Toch nog

Ik schrijf dit keer een kort blog. Want ik heb heel veel te doen. Aan het einde van dit bijzondere tuinseizoen lijkt alles bijna normaal te worden. Bijna. Niet helemaal. De tuin (en het weer) lijkt wel een soort eindsprint te maken. Ruud noemt het een ´goedmakertje´.
We oogsten nog steeds vijgen. Maar ook de laatste blauwe bessen. En binnenkort kunnen we appels oogsten. En druiven:

We hebben bleekselderij ingevroren (voor pastasauzen en soepen), andijvie gegeten en de laatste augurken in zoetzuur ingemaakt (de planten storten nu volledig in). We oogsten nog een paar laatste komkommers van bijna kale planten (de planten worden ernstig belaagd door meeldauw en spintmijt dus ik blijf maar bladeren wegknippen). Dit jaar geen pompoenen maar de nieuwe courgetteplanten geven meer courgettes dan de oude en dus nemen we tassen vol courgettes mee naar huis (ik vries ze in blokjes in voor courgettesoep maar ik ben ook erg tevreden over dit inmaakrecept voor Sott’Olio).
Ik heb nog 2 inmaakrecepten uitgeprobeerd, van vijgenjam met citroen en citroenverbena, en een vijgenchutney met gember en citroen, allebei erg lekker! Ik hoop de recepten deze week op de website te zetten.

In de kassen wordt het helaas behoorlijk stil; elke week verwijderen we weer meer tomatenplanten die door Phytophthora zo erg zijn aangetast dat ze geruimd moeten worden. Maar al met al valt de oogst ons niet tegen, we hebben in ieder geval nog wat kunnen oogsten. De paprika’s worden opgevreten door de slakken. En de laatste aubergineplant met spint en zonder vrucht hebben we gerooid. Maar de pepers doen het eigenlijk best goed:

Ondertussen kiemen ook de zaden van weeuwenteelt bloemkool, rucola, knolvenkel, snijbiet, etc. voor de winterkas. En de jonge planten van paksoi, Chinese kool, groenlof en cicchorei groeien prima. Bijna als een normaal jaar. Jammer voor de worteltjes en bietjes die volledig mislukt zijn maar we oogsten en eten vanzelf andere groenten die wel willen groeien (zoals Nieuw-Zeelandse spinazie, sla, slangenradijs, koolrabi en late pronkbonen).
De eenjarige bloemen doen het dit jaar juist bijzonder goed! Ik had afgelopen winter bedacht om dit jaar eens een combinatie van geel, rood en oranje als bloemkleur in de tuin door te voeren. En dat is gelukt! Met Salvia splendens Giant Form, Zinnia elegans Benary’s Giant Scarlet, Tagetes erecta Elevate Orange, Rudbeckia hirta Cappuccino, Helichrysum bracteatum Coppery Red, geelrode zonnebloemen, etc. Het resultaat zie je op de bovenste foto. En op deze:

Let niet op de rommel :-). We kunnen hier bijna niet lopen maar genieten vanaf ons terrasje enorm van de zomerse kleuren en heel veel gezoem van bijen en hommels.
Tegelijkertijd, eerlijk is eerlijk, zijn we wel ook begonnen met opruimen. Niet in deze hoek maar vak voor vak ruimen we op; we oogsten en wieden. En daarmee komen er kleine stukjes tuin leeg. Niet voor lang trouwens want ik ga nog winterpostelein zaaien, pluksla, waterkers, veldsla en zo nog wat soorten. En ik ga dit jaar eindelijk weer eens groenbemesters zaaien. Niet alleen in de tuin maar ook in de kas.
En dat laatste is dan een klein onderdeel van het reddingsplan voor de kas. We hebben alles gecontroleerd maar er is niet mis met de kassen: de afvoer is niet verstopt en de dakgoten zijn schoon. De grond in de ondertussen ruim 20 jaar oude kassen kassen ligt gewoon laag. En door de combinatie met meerdere keren wateroverlast in lente en vroege zomer is de grond nu heel arm, en keihard. We hebben al bedacht wat er moet gebeuren maar daarover later meer. We gaan eerst een hele week genieten van zon en 23 graden, het klinkt als zomer in september! Iedereen heel veel plezier met een week heerlijk tuinweer!!
Tot slot nog 1 foto, van de laatste echt flinke oogst van tomaten van afgelopen dinsdag. Over ruim een week zal de kas grotendeels leeg zijn en gaan we beginnen met opruimen en herstellen van de schade aan de grond.

Wat een grandioos gevoel krijg ik van jullie manier van bezig zijn met de tuin en verder ook heel leerzaam. Inmiddels al aardig wat terug kunnen vinden over bijvoorbeeld de Amaranthus. Heb zelf het tuinieren ook weer wat extra opgepakt en nu vooral nog in de voor en achter tuin. Probeer nu wat meer vaste planten een plekje te geven omdat bloemen zaaien en oogsten wel wat meer werk is. Verder ook al heel wat mooie plaatjes zoals ik bij jullie zie kunnen maken. Blijft een wonderlijk mooie wereld van bloemen /planten/groentes en kruiden.
Al-bij-al was ’t toch niet zo’n slecht jaar voor jullie, om te oogsten…
‘k Blogde deze week ook mijn laatste pottentuin-tomaten, hahaaa… 😉 https://liesonderweg.wordpress.com/2021/09/01/de-laatste-tomaten/
Lie(f)s.
Hallo Lies,
Jij hebt een veel mooier bord voor je laatste tomatenoogst dan ik :-)!!
Ik denk dat we uiteindelijk zo’n 20% hebben kunnen oogsten van wat we normaal gesproken oogsten. Maar dat blijkt dan toch best nog redelijk veel te zijn. Ik hou, als het om tomaten gaat, erg van overdadig. Ik geef heel graag een schaal of emmertje tomaten aan vrienden/familie/visite of laat mensen op de tuin tomaten direct van de planten proeven. En dat zat er dit jaar helaas niet in, we hebben alles voor onszelf gehouden. Helaas geen ketchup kunnen maken, geen gedroogde tomaten of een ander leuk recept. En ook niet genoeg tomatensaus voor een jaar kunnen maken. Voor het eerst in 20 jaar zal ik tomatenblokjes of tomatensaus of gezeefde tomaten of zo moeten gaan kopen. Misschien ook wel leerzaam, om die eens te proeven en te vergelijken :-). En we hebben in ieder geval genoten van wat we wel konden oogsten!
groetjes en veel plezier met de laatste tomaten!
Diana
Tomaten in blik, glas…, zal helemaal anders smaken…
‘k Leer veel van je (dankjewel!), en pas het toe op kleine schaal.
Lie(f)s.
Hallo Diana,
Hier is ook alles een beetje op zijn einde aan het lopen.ik had nog wel terug komkommers gezaaid en hoop op toch nog wat oogst,in de serre ,ze zien er goed uit.
Nog een vraagje ,ik had thaise aubergines gezaaid en de planten zagen er heel goed uit .Maar ze kregen allemaal op een gegeven moment, stukken die verwelken. Er komen vruchten aan ,maar de ene na de andere verwelkt raar ,genoeg water en voeding ( gier)
Weet u hoe dit komt ?
Groetjes Stella
Hallo Stella,
Ik durf niet te zeggen wat er mis is met je aubergineplanten, ze zijn erg gevoelig voor bijvoorbeeld meeldauw, spintmijt, etc. maar ik heb geen ervaring met rottende vruchten. Ik heb geen verstand van ziekten en plagen en zou voor je moeten gaan googelen maar heb daar helaas geen tijd voor. Ik kan je van harte dit blog aanbevelen waarin ik uitleg hoe je het beste kunt zoeken als er iets in de moestuin niet goed gaat (in de Engelse taal, op symptomen, zoeken naar een Latijnse naam van de plaag of ziekte, etc.) Vragen stellen.
Ik hoop dat je vindt wat het is! En ik hoop dat je het hier dan nog wilt laten weten, wellicht hebben andere mensen iets aan het antwoord.
groetjes,
Diana
edit: ik kon het toch niet laten en heb gegoogeld op ´eggplant fruit rot´ en vind dan informatie over Phomopsis vexans, een schimmel die voor ingezonken rotte plekken in de vruchten van aubergines zorgt. Wellicht kun je zelf op Phomopsis vexans eggplant googelen en de foto´s vergelijken met jouw aubergines.
Hallo,Diana ,ik bedoelde dat er stukken van de plant verwelken, de vruchten blijven goed, maar na verloop van tijd is de hele plant verwelkt .Spijtig dat ik geen foto kan meesturen .Met de gewone aubergines nog nooit gehad .Er zijn geen slechte stukken te zien zoals bij de phytophora bij de tomaten ,raar
Dag Diana, ik lees steeds berichten dat gevulde potjes niet meer op z’n kop gezet moeten worden. De reden zou zijn dat binnenkant deksels aangevreten kan worden door de zuren van de jam of andere inmaak. Dit geldt voor de nieuwere potten. Als er 1 is die door de winter heen potjes opendraait ben jij het wel, denk ik. Heb jij hier ervaring mee. Overal, nieuwe inmaak boeken, recepten wordt op z’n kop zetten als standaard gezien en gewoon geadviseerd. Maar bv Wecken is hip op facebook laat foto’s zijn van deksels die je liever niet ziet bij je kostbare jammetjes!
Hallo Emmie,
Ik ga na het weekend antwoord geven op je vraag. Ik heb de vraag al een paar keer via instagram gekregen (of eigenlijk niet een vraag maar een stellige opmerking dat ik het fout doe en niks snap van inmaken en potten helemaal niet op hun kop gezet mogen worden :-)). Ik heb al een keer gegoogeld maar kon nog niks vinden over welk stofje nu dan niet meer in de coating van de deksels wordt gebruikt en wat dat stofje doet.
Ik kom er op terug!
groetjes, Diana
Dag Diana,
Ikzelf maak veel dingen in om in de winter te kunnen genieten van zoveel lekkers uit eigen moestuin ,je moet eens denken op een bevroren of besneeuwde dag terwijl het houtvuur knettert op die oogstdagen in de zomer als je alweer een potje openmaakt, heerlijk is dat !!
maar ik zet nooit de potjes op hun kop om af te koelen ,nergens gelezen maar zelf ondervonden dat de deksels zo meer zuiver blijven en er is niets mis mee hoor, ik sluit de potten en laat ze onaangeroerd staan tot ze helemaal afgekoeld zijn en dan hoor je ze een voor een een knalletje geven en dat betekent dat ze zich luchtledig trekken en al altijd goed gelukt ,confituur ,gelei ,tomaten, appelcompote, zoetzuur alles lukt en moest er eentje een beetje schimmel vertonen iets wat zelden voorkomt dan doe ik het weg met glaasje en al want dan betrouw ik ook de verpakking niet meer !!
Nog veel moestuin plezier en blijf a.u.b. schrijven het is zo boeiend al jouw verhalen we genieten er zo van en telkens we van onze eigen tuin oogsten denk ik vaak hoe zou Diana het doen en dan zijn je tips o zo welkom Grote DANK daarvoor !!!!! Annie
Dag Emmie, Diana, Annie,
Een aantal jaren geleden ben ik na het vullen van potjes jam vergeten om de potjes omgekeerd te zetten. Ik merkte het pas na een paar uur, maar ongeveer de helft van de potjes was NIET vacuüm getrokken.
Ik zal ook eens gaan speuren op internet naar de nieuwste inzichten.
Ik heb hier mogelijk antwoord op. Ik had afgelopen jaar een gesprek met een dame die al haar hele leven weckt en inmaakt. Zij had het hier ook over en adviseerde me de potten inderdaad niet meer om te draaien. Zij beweerde dat dit kwam omdat de stof BPA uit de dekseltjes is gehaald, en de deksel nu ‘niet meer beschermd wordt’. Daarom tast het zuur de deksel aan.
Dit geldt vooral voor voorraad die je langer als een half jaar bewaard is mijn ervaring. En die erg zuur is.
N.a.v. het bericht van Imfh Janssen vraag ik me dan af hoe het met de gekochte potjes zuur (augurk, uitjes e.d.) uit de supermarkt zit. Zouden die dan een ander soort dekseltje hebben?
Hallo Diana,
Aan de foto’s te zien is het toch een mooi moestuinjaar geworden. De ‘rommel’ op de foto’s heb ik ook niet kunnen ontdekken 😉
Vraagje. Eind oktober moet ik een deel mijn moestuintje kaal opleveren. Weet jij of er gewassen zijn die nu gezaaid kunnen worden en eind oktober kunnen worden geoogst? Zo kan ik er nog wat uit halen. In de zaaiagenda zie ik genoeg opties, maar ik twijfel of ze echt binnen twee maanden te oogsten zijn. Groetjes, Angelique (uit Zuid-Holland)
Hallo Angelique,
Het wordt wel tijd dat de persoon waar je de volkstuin huurt inziet dat de seizoen niet meer zoals vroeger zijn, dat er meer groenten zijn die ook koude kunnen verdragen :-). Je kunt dus nooit broccolini zetten, of weeuwenteelt bloemkool, boerenkool, winterpostelein, etc. en dat is erg jammer. Wat je voor het einde van oktober nog kunt oogsten hangt niet alleen af van wat je hebt gezaaid maar ook van het weer in de komende 8 weken. Met een mooie herfst moet je zeker nog pluksla, snijsla, rucola, spinazie, etc. kunnen oogsten maar het zal lastig worden voor kailaan, snijbiet, etc. (soorten die een langere teeltduur hebben).
groetjes,
Diana
Beste Diana, misschien is het een idee om lava (DCM) te gebruiken om de grond in je kas losser te maken en te verbeteren. Daar wordt de grond losser van en het bevat ook een boel mineralen. Ik gebruik het regelmatig op mijn kleigrond en het bevalt prima.
Succes, Sonja
Hallo Sonja,
Ja, ik ga zeker lavameel en lavagrit gebruiken. Maar ik wil er eigenlijk mee wachten tot het vroege voorjaar. Samen met ophogen, groenbemester, compost en mest zit ook lavameel in mijn herstelplan voor de grond in de kas. Ik koop lavameel/lavagrit trouwens altijd bij Boerengoed
groetjes,
Diana
Kijk ook eens op de website van biosolutions.be . Ik bestel het al jaren bij hen en de prijzen zijn heel aantrekkelijk.kijk ook eens naar mineral+ zit nm. van alles in. Hebben wij ook gebruikt.
groetjes
Een gek jaar: terwijl Diana de laatste tomaten aan het oogsten is had ik deze week de eerste rijpe matina’s buiten in de tuin. Ik was wel wat laat met planten maar daar lag het niet helemaal aan. En, geen Phytophthora (afkloppen), niettegenstaanse alle regen. Een moestuin in een woonwijk ‘heb z’n voordeel’ (vrij naar Johan Cruyf).
Hallo Eugène,
Wat leuk! Ja, een moes-achtertuin heeft zeker het voordeel dat ziekten en plagen zich niet zo snel verspreiden als op een tuincomplex. Ik zie hier bij onze buurman (niet de tuinbuurman maar de thuisbuurman) tomatenplanten net over de schutting uitsteken, en ik hoorde hem tegen zijn vrouw zeggen dat hij weer 3 tomaten kon plukken.
Ik hoop dat je met het mooie weer nog heerlijk kunt oogsten!
groetjes,
Diana
Mag ik vragen wat je als groenbemesters zaait
Hallo Geke,
Omdat het al september is en er dan niet zo veel soorten meer gezaaid kunnen worden heb ik voor buiten gekozen voor Westerwold´s Raaigras en in de kas voor Japanse haver. Vooral omdat ik eens 2 soorten wilde vergelijken, met Westerwold´s raaigras heb ik wel al ervaring, met Japanse haver nog niet. Ik las dat het ook aaltjesdodend is, diep wortelt en ook geschikt is voor de vaste vette klei die door wateroverlast in de kas zo is ingeklonken.
groetjes,
Diana
Is dit een lange korte blog of een korte lange blog:-)
In ieder geval: ik geniet altijd van je blogs en leer nog elke keer. Ga aub zo door!
Hartelijke groet, Anja
Hallo Diana lees altijd gezellig je blogspot, heerlijk.
Ik heb ook tomaten in de kas staan, zoveel dit jaar en geen enkele ziekte of beestjes.
Ik heb komkommerkruid tussen de tomaten staan , had eens gelezen hierover. Misschien tip voor ander jaar?
Tuingroetjes yvonne
Hallo Yvonne,
Ik had er nog nooit van gehoord dat ze wellicht ziekten en plagen weren. Heel toevallig heb ik een week geleden nog wat komkommerkruid gezaaid, met het idee om die in de kas te zaaien (als een soort groenbemester en in de hoop dat ze daar wellicht ook nog bloeien in herfst of juist vroege voorjaar). Ik ga eens zoeken naar meer informatie, dankjewel voor de tip!
groetjes,
Diana
Dag Diana, met veel plezier lees ik altijd je blog. Vooral de koppeling naar de recepten vind ik erg handig. Sinds 10 jaar maak ik per jaar 1500 potten jam op jaarbasis. Met vallen en opstaan heb ik geleerd wat (voor mij) de beste inmaakmethode is:
-schone potjes (vaatwasser) gebruiken
-potjes + klikdeksels voorverwarmen in de oven op 90°C.
-kokend heet materiaal erin tot iets onder de rand en
-afsluiten met een klikdeksel (gewoon deksel kan gaan lekken).
Niet omdraaien maar gewoon laten afkoelen. Het klikdeksel zorgt voor vacuüm werking.
Lukt niet alleen met jam maar ook met tomatensaus en inmaken van komkommers, fruit enz. Gaat bij mij altijd goed!
Succes,
Josephine
Hallo Diana, Ik las dat jij (ook) last hebt gehad van meeldauw. Ikzelf heb nog nooit zoveel meeldauw gehad als dit jaar! Bij de courgetteplanten (verschillende soort), bij de augurken, bij de komkommers (2 soorten), bij de meloenplanten in de kas (die niet in de buurt staat van de groentetuin), etc. Ik heb een tuin bij mijn huis waar geen andere moestuinen in de buurt zijn. Heb jij enig idee hoe dat komt en hoe je het eventueel kan voorkomen?
Hallo Tineke,
Ik vrees dat het een beetje bij dit jaar hoort. Hier is wekenlange wateroverlast één van de oorzaken, plus mol en woelmuizen. En een koele en vochtige julimaand. Door de mol en woelmuizen werden er maar weinig wortels gemaakt. Door het koude kletsnatte voorjaar groeiden planten later en langzamer. Door wateroverlast spoelden voedingsstoffen en mineralen en sporenelementen uit. Door het kleine wortelgestel konden nieuw gegeven voedingsstoffen niet goed worden opgenomen. En zo gaat dat maar door, worden planten zwak en kunnen ziekten en plagen makkelijker toeslaan. Meeldauw is een schimmel, ze houdt van warm en vochtig weer. Je kunt het enigszins voorkomen door te vernevelen met een melkoplossing en plantversterkende plantenaftreksels (op de pagina met Milieuvriendelijke bestrijdingsmiddelen kun je een aantal recepten vinden). En verder kun je aangetaste bladeren weghalen en zorgen dat de planten voldoende vocht en voeding krijgen.
groetjes,
Diana
Diana . 1 vraag wat voor potgrond gebruik je voor aardbeien in de emmers?
en hoe lang is de werkweek aldaar?
Groet uit hippolytushoef
Hallo Gerard,
Ik heb er een mengsel van 1/3e tuin/kleigrond, 1/3e potgrond en 1/3e cocopeat voor gebruikt. Dat houdt redelijk goed vocht vast. Ik dek de grond rond de aardbeiplanten af met stro, dat gaat ook nog wat verdamping tegen.
Ik denk dat ‘hoe lang is de werkweek aldaar’ wellicht een autocorrectie-foutje is :-). Maar ik gok dat je iets over voeding vraagt? Ik geef nieuwe planten 5 weken na het oppotten wat groene Culterra en 3 maanden daarna nog een keer. In het jaar daarna geef ik het begin maart en eind juni.
groetjes,
Diana
Zijn er lezers die ervaring hebben met het persen van fruit?
Nu het weer appels en peren tijd is, denk ik er over om deze te gaan persen.
Nu zie ik op marktplaats wel wat advertenties van fruitpersen, maar de recensies hiervan zijn niet zo goed.
Groet Johan
Hallo Johan,
Ik vrees dat ik jet niet goed kan helpen, de keren dat ik vruchtensap maakte gebruikte ik een sapcentrifuge en dat gaat best goed.
Ik hoop dat iemand anders nog een tip voor je heeft!
groetjes,
Diana
Dag Johan,
Ik heb zelf een manuele pers, volledig in inox. Ze verkopen dit ook in hout, maar qua hygiëne vind ik inox veel beter. Ik ken het merk niet meer, heb dit 25 jaar geleden gekocht. Dit werkt prima als je voldoende tijd hebt. Je moet de appels toch wel in kleinere stukjes snijden (ik rasp dit met een machine) en je krijgt een heerlijk appelsap ervan. Ik doe daar een beetje citroen in om de oxidatie tegen te houden. Daarna doe ik dit in flessen en steriliseer ik dit 20 minuten op 90 graden. Zo heb ik het appelsap voor heel het jaar.
Daarnaast stop ik ook wel appels in de ijskast en maak ik geleidelijk aan appelsap, maar met een sapcentrifuge. Dit bewaar ik dan maximaal 3 dagen in de ijskast. Het verschil is groot. De appels worden met een sapcentrifuge geraspt waardoor het sap van de pellen ook vermengd wordt. Het heeft een beetje een tintelende smaak op je tong, terwijl een manuele sap perser super zachte smaak geeft.
Sap uit de sapcentrifuge ga ik nooit steriliseren, het geeft een vieze bruine col bovenaan de fles (le dépot). Dit is vooral om rechtstreeks te drinken.
Dus, dit is mijn ervaring en alles hangt ervan af wat je wil doen. Ik weet dat er in België bedrijven/boeren zijn die sap maken en dit luchtdicht in bidons (bibs, bag in bogs) verpakken. Dit is ideaal als je een grote hoeveelheid hebt. Helaas niet te vinden in Frankrijk.
Groetjes en succes
Hallo Johan,
Je kunt natuurlijk ook overwegen om een slow juicer te kopen als je een betere kwaliteit van het sap wilt. Het zou geschikt zijn als je elke dag sap wilt maken van kleinere hoeveelheden appels of peren. Het sap dat je maakt met een sapcentrifuge oxideert heel snel, dat is niet het geval bij een slow juicer. Het sap wordt niet bruin, behoudt de kleur van het fruit en de smaak is veel beter. Een voorwaarde is dat je appels of peren niet overrijp of melig zijn, dan gaat het een stuk moeilijker in de machine. Ik maak sap van fruit en groente sinds 2014 en als slow juicer kan ik je Kuvings Slow Juicer Big Mouth en ook Sana Juicer by Omega aanraden. Geen aandelen, hoor. Ik bezit beide in de oudere variant en beide machines zijn van goede kwaliteit en gaan lang mee.
Ik hoop dat je hier wat aan hebt.
Groetjes, Lili
Hallo Diana
Net als de meeste mensen zet ik ook sperziebonen. Ik heb altijd stokbonen. Laat er elk jaar drogen om die het volgende jaar weer te leggen. Natuurlijk te veel. Mijn vraag is of je de gedroogde bonen kunt eten. Vroeger zette ik bruine bonen dus misschien is mijn vraag even simpel als het antwoord.
Dank Martin
Hallo Martin,
Ja hoor, je kunt de bonen uit de peul zeker eten (zowel vers als gedroogd). Denk bijvoorbeeld aan spekbonen waarbij je de witte boon samen met de peul eet, dan eet je dus eigenlijk ook de dopboon al.
groetjes,
Diana