Het einde van de test

Ik heb al een paar blogs geschreven over hoe Phytophthora hier eerst zorgde voor problemen bij de aardappelen. Gelukkig hebben we toch nog een aardige oogst. Ruud heeft nog 3 keer wat rotte aardappelen uit de 2 kratten met oogst gevist maar de laatste 10 dagen zijn er geen nieuwe aangetaste aardappelen in de voorraad meer bijgekomen en gaan we er voorzichtig vanuit dat de rest van de oogst gezond is.

Daarna kwam er Phytophthora in de tomaten, zowel buiten als in de kas. En vooral in de kas (Ik heb daar hooguit 3 of 4 keer in de afgelopen 30 jaar Phytophthora gezien) ben ik er erg bang voor. Maar gelukkig kreeg ik de tip dat de planten te behandelen zijn (niet te genezen maar wel te remmen in hun aantasting).

Voor wie het hele verhaal wil begrijpen/volgen en dit de eerste keer is dat je het leest is het handig om de 3 blogs en de reacties daarop te lezen:

Ik had heel graag de test af willen maken. Maar hoe lang wil ik ellende rekken? En hoe lang wil ik andere planten in onze eigen en in andermans volkstuin blootstellen aan mogelijke verspreiding? Drie dagen geleden vond ik het genoeg geweest, het vernevelen met appelazijnoplossing ging niet helpen.

Dat wil niet zeggen dat het niets doet, daarvoor duurde de test tekort. En ik heb slechts 1 plant in de buitenteelt, in 1 jaar op 1 plant kan ik niet voldoende testen om een conclusie te trekken (want het hangt ongetwijfeld ook af van het ras, de mate waarin de plant al aangetast was, het weer, etc.). Ik heb het dus slechts 2 weken lang uit kunnen proberen, in die tijd heb ik 5 keer verneveld (elke 2 tot 3 dagen, afhankelijk van het weer (regen). Dit was aan het begin van die 2 weken:

Daar lijkt de aantasting door Phytophthora nog in een redelijk vroeg stadium te zijn maar tegelijkertijd al duidelijk aanwezig. Dit is hoe de plant er nu uitziet, ondanks 5 keer vernevelen met het appelazijnmengsel:

Ik heb telkens aangetaste blaadjes verwijderd tot er niet veel blad meer over was. Na de laatste foto heb ik dat niet meer gedaan, want de aantasting werd alleen maar erger, zo ziet het er van dichtbij uit:

Je ziet dat het ondertussen al niet meer alleen op het blad zit maar ook in de stelen en op de kroonblaadjes van de vruchten. En iets wat ziek is trekt ‘opruimers’ aan, er zitten zo links en rechts al pissebedden, kleine naaktslakjes en zelfs 2 groene rupsen op de vruchten.

Ik heb nog even overlegd met Ruud en samen hebben we besloten dat het genoeg was. We hebben de plant in delen voorzichtig uit de kuip gehaald en in een grote afvalbak gelegd. En daaroverheen hebben we een stuk karton gevouwen want om de plant af te voeren moesten we door onze eigen tuin lopen, langs de kassen en uiteindelijk ook langs andere tuinen (waar zo links en rechts nog tomaten en late aardappelen staan).

Zo, opgeruimd staat netjes. Misschien kan ik nog wat snijbiet zaaien voor in die kuip, of sla, of koolrabi, of nog snel even wat bietjes, ik zie wel.

Gelukkig eindigt dit blog niet in mineur want ik was niet de enige die een mogelijk middel om Phytophthora te remmen testte. Tuinbuurvrouw Laura (3 tuinen verderop) deed dezelfde test maar dan met baking soda (1 volle eetlepel op 3,5 liter water, 1 keer per 5 tot 7 dagen vernevelen (afhankelijk van eventuele regen). En haar buitentomatenplanten (en de planten in haar kas) leven nog!

Phytophthora kan niet worden genezen, als het eenmaal in de plant aanwezig is, maar het lijkt dus wel degelijk te remmen te zijn. Het is belangrijk om dan wel in een vroeg stadium te beginnen. En daarvoor moet je het ook in een vroeg stadium herkennen (lees daarvoor de andere blogs en zie daar de foto’s). Het is belangrijk om elk aangetast blad gelijk weg te nemen. En uiteindelijk betekent dat waarschijnlijk inderdaad dat er uiteindelijk weinig of geen bladeren meer zijn. Bij gezonde planten is dat niet wat je wilt want het blad zorgt voor de opname van voedingsstoffen. Maar dit zijn geen gezonde planten, je bent hier aan het redden wat er te redden valt, in de hoop op toch nog wat rijpe tomaten.

Dat geldt ook voor de tomatenplanten van buurvrouw Laura. Je ziet hieronder weer wat aangetast blad bij haar buitentomaten, ze knipt elke 2 of 3 dagen weg wat er nieuw aangetast lijkt. En oei, het zit nu ook al bovenin de stam, dat is een slecht teken bij deze plant, in tegenstelling tot de plant van de vorige foto. Maar gelukkig nog niet in de tomaten. Eén tot twee keer per week vernevelt ze met het baking soda-mengsel (nu nog zonder olie maar als het moet gaat ze dat erdoor mengen want zeker in regenachtige periodes blijft de baking soda daardoor wat beter op de planten ‘plakken’).

Ik krijg ook voorzichtig de eerste meldingen van mensen die het proberen en waarbij de tomatenplanten er baat bij lijken te hebben. Het zou leerzaam zijn als andere mensen die het hebben geprobeerd hun positieve en negatieve bevindingen in een reactie willen laten weten. Want is iedereen er tevreden over of gaat het toch ook vaak mis? En zo ja, hoe erg waren de planten dan al aangetast bij de eerste verneveling en hoe vaak is er verneveld? Ik ben erg benieuwd, het zou toch geweldig zijn als we Phytophthora op deze manier in de hobbytomatenteelt een heel klein beetje beheersbaar zouden kunnen houden. Zoals gezegd; het is heel belangrijk om snel te herkennen en in een zo vroeg mogelijk stadium te beginnen (of zelfs al preventief eens per 2 weken te vernevelen vanaf eind juni/begin juli). En uiteraard is hygiënisch werken belangrijk (zoals niet de knipschaar waarmee je blad van een door Phytophthora aangetaste plant hebt verwijderd ook bij gezonde tomatenplanten gebruiken). En consequent blad verwijderen zodra je daar aantasting op ziet. Ik ben heel benieuwd!! En uiteindelijk zou je dit ook op aardappelplanten moeten kunnen gebruiken, dat heb ik niet geprobeerd (want we hadden de aardappelen al gerooid voor ik van dit middel hoorde).

Hier hebben we nu geen buitentomaat meer om wat dan ook te testen. Maar Phytophthora blijft hier in de kas ook nog steeds aanwezig, gelukkig nog niet bij alle planten. Om de 2 of 3 dagen controleer ik elke plant en verwijder ik bladeren met plekjes:

Het is hier nu ‘beheersbaar’. Maar ik weet niet voor hoe lang nog, want het heeft hier al weer zo vaak en veel geregend dat de kassen (en de tuin) weer op een modderpoel lijken, bonen wegkwijnen, palmkool tot op de nerf wordt opgevreten, worteltjes verpieteren voor ze zelfs maar een worteltje maken, etc.. Ik heb er niet snel last van en er zijn echt wel andere slechte jaren met tegenslag geweest, maar ik heb het voor het eerst in mijn 30 jaar lange tuincarrière nu een beetje opgegeven.

Het is bijna augustus, wat is deze maand voorbij gevlogen! Met vooral herstellen en telkens weer opnieuw maar tevergeefs zaaien (met dank aan slakken, pissebedden, etc.) en pappen en nathouden (en voor dat laatste hoefden en hoeven we niks te doen). Ik was vanmorgen nog even op de tuin en zag dat er nu in de kas volwassen tomatenplanten doodgaan (alles staat weer onder water en vervolgens vinden mol en woelratten het fijn om er onderdoor te graven). Ik moest er bijna om grinniken….. tot ik voor de 2e keer in 1 week tijd tot op mijn ondergoed natgeregend thuiskwam, ik was een fractie te laat op de fiets gestapt en in de 1 kilometer die ik naar huis moet fietsen overvallen door één van die vele hoosbuien die hier al een week lang meerdere keren per dag vallen.

Misschien wordt het tijd dat we eens gewoon gaan zitten en genieten van wat wel goed gaat: de eenjarige bloemen doen het geweldig dit jaar en bloeien volop. Ik kan (gelukkig) bijna geen foto maken zonder dat er één of meerdere hommels, bijen, zweefvliegen of zelfs vlinders op staan.

Morgen denk ik er vast weer anders over en gaan we met nieuwe moed verder, maar vandaag ga ik eens een dag alleen maar genieten van alles wat er wel groeit, bloeit, zoemt en zweeft. En ik wil niet te dramatisch doen hoor, gisteren aten we bietjes, vandaag andijvie en morgen boontjes. Er zijn jaren dat we volop oogsten, dit jaar ‘foerageren’ we ons kostje bij elkaar :-). En ik kan niet veel tomaten oogsten maar nu in ieder geval nog wel van elke plant wat. De laatste foto is dan ook een foto van een aantal tomaten/rassen die we konden oogsten, ik plaatste de foto ook al op instagram (voor wie instagram heeft: Instagram – Diana’s Mooie Moestuin). Toch een beetje genieten!!

Abonneer
Laat het weten als er
guest

75 Reacties
Oudste
Nieuwste Meest gestemd
Inline feedbacks
Bekijk alle reacties
Anja Haelewijn

Ik heb alle aangetaste bladeren afgetrokken. Ik had ongeveer nog 1/5de over. De kleine dieven van ongeveer 5 cm heb ik laten staan en de top van de plant. Dan 2 dagen na elkaar verneveld met appelzijn en water. Dit was 10 dagen geleden. Ze zien er weer heel goed uit. Meer dan verdubbeld in omvang. Nieuwe bloemen, nieuwe tomaten, rijpe tomaten ondertussen. Wel nog eens extra voeding gegeven tussenin. Voorlopig geen spoor van de tomaten plaag te zien. Ik hoop dat het zo blijft maar ik heb goede hoop.

Ad

Door knippen plukken maak je nieuwe wondjes en kans op extra besmetting

Conny

Hoi Diana, wat versta je onder vernevelen? Is dat elke plant cq blad besproeien of algemeen in de kas wat rond de planten sprayen?

Rudy

Bij gebrek aan groenten ben ik bloemen leren eten dit seizoen, dat en pastinaken is het enige dat het echt goed doet.
De tomatenplanten in de serre blijven voorlopig wel goed hier, er is mij wel aangeraden om lava meel te bestuiven over de planten, dit zou ook kunnen helpen?
Zeker ben ik het niet en het meel hangt dan ook wel op de tomaatjes die je eerst moet afspoelen voor gebruik, voorlopig werkt het.
Verder dezelfde problemen gehad, vooral de slakken zijn dit seizoen talrijk aanwezig door de nattigheid…

Pauline

Hoi Diana, het verstuiven van lavameel schijnt te werken – maar ik las ook over een nadeel, in mijn ogen een heel groot nadeel. Insecten die in contact komen met het lavameel krijgen dit overal tussen hun externe skelet-delen. Omdat het meel zo ultra fijn is; het gaat overal in zitten. En het schuurt ze dan letterlijk kapot…..
Om die reden wil ik het niet verstuiven. Maar ik doe het al wel sinds een paar jaar in de potgrond, een kleine theelepel per plant. Door het opnemen van alle mineralen worden de cellen van de plant sterk, weerbaar. En dat werkt goed!! Mijn buurvrouw doet het nu ook en haar potten, in de achtertuin, hebben geen phytophtora meer, ook nu niet! Dus dat is echt een aanrader, goed voor plant én dier. Zegt het voort…
Hartelijke groet, hou vol en geniet van je bloemen!

Rudy

Het probleem blijft altijd hetzelfde, hoe bewijs je of iets werkt of niet.
Ik heb thuis een serretje en een in de moestuin op verplaatsing.
In de moestuin op verplaatsing heb ik lavameel gebruikt met goed resultaat, thuis heb ik het niet gebruikt en ook met goed resultaat…
Af en toe in beide serretjes wel een ziek blad moeten weghalen , voorlopig niks meer dan dat….
Maar ja het seizoen is nog niet ten einde, misschien zie ik later toch een groot verschil, wanneer dat zo is zal ik het doorgeven.

Margriet M

Hallo Diana,
Ik had de tip gelezen van Monty Don om lava meel te verstuiven over het blad van de tomaat en aan de voet van tomaat , heeft uitstekend gewerkt .
Ook tegen de slakken werkt het fantastisch. Met al die regen doe ik het om de drie dagen

Marjon

Beste Diana,

Ik heb geen kas of serre dus al mijn tomaten worden in openlucht gekweekt, een deel in grote potten op mijn terrassen en de rest in vollegrond in de moestuin.Ik heb dit jaar voor het eerst een aantal “resistente” tomatenrassen gezaaid en opgekweekt. Ik zet al jaren “resistente” aardappelrassen en daar ben ik zeer tevreden over. De rassen die ik gezaaid heb zijn Galahad, Mountain magic en Damsel. En het verschil is spectaculair. Terwijl mijn gewone tomaten (in de moestuin) allemaal heel zwaar aangetast zijn door phytophthora doen de resistente rassen het prima, hoewel ze dus gewoon naast de andere planten staan. Behalve hier en daar een piepklein vlekje op het blad zijn ze kerngezond. Ik heb de aangetaste blad verwijderd en ze doen het dus prima. De tomaten in potten doen het voorlopig nog allemaal goed. Volgend jaar wil ik nog meer van die resistente rassen uittesten. het is voor mij wel de eerste keer in ruim 30 jaar tuinieren dat ik zo’n slecht moestuinjaar heb.

Frouwke

Zo’n 10 dagen geleden was er op zaterdag nog niets aan de hand met de tomatenplanten die buiten staan.
‘s Maandags had de phytophthora op bijna alle planten behoorlijk toegeslagen.
Direct begonnen te sproeien met mengsel water – olijfolie – baking soda.
Spuit om de 2 – 3 dagen, afhankelijk van de regen.
Lang niet alle planten hebben het gered, maar de planten die er nog wel staan gaan er steeds beter uitzien.
Steeds minder aangetaste bladeren en helemaal geen aangepaste tomaten meer.

Zou er iets op tegen zijn om volgend jaar direct na het uitplanten preventief te gaan spuiten?

Michael

Hier de 1e vaststelling gedaan op 5 juli. 5 dagen later heb ik op alle andere planten aantastingen gevonden. Ik heb als een gek zitten knippen – zonder hele bladeren te knippen als dat niet moest – en ook een aantal planten moeten wegdoen als het op de stam zat. Ondertussen 2 dagen zonder enige aantasting op de 19 resterende planten. Ze lijken te herleven: vers blad, nieuwe bloemen, snelle vruchgroei en -rijping. Sommige soorten lijken er ook minder last van te hebben. Het is nog wat voorbarig en het weer gaat weer de verkeerde kant uit, maar we blijven hopen.

marina Miltenburg

Hoi diana
Mijn aardappelen waren aangetast. Die heb ik direct gerooid.
In de kas heb ik meerdere soorten tomaat. O.a hartzfreude, Hildaris, Mirabelle ,Honingtomaat en nog een vleestomaat. Alles staat naast elkaar. Ik zag aantasting alle Hildares. Ik heb direct de aangetaste bladeren verwijderd. Er zaten alleen nog een paar kleine blaadjes bovenin. Daarna heb ik alles besproeid met baking soda vermengd met water. Geen olijfolie erbij. Dat was 1,5 week terug en nog niet weer gesproeid. Nog geen aantasting weer gezien. De andere tomaten soorten hebben tot dusver nog geen aantasting gehad. voor mij dus volgend jaar geen Hildares weer.

Margriet

Heel herkenbaar, bij ons doen prei, bieten en snijbonen het goed. Verder is werkelijk alles opgegeten door vooral naaktslakken. Nog geen courgette kunnen plukken, geen sperzieboon, er staat geen kool meer, aubergine, paprika. Het is echt treurig dit jaar. Zelfs allerlei bloemen heb tevergeefs al meerdere keren gezaaid…..Dit jaar geen oogst om over naar huis te schrijven.

Annerieke

Tegen de slakken heb ik escar-go gestrooid, nadat al mijn kleine plantjes waren verorberd door de slakken. Dit is niet gevaarlijk voor andere dieren en kinderen.
Intussen zie ik weer veel aangevreten groen, dus ik zal de escar-go maar weer tevoorschijn halen!

Bregje Smit

Mijn chocolade tomaten lijken er veel minder last van te hebben dan de andere soorten. De planten wel aangetast , dus veel blad weggeknipt. Maar de tomaten zelf blijven gezond. Was vorig jaar ook zo.

Marcel

Hallo Diana,
ik lees al een tijdje mee met je mooie informatieve blog. Eigenlijk is het een naslagwerk. Complimenten.
Ik moestuinier al ruim 30 jaren. Dit jaar heb ik voor het eerst een klein kasje, van 2,5 bij 2 m. Bedekt met folie. Het staat helemaal vol met 3 soorten tomaten; marmande, garden delight, en moneymaker. Ook staan er een paar paprika, en mini paprika planten en een paar aubergines. Hier tussen staan overal basilicum planten. Ik dief eigenlijk allen maar, en knip her en der wat op mijn gevoel takken weg. Geef alleen water en wat compost. Ventileer wel redelijk goed. Maar hier nog geen gevreesde phytophthora. Duimen maar. Weet niet waarom, misschien dom geluk tot nu toe. Heb voor de rest ook veel ellende met slakken, grijze kleine, grote naaktslakken en grote huisjes slakken. Rupsen vreten alle kolen op die niet onder net staan. Wat onder een net staat heeft alleen last van slakken. ( ps, de winterprei heb ik nu ook onder een net staan) Vorig jaar alle winterprei verziekt door de preimineer. Courgette, de helft krijgt rot aan de uiteinden…Verder hier ook mieren, pfff. Dus al met al een vermoeiend en teleurstellend jaar. In al die jaren nog nooit mee gemaakt. Is wel iets aan de hand met het klimaat. Dus de ellende is volgens mij overal in bijna iedere moestuin. Hopelijk een mooi najaar. Afgelopen week maar paksoi en chinese kool gezaaid. Hopelijk wordt dat iets. Succes met iedereen en dit mooie blog, groetjes Marcel

Leon van de Kerkhof

heel herkenbaar, Marcel. het lijkt erop dat dit jaar groenten niet willen groeien. En dat wat een poging tot groei doet wordt stelselmatig -meestal ‘s nachts- opgepeuzeld door slakken. En als koperdraden rond te beschermen gewas slakken tegenhouden dan willen rupsen het nog wel eens overnemen.
Verder heb ik de indruk dat er dit jaar te weinig zonne-energie op de planten wordt overgedragen. Waar ik normaal gesproken binnen 2 weken tomatendieven beworteld krijg, lukt dat nu na 4 weken nog niet. Toch houden we moed met het zicht op de volle appel- en perenbomen. Dan maar inzetten op het fruit en voor de rest genieten van dat wat wel groeit en bloeit. Met vriendelijke tuingroet, Leon.

jenneke

Ik zag op een frans filmpje iets over preventief behandelen van de tomaten door het vernevelen met baking soda. Drie kleine eetlepels met een liter water vermengen en dan nog een soeplepel olie erbij. Schudden en dan vernevelen. Dat is alleen nodig wanneer het blad langer dan tien uur achter elkaar nat blijft.

Cor

Beste tuinders,

als ik dit alles lees betreffende middeltjes tegen de aardappel/tomatenziekte,
komt bij mij als chemisch onderlegd verwoedt volkstuinder toch altijd weer de twijfelachtig onderbouwde werking naar boven!
2 middeltjes, die elkaar totaal bestrijden!
Het ‘beruchte’ wondermiddel baking soda is een licht alkalisch produkt! pH 9 !
Het eveneens bekende “allheilmittel” appelazijn is een sterk zuur product pH 3-5 !
Beide zouden moeten helpen?

Laatst het toppunt van uitstekende werking bij iets schoonmaken: eerst BS oplossen en dan de schoonmaakazijn erbij> schuim!, daarmee inborstelen en voila!! superschoon effect!
Sorry voor de wat satirische opmerkingen!
Maar als er een middel was tegen goedgelovigheid….?
Tip: Het KAN niet zijn dat AL die wonderen met natriumbicarbonaat (BS) en de al of niet troebele azijnen waar zijn!

Ja, er zijn wel zeker werkingen, maar die passen bij het echte karakter van sommige eenvoudige zuren of basen!

Een tip van een echte deskundige uit de reinigingsprodukten wereld:
Een Allesreiniger in beperkte hoeveelheden in water vermengd reinigt 90 % van alles wat te reinigen is! Blijven alleen nog de eenvoudige bleekmiddelen over en deze vooral niet een nacht in de WC-pot laten staan!
Binnen minder als 5 min bestaan de bacterieen
En niet die kasten vol met “Speciaal Reiniger A tm Z”

Zie ook die verschrikkelijke kalkaantastingen in de reclames!!

Marleen Verdonck

Baking soda en azijn zijn inderdaad elkaars tegenhangers voor wat betreft zuur-base reacties; maar hun effect op levende organismen kan wel gelijkaardig zijn. Dat komt omdat die organismen bij een bepaalde pH een leefbaar milieu vinden. Door ofwel zuur ofwel base toe te voegen kun je dat milieu onleefbaar maken; of niet meer geschikt voor voortplanting. En dat laatste volstaat al om de uitbreiding van de tomatenziekte een halt toe te roepen.

Marleen Verdonck

Concreet is de vraag dus of de azijn het leefmilieu voldoende zuur maakt; en of de baking soda het milieu voldoende basisch maakt om deze schimmel te bestrijden.

Gonne

Hoi Diana
Hier (in midden Frankrijk, het heeft  ook heel veel geregend) slaat de P. ook keihard toe, bij een fietstochtje vorige week door de omgeving zag ik buiten geen enkele tomaat meer gezond overeind staan. Ook mijn 6 buitentomaten heb ik uitgetrokken, 1 had ik nog behandeld met baksoda (natriumbicarbonaat, ligt hier gewoon in grote zakken in de supermarkt) maar die aantasting ging sneller dan ik kon spuiten.
In de kas meer geluk, daar spuit ik iedere 3 tot 4 dagen (vooral omdat er nieuwe bladeren bijkomen) en knip ik iedere 2 dagen aangetaste bladeren weg. Dat wil zeggen, het aangetaste bladdeel plus één of 2 extra delen, bij de volgende knipbeurt moet ik soms het restje ook wegknippen. 1 plant heb ik uitgetrokken maar dat was een andere schimmel. De rest doet het goed, bij sommige soorten moet ik meer wegknippen, bij andere bijna niets. In de kas heb ik het nog niet op een steel gezien, maar dan zou ik wel veel meer weg gaan halen. De ontplofte struiktomaten die eigenlijk te dicht op elkaar staan hebben er wel meer last van, maar niet op de dichtbegroeide delen! Ook de bladeren in het gangpad waar ik steeds tegenaan kom blijven gezond. Kortom ik kan de logica van de besmetting nog niet helemaal begrijpen. Ik ben nu 2 weken aan het behandelen en vandaag hoefde ik nauwelijks wat weg te knippen. De zieke stukken doe ik overigens in de kas al in een zak die bij het grofvuil gaat. De schaar ontsmet ik soms met spiritus.
Ik heb tussen de tomaten paprika (net één bloempje) uitjes, basilicum, sla, worteltjes kruiden en oost-indische kers staan.
De zeer late bastaard aardappelen aan de andere kant van de tuin (40 meter) hebben nu ook plekken.
Hier ook veel van die heel kleine slakjes (met huisje dus), maar wat staat de rest er lekker groen bij met al die regen!

John

Ik zie heel veel informatie voorbijkomen, maar een echte remedie voor deze schimmelinfectie lijkt niet voorhanden. Er schuilt ook een gevaar om op deze manier te proberen de ziekte te vertragen. Ook tijdens de behandelingen zal de plant nog steeds plekken houden waar schimmels kunnen gedijen en sporen vormen, die vervolgens op de aarde weer een bron van infectie zullen zijn voor het volgend jaar. Ik heb gelukkig in de kas nog geen last. Ik heb misschien veel geluk. Het enige dat ik kan bedenken, is dat ik minimaal water geef. Hooguit één maal in de veertien dagen en dan heel voorzichtig onder aan de stam, zonder de bladeren nat te maken. Ook heb ik de onderste 40 cm van de stam alle bladeren verwijderd. De deur van de kas staat zowel overdag als ‘s nachts open voor ventilatie. Ik heb gelukkig niet de situatie dat de boel blank komt te staan. Ook niet bij de extreme regenbuien, die we ook hier in Rotterdam hebben gehad. Misschien heb ik gewoon geluk. Ik heb me wel voorgenomen om bij de eerste verschijnselen van aantasting, de planten meteen te ruimen. Ik vrees anders dat de schimmel zich nog jaren in de kas zal laten gelden.

redzebra

Ik moet hier Oscar toch tegenspreken, het artikel waar naar verwezen wordt kan je hier gratis downloaden : https://www.researchgate.net/publication/40183694_The_occurrence_of_the_A2_mating_type_of_Phytophthora_infestans_in_The_Netherlands_significance_and_consequences

Sinds 1980 is er wel degelijk een sexuele voortplanting in Nederland en vorming van oosporen en dit versnelt nog steeds (vandaar de snelle doorbraak van resistente rassen), het artikel geeft juist het tegenovergestelde aan wat je hier vernoemt (en dit is een oud artikel, het is alleen maar erger geworden).
Oosporen blijven 3 a 4 jaar aanwezig in de grond (afhankelijk van het type grond), vooralsnog is water (liefst plasvorming) nodig , om de plant dan via de onderste bladeren te besmetten (dus gelukkig nog niet via de wortels) maar de sporen zullen wel degelijk aanwezig zijn als je besmet materiaal verwerkt.
om even de conclusie van het oude artikel aan te halen (de werkelijkheid nu is erger)
“In this paper we have given an overview concerning survival over the seasons of the
potato late blight fungus with special emphasis on the occurrence of sexual reproduction
in the Netherlands. The old Al mating type isolates, present before 1980, were displaced
rapidly by new Al and A2 mating type isolates from Mexico. Genetic diversity in the new
pathogen population is tremendous, strongly suggesting that sexual reproduction occurs
in the field. Oospores, which can survive in soil between growing seasons, have been
found in the field. They can accumulate in the soil and infect emerging sprouts and leaves
which are in contact with the soil. This new epidemiological process may lead to a more
massive start of the epidemic earlier in the season”

Toch even opletten en de bronnen nagaan bij het geven van advies.

redzebra

Bedankt voor die tip, daar ga ik zeker naar kijken.

redzebra

Een deeltje van dat artikel ging over de oude A1 mating types welke hier aanwezig waren voor 1980. The asexuele voortplanting zorgde voor weinig variatie en konden alleen overleven via oude plantenresten (knollen, enz). Vandaar misschien de misvatting. Deze oude A1 zijn ondertussen volledig vervangen en de aanwezigheid van A2 wordt steeds groter. Hierbij spelen volkstuinen blijkbaar een grote rol, terwijl in de periode 1988-1990 waarover de studie gaat de A2 types maar 18% waren in de landbouwvelden, betrof dit voor de volkstuinen meer als 50% met daarenboven ook een grote verscheidenheid in genotype.
Dus kan je wel stellen dat we als hobby tuinder beter ook wat meer voorzichtig zijn het lijkt via deze studie dat we fungeren als broeihaarden.

redzebra

Tot slot wil het niet zeggen dat je dan geen aardappelen of tomaten kan zetten eenmaal die oosporen aanwezig zijn, preventiemaatregelen zoals je beschrijft in je vorige blogs voor tomaten : o.a. onderste bladeren verwijderen en zorgen voor geen opspattend water zijn normaal voldoende, voor aardappelen wordt o.a. aangeraden om ze te poten in een voorgevormde ronde rug.

Pearlsofpassion

Dat doe ik elk jaar, maar dit jaar konden ze ook nog eens heel erg laat naar buiten waardoor er niet veel meer was dan ‘onderste bladeren’. En de besmetting zat natuurlijk eerst op de aardappelen. Die stonden per toeval wat dichter op elkaar dan andere jaren door de vorm van het bed en ik was te laat met onderste bladeren snoeien. Doe ik bij de aardappels ook want ik aard wel aan maar haal dan de bladeren op en nabij de grond weg zodat die niet nat blijven.
Maar dit jaar was het gewoon te nat.

redzebra

ja dat is, de omstandigheden zijn gewoon bijzonder slecht dit jaar

redzebra

Voor de aardappelen gaat evenwel in deze niet over aanaarden, maar om te zorgen dat de opkomende spruiten niet geïnfecteerd geraken, daarom ruggen op voorhand maken waarbij water niet in contact komt met de opkomende plant.

redzebra

En Oscar heeft in deze wel gelijk, het grote merendeel gebeurt via besmetting via lucht, ook al probeer je via alle maatregelen het tegen te houden, zolang er via o.a. de buren een continue besmettingsbron is, ben je eraan voor de moeite. Ik had gelezen dat op sommige volkstuinen in deze een streng regime geldt, misschien is dit slecht jaar een reden om dit eens onder de aandacht te brengen.

John

Hoi Diana, naar aanleiding van je reactie ben ik gaan zoeken in de wetenschappelijke literatuur over de ziekte en de infectiecyclus van phytophthora. In een bepaalde fase van de cyclus op de plant vindt er een seksuele reproductie plaats waardoor zgn oosporen worden gevormd. Deze sporen kunnen in de grond langdurig in een stationaire fase blijven, totdat zij met opspattend regenwater weer op de plant terechtkomen. De oospore ontkiemt dan op blad of andere plantendelen en de aantasting begint opnieuw. De oomyceten kunnen dus wel degelijk in de grond overleven en een infectiebron voor toekomstige gewassen opleveren. Sporen die ontstaan in de a-seksuele reproductie cyclus, kunnen idd alleen voortbestaan en zich vermeerderen op plantendelen, zowel boven als onder de grond.

Pearlsofpassion

Hier werkt de baking soda ook boven verwachting. Ik heb 2x gesproeid met een 5 tal dagen tussen de laatste keer een week geleden. De aantasting was al ver gevorderd (we waren een weekje weg) en zat ook op de stelen. Zo laag dat weghalen geen optie was of de hele plant moest weg. Dat heb ik bij de meesten ook gedaan maar de beste planten laten staan omdat ik niets te verliezen had. In de grond zit het toch al.
Alleszinds, nu lijkt de besmetting gestagneerd. Ik heb nog 1 plant weggedaan. Niet omdat er plekken bij kwamen maar de bestaande begonnen wel wit uit te slaan en als ik dat wilde weghalen bleven er geen tomaatjes meer over. Dus om de andere 2 overgebleven planten meer kans te geven, toch die ene er maar uit. De andere 2 doen het goed. Ze groeien niet meer want hebben vrijwel geen blad meer en ik heb ze getopt omdat ik niet wilde dat ze nog verder trossen zouden maken. Ik had nooit verwacht dat ze het zo goed zouden gaan doen en wilde de tomaten die er al hingen alle kans geven om af te rijpen. Maar misschien had wat extra jong blad achteraf gezien wel handig geweest.
Ondertussen is er 1 tomaat aan het kleuren en vraag ik me elke dag af of het met deze regen niet veiliger is haar binnen te halen. Ze hangt er nog. We gaan het proberen. Zien wat ervan komt.

Maar ik ben dus echt te spreken over de baking soda. Dit is echt een duidelijk verschil met eerdere besmettingen die ik meegemaakt heb. En ook hoe snel het in het begin ging, en dan nu stabiel blijft…
Ik ben blij dat ik een middeltje weet dat toch kan helpen bij nattere zomers.

Lavameel kende ik idd ook. Eens gezien op tv in een programma over biologisch moestuinieren. Daar hebben ze er ook een serre vol tomatenplanten mee gered terwijl het bij de buren vol plaag stond.
Maar dat het schadelijk is voor de insecten, staat me wel tegen. En waarschijnlijk werkt het ook niet goed in de regen, dus niet bij buitentomaten. Het lijkt wat op diatomeeenaarde, begrijp ik. En dat gebruik ik bij m’n kippen tegen bloedluis, maar probeer het zo weinig mogelijk in de natuur te brengen, net omwille van die insectendodende werking. Al brengen de mieren en koolgalmug me wel zo ver dat ik het zou willen gaan proberen.

Lavameel zou ook milieubelastend gewonnen worden, naar het schijnt. Net als turf…

Diana, ik hoop dat je je zin weer terug krijgt om nog wat van de rest van het jaar te proberen maken. Maar daar twijfel ik eigenlijk niet aan.
Het seizoen voelt door al die tegenslagen al bijna om,maar het is nog maar eind juli (nog net). Er is nog veel mogelijk.

Groeten
Valerie

Anne

Dag Valerie,

Lavapoeder en -gruis weert luizen. Denk jij nog aan andere insecten die er nadeel van ondervinden?
Diatomeeënaarde is echter niet te vergelijking met lavapoeder of gruis. Je kan het zeker niet tegen de rode bloedluis bij kippen inzetten. Diatomeeënaarde is iets anders dan lavagruis. Het zijn minuscule fossielen die de rode bloedluis kwetsen terwijl lavapoeder of gruis uit de vulkanen komt, niks kwetst en wel heel veel silicium bevat.
Voor de tomaten zie ik lavapoeder eerder als een preventiemiddel meer dan om de tomaten te behandelen als ze ziek zijn.
Een fijn weekend, Anne

Danny

Gewoon bevestiging van wat Valérie en anderen hier delen :
ik had een dertigtal tomateplanten, buiten en binnen in een serre; heel vroeg, begin juli al, met nauwelijks tomaten aan de stammen, werden de buitenplanten getroffen door de schimmel… nadien die binnen… eerst basalt aan de stammen (niet verstoven) maar vervolgens de soda truk… vergeefs voor de planten buiten, maar in de serre heeft het herhaaldelijk vernevelen wel resultaat resultaat gehad … de paar overlevers staan daar nu wel naakt op het slagveld, met alleen nog blaadjes aan de top… ik heb ze gehouden om het experiment te kunnen vervolledigen en ik stel vast dat de platen ook terug blaadjes aanmaken…
Als ik volgend jaar voldoende moed vind, dan zal ik de soda truk in ieder geval ook preventief gebruiken !

Margriet

Nadat het vernevelen met appelazijn en olie in eerste instantie leek te werken, nam de aantasting toch toe. Eergisteren heb ik alles uit de kas gehaald[ de kas die beschadigd is door storm en half open is] Ook daardoor nam het denk ik toe, het bleef te lang nat en toch vochtig en warm. Ik heb 3 maal verneveld, om de dag. Buiten heb ik zeker 12 planten staan. Afgelopen warme jaren ging dat altijd prima. Nu staan de planten er nog steeds goed bij. een enkel bruin plekje op een blad wat ik steeds weg knip. Maar hoelang het goed zal gaan met al die regen? Als een tomaat nu ook maar enigszins begint te kleuren neem ik hem maar vast mee naar huis. Ook ik schreef erover, mocht je tijd hebben en het leuk vinden om te lezen: https://volkstuinvanbemar.nl/plensbuien/

Marlène

Heeft iemand ervaring met het gebruik van ZILVERWITTE ALSEM, WITTE STRUIKSALIE ? Ik heb het voorjaar zaad besteld, maar ben er niet aan toe gekomen om het ook daadwerkelijk te zaaien. Dus helaas ook niet kunnen gebruiken toen ook hier de phytophthora toe sloeg. Ik lees het volgende over deze plant: “aangetoond is, dat het extract van het blad en de stengel van deze Artemisia remmend en zelfs dodend werkt op de schimmel Phytophthora, de veroorzaker van de aardappelziekte in aardappels en tomaten”

Danny

Dag Marlène, heel interessant,
heeft u ook een link naar de bron van dit artikel?

Marlène

Dag Danny,
Ik vond deze informatie op de site van Vreeken Zaadhandel: https://www.vreeken.nl/390050-aardappeldokter

Danny

Super, hartelijk dank !
Ik kweek sinds vorig jaar Artemisia Annua, een ander wonderplantje;
maar ik ga deze zeker ook proberen !

Suzy

Ik zit ook op een volkstuintje waar de P. aantasting welig tiert op zowel aardappelen als tomaten. Ik ben meteen na je vorige blog begonnen met vernevelen met baking soda en eveneens knip ik trouw alle aangetaste bladeren en vruchtjes weg bij de tomaten (ik heb zelf geen aardappelen staan). Bij mij werkt het wonderwel ! Zelfs al heeft mijn naaste gebuur erg zieke tomatenplanten die maar blijven staan 🙁
Dus dank voor deze tips Diana zo zal ik toch nog enkele tomaten kunnen oogsten dit jaar 🙂

John

Ik kweek reeds een 10tal jaren tomaten en gebruik tegen de ziekte (de plaag) steeds kopersulfaat (Bordeauxse pap)… Is daar iets mis mee? Ik zie bij jullie allen geen woord daarover? Doe ik het mis? Ben ik mijzelf aan het vergiftigen?? Telkens als het na regenweer opnieuw warm wordt sproeide ik daarmee en totnogtoe had ik geen ziekte. Maar dit jaar was ik aan bed gekluisterd en werd er niets gesproeid en… alles zwart en bruin!
John

Carine p

Dag John,
Kopersulfaat wordt inderdaad ingezet tegen p. en het werkt heel goed. Ik weet niet of het dit jaar ook zou werken, want het is echt veel vochtiger dan anders. Persoonlijk gebruik ik het niet en soms 1 keer op de druiven. Als je het sporadisch gebruikt, geeft dit geen probleem, maar uiteindelijk stop je toch koper in de grond. Goed voor het milieu is het niet.
Groetjes
Carine

Marion

Mijn tomaten in de kas gaan goed, waar ik last van heb zijn de druiven. Mijn druif heeft enorme trossen en langzaamaan worden de druiven bruin en verschrompelen. Dit bij allebei mijn planten. Hebben meer mensen hier last van?

michael

Hier is de druivelaar er ook slecht aan toe. Heel veel slecht blad en op de kalere plaatsen zijn de trossen aan het verschrompelen. Ik heb nog een paar mooie trossen. Die zitten wat meer beschut en hebben waarschijnlijk minder last gehad van het slecht weer. Succes!

Marion

Helaas. Maar mijn zorg dat ik de enige was en er dus iets ‘ aan de hand was’ is niet terecht. Dank voor de reactie

Vicky Giltjes

Beste Diana, ook hier de eerste tekenen van Phytophthora, geen aantasting op de bladeren maar op meer kleine plekjes op de stam. Gelijk behandelt met baking soda. Nu heb ik deze week toevallig een smeerwortelzalf gemaakt en daar lemongrass essentiële olie aan toegevoegd welke specifiek helpt tegen o.a. schimmel. Smeerwortel is een zeer helende plant voor de mens dus wellicht ook voor planten. Als test heb ik nu alle plekken die aangetast zijn ingesmeerd met deze smeerwortel zalf. Wie weet wat het doet, baat het niet dan schaadt het niet. Zou zomaar ineens een oplossing kunnen zijn.

Herman

Sinds kort volg ik jullie website en facebookpagina. Het geeft me inspiratie en goede ideeen om in jijn eigen moestuin uit te proberen. Ik zou graag wiilen weten op wat voor grond jullie tuin is. Zelf woon en tuinier ik op Brabantse zandgrond. Makkelijk te bewerken, in het voorjaar snel opwarmend en met gehulp van compost en natuurlijke bemesting over het algemeen een goede opbrengst

Lanclus Marc

Hallo Diana
Mijn recept die ik zelf gebruik tegen tomatenplaag is 2 liter water en 3 eetlepels appel azijn en 1 eetlepel gewone azijn, dit helpt de ziekte af te remmen niet genezen
Dit mengsel verstuif ik zeer rijkelijk op de tomaten plant elke dag die buiten staan al 6 dagen lang.
Groetjes Marc

Stella

Hallo Diana,
Huer vandaag ook het einde van de test met baking soda,5 planten buiten, eerst dacht ik dat de nieuwe scheuten mooi waren, maar nu met het vele regenen toch weer aangetast, dus afgevoerd de planten in de serre dat gaat alleen roma daar heb ik er van weggedaan ,eerste maal gezaaid ,is geen topper .vandaag 7.6 kg tomaten afgedaan dus ik klaag niet .Voor de rest gaan mijn aubergines voor geen meter dit jaar, wellicht niet warm genoeg Nog 1 sla die niet opgevreten is door de slakken ,dat word degusteren Voor de rest is het een raar jaar ,volgend jaar beter hopelijk
Groetjes Stella

Marina

Wat ontzettend vervelend voor ieder voor wie dit jaar het slechtste jaar in tijden is! Tegelijkertijd ook een geruststelling voor mij in mijn tweede tuinierjaar, want ik dacht dat ik iets vreselijk verkeerd deed dit jaar. Alles waarvan ik wil dat het groeit wordt opgegeten door slakken, afgebroken door duiven/eksters, opgeknabbeld door konijnen, verzopen door de regen, gekielhaald door mollen en woelmuizen, beschimmeld door vocht en kou. En alles waarvan ik niet wil dat het groeit, is enorm. De volkstuin grenst aan een verwilderd veldje, en ik wist niet dat brandnetels bijna 2 meter konden worden. En de hoeveelheid slakken… Kan natuurlijk gewoon een jaartje minder zijn, maar na weer zo’n c-jaar als het vorige, keek ik (en ik denk meer mensen) zo uit naar nog zo’n fijne afleiding van de tuin. Vorig jaar was, ondanks de droogte, heerlijk met mooie oogst. Ook wel wat verloren aan planten, maar dat was niets vergeleken met nu. Voor dit jaar had ik veel leuke zaden van je besteld, Diana. Jammer genoeg zijn de strobloemen Dragon Fire en het Champagneblad keer op keer door de naakslakken opgegeten en zijn de verschillende tomaten besmet geraakt. Maar gelukkig doen de pepers het goed. Helaas is het allemaal niet anders, hopelijk wordt volgend jaar weer beter. Klein lichtpuntje: het slechtste jaar ooit is na dit jaar in ieder geval achter de rug en hopelijk duurt het weer een jaar of 20-30 voordat het weer ‘s zover is 🙂 Succes allemaal!

Pearlsofpassion

Ocharme, zo’n jaar in je 2e moestuin jaar. Meteen een goede les in relativeren dan weer wel.

Wij hebben net de eerste lichting snijbonen geoogst en versneden. Wel voor het eerst grondig moeten wassen omwille van de luizen én het heermoesextract dat ik gesproeid had, maar we hebben weer 3 porties geoogst.
Oh, dat doet deugd. 🙂

Moed voor iedereen! Het troost toch dat iedereen last heeft.

Groeten
Valerie

Hanneke

Of je nou 2 jaar of 10 of 20 jaar bezig bent, gegarandeerd dat je af en toe zo’n baggerjaar hebt. Dus kop op, het ligt zeker niet aan jou!

Hier ook drama. Paprika’s, aubergines, courgettes, ze worden opgevroten door slakken en staan triestig te zieltogen. Ik heb 2 x boontjes kunnen eten en ik verwacht er niks meer van, terwijl mijn doel een vriezer vol boontjes was.

De bramen doen het dan weer goed. Fijn hoor, maar ik heb nog potten bramenjam van vorig jaar staan, en daar kan een mens niet van leven…

Dus wanhoop niet, volgend jaar kan een topjaar worden! (Of niet, maar dat hoort gewoon bij moestuinieren.)

lies

Een kut-jaar voor moestuinders, schimmels, slakken, mieren,… nemen het over en zo nietig zijn wij dan. Maar naar mijn vader’s wijsheid breekt een boer niet zijn schuur af voor één slechte oogst. Er zijn nog boontjes, snijbonen, zomerprei, bietjes, sla, erwtjes, selder, met wat geluk toch hier en daar een pompoen en courgettes, dus… Gewapend met allerhande tips uit zoveel tuinders-ervaring en hoopvol kijk ik uit naar een volgend tuinjaar en wil ik al plannen… Met verrukking kijk ik naar de prachtige collectie tomaten van Diane en die wil ik ook wel proberen kweken maar waar komen die zaden vandaan? Het lijken wel heel exclusieve soorten. Alvast heel veel dank voor alle informatie en bruikbare tips en met veel tuin-moed verder! Lies

Mario

Beste Diana,
Ik heb bruinrot gekregen in de tomatenplanten in mijn kasje en heb de hele oogst (12 grote planten) vanmorgen geruimd. Binnen één week alles weg! 🙁
Ik heb op het internet gezocht en heb nu het vermoeden dat het komt omdat ik met oppervlaktewater sproei, ik pomp water uit de sloot.
Ik beregen altijd op de grond, maar heb twee weken terug per ongeluk één keer via de bovenleiding bewaterd, waardoor alles natuurlijk “zeiknat” was.
Een paar dagen daarna begon het in één plant die ik direct heb verwijderd. Een week later was alles volledig aangetast.
Mijn vraag is nu: heeft iemand hier ervaring mee? Over (poot)aardappelen is wel info te vinden en geldt er een sproeiverbod.
Alle info is welkom, alvast bedankt en ga zo door met je site!!
Groeten van Mario

Hanneke

Ha Diana,

Ik heb zelf 1 keer phytophtora in de tomaten gehad, dat was heel snel einde verhaal. Dit jaar zien de tomatenplanten er ook niet geweldig uit, al sinds het late voorjaar alsmaar plekjes en vlekjes en afstervende blaadjes. Maar na veel lezen en foto’s vergelijken denk ik dat het bij mij om Alternaria (“early blight”) gaat. Met de zoekfunctie vond ik daarover geen resultaten op je site, dus vandaar mijn bericht.
Ik hoor heel veel mensen over phytophtora die al heel vroeg in het seizoen de kop opstak. Ik vind het verschil heel lastig te zien, maar zou dat in veel gevallen niet die “early” versie van de ellende kunnen zijn?

Ik haal zelf nog steeds aangetaste bladeren weg, bij sommige tomatenplanten betekent dat hele kale stammen, bij andere valt het wel mee, en ik oogst eigenlijk niet veel minder tomaatjes dan ‘normaal’. Dat aangetaste blad ziet er net zo triest uit als bij die keer dat ik phytophtora had, maar de stam en de tomaten zelf zijn schoon. Het wordt ook niet erger, en het speelt bij mij dus al maanden.

Heel verhaal, maar wellicht heeft iemand er iets aan of zou jij een keer het verschil kunnen bespreken?

Corine

1 dag voor ik op vakantie zou gaan, was het raak , de phyto op een tomatenplant in de kas. Het was 24 juli en allerlei soorten, ook oerrassen uit zuid Amerika stonden klaar om te rijpen.
Ik was zo blij met je blog erover, onmiddellijk ben ik gaan knippen en sprayen met bakpoeder, een tovermiddel -voor heel veel meer dingen ook!-
Ik heb om de 6 dagen (laten) sprayen en bij thuiskomst op 14 augustus was ik blij met de meegevallen schade. Ik heb meteen alle aantastingen weer weggeknipt, de kas heeft alle weken dag en nacht open gestaan en er is zuinig bewaterd. Nog steeds rijpen tomaten verder, ik pluk af en toe een aangetaste tomaat, maar het gros verdwijnt naar de keuken

Een fantastisch huismiddel dus!

Koen Streutker

Na behandeling met baksoda is de Phytophthora in de tomatenplanten tot stilstand gekomen en heb ik (en nog steeds) tomaten kunnen oogsten. Wat heel bijzonder is is dat er weer grondscheuten zijn ontstaan en zelfs zijn gaan bloeien. De planten staan niet in een kas, maar gewoon buiten maar wel met een afdakje.
Het is dus zeker de moeite waard verder proeven te doen.

Meld je aan voor de nieuwsbrief

Naar de reacties