Kiemen

Valt er nog wat te vertellen over het zaaien van paprika’s, pepers en aubergines? Ik heb er al zoveel over geschreven dat ik in herhaling val. Maar het is zo leuk (het zaaien, kiemen, verspenen en ook het praten en schrijven erover). Waarom eigenlijk?

Omdat ze één van de eerste soorten zijn die we kunnen zaaien voor een heerlijke zomerse oogst. Het zaaien van nog wat rucola of de eerste doperwtjes is toch van een andere orde. En ik ben dol op doperwten en rucola hoor, en ook op het zaaien ervan. Maar de soorten die je nu of binnenkort kunt zaaien voor de oogst in de lente kunnen wat meer kou verdragen, groeien sneller en zijn wat makkelijker in de verzorging. Voor paprika´s, pepers en aubergines moet je serieus je best doen. Net als als puzzelen: het is toch leuker om een wat moeilijkere puzzel te maken dan één die je in 2 minuten klaar hebt. Het geeft net iets meer voldoening (en is ook goed voor het vertrouwen in het restant aan hersencellen, zo werkt dat in ieder geval bij mij 😄).

Paprika´s, pepers en aubergines hebben meer tijd nodig (vandaar ook dat ze nu worden gezaaid), en ook wat meer aandacht bij de verzorging. Vertroetelen. Maar niet teveel want dan worden ze lui, of zwak. Nee, het is de kunst om ze juist zo warm/vochtig te zaaien dat ze kiemen, maar niet té warm/vochtig want dan kunnen de zaden schimmelen. En ze moeten op tijd worden verspeend, voor ze te lang en dun worden. En daarna moet ze zodanig licht en warm worden gezet dat ze goed groeien: die combinatie van licht en warmte luistert heel nauw. Te koud en ze groeien niet, te warm en ze groeien te snel en worden te lang, en dat geldt ook voor te weinig licht. Te nat en ze gaan dood door schimmel en rot, en bij droogte gaan ze ook dood omdat ze nog niet genoeg worteltjes hebben om zelf op zoek te gaan naar de vochtige onderlaag in het potje. En dan heb ik het nog niet over wel of niet bijvoeden (en zo ja, wanneer, en met wat en hoeveel). Want de voeding in de meeste soorten potgrond is na ongeveer 4 tot 5 weken uitgewerkt. En ik heb het dan ook nog niet over die potgrond: kokospotgrond, gewone potgrond, zonder turf, zaaigrond, zelf een mengsel maken, etc.

Ja, paprika’s, pepers en aubergines zaaien is en blijft een uitdaging. En gaat dus ook nooit vervelen. Ook omdat er zo veel keuze in rassen is; van piepklein tot heel groot, in bijzondere vormen, en in heel veel onrijpe kleuren en net zoveel rijpe kleuren. Voor mij is een deel van de lol dus ook de verwachting; ik zaai graag elk jaar weer nieuwe rassen en ben nu al benieuwd of de planten gezond en goed groeien, een goede opbrengst gaan geven, vroeg of laat zijn, hoe de kleur van bloempjes en vruchten wordt, hoe ze smaken, hoe pittig ze zijn, etc.

Elk jaar krijg ik weer vragen over het zaaien van deze 3 soorten, over het kiemen, de temperatuur, de standplaats, voeding, vocht, verspenen, zaaimedium, etc. Ik ben dus niet de enige die elk jaar zo druk bezig is met deze 3 soorten 😁

Er is geen recept. Dat zou mooi zijn; “volg deze stappen om succesvol paprika’s, pepers en aubergines op te kweken”. Zoals moestuinieren geen wetenschap is. Elk jaar is weer anders, elk huis is anders, hoeveel licht, welke rassen, wat wil je, hoeveel planten heb je, wanneer zaai je, etc.. Iedereen moet zelf een beetje proefondervindelijk uitvogelen wat de beste standplaats in het huis is qua licht en temperatuur, wanneer het beste moment is om te beginnen, waar de zaailingen veilig staan en goed groeien, etc. Ik zweer bijvoorbeeld nog steeds bij het planten van 3 zaailingen bij elkaar van pepers en paprika’s (bij aubergines doe ik dat niet meer omdat ik toch het idee kreeg dat de wortels zich dan in de zomer minder goed konden ontwikkelen). Andere mensen vinden dat niks en planten de zaailingen gewoon per stuk uit. En weer anderen toppen de jonge planten (dat vind ik zelf nou weer niks want de planten vertakken altijd op een hoogte van ongeveer 25 centimeter, waarom zou ik een wond maken als de plant het zelf prima kan en doet, en zonder een wond te maken). Maar het kan dus allemaal…. wat je zelf handig/fijn/werkzaam vindt.

Mochten mensen toch een klein beetje een leidraad zoeken, zeker wanneer ze nog niet heel vaak pepers, paprika’s en aubergines hebben gezaaid, dan zijn dit wellicht wat leuke of handige blogs/pagina’s die ik over dit onderwerp heb geschreven:

• Teeltpagina Aubergine
• Teeltpagina Paprika
• Teeltpagina Peper
• Deel 1: Voorbereiden
• Deel 2: Zaaien
• Zaaien in vermiculiet
• Zaaien via de denomethode
• Deel 3: Verspenen
• Paprika’s en pepers per 3
• Lange en dunne zaailingen
• Diefjes in jonge paprika- en peperplanten

Terug naar het nu: ik zaaide de paprika’s, pepers en aubergines op 5 februari (een dag met goede constellaties volgens de kalender van Maria Thun). In de propagator, op ongeveer 27 graden. In een tray met alleen vermiculiet. En dat is heel fijn, omdat ik de zaailingen heel gemakkelijk stuk voor stuk uit het vermiculiet kan trekken (je kunt er een filmpje van vinden via de link hierboven in Deel 3: verspenen). Het betekent alleen ook dat de zaailingen daarna vlot moeten worden verspeend want er zit geen voeding in vermiculiet: het steeltje, het worteltje en de 2 blaadjes heeft de zaailing dus volledig op eigen kracht gemaakt, met de voeding die bij haar zit in het zaadomhulsel. Zaailingen die te lang in vermiculiet (of in de deno-methode in papier) blijven worden uiteindelijk geel en de groei stagneert, simpelweg omdat de voeding en kracht/energie die in het zaadje zat na de kieming ‘op’ is.

Gezaaid…. en lekker warm:

Vijf dagen later zie ik de eerste lusjes van de gekiemde zaden:

Drie dagen later….

Het zijn al echt zaailingetjes geworden. Ik wil nog héél even wachten…

Vervolgens had ik 2 dagen geen tijd. En dan ineens worden de zaailingen in de relatief donkere en behoorlijke warme propagator al behoorlijk lang:

Nog niet te lang. Maar wel hoog tijd!! En dus verspeende ik vanmorgen al flink wat zaailingen. Alleen de 2 pepers voor dit jaar zijn nog niet gekiemd (maar daar maak ik me nog niet druk om, pepers kiemen bijna altijd wat later dan paprika’s, zeker de rassen van de soorten baccatum en chinense). Als alle zaailingen verspeend zijn en de pepers nog niet gekiemd zijn ga ik de propagator 24 uur uit zetten en daarna juist op 28 of 29 graden; zo’n korte temperatuurdip en daarna juist weer extra warm kan wat lastigere pepers nog wel eens net het goede zetje geven om te kiemen.

Verspeend:

De paprika’s en pepers, zoals gezegd, weer gewoon per 3 in een potje. En daarna flink water, voorzichtig langs de zaailingen (voor het vocht natuurlijk, maar ook zodat de gronddeeltjes de zaailingen goed omspoelen/omsluiten). De eerste week hoef ik ze geen water te geven, zo vochtig zijn ze. Want er zijn 3 mogelijke en belangrijke oorzaken van de dood van de zaailingen van deze 3 warmteminnende soorten: gebrek aan vocht, gebrek aan warmte, en een trauma. Een zaailing kan even zonder eten. Het is niet goed natuurlijk, het verzwakt. Maar het gaat niet direct dood. Maar als het geen vocht krijgt is het snel gedaan met de zaailing. Hetzelfde geldt voor temperatuur: leg peperzaailingen 1 nacht bloot buiten en de kans dat het heeft overleefd is al vrij klein, en als het de nacht wel heeft overleefd zal het zeer zwak zijn, met meer kans op ziekten, plagen, een groeistilstand of andere ellende. En tot slot: mocht je bij het verspenen per ongeluk het worteltje of de kiemblaadjes afbreken, dan is het bijna altijd ook helaas wel voorbij met de zaailing. Dus: voorzichtig verspenen, een temperatuur boven de 15 graden (liever rond de 20 graden, afhankelijk van de hoeveelheid licht) en gelijk na het verspenen heel ruim water geven. Dan blijken de zaailingen verder echt heel sterk te zijn. Ik heb meer dan eens wat zaailingen waar ik echt geen plek meer voor had in een emmertje weggegooid; drie weken later bleken die in restjes vermiculiet, een paar papiertjes en een vleugje zand dat ook in het emmertje zat, nog steeds te leven (en dat vind ik dan altijd zo knap en sterk dat ik ze dan alsnog oppot, zonder naam en vooral ook zonder idee waar ik ze moet laten 🙄😅). Je kunt dus best veel fouten maken, paprika’s, pepers en aubergines zijn behoorlijk vergevingsgezind, op de drie na die ik noemde.

En zo staan de zaailingen er nu bij:

Bij deze wil ik tuinbuurman Gerard nog even hartelijk danken; helaas moest hij stoppen met zijn moestuin, en ik vond op een morgen zijn groeilampen in mijn kas met een briefje dat ik er vast nog plezier van zou hebben; Nou en of!!

Het voordeel van dit systeem is dat de zaailingen voldoende licht krijgen, maar ook wat warmte van de lampen (het is hier bij het raam vooral in de nacht behoorlijk koud). Ik zet de lamp om 08 uur aan en om 21 uur weer uit. Ik heb ondertussen ook mijn eigen LED-lamp opgehangen. Als de zaailingen eenmaal een eerste eigen blaadje hebben gaan de zaailingen in het zonnige raamkozijn met lamplicht in de avond. En dan is er gelijk weer plek onder lamp van Gerard voor nieuwe zaailingen (van onder andere de pepers, hoop ik 🤞).

Ennnnn….. na het komende ijskoude weekend lijken we ineens de lente in te duiken, voor volgende week zie ik dubbele cijfers bij de dagtemperatuur staan. Dat lijkt me heerlijk!! Voor mezelf, voor de tuin en voor deze zaailingen, want dan gaan ze allemaal het zonnige raamkozijn in (onder het mom ‘kunstlicht is fijn als het nodig is maar niets is zo goed voor zaailingen als buitenlicht en zonlicht).

Tot slot nog één foto, van een stekje van de vaste plant Erigeron karvinskianus; in de koude kas (waar het in de nacht toch net zo hard vriest als buiten) maakt ze al voorzichtig 2 eerste bloempjes. Hoe dapper is dat!!