Baby

Dit is het eerste jaar dat ik op een balkon tuinier. Ik heb 35 jaar geleden wel eens een paar potten op het balkon van mijn eerste flatje gehad maar dat stelde niets voor (dat gold voor zowel het balkon als voor de plantjes en vooral voor mijn toen nog allesbehalve groene vingers). Ik durf ondertussen wel te zeggen dat ik best wel wat ervaring met de teelt in potten en kuipen heb. Sterker nog, er waren jaren dat ik er wel een stuk of vijftig had (lees het bewijs bijvoorbeeld in deze 2 oude blogs; Tel even mee en Zestig). Ik ben dus wel wat gewend als het gaat om potten vullen, vaak en veel water geven, etc. Zie bijvoorbeeld ook deze oude foto van 2018; ik groepeerde ze graag (scheelt ook extra lopen met zware gieters) of stapelde ze op bankjes, rekken of stoelen.

Ik dacht een paar maanden geleden dan ook eigenlijk dat die ervaring me vast wel zou helpen bij mijn eerste balkontuin. Dat bleek niet zo te zijn.

Ik zou mijn moestuin kunnen vergelijken met een volwassene, met alle leuke eigenschappen maar ook nukkige buien. Na al die jaren begrijp ik mijn tuin meestal wel, zie ik wat er goed en fout gaat en kan ik daar op inspelen (met meer of ook wel minder succes). De tuin kan heel goed alleen zijn en voor zichzelf zorgen, al dan niet met veel onkruid en een slechte oogst tot gevolg; ze overleeft hoe dan ook. Misschien kan ik wel zeggen dat ik haar vriendschap harder nodig heb dan zij het mijne. En dat is een geruststellend idee. Hoe anders is dat met een balkon. Een balkontuin lijkt op een pasgeboren baby. Er moet flink ‘gepamperd’ worden, voor elk plantje is weer een ander potje nodig, een slokje teveel water hier, een slokje te weinig daar, toch iets teveel schaduw, een beetje meer voeding, een ander een beetje meer uit de wind zetten en noem maar op.

Ik wil helemaal niemand beledigen, integendeel!! Maar heel stiekem vond ik balkontuinieren altijd een beetje een ‘getut’. Mensen met een balkontuin vroegen me wel eens waarom hun aardbeiplantje een bruin vlekje had. En dan dacht ik altijd “Weet ik veel, je moet niet zo goed opletten jôh, ik heb 35 aardbeiplanten staan, die zullen vast ook wel vlekjes hebben, zo lang er niet meerdere planten in lijken te storten is het handig om je je er vooral niet al te druk over te maken”. Nu zie ik ook een vlekje in de aardbeiplant op Ruud’s balkon en vraag ik me af waarom dat blaadje zo bruin is. Ik zet het potje toch maar een stukje verder, net iets minder zon. En ik pas extra op met water geven, zorgvuldig naast de blaadjes en niet erop. Mmmm, misschien haal ik het blaadje er toch maar af, voor ze andere blaadjes aansteekt met wat ze dan ook onder de leden heeft.

In de moestuin zou ik het ene vlekje niet hebben gezien, te druk met het grote geheel. Op het balkon geef ik zorgvuldig water met een kleine gieter, in de moestuin kiep ik vooral grote gieters leeg 😁

Het verschil in een moestuin van 300 vierkante meter en een balkontuin van 15 vierkante meter is het perspectief. In de moestuin is alles groot en er is zoveel te doen, dat maakt problemen uiteindelijk kleiner, omdat er teveel tegelijk gaande is, goed en slecht. Op een balkon is alles klein, en dat maakt alles wat er gebeurt dus juist groter, zowel het goede als het slechte. In de moestuin verwijder ik makkelijk een plant die het niet doet, het valt bijna niet op tussen alle andere planten in, en er is trouwens altijd wel een vervanger. Op het balkon blijf ik schuiven en verpotten om dat ene plantje te redden. Maar ik geniet dus ook dubbel zoveel van het eerste Salviabloempje. En gisteren zag ik de allereerste hommel, op 2 hoog, nog niet eerder gezien! En daar geniet ik in de moestuin ook van, maar anders, een balkontuin werkt als een vergrootglas op mijn tuingevoel.

Iets wat ik heb onderschat is het verschil tussen potten in de tuin en op een balkon. In de tuin heb ik potten vaak op de grond staan, of op tegels die wellicht niet altijd goed aansluiten. En daardoor kunnen kleine haarwortels door de afwateringsgaten toch nog op zoek gaan naar vocht en voeding. Regen helpt ook nog om wat vocht te geven, de planten een beetje schoon te houden, etc. Het licht schijnt vol en van alle kanten op de planten. De potten die op de betonnen balkonvloer staan krijgen minder licht want de boven- en achterkant zijn gesloten. Er valt geen druppel regen (dat heeft ook voordelen, zoals de minieme kans op Phytophthora in de tomaten), en de planten moeten het doen met wat ik geef, er is nergens een kiertje waar ze zelf wat vocht of voeding kunnen vinden. Vuil blijft vuil, tot ik zelf wat water en een doekje pak. En potverdrie, zie ik nu nog een bruin blaadje? Waarom? Wat is er mis? Zoals gezegd misschien toch maar verpotten naar een grotere pot?

Ik ben sowieso altijd al een fan van grote potten. Liever 3 planten in 1 grote pot dan 1 plant in een klein potje. Ik vind het zelf wat mooier, maar vooral ook handiger, want in een grotere pot is er meer ruimte voor een goed wortelgestel, kun je iets minder vaak maar wat meer water geven, etc. En ik kom er nu achter dat dat vaak ook wel voor potten op een balkon geldt: ik had aardbeien in kleine potjes (elke aardbei in een 4 literpot) en die groeiden slecht, bloeiden niet, en kregen dus bruine blaadjes 🙈😁. Ik heb ze ondertussen verpot, er staan er nu 3 in een 30 literpot, ze zijn nog herstellende maar het gaat al beter met ze. De 3 die ik overhield plantte ik per stuk in 8 liter-potten, ook dat scheelt al heel veel.

Helaas moet ik ook een grote mislukking melden: het balkon bij de algemene huiskamer wordt alsmaar leger. Dat balkon krijgt alleen van 17 tot 20 uur zon, en dan alleen nog maar aan de rechterkant. En het ligt ongunstig als het om de wind gaat. Het gebouw staat direct aan de Oude Maas, met altijd veel wind. En die wind waait dus ook nog rond het gebouw, waardoor er een soort ’tocht’ staat. Er zitten dan ook nauwelijks bewoners buiten, alleen op windstille warme dagen wordt het gebruikt. En een aantal planten die ik er had gezet leken al ten dode opgeschreven. Helichrysum heeft het niet gered, die was echt dood. Maar soorten als Verbena en Calamintha heb ik nog kunnen redden, ze halfdood van het algemene balkon naar Ruud’s balkon verhuisd.

Op Ruud’s balkon is er ook wind, maar veel minder, en het waait maar 1 kant op, zonder die draai/tocht. Bovendien heeft Ruud’s balkon zon van het moment dat die opkomt tot ongeveer 15 uur in de middag, veel langer dus. Warmer, meer beschut en lichter; het blijkt enorm veel uit te maken voor de planten. Ik had 2 x Salvia Amistad, op hetzelfde moment gestekt en uitgeplant in potten van hetzelfde formaat, met dezelfde potgrond. Die op het algemene balkon heeft het slecht; door schimmel en door een flinke wind knakken er telkens jonge nieuwe scheuten:

Die op Ruud’s balkon is ondertussen 50 centimeter hoog en ik zag een allereerst klein bloemknopje verschijnen. Wat een verschil op dezelfde etage van dezelfde flat, enkele tientallen meters verderop, zo groot kunnen de verschillen en dus ook de gevolgen zijn.

Het is vooral ook heel leerzaam! En leuk, zeker gezien de verdrietige omstandigheden waaronder dit allemaal gebeurt. Doordat Ruud heel vaak heel onrustig is blijf ik meestal samen met hem op zijn kamer, muziek, het balkon en de afwezigheid van de prikkels die er nu eenmaal op een verpleegafdeling zijn helpen een beetje om die onrust tegen te gaan. Dat betekent echter dat ik dus vaak ook geen tijd heb om voor het algemene balkon te zorgen. Bovendien moet ik water pakken in de keuken, waar ik de gastvrouw moet storen die staat te koken, thee zet of de vaatwasser uitruimt. En als ik de balkondeur open doe wordt er steevast door een bewoner geroepen: “Doe die deur dicht, het tocht!!” 😁

Maar ik heb eens beloofd om er iets leuks van te maken, zeker toen Ruud nog een kamer zonder balkon had. Het personeel begrijpt dat mijn prioriteit bij Ruud en dus ook Ruud’s balkon ligt. Voor de planten, en hij vindt het fijn om de balkonvloer aan te vegen, maar we zitten er op warme dagen ook uren, Ruud wordt rustig van het kijken naar het water, de schepen die voorbij varen maar ook fietsers, mensen die hij met een hond ziet lopen, alle werkzaamheden rond de naastgelegen flat die gebouwd wordt. We drinken thee op het balkon en als de temperatuur hoog genoeg is eet hij buiten zijn avondeten. Het is in alles een verlengstuk van zijn kamer geworden.

Maar dan nu; wat te doen met het ondertussen weer net zo akelige balkon bij de huiskamer? Want beloofd is beloofd. Maar dus wel met al die al genoemde haken en ogen. En met de opmerking dat er weinig tijd en gelegenheid is voor verzorging. Ik heb kunstplanten overwogen, echt waar. Maar dat is eigenlijk ook wel een beetje mijn eer te na. Ik ben dus op zoek naar de allersterkste planten of heesters. Die tegen veel wind en tocht kunnen, tegen droogte en ook nog tegen schaduw. Oh ja, het mogen natuurlijk geen giftige planten zijn. En het zou fijn zijn als ze over een lange periode sierwaarde hebben, bijvoorbeeld doordat ze wintergroen zijn, of heel lang bloeien. Voor nu heb ik het idee dat de rozemarijn redelijk onverstoorbaar onder die omstandigheden blijft. En met de Salie gaat het niet geweldig maar toch ook zeker niet slecht. Ik las ergens dat vlinderstruiken tegen dat soort omstandigheden bestand zijn (de Buddleja die op Ruud’s balkon op het winderigste plekje staat – als een soort windvanger – doet het inderdaad prima, al krijgt die wel meer zon). Zou een vijgenboompje het er ook redden? Met de Stachys byzantina gaat het trouwens ook prima. Hoe dan ook, ik blijf erover nadenken, en hopelijk kan ik er eens een mooi balkon van maken. Tips zijn van harte welkom!!

Over Ruud’s balkon kan ik kort zijn; het is pas begin juni en het zijn bijna allemaal jonge planten, ik ben er voor nu echt helemaal tevreden over! Op de foto bovenaan dit blog zie je de 4 tomatenplanten in pot vanuit de kamer gezien. Hieronder zie je een tomaten-bloemtros.

Tot slot van dit blog nog iets wat me aan het hart ligt. Ik doe dit eigenlijk nooit, vind dat mijn website over tuinieren en alles daaromheen moet gaan. Maar dit keer maak ik een uitzondering. Het gaat over Daphna, een vriendin van mijn zaaiagenda-vriendin Laura. Pas 35 jaar oud, met een lieve man en een kindje van 3 jaar heeft ze te horen gekregen dat ze door kanker niet lang meer te leven heeft. Laura is een inzamelingsactie gestart, je kunt er hier meer over lezen, en iets doneren als het verhaal je net zo aangrijpt als dat het mij doet: Daphna

Om dan maar met iets vrolijks te eindigen, nog een roos. Een favoriet, want ze is een gezonde grote overhangende struik of kleine klimmer. Ze bloeit met halfgevulde kleine (3,5 cm) rozen in trossen, de kleur is heel licht abrikoos tot iets roze. Ze staat hier in een verhoogde bak in de voortuin, behoorlijk droog en ze krijg maar 2 uurtjes zon per dag. Ze is al ruim 175 centimeter hoog en ze is een doorbloeier (bloeide hier afgelopen herfst in november nog steeds). Doordat de roosjes slechts half gevuld zijn komen er ook nog eens bijen en hommels op af. En ze heeft ook nog eens een niet heel sterke maar wel heerlijke geur. Oh ja, en maar weinig stekels. Zoveel goede eigenschappen dat ik er nog eens plant van kocht (ik kon ook wel stekken maar dat duurde me in dit geval te lang), voor op Ruud’s balkon (onderste foto), en zelfs daar zie ik nu ook de eerste bloemknopjes verschijnen! Haar naam is Cornelia.