen telen?
Of misschien dat een van de mede-lezers er ervaring mee heeft?
Groetjes, Ton en bedankt voor nog maar weer een informatieve blog.
Hallo Ton,
Ik heb er zelf geen ervaring mee maar toen ik je bericht las dacht ik gelijk aan pompoenen en courgettes. Ik neem aan dat de kippen nu weg zijn dus de mest kan deze winter nog composteren. En pompoenen en courgettes worden pas volgend jaar mei geplant en ze houden allebei wel van de extra voeding die in kippenmest zit. Als je niet pompoenen en courgettes houdt: door de voeding in de kippenmest zou ik er ook wel sla en andijvie durven te planten, of verschillende soorten kool. Ik zou er liever geen uien, worteltjes, knoflook, peulgewassen of andere gevoelige soorten in zetten.
groetjes,
Diana
Hoi Diana,
Bedankt voor de tips. Ik kweek al enkele jaren pompoenen en ook courgettes. Allebei met redelijk resultaat. Ga ze volgend jaar op deze plek uitpoten. Ik laat het resultaat t.z.t. weten.
Hoi Diana,
aangezien er in zuivere bladcompost nog minder stikstof zit dan in groencompost zou ik deze dan kunnen gebruiken als zaaigrond kwestie om volledig zelfvoorzienend te zijn
groetjes Frederik,
Hallo Frederik,
Ja, je zou het kunnen gebruiken als zaaigrond. Maar dan zal er nog wel wat voeding moeten worden toegevoegd want zaailingen hebben wel wat voeding nodig, zelfs als ze vrij vlot na het kiemen verspeend worden. Kijk even op de website van deze plantenkwekerij, op deze pagina vind je informatie over over hun bladaarde en hoe ze die gebruiken voor het stekken van planten: De Hessenhof
Ik heb dat zelf trouwens nog nooit gedaan, ik vind het toch een beetje teveel risico als ik er zaden die ik voor veel geld (en weinig zaden) in zou zaaien. Dus ik zou het niet met bijvoorbeeld een peperras durven maar zeker wel met bijvoorbeeld knolvenkel, bietjes of andere ‘makkelijke’ soorten.
groetjes,
Diana
Hoi Diana en Ruud,
Bedankt voor de reactie,leuke website die ik heb ontdekt
Hoi Diana en Ruud,
Bedankt voor deze uitleg. Ik heb zojuist als een totale crazy cat/plantlady met mijn jonge katjes blaadjes geraapt hier in de straat. We beginnen even met 3 zakken want we hebben maar een klein tuintje, maar ik ben heel benieuwd naar hoe het eruitziet over een jaar!
Groetjes,
Esther
Eventueel een tip waarin het ook gemaakt kan worden is zo grote 1 of 2 kuub zak waar bijvoorbeeld compost / tuingrond in geleverd wordt, ik weet alleen nog niet hoe lang het duurt voordat deze zakken afbreken als er bladcompost in gemaakt wordt. Ik gebruik nu zelf een 2 kuub zak.