Een eigen tomaat

Nou ja, ik had natuurlijk al een eigen tomaat: Coral Queen.

Maar dat was toch een beetje valsspelen. Ik vond die tomaat tussen zaailingen van een kleine gele cherrytomaat. En dat was Coral Queen zeker niet. Ik heb er zaden van geoogst, haar weer gezaaid en ze bleek soortecht uit zaden te komen. Dus oogstte ik er weer zaden van, en zo is ze uiteindelijk in Nederland verspreid. Maar eerlijk is eerlijk; ze moet een bestaande tomaat zijn, waarbij een zaadje toevallig tussen andere zaden terecht was gekomen. Maar ga maar eens zoeken wie ze eigenlijk echt is, met bijna 15.000 bestaande/beschreven tomatenrassen is determineren simpelweg onmogelijk :-). En zo kreeg ze een eigen naam maar is er ergens in de wereld een kloon met een andere naam. Misschien krijg ik ooit nog eens een berichtje van iemand die per toeval die tomaat bestelt/zaait/vindt.

Dat ‘eigenlijk al bestaande’ van de Coral Queen geldt niet voor de tomaat waar ik het in dit blog over heb. Dit is een nieuwe tomaat. Een kruising tussen 2 bestaande rassen.

Maar waarom zou een mens in vredesnaam een nieuwe tomaat willen, als er al zoveel meer dan prima tomatenrassen bestaan? Omdat ze te leuk, te lekker, te goed, te veel, te vroeg en te vrolijk is om het niet te doen. Ik heb in al die jaren met meer dan 500 rassen al tientallen tomatenkruisingen tussen zaailingen en planten gezien, en sommige daarvan waren ook gewoon lekker en goed of mooi of veel. Maar nooit goed genoeg om te bedenken of ik er veel tijd in zou willen steken om er een nieuw ras van te ‘maken’.

Ook dit keer is het trouwens grotendeels niet mijn verdienste. Ik zaai eigenlijk altijd wel teveel tomaten (voor het geval er wat zaden niet kiemen). Ik hoef ze nooit weg te gooien, er zijn altijd tuinburen en -vrienden die graag willen hebben wat ik overhoud. En zo kwamen zaailingen, waarschijnlijk in 2018 of 2019, bij tuinbuurman Peter terecht. En hij oogstte er zelf weer zaden van, en zaaide die. Als hij op vakantie ging gaf ik water in zijn kassen. En zo zag ik in 2021 2 Sprite-planten bij hem, netjes gelabeld, maar de ene had een stuk of 20 vrij grote oranje cocktailtomaatjes in een tros, en de andere plant had, als een multiflora, wel 100 geeloranje ovale cherrytomaatjes in een tros. Toen Peter terugkwam van vakantie zei ik tegen hem dat hij 2 Sprite-planten had die niet klopten. Zijn antwoord was dat hij die zelf uit zaden had opgekweekt en dat dat al 2 jaar zo was, maar dat hij er blij mee was zoals ze waren. Peter is niet zo van de rassen, lekker is lekker en hij plant tomaten dan ook kriskras door elkaar.

Afijn, om een lang verhaal kort te maken: ik kreeg een paar tomaatjes, om te proeven en voor zaden. Ik zaaide 4 planten. Alle 4 waren het multifloratomatn, dus met grote volle trossen (voor wie er interesse in heeft, ik schreef eens een blog over multifloratomaten, hoe het komt dat ze zulke grote trossen maken, voorbeelden van rassen, foto’s, etc.). De vorm (rond tot ovaal) en het formaat (cherry tot cocktail) van de tomaatjes verschilde bij de 4 planten wel iets, en dat gold ook voor de kleur (geel tot oranje). Ik oogstte alleen zaden van het tomaatje dat ik het best vond: vroeg (vroeg genoeg voor de buitenteelt), veel (meer dan 100 tomaatjes per tros), mooi en lekker (iets meer oranje dan geel) en gezonde planten. En daarvan zaaide ik weer 4 planten in 2023. En ik oogstte weer alleen zaden van de vroegste, gezondste tomatenplant met de lekkerste tomaatjes en beste opbrengst.

En die heb ik dus in maart weer gezaaid. Weer 4 planten. Want ik wil weer alleen zaden oogsten van de gezondste plant met de beste opbrengst van vroege en vooral lekkere tomaatjes.

Hoe lang gaat dit door? Ik weet nog niet zeker waar het eindigt. Als je je wel eens hebt verdiept in het oogsten van zaden ben je vast wel eens de termen F1 tot F8 tegengekomen. De F staat voor Filius, Latijn voor zoon. Als Peter zelf de eerste generatie na de kruising had en daarvan al 2 jaar zelf zaden oogstte had hij in 2021 al de F2 of F3, en ik in 2022 de F3 of F4 en in 2023 de F4 of F5. Dat zou betekenen dat ik dit jaar de F5 of F6 = 5e of 6e generatie na de kruising ga telen. En dat moet ik dan ook zeker kunnen gaan zien. Want de planten worden bij elke generatie uniformer, en dat geldt ook voor de tomaatjes, kleur, smaak, vroegheid, etc. En ik zag dat in 2023 ook al hoor: de tomaatjes zijn ondertussen altijd geeloranje tot oranje van kleur, en ook de vorm, grootte, en smaak zijn vrijwel identiek. En dus allemaal multiflora.

En nu is het dus wachten op de oogst van 2024 (ik heb de zaailingen nog niet eens uitgeplant 🙂 ). Ik denk dat ik waarschijnlijk 4 vrijwel identieke planten/eigenschappen/tomaten ga zien. Ik las eens dat bij de veredeling van rassen (van tomaten, pepers, bonen of wat dan ook) de 8 het magische getal is: in de 8e generatie na de kruising kun je er van uitgaan dat ze stabiel is en een nieuw ras is ‘geboren’. Als je eenmaal weet hoeveel tijd het allemaal kost krijg je vanzelf meer respect en bewondering voor professionele tomatenveredelaars als Wild Boar, Tom Wagner, etc. 🙂

Uiteraard heb ik ook nog even gekeken uit welke kruising ze zou kunnen zijn ontstaan. De ene ouder is onmiskenbaar Sprite (want ze komt van een Sprite-plant maar ook de vorm van de tomaatjes wijzen daarop, en de droge structuur)? Maar wie is de ander? Ik heb even gekeken in mijn oude planningen naar de tomatenrassen die ik in die 2 jaar zaaide (en waarvan ik dus een zaailing aan tuinbuurman Peter gaf). Dat kunnen er maar 2 zijn want het moet een gele of oranje multiflora zijn, anders kan dit de uitkomst niet zijn: Ozherelije Scholltoje of Ildi (waarbij ik een lichte voorkeur voor Ildi heb omdat die ook een licht ovale vorm heeft, en de Sprite-Niet-tomaatjes die ik dit jaar kon oogsten waren misschien nog wel iets meer langwerpig dan de gewone Sprite al is – zie vooral ook even de foto bovenaan dit blog).

Over 3 jaar heb ik dus, als alles meezit, een nieuw tomatenras. Tegen die tijd moet ik ook maar eens een naam gaan verzinnen, al zijn suggesties natuurlijk van harte welkom (ik noem haar nu altijd Sprite-Niet).

Tot slot van dit blog nog 2 foto’s: de eerste is van een hoekje waar ik niet perse blij van word (al kan ik me er door de omstandigheden nou ook weer niet heel erg aan storen hoor 🙂