Aanstalten
….. en voor we het weten is het al weer half januari. Dat betekent dat ik nog op moet schieten. Want ik moet de planning nog maken, moest nog zaden bestellen (verleden tijd want die kan ik dus afvinken). En dan heb ik het nog niet over het opruimen en schoonmaken van de tuin en kassen.
Ik schreef in het vorige blog al over een aangepast jaar en het testen van groenbemesters. Ondertussen heb ik zaden besteld, van bijvoorbeeld een Tübinger mengsel (een min of meer vaststaande mix van 11 soorten die elkaar aanvullen, waaronder gele mosterd, boekweit, nootzoetraapzaad, korenbloemen, goudsbloemen, dille, koriander en nog een paar soorten). En Esparcette, Phacelia en Lucerne klaver. En Japanse haver natuurlijk. En Borago. Al ben ik voor die laatste wel wat bang. Want 2 of 3 Boragoplanten kunnen er hier al zo uitzien (oude foto van 2012):
Deze soorten zaaien zich ook soms wel flink uit. Maar ach, erger dan brandnetel, straatgras, herderstasje, winde, perzikkruid en al die andere soorten waar ik elk jaar honderdduizenden zaailingen van vind zal het niet zijn :-). Als ik er in ruil heel veel hommels, bijen, zweefvliegen en al die andere bestuivers voor in de plaats krijg heb ik het er graag voor over (dat zeg ik nu, met de ervaring van het komende jaar verandert misschien ook mijn mening).
Standaard zaai ik mijn peperzaden graag op 31 januari, ik vind het zo´n lekkere dag, omdat de dag erop toch een beetje de lente begint (in mijn hoofd, met het zaaien, door de dagen die wat langer licht worden, en door de eerste voorzichtige knopjes in bijvoorbeeld de perzikboom en amandel). En dus bestelde ik snel nog wat paprikazaden, en in mijn zadenbox vond ik ook nog leuke soorten die na 3 of 4 jaar nodig weer eens gezaaid moeten worden omdat ze aan het einde van het kiemvermogen komen. Ik heb nog geen planning gemaakt maar ik heb al rassen als Giant Aconcagua en Titan in mijn hoofd. En ik bestelde zaden van 4 verschillende gestreepte paprikarassen – een nieuwigheid op paprikagebied (ik kan me tenminste maar 1 gestreepte paprika herinneren en dat is Candy Cane F1 (die ik, omdat ze F1 is, nooit zaaide). Niet dat ik bezwaar heb tegen F1, integendeel, ik koop en zaai ze ook wel eens (vooral als het om kool of komkommers gaat) maar ik zie er bij paprika’s het nut niet zo van in. Bovendien wil ik er zelf graag weer zaden van oogsten, zoals ik dat met sommige rassen al zeker 20 jaar doe.
Dit weekend ga ik in ieder geval heel voorzichtig beginnen, in huis, met gember. Morgen ga ik de propagator vullen met zilverzand, op 27 graden zetten en de gember in bakjes met vochtig keukenpapier erin leggen zodat ik er stekken van kan gaan nemen. En dan komen daar over 3 weken de zaaisels van paprika, peper en aubergine bij. Ik heb dus nog even de tijd. Dat komt goed uit want dan kan ik in de volkstuin aan het werk.
Ik zag deze week op instagram een ‘voor en na’, van een nette tuin die na het opruimen een heel erg nette tuin was. Ik durf dan ook mijn ‘voor en na’ amper te laten zien. Ik begon in de kas (want dit was afgelopen donderdag en toen vroor het nog). Dit was ‘s ochtends:
Erg hè. Nou ja, uiteindelijk is het altijd leuk om het op te zien knappen. Zo zag het eruit toen ik in de middag naar huis ging:
Nog niet helemaal klaar maar in ieder geval opgeschoten, komende week wil ik het graag af maken, ook na 2 jaar de ruiten weer eens wassen (met warm water en waar nodig een klein beetje biologische groene zeep).
En dan kan ik gelijk door naar de andere kas, ook daar moet nog van alles worden gedaan (maar het is er niet zo erg als in deze eerste/oudste kas). En tot slot is er dan nog kas 3; daar wilde ik deze winter een winterkas van maken, maar dat is niet helemaal gelukt. Ik zaaide nog wel op tijd (augustus/september) maar plantte de zaailingen eigenlijk net iets te laat uit (en het werd al vroeg koud) waardoor de zaailingen niet goed meer groeiden.
Gelukkig is dat niet erg want de meeste van deze soorten/planten gaan niet dood maar staan in de winter gewoon stil; wachtend op betere temperaturen en meer lichturen per dag. En dus verwacht ik dat deze planten in de komende weken alsnog gaan groeien en ik er dit jaar dus niet in de winter van kan oogsten maar ‘pas’ in het voorjaar. De koolsoorten groeien in ieder geval nu al best aardig, en op de voorgrond zie je ook wat snijbiet die al mooie bladeren maakt.
Sommige planten hebben het in de kas trouwens ook zwaar gehad, op de foto bovenaan dit blog zie je koolplanten die na een nacht met -6 graden (en ook in de kas vriest het dan, zelfs de grond een dun laagje bevroren) het even zwaar hebben en hun blad in zelfbescherming laten hangen. In de middag kwam het blad weer overeind, met dank aan de warmte door de zon op het glas.
Ook de rucolaplantjes, in oktober pas enkele centimeters groot, beginnen nu serieuze blaadjes te maken.
Naast de pastinaken, palmkool en nog wat andere soorten die buiten staan kunnen we dus over enkele weken ook uit de kas weer gaan oogsten. En als het er van komt zou ik in kas 1 ook nog wat kunnen zaaien, misschien wat pluksla, raapsteeltjes, een rijtje spinazie, etc.. Maar eerst verder met opruimen!!
Tot slot van dit blog nog even een opmerking over de zadenlijst: ik heb alle enveloppen (van de mensen die tot eergisteren zaden bestelden) gepost, dus iedereen zou de zaden binnen enkele dagen (of iets langer als je in het buitenland woont) in huis moeten hebben. En dan kijk ik volgende week alles na, zet nog terug in de zadenlijst waar ik toch nog 1 of 2 zakjes van heb en dan kan ik de zadenlijst misschien rond begin februari sluiten. Precies op tijd voor de grote drukte van het zaaien 🙂
Tot slot nog 1 foto; van de calamondin (minimandarijn) die in de koude kas (ondanks de vorst) gaat rijpen.
Mooi Diana ! Je bent weeral aan de slag ! Je blijft eigenlijk heel de tijd aan de slag 🙂
Een vraagje : die wintergroenten die daar zo weelderig in je koude kas staan, heb je die rechtstreeks gezaaid in de grond daar en zo ja, wanneer ?
En is die mini mandarijn lekker ?
Ik noteerde al je perzikenboompje ‘Priscilla’ : dat wil ik ook eens proberen ik mijn koude kas.
Heb je nog andere suggesties voor boompjes/struikjes in de kas ? Watermeloenen, heb je daar ervaring mee?
Ik wens je van harte een wensenvervullend nieuw jaar toe en dank je oprecht voor je tijd en je gulheid naar ons toe het voorbije jaar!
Hallo Elisabeth,
Ik zaai graag wintergroenten voor in de kas voor (omdat ik dat met de meeste soorten al tussen eind juli en begin september doe en de kassen dan vaak nog vol staan met tomaten, paprika’s, komkommers, etc. – zo kan ik de zaailingen buiten in potjes of tray’s laten groeien en uitplanten wanneer er weer plek in de kas vrij komt. Uitzonderingen zijn uiteraard de soorten die je in rijtjes zaait, zoals pluksla, veldsla, spinazie, etc. Als je in de blogs op categorie zoekt kun je meer blogs vvinden waarin ik de kas in de winter laat zien, via deze link vind je ook alle blogs met de winterkas in het onderwerp: Winterkas
De calamondin is een heel klein mandarijntje, amper 3 centimeter groot. Ze bevat nauwelijks sap, het is vooral schil en wat vruchtvlees (ook geen zaden). En zo vergelijk je haar het best dan ook maar niet met mandarijnen zoals je die in de winkel koopt. Ik gebruik ze om bijvoorbeeld likeur mee te maken, of ik maak er marmelade van, of gebruik ze in een jam met andere vruchten. En vorig jaar droogde ik er ook wat (gehalveerd) voor later in e4en siroop voor stoofpeertjes.
Andere soorten die leuk zijn in een koude kas zijn soorten die net iets minder winterhard zijn maar dus wel vorst kunnen verdragen. Denk daarbij aan wat andere citrusvruchten (maar pas op, zeker niet alle citrusfruit kan vorst verdragen), olijven, citroengras, citroenverbena, moerbei, granaatappel, Lippia polystacha, etc. Het is wel echt een zoektocht naar leuke soorten (ik ben daar nog volop mee aan het leren en experimenteren) en het blijft ook koorddansen – in een koude winter kun je ook planten verliezen (niet een perzik trouwens, die is winterhard maar geeft op dit mome4nt gewoon een veel betere opbrengst in Nederland in de kas). Ook leuk daarom is nectarine en abrikoos, ook die doen het beter in een kas, al wordt er volop gekruist en verschijnen er steeds meer rassen die het ook buiten goed doen.
groetjes,
Diana
Hartelijk dank alweer Diana!
Ik heb een citroenboompje in pot. Ik heb m in de koude kas gezet om te overwinteren, en tijdens de ergste vorst afgedekt met planten fleece. Toch ziet het blad er nu niet zo florisant meer uit, wat droog, hier en daar wat geel. Ik vraag me af of ik toch te weinig bescherming heb geboden? Is de plant nog te redden, of is dit de normale winter overlevingsstand?
Hallo Priscilla,
Uiteindelijk vriest het in een koude kas bijna net zo hard als buiten, alleen als de zon schijnt is het er warmer maar vooral de nachten zijn bijna even koud. En een citroen is in principe niet winterhard. In een pot kan de grond makkelijker bevriezen dan in de volle grond. Uiteindelijk is zo´n plantenvliesdoek heel goed maar belangrijker nog is om de pot dus te beschermen (door er bijvoorbeeld een dikke laag stro en jute om te wikkelen).
Je verhaal klinkt helaas niet goed, het blad hoort zeker niet te verleppen. Of je citroenboompje dood gaat durf ik niet te zeggen, ik hoop van harte dat ze de schade overwint en weer uit gaat lopen. Als er nog een vorstperiode komt zou ik de plant in ieder geval vorstvrij zetten. Er zijn trouwens nog wel wat rassen die wat meer kou verdragen dan andere maar ik zou het er in dit geval zeker niet op gokken. Ik schreef 2 jaar geleden een blog over een Calamondin (een zuur minivruchtje, kruising met een mandarijn) en daar laat ik ook zien hoe ik een citroenboompje heb ingepakt en zie je de schade die het struikje toen had (ze heeft het niet overleefd), misschien nog handig om daar even te kijken: Calamondin
groetjes,
Diana
Hi Diana, en ik dacht dat ik er goed aan deed door ‘m in de kas te zetten. Ik heb wel wat bubbelfolie om de pot gedaan. En fleece dus over de kroon. Enige andere optie die ik nu heb is om ‘m binnen te zetten in huis. Maar dat lijkt me een vrij grote shock qua temperatuurverschil. Wat zou jij doen? Ik ga ook je blog meteen lezen! Nogmaals dank voor je reactie, en geniet van het zonnetje! Groetjes Priscilla
Hallo Priscilla,
Ik zou de citroen nu in de kas laten staan, met extra bescherming. En vooral geen takken snoeien maar hopen dat ze zich herstelt.
Het is nu rond de 10 graden en ook in de nacht ruim boven 0 graden. Als de temperatuur onder de 3 zou gaan zakken zou ik zeker wel gaan bedenken of ik haar verder kan beschermen (door mee naar huis te nemen, of bijvoorbeeld met kaarsen in de nacht of ingebouwd in een tent van vliesdoek met emmers lauw water om de plant heen, etc.). Nog een keer vorst gaat ze in ieder geval waarschijnlijk niet overleven.
Ik hoop dat het een beetje lente wordt en je citroen het overleeft!
Diana
Bedankt voor je advies Diana. Ik hou het in de gaten en zet haar binnen als de kou terugkeert. De zaden die ik bij je kocht van aubergine, paprika en pepertjes liggen te kiemen🤩
Hoi Diana, even een update over de citroenboom. De boom is helemaal kaal geworden. Het was geen gezicht zo’n ‘dode’ tak in een pot! Toen het toch weer kouder werd hebben we haar een plekje in huis gegeven waar veel licht is, en niet te warm. Ik heb toen het wat milder werd de kluit uitgespoeld en opnieuw in mediterrane aarde gezet, gesnoeid waar het hout duidelijk dood was, en nog steeds binnen gehouden. En zowaar: er komen nu blaadjes aan! Eén tak is dood, deze wordt nu geel, maar de andere takken komen tot leven. Het voelt als een klein wonder. Ik ga haar pas weer buiten afharden als het weer nog wat stabieler is. Het ziet er nu veelbelovend uit in ieder geval! Bedankt voor je advies. Groetjes Priscilla
Ha, fijn dat er weer van alles gaat beginnen! Zo’n ‘voor en na’ is natuurlijk veel bevredigender als het verschil heel groot is. Borago is trouwens super sterk: Als hij mij te groot is hak ik gewoon de hoofdsteel eruit en dan groeit en bloeit hij gewoon verder.
Ha Diana, je mag je nooit schamen, ieder mag het zijne doen en op haar manier, maar je bent al een stuk opgeschoten, veel succes
Hoi Diana, wij maken de ramen van de kas schoon met EM wipe en clean.Dat zijn effectieve micro-organismen . De ramen worden super schoon je kan lekker wild soppen, want wat op de grond valt is super goed voor de bodem. Kijk maar eens op de website van de duurzametuin.nl in Waddinxveen. Groetjes voor jullie
Gewoon een flinke scheut natuurazijn in je water is ook het proberen waard 🙂 Werkt prima op groene aanslag.
Dag Marja! Je maakte mij zeer nieuwsgierig met je tip. Ik dacht eindelijk eens een effectief, milieuvriendelijk middel gevonden te hebben tegen alg en mos op tegelpaden, terras etc. Niet schadelijk zou ik al prachtig vinden! Maar ik zie nergens op hun site dat EM wipe en clean “super goed is voor de bodem”. Kijk ik er overheen?
Groeten, Pien
Het is een fermentatieproduct van eenzelfde cultuur als die in de ‘Bokashi emmer’ wordt gebruikt. Hier hebben ze de hele serie: https://www.eco-logisch.nl/ZoekResultaten.aspx?q=bokashi Het vocht uit de emmer heb ik ook wel s gebruikt tegen algengroei, of in de gootsteen tegen verstoppingen, of verdund bij de kamerplanten 😉 Het is gefermenteerd dus lekker zuur, dat schrobt prima. Heb niet de indruk dat die bacterien echt de kans krijgen om veel te doen in de schoonmaak. Maar ik kan me vergissen 🙂
Hoi Tessa, leuk dat je reageert!! Ik herken het goede van Bokashi.
Maar twijfelde of EM Wipe en Clean (een allesreiniger!!)inderdaad “super goed voor de bodem” is. En ben wat gaan googelen. Op verzoek van Velt heeft de WUR (universiteit van Wageningen) een studie gedaan naar de effectiviteit van EM op het tuinleven. Er is o.a. getest of het goed is voor de compostering, of het ziektes bestrijdt of kan voorkomen en of beweringen van de fabrikant überhaupt wel kloppen. Het is niet een nieuw rapport (2013) maar wel wetenschappelijk.
Het rapport heeft de titel: “EM: effectieve microben of effectieve magie.”
Voor de liefhebber via Google te vinden.
Groeten, Pien
Hoi Pien, kijk ook eens op de site van Agriton.nl .ik gebruik al jaren wipe en clean, maak ons huis ermee schoon en je hebt ook microfirm voor de tuin, gebruiken wij ook al jaren, ook voor de vijver helder te houden.lees er maar eens over. Prachtig product.
Dank je, erg interessant. Oeh, dat rapport laat weinig heel van de claims van de fabrikant. Het behaalde resultaat staat in ieder geval niet in verhouding tot de kosten. Toen ik nog een balkontuinder was vond ik de bokashi bak wel erg fijn om bederf (en stank) van verzameld groenafval te voorkomen. Maar nu ik een gezonde composthoop heb kan ik die dus beter gebruiken.
Wat schoonmaken betreft, ik denk echt dat het contactmoment van de bacterien te kort is om een significant effect te hebben. Buiten hun habitat zullen ze toch ook snel afsterven? De zuurgraad zal meer bijdragen aan het schoonmaakeffect lijkt me. Maar dan is appelazijn goedkoper :/
Ik zie een aantal schoonmaakmiddelen die claimen bacterieculturen effectief in te zetten. Maar als ik info zoek of vragen stel blijft het hangen in algemeenheden of klink klare nonsense. Zoals deze https://www.eco-logisch.nl/Yokuu-Vloerreiniger-Poeder—100-gram-14308 Hoe dan??? Bovendien bevat dit product ook nog ‘s kaliumsorbaat (E202 heeft een uitgesproken antimicrobieel effect. Het voorkomt de ontwikkeling van bacteriën en schimmels.) Hoe gaan al die gezonde bacterien daarin overleven??? Anyway… Terug naar de tuin 😉
Hi Diana, heerlijk om weer aan het nieuwe moestuinjaar te beginnen.
Ik vroeg me af hoe jij je planning maakt: digitaal / met een soort agenda? De zaaiagenda gebruik ik veel maar ik heb wat meer ruimte nodig om ook een moestuinplanning te maken en per maand op te schrijven over dingen die moeten gebeuren, over snoeien, bemesten etc. Graag je tips
Hallo Adriana,
Nee, ik gebruik eigenlijk nooit een echte planning voor de moestuin. Ook omdat ik geen vruchtwisseling aanhoud.
Als er iets is wat ik niet wil dan is het wel ‘opscheppen’ maar met 33 jaar moestuinieren weet ik nu eenmaal wel redelijk uit mijn hoofd welke planten wanneer welke voeding nodig hebben, wanneer ik wat moet snoeien, etc. En ik gebruik dus zelf ook de zaaiagenda, bijna meer als inspiratie (even op periode kijken en bedenken dat ik nog bepaalde zaden heb liggen die ik ook nog kan zaaien). En een vruchtwisseling houd ik ook al niet meer aan 🙂
Ik ben en blijf wel heel streng als het om de 3 kasjes gaat, en ik maak wel een soort planning als het om de tomaten, paprika’s, etc. gaat (ook om te zorgen dat ik niet veel te veel of te weinig zaai). Dat ziet er dan ongeveer zo uit:
Maar verder maak ik dus geen planning/takenlijst/etc. Ik had vroeger altijd zo’n klein zakagenda’tje bij me, dan kon ik daar op de tuin even in kijken of juist even schrijven dat ik nog bramen moest snoeien, prei moest zaaien of kalk moest strooien, etc. Misschien is dat iets? Ik hoop dat iemand die je vraag leest je ook een goede tip kan geven, of misschien wel een blauwdruk voor een grote echte moestuinplanning heeft!
groetjes,
Diana
p.s.: ik googelde nog even voor je: als je zoekt op ‘vegetable garden worksheet’ vind je heel veel ‘planningen’ die je kunt opslaan en invullen.
Hartelijk dank Diana voor je suggesties. Ik ga lekker aan de slag
gr Adriana
Ja misschien wel een verkeerde (domme ) vraag.
Maar kan ik nog zaden van tomaten opgestuurd krijgen?
Of heb ik gemist dat ze besteld konden worden ?
Dat denk ik wel.
Vriendelijke groet uit Dordrecht
Hallo Henk , er zitten nog een paar soorten tomaten in de winkel,
Links bovenin onder menu, helemaal onderin zie je zaden, aanklikken en daaronder vind je je zaden die nog te koop zijn, succes Margriet.
Hallo Henk, en Margriet hartelijk dank voor het antwoorden!!
Ik had maar een zadenlijstje en er staan nu nog maar 5 soorten in, de rest is uitverkocht. Maar komend weekend kijk ik alles nog even na en zet ik nog een paar zakjes terug in de lijst (omdat er een paar mensen hebben besteld maar niet betalen en niets laten horen, en er zijn 2 mensen die per ongeluk dubbel bestelden en ook iemand die annuleerde). Dat zijn dus ook maar enkele zakjes per soort/ras maar misschien kun je komend weekend even kijken of er iets van je gading bij zit.
De link naar de informatiepagina + link naar het winkeltje is: Zadenlijst
groetjes,
Diana
goedeavond Diana, kun je mij/ons iets vertellen over de cherrytomaten in olijfolie? Ik ben erg benieuwd hoe de resultaten bij jou zijn.
Hallo Margriet,
Nou, eigenlijk bevalt het heel goed!!
Gisteren lunchte ik samen met tuinvriendin Laura en hebben we samen een potje op bij een broodje kaas 🙂
Er zijn 3 opmerkingen: ik moet meer tomaatjes in een potje duwen want er loopt wat sap uit de tomaatjes en nu is het dus ongeveer 50% tomaatjes en 50% olie/tomaatsap/azijn (wel erg lekker om brood in te dopen trouwens)
En de tomaatjes worden wel heel zacht (logisch, door het zout en het zuur). Lekker maar ik ga er daarom wel vooral stevige tomaatjes voor gebruiken (zoals Sprite, Datterino en aanverwante vlezige cherrytomaatjes).
En de azijn en olie zijn heel belangrijk. Ik ga van beide dus wat minder gebruiken (omdat ik er meer tomaatjes in ga proppen). En de verhouding tussen olie en azijn is ook iets belangrijk dan ik inschatte (in sommige potjes zit net wat meer azijn en dan wordt het soms voor het lekker net te zuur dus dat ga ik de volgende keer eerst afwegen in plaats van in het wilde weg sprenkelen. En ik kan adviseren om niet te bezuinigen op de kwaliteit van azijn en olie, omdat ze een deel van de smaak bepalen. Maar het is hier zeker een succes en ik ga het dus zeker dit jaar ook weer maken (sterker nog; ik bestelde met dit recept in mijn hoofd zaden van een oranje en een groene Datterino :-))
groetjes,
Diana
Oh je clamondino! De mijne heb ik helaas weg moeten doen. Na het binnenzetten afgelopen okt. is het mis gegaan.
Dank je wel Diana, voor de zending zaadjes…(Die schattige kleine zakjes!!!)
Hoe krijg je het toch voor elkaar om alles wat je aanpakt zo persoonlijk te laten zijn met zo’n professionele uitstraling? Het is een genot je te volgen.
Na een succesvolle proef in 2023 met twee soorten tomaten, ga ik in 2024 dus 7 soorten uit jouw collectie proberen. Eerst de komende weken een mooi ‘afdak’ gaan maken, want bij mij gaat alles buiten, in de volle grond.
Ik tuinier ook al zo’n 30 jaar, met nu meer tijd, maar ik blijf het lastig vinden te blijven bij wat ik daadwerkelijk lust en eet…
Met de prachtige foto’s van je voorraden inspireer je me om ook op dit vlak weer meer te gaan doen. Sterkte met gezondheidszorgen en alle goeds voor 2024.
Monique
Hallo Monique,
Wat leuk!! Ik ben benieuwd wat je er komende zomer van vindt!
En heerlijk om nu weer voorzichtig te kunnen beginnen, met plannen, indelen, en als het beter weer wordt ook de tuin weer in.
Ik hoop dat je een mooie zomer en een heerlijke oogst krijgt!!
groetjes,
Diana
Honingtomaatjes zijn dat struiktomaten of gewoon tomaten die ge moet dieven
Hallo Fina,
Volgens mij is het honingtomaatje geen bestaand ras waar je zaden van kunt kopen, en dat betekent dat ze waarschijnlijk een F1-hybride is (en kwekersrechtelijk beschermd?) waardoor zaden uit zo’n gekocht tomaatje een andere uitkomst (in bijvoorbeeld, groei, opbrengst, grootte of smaak) geeft dan het tomaatje zelf. Er zijn wat rassen die er in naam wat op lijken zoals Miel du Mexique, Miel de Tomate, etc., als je daar zaden van koopt staat er ongetwijfeld op het zakje of ze een stam- of struiktomaat is. Als je zaden uit een honingtomaatje uit de winkel hebt gehaald kun je er van uitgaan dat ze een stamtomaat is omdat er in de professionele teelt vrijwel geen struiktomaten worden geteeld.
groetjes,
Diana