Polycultuur oftewel de saladebak

Belofte maakt schuld, ik kreeg gistermiddag van tuinbuurvrouw Zuhal een kleine spoedcursus Facebook, we hebben toen als oefening met een kleine foto een vooraankondiging gedaan van een nieuw stukje. Vandaar 2 keer in korte tijd een blog. Want ik wilde dit stukje eigenlijk volgend weekend schrijven, maar tegelijkertijd wilde ik ook niet wachten. Want dit is te leuk. En als je het idee ook leuk vindt zou je er nu nog mee kunnen beginnen. En dit blog gaat dan  over iets waar ik nog geen ervaring mee heb behalve deze paar weken, en dus ook niet weet waar het dit jaar gaat eindigen.

Polycultuur; ik houd niet zo van ingewikkelde namen voor iets dat zo makkelijk en logisch is dat ik mezelf voor mijn hoofd sla dat ik het zelf niet heb bedacht in de afgelopen kwart eeuw.

Ik heb mezelf er niet zo in verdiept hoor (onder het mom ‘je hoeft het niet te kennen om het te kunnen’). Natuurlijk weet ik dat poly ‘veel’ betekent en het tegengestelde is van mono. En de termen monocultuur en polycultuur komen oorspronkelijk uit de professionele landbouw, waarbij monocultuur staat voor de ellenlange velden vol met prei, of aardappelen, of spruiten, en polycultuur staat voor het telen van meerdere gewassen samen en/of afwisselend van elkaar. Zoiets in ieder geval.

Maar in mijn kleine tuin ga ik het geen polycultuur meer noemen, om het misschien makkelijker en duidelijker te maken ga ik het mijn saladebak noemen (of saladevak, of saladepot, wat er dan ook beschikbaar is).

Het begin: ik las iets over polycultuur, ik meen op een Engelse website (waar het polyculture heet), maar geen idee meer welke website of hoe ik daar terecht kwam. Het zag er zo leuk uit, zo vrolijk en vooral zo lekker, en dat is verleidelijk, vooral als het dan februari of maart is en de tuin nog kaal. En dus bedacht ik dat het een leuk experimentje zou zijn voor dit jaar, en dan zou ik er aan het einde van de zomer of herfst een stukje over kunnen schrijven.

Zoals gezegd, poly = veel:

 

Oude zaden, niet te oud, dat wordt later wel duidelijk. Maar ik heb bedacht welke groenten (en kruiden) we saladegroenten noemen, welke snel groeien, niet te groot worden. En dus heb ik een mengsel gemaakt van allerlei halve theelepeltjes of snufjes van onder andere sla in wat verschillende kleuren, radijs, mosterdblad, andijvie, rucola, tuinkers, wat worteltjes, landkers, maar ook wat leuke bloeiers zoals Calendula, Tropaeolum (ja, misschien te groot), eenjarige lavendel. En ik mikte er nog wat soorten doorheen als stengelui, wat krootjes en een paar baby-paksoi. Ik heb alles gemengd tot ik ongeveer anderhalve eetlepel zaden had.

Ik maakte in de laatste week van maart een verhoogde bak schoon, grond een beetje fijngemaakt, zaden er breedwerpig in gestrooid, beetje doorgeharkt, met een broes water gegeven, en gedacht; ‘we zien het wel’. Ik heb wel regelmatig water gegeven want april was een vrij droge maand en de zaden die bloot liggen op de grond kunnen dan wel tijdens het kiemen uitdrogen en dan gaan ze natuurlijk dood.

Dit was op 12 april, 2 weken na het zaaien:

 

Ruud zei dat het onkruid vast zou winnen, ik zei dat we wel zouden zien. Het was nog koud, dus niet alles kiemt al. Beetje onregelmatig gezaaid, dat dacht ik ook nog.

8 dagen later, op 20 april kon ik al een beetje zien wat wat was:

 

Oh ja, het geveerde blad is tuinkers, ik zie de ‘hartjes’ van de kiemblaadjes van koolachtigen, een blaadje sla…..

En toen werd het mei…. en wat warmer. En een regenbui doet zoveel meer dan een gieter water.

Dezelfde bak op 2 mei:

 

Al gegroeid, en meer gekiemd. sla, andijvie, tuinkers, geveerd mosterdblad, grof mosterdblad, rucola, er valt al meer in te herkennen. Zie ik nou spinazie, dat zat er volgens mij niet tussen. Het is ook wel fijn als je een klein beetje onkruiden kunt herkennen, want er groeide ook wat heermoes tussen en wat vogelmuur (maar dat kun je ook eten hè), en er slingerde een paar pispotten omhoog. Maar ik had eigenlijk net als Ruud wel veel onkruid verwacht. En dat viel en valt dus enorm mee, nog niet een tiende van wat ik had ingeschat.

En ik weet nu ook wel hoe dat komt. Want dit is de explosie van de afgelopen week (goed geregend, dagtemperaturen hoger, nachttemperaturen hoger):

Op 10 mei:

 

De bak staat zo vol met saladegroenten dat er gewoon amper onkruid tussen kan komen. Ik krijg visioenen van een zonnepittenbroodje met belegen kaas en mosterdblad en tuinkers, en van mooie voorgerechtjes met verschillende kleurtjes sla en rucola, of gewoon een bak met gemengde sla en een lekkere vinaigrette. Ik ben er blij mee!

Maar waar zijn nu de groenten en kruiden en bloemen die ik ook noemde? Want er is heel veel te plukken, maar het bestaat uit zeker nog niet de helft van de soorten die ik zaaide. En dat moet het leuke van deze bak worden; als je iets oogst knip je het niet af maar trek je het met worteltje en al uit de grond. En oogst dan vooral verspreid uit de bak. En alles wat is geoogst geeft een klein leeg plekje, met de bedoeling dat de zaden die nog niet kiemden (hetzij door plaatsgebrek, hetzij door een langere kiemduur, hetzij door de behoefte aan meer warmte) dan alsnog gaan kiemen. En zo zou de saladebak dus in de komende weken en hopelijk zelfs maanden moeten gaan veranderen.

En of dat ook gebeurt, en hoe het dan wordt, dat is voor mij dus ook nog niet bekend. Maar ik vind het nu al leuk en lekker!

 

De overvolle saladebak op 14 mei.

Ik ga in de komende maanden foto’s maken van hoe de bak zich ontwikkelt, en dat komt dan in een blog ergens in september of zo nog een keer aan de beurt. Of het wordt zo leuk dat ik er een eigen pagina van maak. Maar bij deze in ieder geval alvast een stukje van het verhaal, want het is pas half mei; je zou zeker nog (als je nog plaats in je tuin hebt) een eigen saladebak kunnen maken!

 

Abonneer
Laat het weten als er
guest

28 Reacties
Oudste
Nieuwste Meest gestemd
Inline feedbacks
Bekijk alle reacties
Ria Wessels

Ziet er aantrekkelijk uit. Lijkt me een leuk idee en dan alleen allerlei soorten sla. Iets om over na de denken.

Henriette

Had hier nog nooit van gehoord . Had weleens zaadmatjes gezien met diverse slasoorten. Maar dit was echt wat is dit ???? leuk en een spannend wat het gaat worden .

gr Henriette
http://www.onsleveninroemenie.blogspot.ro

Janneke

……geweldig, ga ik ook doen!
succes verder,
Janneke

Margriet

sind 3 jaar hebben wij een volkstuin, ik volg jouw blog sinds die tijd. Ik heb geen facebook, hoop dus dat je de website en nieuwsbrief ook blijft gebruiken!Dank voor alle ideeën en inspiratie die je ons geeft!

Deirdre

Gelukkig, want ik vind je blog heel erg leuk en leerzaam.. heb ook geen facebook 🙂

Sabine

Wat een top idee! Jouw blog heeft mij al aan heel veel tips voor de moestuin geholpen. Deze slabak ga ik ook eens maken van restjes zaadjes die ik over heb, super leuk!

Paula Bos

Dat ga ik dus ook proberen volgende week. Heb veel ouder zaad en wil het eigenlijk niet weggooien. Bedankt voor de tip.

Anoniem

Hallo Margriet,
Je hoeft geen facebook te hebben om Diana te kunnen volgen. Ik heb ook geen facebook. Of zo als sommige zeggen: geen leven. Ik volg wat ik wil en wat belangrijk lijkt voor mij. Groet Yvonne

Agnès

Geen leven… of een echt leven? 😉
*hier ook geen Facebook meer*

Hanneke

Oh wat gaaf dat je aan de polycultuur gaat! Ik heb zelf ook een aantal bedden als polycultuur ingezaaid, en dan op verschillende manieren, want er zijn tig theorieën over hoe je het het beste zou kunnen doen (alles tegelijk zaaien, of eerst de kolen, en dan een week later dit, en als dat opkomt weer zus of zo bijzaaien). Ik ga dit jaar eens kijken wat me het beste bevalt.

Wat me tot dusver heel goed bevalt is een heel simpele polycultuur van verschillende soorten sla, zaaiui, wortelen en Turkse spinazie die ik begin dit jaar in een van de vakken in de kas heb gezaaid. De sla kon ik al heel snel oogsten, en we vreten ons al tijden gek aan de sla want die moest alsmaar ‘uitgedund’ om de rest een kans te geven. Van de Turkse spinazie heb ik eerst alleen wat blaadjes geoogst en inmiddels de hele planten, want ze werden wel heel erg groot en wilden gaan doorschieten. Op een bepaald moment moest ik de wortelen wel gaan uitdunnen, en daar zaten al verbazingwekkend grote wortels tussen, en vandaag even serieus wortels geoogst (om plek te maken voor de paprika’s die in dat vak komen). Dat was een fors maaltje wortels en nog wat sla , en ik heb de eerste paprika’s uitgeplant. De komende week of weken wordt de laatste sla geoogst, van de wortels pak ik steeds de dikste en de rest mag nog wat doorgroeien terwijl de paprika groeit, en de uien groeien ook gestaag en mogen blijven staan als vriendje van de paprika’s tot ze oogstrijp zijn. Ik heb al zoveel geoogst van dat vak, ik vind het een supercombi en ga het volgend jaar zeker weer doen.

Diana, ik weet niet of je deze video kent:
https://www.youtube.com/watch?v=juH21_JlE2A

Ik heb inmiddels twee bedden ingezaaid als ‘Vera Greutinkbed’, en dat lijkt heel erg op wat jij hebt gedaan, met een paar verschillen:
– behalve bladgroenten ook dingen als wortel en pastinaak, late kiemers dus
– niet trekken maar knippen (vanwege die late kiemers)

Als ik jouw bak zo zie zou ik nu wel fors gaan dunnen en oogsten. 🙂

Vera

Hoi Hanneke, wat leuk om te horen dat je mijn polycultuur hebt gezaaid!

Paul Solleveld

Hoi Diana,
Dat ziet er mooi uit zeg en een geweldig goed idee, ik denk dat ik dat volgend voorjaar ook ga doen in een van mijn bakken.
Bij mij in de tuin staat het ook wel een beetje doorelkaar maar dit is echte polycultuur 2.0 .
Zin om eens in te loggen en te kijken in mijn tuin? http://www.heirloomzaden.nl , iedereen is welkom!

groeten,
Paul

Ann

Ik heb ook enkele polycultuur bedden. Niet specifiek sla maar een beetje vanalles.
Ik zou, zoals hierboven ook geschreven, de plantjes afknippen. Wanneer je plantjes uittrekt beschadig je het wortelgestel van zich net ontwikkelende plantjes.
Dat wordt flink eten want jouw bak staat mooi vol. Smakelijk!

Oscar, Bennekom

Leuk idee, Diana!
Wat Ann zo aangeeft is natuurlijk aannemelijk. Grote kans op beschadiging of omhoog brengen van andere kiemende zaadjes, bij het uittrekken van een plant.
Ik zou zo’n polycultuur wel aandurven in mijn moestuingedeelte dat is omheind door een slakkenscherm. Daarbuiten wordt het een ramp bij mij, want zo’n bak is een fantastische plek voor slakken. Lekker dicht opeen, vochtig en voedsel in overvloed. Volgens mij kun je de belagers niet zo makkelijk wegvangen in zo’n bak. Bezint eer gij begint, denk ik dan maar.

G. Vanwezel

Beste Oscar,
wat bedoel je precies met een ‘slakkenscherm’ ?
alvast dank voor je antwoord
Gilaine

Oscar, Bennekom

Hallo Gilaine,

Zie https://www.zaadhandelvanderwal.nl/nl/shop/slakken/sub,2/pid,6861/slakkenscherm voor het slakkenscherm, zoals ik dat gebruik. Op het moestuinforum onderwerp http://www.moestuinforum.nl/post318381.html?hilit=scherm#p318381 heb ik een klein stukje geschreven.

Groeten,
Oscar

Hanneke

Oscar, juist omdat je van alles door elkaar zaait valt het met de vraat van slakken of andere beestjes wel mee. Ik zie in een van mijn poly-bedden nu bijvoorbeeld veel schade door aardvlooien, die vooral de rucola en mosterdblad aanvreten, maar intussen groeien de slaplantjes en de wortels en bietjes ongestoord en onbeschadigd verder. En elders wordt mijn broccoli kapot gevreten door de slakken, maar daar staat dan weer fris en ongehavend ander spul naast.
Het mooie van een dik gezaaide of dicht beplante polycultuur is dat je oogst eigenlijk niet kan mislukken. 🙂 Dat geldt in het heel klein, zoals sla en radijsjes en plukkool in een bak, en eigenlijk ook voor in het heel groot; monocultuur op grote schaal is heel kwetsbaar voor ziektes en plagen en daarom wordt er zoveel gif gespoten in de commerciële landbouw.

Gertrude

Fantastisch! Dit ga ik ook doen!
Bedankt voor deze tip en voor al de rest, je bent een grote inspiratie voor me!
Groetjes, Gertrude

Elza

Hartstikke leuk ga ik ook proberen.

lies

ja dat ga ik ook doen alle overgebleven zaadjes mengen en zaaien, spannend.

Ron Liekens

Leuk geprobeerd!

Dit is iets wat ik een tijd geleden ook heb gedaan met restanten van diverse zadenresten. Doch sommige planten steunen mekaar of houden niet van mekaar. Zo werd me op de plantengilden gewezen en daar heb ik wijsheid uit kunnen puren. Nu ik een samentuin aan het opstarten ben zal dit voor de beginners ook een leuk gegeven worden. Kijk eens op volgende url:
http://plantengildes.saiwala.nl/

Succes!

Iris

Een soapserie over een slabak

Saskia

Haha!..leuk bedacht!
Saskia

Vera

Hoi Diana, leuk dat je ook met een polycultuur aan de slag bent gegaan! Ik vind het leuk om ook langzamer groeiende groentes mee te zaaien (snijbiet, bieten, wortels, pastinaak, lenteui, cichorei-mix) waardoor ik van mijn polycultuur veel langer kan oogsten. Ik trek de planten er niet uit (behalve de wortelgroentes natuurlijk) maar knip ze af net boven de grond: zo groeien ze niet terug en worden de wortels van de andere planten niet verstoord. Hanneke noemde hierboven al mijn video over de polycultuur: https://youtu.be/juH21_JlE2A en inmiddels heb ik ook een update gefilmd.
Ik heb ooit ook een artikel over deze polycultuur geschreven voor Permaculture Magazine in het Engels, dus misschien was dat hun website waar je het hebt gezien:-)
Mocht je het leuk vinden, in mijn boek ‘Tuin smakelijk’ (https://www.bol.com/nl/p/tuin-smakelijk/9200000049771947) staan nog veel meer voorbeelden van mooie, productieve polyculturen!

Vera

Dank je wel, Diana, ik blijf jouw polycultuur graag volgen! Het is leuk om met verschillende samenstellingen te experimenteren, ik wil dit jaar nog een andere polycultuur proberen die rond midzomer gezaaid zou kunnen worden. Op tijd beginnen met oogsten is inderdaad erg belangrijk en je kunt er behoorlijk druk mee worden 🙂 We hebben op dit moment eigenlijk ook meer oogst dan we nodig hebben voor ons gezin van 4, dus ik ben zakjes gemengde salade aan het weggeven 🙂

Meld je aan voor de nieuwsbrief

Naar de reacties