Zure honing

Door de hitte konden en wilden we deze week niet te hard in de tuin werken. Natuurlijk: we geven water, zo vaak en zo veel als we kunnen. Maar dan nog zet dat geen zoden aan de dijk. Ik heb nooit op zandgrond getuinierd maar ik kan me voorstellen dat droogte op zandgrond is alsof planten in los zand staan. Dat lijkt me buitengewoon vervelend, water geven zal slechts heel kort nut hebben voor het vocht langs de grote korrels weer wegzakt. In onze vette klei is het anders; vocht heeft wel 2 tot 3 dagen nut, voor het naar de onderlaag verdwijnt of verdampt. Maar kleideeltjes zijn minuscuul klein en dat betekent dat het bij droogte heel hard wordt, ook niet fijn :-).

Doordat we door de kleine ramp geen bonen in de vriezer hebben heb ik ze nog snel voorgezaaid. De zaailingen konden deze week worden uitgeplant, ik had er een mooi plekje in de kas voor. Ik heb de 2 vierkante meter eerst flink water gegeven. Maar toen ik een gaatje wilde graven kwam mijn schepje (van prima kwaliteit, daar lag het echt niet aan) toch heus niet verder dan 5 of 6 centimeter in de grond. Op kleigrond is een pikhouweel af en toe echt geen overbodige luxe. Met nog meer water geven en steken en schrapen heb ik uiteindelijk toch de bonenzaailingen in de kas kunnen planten. Het kostte me heel wat zweetdruppels, irritatie en (een fijne bijkomstigheid) kilocalorieën, maar het was ook wel gelijk hoog tijd om naar huis te gaan om af te koelen.

En wat kan iemand in huis doen als het te warm is voor de tuin?

• Alvast mijn blog schrijven, want op vrijdag wordt het ‘slechts’ 22 graden en kunnen we eindelijk tuinieren.
• Alvast nadenken over de herfst en winter. Welke knoflook wil ik eind oktober/begin november zetten, kan ik nog even wat winterandijvie zaaien, en wat raapsteeltjes, pluksla, misschien nog wat rucola. Ik vul maar weer eens een etui met zakjes zaden en alvast geschreven labels.
• Oogst verwerken. De lege vriezer wordt in sneltreinvaart weer gevuld. Gelukkig roosterde ik de tomaten voor sap in de vriezer toen de temperatuur nog wat lager was. Zo kon ik me nu storten op het in blokjes invriezen van koolrabi, de geoogste maïs koken, snijden en invriezen, bleekselderij wassen en in reepjes invriezen voor pastasaus, paprikablokjes snijden en invriezen, etc..
• En ik denk ook alvast na over 2023. Vreemd toch dat ik in deze hitte in augustus al zoek naar leuke en lekkere tomatenrassen voor 2023, en paprika’s. En ik wil meer bieten, meer knolvenkel ook, meer bonen natuurlijk, en een extra peperplant. En minder palmkool; we lusten het heel graag en vorig jaar mislukte het door slakken, rupsen, etc., daarom zaaide en plantte ik in juni wat extra. Maar je zult het zien: ze doen het nu allemaal prima en dat is wat veel voor ons samen. Ach, komende herfst, winter en voorjaar verander ik vast weer van gedachten want dan zijn we juist heel blij met deze winterharde en wintergroene kool. Ik durf het bijna niet te zeggen maar ik heb voorzichtig al wat zadenwebshops bezocht; even kijken welke rassen ze van welke soorten hebben 🙂

En voor ik het wist (ver)dwaalde ik dus op internet; zoekend naar leuke zaden, vervolgens een tomatenras, daarna terechtkomend op een website met recepten, en tot slot weer een andere website met inmaakrecepten. Op een gegeven moment kwam ik de naam ‘Oxymel’ tegen. Ik had er nog nooit van gehoord. Wat leuk!! Dat wil ik ook (mijn standaard tuinmotto)!

Eerst even: wat is Oxymel? Oxy betekent zuur en Mel staat voor honing. Het werd meer dan 2000 jaar geleden al gemaakt (Hippocrates schreef er in zijn tijd al over). Simpel gezegd is het een mengsel van azijn en honing + eventueel wat kruiden. Je laat dat 2 weken staan, elke dag even roeren of schudden. En dan na 2 weken zeven en klaar is Kees.

Bij de ingrediënten gaat het om de allerbeste kwaliteit: kies een (biologische) azijn die gezonde azijnbacteriën bevat. En kies een honing die niet industrieel verhit en/of aangelengd is met suikerwater (iets wat tegenwoordig blijkbaar nogal vaak gebeurt). Ik verwijs daarvoor heel graag naar dit interessante artikel met een heel heldere uitleg over honing en waar je op kunt letten als je het koopt: Monique van der Vloed – Honing net zo ongezond als suiker?

Na het lezen van het artikel bedacht ik dat ik voortaan eens wat beter op zou moeten letten als ik een potje honing koop. Ik ken geen imker en kocht voor dit recept honing van het Bijenhuis (ook gewoon bij AH verkrijgbaar, ik heb geen aandelen, in geen van beide :-)). De honing is afkomstig van imkers in Nederland en koud geslingerd. En uiteindelijk is dat laatste het belangrijkst als het gaat om het bewaren van enzymen, vitaminen en mineralen. Die stoffen in de honing werken verzachtend en antibacterieel.

Even voor alle duidelijkheid en zekerheid: honing (en dus ook dit recept) is niet geschikt voor zuigelingen i.v.m. de nog niet goed werkende darmflora. Zie voor meer informatie en adviezen op deze pagina van het RIVM: Infantiel botulisme

Over de azijn die ik gebruikte: ik ben zelf appelazijn aan het maken. Maar die is eigenlijk nog te jong (al best zuur maar ook nog zoet, met een kleine roze ‘moeder’ die nog moet groeien en waarin dus nog niet alle suikers zijn omgezet in azijnzuur). Maar ik wilde wel heel graag mijn eigen azijn gebruiken, omdat ik weet waar die van gemaakt is (van mijn eigen bio Rosette appels die ik eind juli al kon oogsten :-)). En daarom gebruikte ik half eigen appelazijn en half natuurtroebele appelazijn uit de winkel.

Er zijn verschillende meningen over het recept: vroeger werd er meer honing en minder azijn in gebruikt maar de nieuwste recepten bevatten ongeveer gelijke delen azijn en honing zodat het minder zoet is en dus minder calorieën bevat. Zowel honing (uiteindelijk ook ‘een suiker’) als azijn zijn conserveringsmiddelen dus als je van meer zoet of juist zuur houdt mag je de verhouding aanpassen (las ik op verschillende websites).

Je mag kruiden naar smaak en voorkeur gebruiken. Ik kwam zelfs recepten met knoflook tegen. Ik weet dat knoflook heel veel goeds voor je gezondheid doet maar het lijkt me zo smerig in een drankje met honing en azijn dat ik het niet heb overwogen. Ik heb gekozen voor gember. Het voedingscentrum zegt hier dat de gezonde eigenschappen van gember niet zijn bewezen maar in dit artikel kun je lezen over de vitaminen, mineralen en bioactieve stoffen als gingerol in gember die helpen bij keelpijn, verkoudheid, gewrichtspijn, misselijkheid, etc.. Ik ben geen dokter of wetenschapper. Dus vorm vooral je eigen mening en/of ga nog verder op onderzoek uit. Ik heb zelf wel heel goede ervaringen met gemberthee bij keelpijn, en het hielp ook heel goed toen ik jaren geleden eens last van zeeziekte had.

En dan één van mijn favoriete kruiden: salie. Ook dit ingrediënt staat bekend om haar gezonde eigenschappen, zoals een antibacteriële werking. Maar het helpt ook bij hoesten (slijmoplossend), transpireren (bijvoorbeeld in de overgang), is wondhelend, etc. Lees er vooral hier wat meer over: Anne Tanne over Salvia officinalis. En dan ook maar gelijk een kleine waarschuwing; op die pagina kun je ook gelijk lezen dat mensen met epilepsie en zwangere en zogende vrouwen niet teveel salie mogen gebruiken.

Nou, als ik dan alle ‘mitsen en maren’ heb gehad volgt hier dan eindelijk het recept voor Oxymel met gember en salie:

Ingrediënten:

• 350 gram koud geslingerde honing
• 350 gram bio/natuurtroebele appelazijn
• 2 handen vol (ongeveer 50 blaadjes) salie
• 1 flink stuk gember van ongeveer 125 gram

Recept:

Gebruik een schone en met kokend water omgespoelde pot die ongeveer past voor de hoeveelheid die je maakt. Het is de bedoeling dat er niet heel veel lucht tussen het mengsel en het deksel over blijft. Was de salie niet, wrijf de blaadjes schoon als het nodig is. Snijd de salieblaadjes in fijne reepjes en doe ze in de schone pot. Schil de gember en snijd in dunne plakjes. Vul de pot tot ongeveer 1/3e met de salie en gember. Voeg dan de honing en de azijn toe en roer dit met een schone lepel goed om. Leg een op maat geknipt velletje bakpapier op het mengsel zodat de salieblaadjes en gemberplakjes grotendeels onder het azijn/honingmengsel blijven. Sluit de pot met het deksel en zet de pot op een donkere plaats bij kamertemperatuur. Roer elke dag even met een schone lepel, leg het velletje bakpapier weer terug en sluit de pot weer. Herhaal dit 2 weken lang elke dag.

Na 2 weken kun je het mengsel zeven (door een schone zeef, in een schone fles). Het is op een koele plaats buiten de koelkast ongeveer 6 tot 8 maanden houdbaar, als je het in de koelkast kunt bewaren is het wel een jaar houdbaar.

Waar is het allemaal goed voor? Het zou je immuunsysteem helpen/versterken, het helpt bij verkoudheid, keelpijn, griepverschijnselen, keelontsteking en al die andere winterse virale ongemakken. Het is rustgevend voor je maag, kan helpen bij galproblemen, opvliegers in de overgang, etc. De dosis is (als je het als onderhoudsdosis elke dag in wilt nemen) 3 x daags 1 theelepel. Als je het alleen bij bijvoorbeeld keelpijn wilt gebruiken kun je 2 tot 3 x daags een koffie- of eetlepel nemen. Je mag het dan gorgelen en uitspugen of zo innemen, of mengen met wat water of vruchtensap of thee (die je uiteraard dan wel eerst tot onder de 45 graden af laat koelen zodat de gezonde stoffen in de honing niet teniet worden gedaan).

Je mag de salie en gember vervangen door eigen kruiden waar je goede ervaringen mee hebt zoals rozemarijn, tijm, munt, vlierbloesem, of andere kruiden. Googel vooral zelf even op ‘Oxymel recipes’ voor meer informatie, recepten, kruiden en waar die goed voor zijn, etc.

En zo maak je dus je eigen Natterman, Bisolvon, Strepsil, Daro of één van die andere merknamen maar dan van natuurlijke ingrediënten. En voor niet al teveel geld (de koud geslingerde honing is ongetwijfeld het duurste, ik betaalde € 6,50 voor een potje van 350 gram). Ik maak het nu al omdat de saliebladeren nu mooi, gezond, dik en vol van goede stoffen zitten. Ik zou ook graag mijn eigen gember willen gebruiken maar die is nog lang niet goed (maar ga ik wellicht komende herfst wel invriezen of in plakjes in honing bewaren, alvast voor volgend jaar :-).

Of het zo goed werkt als wordt beweerd kan ik zelf natuurlijk nog niet zeggen, ik hoop daar na de winter meer over te kunnen zeggen. Maar als Hippocrates er al zo lyrisch over was kan ik me er toch geen buil aan vallen, lijkt me 🙂

Tot slot nog 1 foto; de tomatenoogst begint langzaam af te nemen maar daar krijgen we wat voor terug: paprika’s!!