Phytophthora in tomatenplanten bestrijden

Ik schrijf dit blog om 2 receptjes te delen die ook op de pagina met Milieuvriendelijke bestrijdingsmiddelen heb geplaatst die wellicht zouden kunnen helpen om aantasting van phytophthora in tomaten tegen te gaan (je vindt er trouwens ook handige receptjes tegen luizen, slakken, meeldauw, witte vlieg, etc.). Met dank aan tuinbuurvrouw Laura en aan Ellen voor de recepten!

Ik krijg al anderhalve week regelmatig berichten van mensen die milde tot ernstige aantasting van phytophthora in hun tomaten (en ook aardappelen) zien. Er zijn mensen die de aangetaste bladeren wegknippen en soms helaas zelfs alle planten al hebben moeten verwijderen. Dat vind ik altijd erg verdrietig; in de winter zaden uitzoeken en bestellen, in maart zaaien, vertroetelen tot mei, uitplanten, verzorgen, opbinden, dieven…… en dan zonder een enkele rijpe tomaat alles weg moeten gooien. Ik weet ook nog niet uit eigen ervaring of deze recepten helpen, ik ga het zelf proberen, en wellicht zijn er mensen die op deze manier toch ook nog hun tomatenplanten willen proberen te redden.

Ik heb hier gelukkig in de kas geen phytophthora in de tomatenplanten, een kas is een half gesloten systeem en dat betekent dat een ziekte of plaag er lastig in kan toeslaan (helaas betekent het ook dat als de plaag of ziekte wel in de kas heerst het ook heel moeilijk is om te bestrijden). Wij houden in deze weken de deuren dicht en de ramen op een kier want phytophthora-sporen verspreiden zich door de wind.

Maar ik heb 1 tomatenplant buiten in een kuip op de volkstuin staan. Nota bene op zo’n 5 meter afstand van de aardappelen die we vorige week rooiden omdat er phytophthora/aardappelziekte in zat (zie dit blog over Aardappelziekte). En voor alle duidelijkheid voor de mensen die nog niet heel lang moestuinieren: aardappelen en tomaten zijn zo nauw aan elkaar verwant dat ze dus allebei heel gevoelig zijn voor de pseudoschimmel en elkaar dus ook heel gemakkelijk kunnen besmetten.

Op de foto bovenaan deze pagina zie je de bewuste plant. Ze zou het ras ‘Hundreds & Thousands’ moeten zijn maar dat klopt helaas niet. Maar ze is wel heel grappig, met klein tomaatjes die wel iets op een kruising tussen de rassen Reisetomate en Turks Muts lijken. Maar ik had dus eigenlijk al het plan om de plant eruit te halen, omdat ze niet soortecht is en ook nog eens aardappelziekte heeft. Tot ik van deze 2 recepten hoorde. Dat verandert deze plant ineens in een leerzaam experiment :-).

Op de foto bovenaan dit blog zie je al duidelijk de aantasting, op de close-up foto hieronder is het nog wat duidelijker: de gele verkleuring met daarin de bruine plekken die zacht en nat worden. Ik zie het wel ook al op een klein stukje van de stengel maar nog niet op de tomaatjes zelf. De aantasting is dus gelukkig nog niet zo ver dat ze bij voorbaat al niet meer te redden is.

Afijn, ik beloofde 2 receptjes. Allereerst knip je alle aangetaste bladeren weg.

Recept 1 bevat baking soda (zuiveringszout, je kunt het vaak in oranje doosjes in de supermarkt of toko vinden). Baking soda zou de pH van het blad veranderen waardoor het minder ontvankelijk is voor de ontwikkeling/verspreiding van phytophthora. Meng 1 eetlepel baking soda met 3,5 liter water. Om te zorgen dat het beter op het blad hecht kun je er eventueel ook nog 2 eetlepels plantaardige olie (zoals zonnebloemolie of olijfolie) door mengen. Je kunt het preventief gebruiken en dan vernevel je het eens per 10 tot 14 dagen over het blad (hangt ook een beetje af van hoe vaak het regent en of je er olie door hebt gemengd want dan blijft het dus wat makkelijker/langer ‘plakken’). Als er eenmaal phytophthora in het blad zit zul je vaker (eens per 5 tot 7 dagen) moeten vernevelen.

Recept 2 bevat appelazijn: Meng 1 deel appelazijn met 3 delen water en vernevel dit over de planten. Doe dit op een dag dat het niet gaat regenen en herhaal het regelmatig (zeker in een regenachtige week). Wellicht zou het ook hier helpen als je er op 1 liter mengsel 1 eetlepel olie door zou mengen. Ik denk dat het op dezelfde principes berust als het baking soda: het lichtzure appelazijnmengsel verandert ook weer de pH van het blad waardoor phyophthora zich niet uit zou kunnen breiden.

Ik ga het recept met appelazijn bij mijn door phytophthora aangetaste tomatenplant proberen (in dit geval eerst maar eens zonder olie). Ik heb eerst de plant nagekeken en aangetaste stengels en bladeren weggeknipt. Ook afgevallen bladeren heb ik opgeruimd. Vervolgens heb ik de plant eerst gecontroleerd op vliegende en kruipende insecten want ik denk dat het contact met zure appelazijn niet goed is voor spinnetjes en vleugeltjes van solitaire bijtjes, etc., ook niet als het zo verdund is. Vervolgens heb ik een dun laagje over de gehele plant verneveld en geprobeerd om zo min mogelijk grond en andere planten nat te maken. Als het gaat regenen herhaal ik het over 2 dagen weer, en anders wacht ik misschien 3 of 4 dagen. Ik gebruikte trouwens de troebele appelazijn van Tromp&Rueb uit de AH (er zijn heel veel appelazijnsoorten te koop in supermarkt en natuurvoedingswinkels maar deze heeft een prima prijs, is ongefilterd en ongepasteuriseerd en bevat dus nog de oorspronkelijke ‘moeder’/azijnzuurbacteriën). Voor alle duidelijkheid: ik heb er geen aandelen in :-).

En zo ziet de plant er dan na het verwijderen van aangedane bladeren en stengels, en na de eerste keer vernevelen uit:

Ik ben erg benieuwd!!

Geen van deze 2 middeltjes kan phytophthora trouwens volledig genezen. Het houdt het een verdere uitbraak tegen en remt het proces. En met wat geluk (het weer moet ook nog een beetje meezitten) zouden de planten ‘erdoorheen kunnen groeien’ (waarbij de sporen dus wel ‘latent’ in het blad blijven maar ze zich niet uitbreidt en dus ook niet de vruchten bereikt). En wellicht kun je er dan toch nog een aantal gezonde rijpe tomaten van kunnen oogsten. Dat zou toch heel bijzonder zijn (en een fijn idee voor volgende jaren)!

Tot slot: ik heb dus nog geen persoonlijke ervaring met deze 2 ‘huismiddeltjes’. Maar ik ben op 13 juli begonnen met het vernevelen van het appelazijnmengsel en ga zeker in de komende weken beschrijven hoe het gaat en afloopt. Wie weet!! (een beetje positiviteit is dit tuinjaar af en toe wel nodig).

Het vervolg van dit verhaal (hoe het verder ging en de conclusie) kun je hier lezen:

Tot slot dan na alle akelige foto’s nog eentje met wat meer kleur, het is de eenjarige Cosmos bipinnatus Velouette die hier nu volop bloeit:

Abonneer
Laat het weten als er
guest

90 Reacties
Oudste
Nieuwste Meest gestemd
Inline feedbacks
Bekijk alle reacties
Barry Taylor

Heb nog geen probleem ermee met mijn tomaten buiten maar ga dit zeker (preventief) proberen. Kan geen kwaad toch.

Jelga

Wat fijn, deze recepten! Ik ontdekte gisteren een paar aangetaste bladeren in een van mijn tomatenplanten. De rest ziet er gelukkig nog goed uit, dus dit is hét moment om het te gaan uitproberen. Baking soda en oude zonnebloemolie heb ik nog staan, dus ik ga die variant maar eens testen.

Stefanie

Bedankt voor je middeltjes.
Ik heb nog een middel, neemolie met groene zeep.. verdunnen op water en dat spuiten.
Dat zou ook werken, zeker preventief.

Marielle

Die ben ik ook aan het proberen.
Dat hielp in ieder geval ook goed bij luizen die ik had.

riekie de sain

Hallo Diana
ben nieuw hier en ben niet heel handig met computer
een mooie site
heb zelf in moestuincomplex een tuin van 480 m2 ben daar hele dagen daar hoor ik thuis
vraagje, heb aubergines in kas gepoot en komkommer, de aubergines zijn 1 meter al hoog en hebben al bloemen, nu worden de bladeren slap en bij de komkommer ook ietsm denk dat ik de slaapziekte oftewel verticicillium.maar kan nergens vinden wat ik moet doen, is een schimmel in de grond en het water stopt in de bladnerven,daardoor sterven ze op den duur af. weet jij iets wat ik kan doen,dit stuk tuin 180 m2 met kas heb ik voor het eerst dit jaar dus moet al in de grond gezeten hebben

P. Drijvers

We zijn inmiddels ruim drie weken verder van de start van de experimenten met de genoemde schimmelbestrijders. Al enig zicht op resultaat??

Ria

Dag Diana, Ruud en andere lezers,
Ik houd mijn tomatenplanten nauwlettend in de gaten. Gelukkig ziet alles er tot nu toe gezond uit, ook de drie tomatenplanten die buiten staan en niet in de kas. Maar oh. oh wat duurt het lang voordat ik een rijpe tomaat kan plukken. Nog geen zweempje van kleur te ontdekken, ook niet bij de vroegste rassen.
Afgelopen weekend gingen wij naar een verjaardag van een familielid en het is soort traditie dat ik dan altijd een grote hoeveelheid sperziebonen en courgettes meeneem. Dit jaar nul komma nul. We hebben zelf nog maar 1 keer een kleine maaltijd sperziebonen kunnen plukken.
Kortom, een tuinjaar met vele hindernissen en vooral veel geduld!
Groetjes,
Ria

Sofie

Ik vrees dat ik hebt ook zitten heb. Mijn planten vertonen nog geen duidelijke tekenen (bladeren en takken bedoel ik dan) maar alle tomaten krijgen bruine vlekken. Ik ga toch nog eens één van bovenvermelde recepten proberen!! Bedankt voor de info!!

Pearlsofpassion

Als de vruchten te veel water op zich krijgen gaan ze rotten. Het hoeft daarom geen plaag te zijn en de tomaten die later komen, kunnen nog prima zijn.
Wel nauwlettend in de gaten houden en de vruchten met bruine plekken beter niet laten hangen.

Groeten
Valerie

sofie

Bedankt voor de tip!! Ik haal inderdaad de rotte tomaten af, de stam en bladeren blijven er momenteel wel nog gezond uitzien. Maar een mooie rode tomaat heb ik helaas nog niet gehad…

Gonne

Hoi Sofie, ik ben niet echt een kenner, maar als je bladeren geen tekenen van ziekte vertonen en alleen de onderkant (het kontje) van je tomaat is bruin en soort van ingedeukt, dan kan het heel goed neusrot zijn, dat is (volgens mij) niet besmettelijk maar meestal een teken van te weinig water (of calcium). Diana heeft er al eens wat over geschreven (https://www.mooiemoestuin.nl/groenteteelt/vruchtgewassen/tomaat/tomaat-ziekten-en-plagen/)
Overigens zijn die tomaten ook niet echt lekker meer is mijn ervaring.
Phytophthora geeft meer bruine vlekken met in het begin een brede rand op de bovenkant (regenkant) van de tomaat.

Bert Stam

Beste,

Allereerst ben ik zielsgelukkig met deze site, een hoop tips etc. gevonden. Ik pacht een drietal volkstuinen, die wij Egmonders “landjes”noemen in de Duinen van Egmond aan Zee.
Wat betreft Phytopthora infestans, vaak is het een pseudo Phytophora, de beste test is om een aangetast blad in een afgesloten plastic zak(je) te doen en deze een dag/nacht op een broeierige licht zonnige plek te bewaren, als er een poezelige schimmel op komt dan is het zeker Phytophora! Bedankt voor de bestrijding tips overigens.

Met vriendelijke groet,

Bert Stam

Gonne

Je blog komt als geroepen.
Ik woon nu 4 jaar in Frankrijk en het is hier in de zomer nog niet zo nat geweest als dit jaar en na een nar najaar waarin mijn buitentomaten ernstig aangetast waren door Phytophthora heb ik nu al 5 van de 6 buitentomaten weg moeten gooien (je blog komt wat dat betreft dus eigenlijk 2 dagen te laat). .. bij de 6e ga ik je mix uitproberen en in de kas ook want daar zag ik gister ook al wat gele en zwarte vlekken 🙁 ik heb vandaag nog niet durven kijken.
Mijn ogen waren ook groter dan mijn kas (vandaar de buiten tomaten) dus er groeien best wat takken van de struiktomaten tegen het glas wat iedere ochtend nat is, moet ik me daar extra zorgen over maken? (De aangetaste bladerenzaten niet tegen het glas.) Ik heb daardoor de deuren juist flink open gezet
Zou je de stokken (en clips en zo) aan het eind van het seizoen beter ontsmetten? En met wat dan?

Ik stuur je wat foto’s van het beginstadium, want die mistte ik vorig jaar een beetje waardoor ik het niet op tijd onderkend heb. Misschien kan je er wat mee bij een artikel.
(Fantastisch blog trouwens, ik heb er echt veel aan)

Gonne

Hoi Diana, bedankt voor het antwoord.
Ik ben bang dat als ik hier de deur dicht houdt de tomaten gekookt gaan worden. Ik heb wel nu pas het zonnegordijn kunnen installeren, maar die neemt zoveel plek in dat ik het volgend jaar met die “verf” ga proberen (maar die moet ik in NL halen want dat soort producten hebben ze hier niet).
Overigens zijn de tomaten nog slechts bloempjes, terwijl ik de planten toch op tijd uitgeplant heb. Kan dat komen door te weinig water?
Wat betreft ventilatie, daar hebben de struiktomaten roet in het eten gegooid, die zijn zo bossig. Hoe doe jij dat met die in toom houden? Toch dieven geeft bij die coctailtomaatjes zo’n kleine opbrengst.

Yvonne Ghysels

Als de bloemen geen tomaten worden dan zijn ze niet bevrucht.. Het goed trillen, bij rustig weer vooral, is heel belangrijk. Of schudden.. ‘ een beetje extra waar bloemen open staan.
Ik tik met een stok tegen het touwtje waarrond ze geleid worden. Of schud met de bovendraden waar alle touwtjes aanhangen.

Jo

Veel respect voor je blog,veel succes met je mooie en goede voorlichting.

Niels Picard

Hoi Diane, wat is nu het magische van bakingsoda, epsom zout of bitterzout. Alle drie bestaan ze uit magnesium en zwavel. Door de tomaten om de week te spuiten, krijgt de plant dus voeding en versterking van magnesium en is de kleine dosis zwavel dus tegen schimmels. Je kunt er daarnaast voor kiezen om phytophthora resistente tomaten te planten. Ik heb hier goede ervaring mee. Gewoon buiten in de moestuin zonder afdakje. Mijn planten zien er prachtig uit. Mooie dikke stam, groene bladeren en veel groene tomaten. Op onze tuin zijn dit jaar al meerdere mensen die deze tomaten gaan uitproberen. Mochten je lezers willen weten welke het zijn, dan hier nog mijn blogje van vorig jaar.

https://nielspicard.nl/moestuin/tomaten-in-de-moestuin-resistent-tegen-phytophthora-infestans/

Groet
Niels

Ria

Niels, hartelijk dank voor deze informatie.

Ria

Margriet M

Hartelijk bedankt voor jou tips Niels
Groetjes Margriet M

Arthur

bakingsoda bevat geen Mg. Het is Natriumbicarbonaat.
Bitterzout wel (MgSO4)

Guy De Kinder

Enkel met Bolstar heb ik nog geen ervaring. De overige vernoemde rassen zijn hier ook nog gezond.
Dit jaar (2021) heb ik in openlucht 14 verschillende plaagresistente rassen geplant en tot nu staan er 10 rassen nog goed gezond.
Er is geen regenbescherming en er werd met niets behandeld.

Georg

Vandaag na drie dagen regen (Limburg) de eerste tomatenplanten moeten ruimen. Eerst de preimineervlieg, daarna de aardappelkever en nu phythophthora. Dit jaar wil het niet zo lukken. Ga dan morgen maar eerst baking soda halen en proberen. De weersverwachting is ook gunstig. Dus…
Iedereen succes met de tuin. De eerste sperziebonen waren wel hoeveel erg lekker.

Estella

Ik heb helaas ook de “gevreesde ziekte”in mijn tomaten, en ik ben zo alert geweest…., heel veel bladeren en veel delen van de stam/stengel zijn aangetast, de tomaatjes in wording nog niet, ik ga het morgen gelijk proberen, ik denk met de appelazijn, wil je gezonde vogels in je tuin blijven houden, moet je ook een scheut in hun drink of badwater doen, volgens de vogelbescherming, dus mijn gevoel zegt dat dit ook wel eens heel goed kan gaan werken voor de tomaten. #fingerscrossed Komt het door het natte weer? Of door het opspattende water van de bodem/grond? Is het dan niet beter de onderste bladeren van de tomaat te verwijderen???? Tips welkom…

Corrie

Dag Diana en Ruud,

Zijn deze recepten dan misschien ook te gebruiken op de aardappelen?

Manja

Beste Diana,

In dat geval zou je ook een thee kunnen maken van rabarber blad en heermoes. Dat is een oude combi tegen meeldauw en valse meeldauw. Het principe is hetzelfde. Rabarberzuur…..

Ik heb het lang geleden op een druif geprobeerd maar dan preventief.

Groetjes Manja

Pim monteba

Ik vond een klein groen rupsje op de stam van een tomatenplant die zich daar ingevreten had waardoor de top aan het afsterven was. Het bleek een rups van de groenteuil te zijn die zeer schadelijk is voor tomatenplanten.

Henk

VRAAG: Sommige tomaten zijn mat-oranje van kleur maar de meeste glanzen. Is die mat uitziende tomaat wel te eten of is dat een ziekte.
(Ik weet niet hoe ik een foto hier in kan sturen.)

Oscar de Vos

Hoi Diana,
Phytophtora is heel naar inderdaad. Ik heb ook Phytophtora in mijn buitentomaten en dat is niet zo gek met het natte weer. Goed om te weten hoe Phytophtora zich verspreidt: Phytophtora verspreidt zich in NL vooral via ongeslachtelijke voortplanting. Daarbij worden sporangia gevormd en die verspreiden zich via de lucht/wind. Als ze op een blad terechtkomen, dan komen er zoosporen vrij. Die hebben een soort van roeispaantjes en kunnen werkelijk zwemmen in regen- en dauwdruppeltjes. Deze zoosporen infecteren de plant. In de kas kun je een infectie wel beperken tot 2 of enkele bladeren, maar door deze regen is buiten de verspreiding via die zoosporen optimaal en daarom gaat de aantasting buiten zo enorm snel, helaas. De zoosporen druppelen nl. Van blad tot blad en tomatenbladeren krullen nogal eens, waardoor er water op het blad blijft staan. Kijk maar eens goed: daar waar er aantasting is op bladeren, tomaten of stelen kan er vaak vocht blijven staan. V.w.b. kas: niet handig om alles dicht te doen. Sporen van schimmels komen gewoon met jou mee als je de kas binnenkomt. Daarnaast begrijp je uit bovenstaand verhaal dat je juist moet luchten omdat vocht juist een noodzaak is voor infectie. Bladeren die tegen glas aanhangen houden vocht vast. Haal maar eens een blad weg van het glas. Door de verdamping zie je daar altijd vocht. Het is bekend uit de literatuur, dat voor infectie het blad, tomaat of stengel 8 uur vochtig moet blijven. Dus hou je kas droog en heel belangrijk: geef niet in de middag water, want de warme grond doet het vocht snel verdampen, kas ‘s avonds dicht doen leidt tot hoge RLV in de nacht. Daarnaast een misvatting vwb overleving. Phytophtora overleeft uitsluitend op levend weefsel. Aangetaste tomaten en blad kunnen dus op de composthoop. Ook als deze zaken niet composteren, kan Phytophtora niet overleven. Phytophtora overleeft uitsluitend na vorming van oosporen uit geslachtelijke voortplanting, maar dit komt gelukkig niet voor in NL en in levend weefsel zoals intacte aardappelen die de winter kunnen overleven (in de grond) of bij milde winters op de composthoop bij slechte compostering omstandigheden. Groetjes, Oscar

Oscar

Filmpje waarin je kunt zien hoe die zoosporen vrijkomen uit sporangia:
https://youtu.be/jO9P2nKAxQ8

Gonne

Bedankt voor de info, maar als het alleen overleeft op levend materiaal, hoe komt het dan door de winter? Echt alleen via aardappels? (Die blijven hier wel veel achter overigens)

Pearlsofpassion

Dat is een goede vraag!

Bedankt voor je uitleg, Oscar. Ik vind het zeer nuttig en I teressznt. Maar ik ben ook benieuwd of je het antwoord weet op bovenstaande vraag.

Ik weet zelf dat als de omstandigheden ernaar zijn (je planten vochtig blijven staan), je toch wel Phytophtora krijgt. Of er nu aanpgetaste planten in de buurt staan of niet. Ergens dwaalt het toch altijd rond. Al zal een haard in de buurt wel niet helpen natuurlijk.

M’n buurman heeft geen plaag in z’n tomaten noch aardappels. Hij beweert nochtans dat hij ook niet spuit. Ik weet niet hoe hij het doet. (ben stiekem wel jaloers :-))

Groeten
Valerie

Oscar

Dit jaar ook geen Phytophtora in mijn vroege Frieslanders, waarvan ik de bovenste delen na ongeveer 90 dagen heb verwijderd. Maar nu – wellicht door de Phytophtoradruk die mijn buitentomaten geven – laten mijn Celebration aardappelen wel wat aantasting zien.

Oscar

Hi Gonnie en Valerie,

Goede vraag hoor. Als je aardappelplanten hebt, die Phytophtora symptomen op de bovengrondse delen vertoont, dan moet je uitkijken dat het niet via de hoofdstengel de knollen in slaat, want dan kunnen je aardappelen (na rooien en tijdens opslag) wegrotten. Toch hoeft dat – afhankelijk van de omstandigheden van opslag – niet. De hyfen van de schimmel kunnen dus ook latent aanwezig blijven en zo overwinteren. Ook kunnen zoosporen via het bodemwater naar een gezonde aardappel zwemmen en op die manier infecteren. Dat zijn de aardappels die je niet vlak voor de winter op enige diepte in je moestuingrond wilt hebben. Hoe dat werkt zie je in dit filmpje: https://www.youtube.com/watch?v=2Y77KEYuw_g

Ik heb vandaag overigens het grootste deel van mijn buitentomaten moeten rooien door Phytophtora. Ik heb mijn kas dit jaar gebruikt voor meloenenkweek omdat ik al 2 jaar achtereen last heb van een bladvlekkenziekten in mijn tomaat, die wordt veroorzaakt door de schimmel Fulvia fulva (Cladosporium fulvum). De sporen van deze schimmel overleven 9 maanden bij droge omstandigheden, dus vandaar maar eens geen tomaten in de kas. Maar buiten is ook niet alles 🙁

Oscar

Hallo Diana,

Ja prima, hoor!

Om het verhaal dan compleet te maken (hoewel wat wetenschappelijker) , kun je ook aangeven waarom we in NL vooralsnog alleen met ongelachtelijke voortplanting te maken hebben (zoals eerder beschreven):

Voor de productie van oösporen (die worden gevormd om te kunnen overleven zonder levende gastheer) heb je contact tussen een Phytophtora hyfe “mating type A1” en een Phytophtora hyfe “mating type A2” nodig. Dat is de geslachtelijke voortplanting.

A2 mating types van Phytophtora infestans zijn begin jaren 80 vd vorige eeuw voor het eerst ontdekt in Europa en zijn afkomstig uit Mexico. Daarvoor was alleen type A1 aanwezig in ons werelddeel. Het A2 type is voor het eerst in 1981 waargenomen in NL.

De belangrijkste redenen waarom oösporenvorming in het veld niet zo snel zal plaatsvinden is omdat:

1. Phytophtora infestans de winter slechts in levend plantenweefsel kan overleven. Hyfen buiten levend plantenweefsel sterven in de winter af. Dus de schimmelpopulatie wordt elke winter flink gereduceerd. De kans op een “ontmoeting” tussen A1 en A2 is klein.

2. Er in het erfelijk materiaal van mating type A1 zodanig veel mutaties per gen en per generatie plaatsvinden, dat de kleine kans op een ontmoeting tussen beide mating types een nog veel kleinere kans geeft op een effectieve sexuele voortplanting.

(Bron: Drenth, Turkensteen en Govers (1993). The occurrence of the A2 mating type of Phytophthora infestans in the Netherlands; significance and consequences. Neth. J. PI. Path. 99.)

N.B. Francine Govers is persoonlijk hoogleraar Plantenziektenkunde met speciale aandacht voor Phytophtora bij de Wageningen Universiteit.

Oscar

Hallo Diana,

Ik vind in enkele wetenschappelijke publicaties dat er een kans is dat tomatenzaden Phytophtora infestans kunnen verspreiden als je deze zaden uit tomaten haalt die de eerder genoemde oösporen bevatten. Het is nog veel minder waarschijnlijk dat dit gebeurt als er in de tomaten geen oösporen zitten.

Ik lees dus, dat de kans dat jij zaden uit je tomaten haalt die besmet zijn met Phytophtora infestans nihil is, want:

1. Zoals eerder aangegeven worden oösporen in de moestuin niet snel gevormd.
2. Voorwaarde is dat de tomaat geinfecteerd is. Dus als je een gaaf uitziende maar toch geinfecteerde tomaat laat narijpen om de zaden te verzamelen voor het volgend jaar dan zullen de typische symptomen zich thuis snel ontwikkelen en dan verdwijnt deze al snel in de groenbak.

N.B. juiste schrijfwijze van eerder genoemde sporen is:
oösporen en zoösporen

Mark

Heel goede informatie, dank.

Pearlsofpassion

Aha, de schimmel overwintert dus in de grond, wil je zeggen? In achtergebleven aardappels of het grondwater?
Maar waarom dan niet in compost? Dat is toch ook ‘grond’ in wording en als je daar dan geïnfecteerde aardappels op zou gooien, kan dat dan niet hetzelfde proces geven als onder de grond?
Kan dat niet? Of is het onwaarschijnlijk maar niet uitgesloten?

Ja, het is wel een heel slecht jaar voor buitentomaten he. Ik heb geen kas, dus tomaten altijd buiten. En ik heb wel eens wat rot op de vruchten of wat plaag helemaal op het eind van het seizoen. Dus ik verlies vaak wel wat oogst door het weer, das het risico bij buitentomaten. Maar zo vroeg in het jaar en zonder enige oogst, heb ik nog niet gehad. Dus ja, daar heb je wel pech in. Als je’t allemaal op voorhand zou weten hé…. 😉

Groeten
Valerie

Oscar

Phytophtora overleeft uitsluitend in levend weefsel, dus in aardappelen die beschermd worden door de vorst (,en dus intact blijven). Of dat nu in de composthoop, in de grond of in de opslag (poters voor het volgend seizoen) is maakt niet uit.

Pearlsofpassion

Hey Oscar,

Dat snap ik dan niet goed.
Een aardappel die geïnfecteerd is wordt toch snel rot? Die is na een week of zo gewoon blubber geworden. Ik heb het zelf goed gezien de voorbije week (en nu dus alle aardappels maar ingevroren voor ze allemaal rot zijn).
Hoe blijft dat dan levend materiaal?
Die kan je toch onmogelijk nog poten het volgend jaar.
Ik kan me niet voorstellen dat dat onder de grond anders zou zijn… Daar rotten ze toch ook weg? Als ze geïnfecteerd zijn hé.

Groeten
Valerie

Oscar

Hoi Valerie,
Dat heeft te maken met de biologische klok en de omstandigheden lijkt me. Richting de winter produceren veel schimmels overlevingsstructuren, sporen met een dikke wand die ergens tegen kunnen. Na overwintering, gaan deze weer kiemen zodra de omstandigheden gunstig zijn of als ze bv. getriggerd worden door stoffen die door nabije wortels van waardplanten worden uitgescheiden. Phytophtora aardappelen gaan rotten omdat de omstandigheden daarvoor gunstig zijn, als ze gekoeld worden of als we richting winter gaan, dan gaat de groei van de schimmelhyfen minder snel en komt deze vrijwel tot stilstand ten gunste van de overleving tot een periode waarin de plant weer kan gaan groeien die Phytophtora weer aanwendt om zich te gaan verspreiden.

Tineke

Beste allemaal,
Ik heb dit jaar voor het eerst de gelegenheid gehad om ook eens wat groentjes te kweken en ik was ontzettend trots op mijn flinke tomatenplantjes waar al heel wat mooie tomaatjes aan begonnen te groeïen…
Vorige week helaas ook bij mij Phytophthora in de planten. Heb nog geprobeerd ze erdoor te halen door in een serretje te zetten en te behandelen maar moet ze allemaal wegdoen.

Aangezien ik dit de eerste keer is dat ik wat plant en dus ook de eerste keer dat ik met deze lelijke aantasting te maken krijg, heb ik enkele vragen naar volgend jaar toe:

1) Het serretje waar de besmette planten in stonden; moet ik dat op één of andere manier ontsmetten vooraleer ik er weer tomatenplanten in zet?
2) Mijn planten stonden in plantzakken met massa’s potgrond; is die dan volgend jaar niet meer bruikbaar?
3) Kan een paprikaplant ook phytophthora krijgen?

Alvast bedankt voor de antwoorden!
Groeten
Tineke

Oscar

Hoi Tineke,

1. Nee, de serre hoeft niet ontsmet te worden, maar overlevende restanten moeten altijd worden afgevoerd. N.B. voor andere schimmels hoeft dit niet te gelden. Ik heb nu een jaartje tomatenkweek in de kas overgeslagen door de aanwezigheid gedurende 2 opeenvolgende jaren van een vervelende bladvlekkenziekte (https://wiki.groenkennisnet.nl/display/BEEL/Bladvlekkenziekte+-+tomaat) waarvan de sporen 9 maanden kiemkrachtig onder droge omstandigheden (= kas) blijven.
2. Die potgrond kun je volgend jaar gewoon gebruiken
3. Ja, maar dat is niet dezelfde Phytophtora infestans die nu huishoudt onder aardappelen en tomaten, maar Phytophtora capsici.

Groeten,
Oscar

Tineke

Top! Heel erg bedankt voor de antwoorden Oscar!

Vicky

Ik heb ergens gelezen dat je In de kas lavameel kan verstuiven tegen phytophtora. Het houdt de planten droog, en ik denk ook dat het versterkend werkt.

Pearlsofpassion

Ik heb nog 4 planten (ale, wat ervan overschiet na de slechte bladeren weg te halen) laten staan. De beste planten uiteraard. En ik ben ze ook aan het besproeien met baking soda. Dat had ik nog in huis.

Maar nu herinner ik me plots dat een oude buurman van me, 2 jaar geleden of zo zei, wikkel een koperdraad rond de voet van de steel en dan een beetje de grond in. En dan zou je nooit last hebben van de plaag. Ik heb er weinig aandacht aan besteed, want het was de laatste jaren niet nodig, maar heeft iemand daar al van gehoord? De koper zou dan vrijkomen en de planten beschermen. Iemand die daar meer over weet? Zou dat veilig zijn voor de gezondheid?
Anders zou ik dat volgend jaar evt kunnen proberen bij sommige planten. Al hoop ik natuurlijk dat er volgend jaar gewoon geen plaag komt. 🙂

Groeten
Valerie

Lien

Hallo Valerie,
Mijn tomatenplanten staan in de serre en Ik steek elk jaar een stukje koperdraad (van electriciteitsdraad) onderaan door de stam .Sinds geen last meer gehad van ziektes,

Gonne

Ik heb de laatste tomaat buiten ook gerooid; zwarte stengels.
In de kas zij het vooral zwarte vlekken op de bladeren en op andere bladeren gele vlekken met iets roods erin.
Mijn buurvrouw noemt het meeldauw (en die geeft les op een landbouw school).
En toen ik de bladvlekkenziekte van Oscar opzocht herkende ik dat ook.
(Hypochondrie is mij niet vreemd) maar dan vraag ik me dus af hoe je het één van de ander onderscheid in een vroeg stadium. Want een deel van de behandelmethode is wel anders, dus wel belangrijk en planten eromheen (sla, Oost-Indische kers) hebben dat geel met rood ook.

redzebra

bladvlekziekte : dan krijg je lichter wordende vlekjes bovenaan blad en een bruine poedervorm (sporen) onderaan onder vochtige omstandigheden. Als de plant enige resistentie heeft of het wordt droger en warmer, worden dit geel/rode of zelfs zwarte plekken . Het is in eerste instntie te herkennen aan bleker wordende cirkelvormige vlekken bovenaan blad.

redzebra

Al enig invloed gezien van het experiment ?, Het is wel een pak droger nu, dit weekend weer vochtiger. Ik ben benieuwd naar het resultaat van jij en je buur volgende week.

Oscar

Wat een leuke vragen komen hier langs Ik ga misschien wel voor mijn beurt, maar toch…

Cu is een voor de plant noodzakelijk microelement en ja, ook voor het controleren van schimmelziekten. Bordeauxe pap bevat oplosbaar kopersulfaat en wordt als preventief contactfungicide ingezet tegen Phytophtora infestans. Velt heeft hier ook een leuk stukje over: https://www.velt.nu/vraag-antwoord/moestuinvragen/hoe-denkt-velt-over-kopersulfaat-bordeauxse-pap. Bordeauxe pap wordt fijn over het blad verneveld en zorgt ervoor dat de infectie van de schimmel geremd wordt. De applicatie is dus daar waar het gevaar ligt: op de plek waar de schimmel kan infecteren.

Maar koperdraad rondom de voet wikkelen heb ik mijn twijfels over. Koper behoort tot de edele metalen die relatief inert zijn. Reageert dus vrijwel niet met andere stoffen, laat staan met bodemwater. Het staat je vrij om te proberen natuurlijk, maar ik verwacht niet dat er in 1 groeiseizoen koper vrijkomt. Dan moet dat ook nog worden opgenomen door de plant en van binnenuit een sterk gespecialiseerde schimmel gaan tegenwerken.

Carine p

Hoi,
Dit zijn interessante blogs! Ik ga volledig akkoord met het niet gebruiken van de bouillie bordelaise (bordelaise pap op basis van koper). Het gehalte van koper in de grond wordt daardoor veel te hoog. Helaas wordt dit toegestaan in de biologische landbouw, niet in de biodynamische landbouw.
Momenteel heb ik zonet 1 buiten plant tomaten aangetast. Meestal probeer ik de zieke gedeelten weg te knippen en als de hoofdstam nog ok is, laat ik opnieuw een dief groeien.is de hoofdstam aangetast, trek ik de plant eruit.
Succes iedereen. Ik probeer me nu te focussen op de wintergroenten, zomergroenten heb ik grotendeels opgegeven.
Groetjes Carine

Brechje

Beste Diana en Ruud, wat ben ik als beginnend moestuinster blij met jullie site met zoveel fantastische, veelzijdige en praktische informatie! en bovendien zo leuk en humoristisch geschreven. Alleen al daarom de moeite waard om de site te raadplegen. Een tomaten vraag: Ik hoopte dit jaar de queeste van zaadje tot tomaatje te kunnen volbrengen met als groet beloning een rijke en rijpe oogst. De planten staan buiten , heb ze ws wat te dicht op elkaar gezet omdat ik zoveel plantjes had opgekweekt was ik niet te stoppen . Afijn , ging perfect, groeiden als kool , maar nu slaat de schimmel toe, dus flink uitgedund, en weggegooid. En alle appelazijn die ik kon vinden gekocht. Hopelijk is er nog wat te redden. Elke plant heeft 3 of 4 grote takken, dus daar heb ik misschien ook al een fout mee gemaakt. Wat ik daarmee moet kan ik nergens vinden . dus graag jullie advies : Had ik al die zijtakken weg moeten halen of kan dat alsnog of kan ik ze individueel ondersteunen? of bezwijkt de plant uiteindelijk aan zoveel zijtakken.

Carinep

Dag Brechje,
Wat je kan doen om te vermijden dat je mooie zijscheuten weg moet knippen, is bijkomende stokken plaatsen en deze daaraan vastbinden. Top deze zijscheuten bovenaan, zodat ze niet verder groeien. Zijn de zijscheuten waaraan nog geen bloem hangt, wegknippen (als het gaat over stamtomaten). Knip ook een gedeelte van de bladeren weg, zodat deze mekaar zo weinig mogelijk raken. Je zal allicht wat kleinere tomaten hierdoor krijgen, maar het is soms zonde om mooie zijscheuten weg te knippen.
Succes
Carine

Brechje

Hoi Carine, Dank voor je attente reactie. Is er een max aan het aantal takken dat je in stand kan houden?Of eigenlijk liefst zo min mogelijk? Dan nog een vraag , als een van de extra takken in de stam een bruine verkleuring heeft , is dat dan die beruchte killer schimmel? en moet dan de hele plant eruit of alleen de aangedane tak? Wel fijn hoor dat je advies kan krijgen van mede moestuiners! groetjes Brechje

Carine p

Dag brechje,
Een echte wetenschap is het niet hoor. Je moet het een beetje aanvoelen. Zoals Ria schreef, je moet wel weten of het een stamtomaat, struiktomaat, kerstomaat is. het hangt ook af van de omstandigheden., het weer, binnen of buiten. Persoonlijk, maar dit is wel persoonlijk, dief ik niet elke stamtomaat. Maar ik moet er wel bijzeggen dat in een normaal jaar (niet dit jaar dus) ik buiten tomaten heb tot november. In de koude kas tot begin december. Ik woon in ZW Frankrijk. Ik dief vooral de grote soorten, om grote tomaten en ook vroege tomaten te hebben. De kleinere soorten zoals blush, yellow queen etc. laat ik extra scheuten hangen omdat de periode om vruchten te maken lang genoeg is hier. Maar al de onderste scheuten verwijder ik en tegen het midden van de stok houd ik een 3 tal dieven. Maar ik vind vooral dat alles een beetje afhangt waar je woont. Wel zet ik geregeld extra steun stokken. Er bestaat geen maximum in het aantal takken.
Qua phytophtora zijn er veel gesprekken geweest hé. Ieder doet ermee wat men wilt. Ik vind dit erg interessante reacties van Oscar, maar ben nog niet volledig mee. Hij gooit dit wel op de mesthoop, terwijl ik alle bladeren, zieke tomaten, takken zelfs verbrand. Andere bladeren en takken van tomaten gooi ik rond de koolsoorten om de aardvlo tegen te houden. Ik heb dit nooit met zieke bladeren gedaan, terwijl dit toch ook geen levend materiaal meer is….. dus, nu weet ik het effen niet meer 🙂 ik heb geen mesthoop, ik mulch alles rechtstreeks op de paden tussen de rijen. Ik gooi uit voorzorg de zieke gedeelten van tomaten niet tussen mijn paden, maar nu begin ik te twijfelen door de reactiesvan Oscar. Boeiend !!!
Wat ik persoonlijk doe is alles wegknippen, de bladeren, zieke tomaten, en takken. Als de hoofdtak beschadigd is, trek ik de plant eruit. Ik beweer niet dat dit juist is, maar zo doe ik dit reeds 35 jaar.
Vorig jaar hebben wij een heel slechte maand mei gehad met veel regen. Resultaat Phytopthora… alles netjes weggeknipt en opnieuw dieven laten groeien en uiteindelijk is alles erdoor gekomen. Ik heb toen geen enkele plant eruit gegooid.
Vandaar dat ik zeg, het is geen exacte wetenschap, het hangt enorm van jouw omstandigheden af.
Groetjes
Carine

Ria

Brechje, ik weet niet of je stamtomaten of struiktomaten hebt. Als het stamtomaten zijn had je de zijscheuten (dieven) die in de bladoksels ontstaan in een vroeg stadium moeten weghalen. Ik raad je aan om de vele pagina’s die Diana hier over heeft geschreven te raadplegen.
https://www.mooiemoestuin.nl/groenteteelt/vruchtgewassen/tomaat/

Succes ermee,
Ria

Brechje

Beste Ria, Haha, goede vraag welke tomatenplanten het zijn. Had ze aanvankelijk keurig geordend, maar in de loop van het opkweken is het een ratjetoe geworden. Maar ik kom er wel uit. Dank voor de tips!

Richard

Hallo Diana,

Ik teel al wat jaren Mountain Merit. Is resistent tegen aardappelziekte. Het is een F1, en de tomaten en de plant zijn er anders uit gaan zien na het oogsten van zaad, maar nog steeds resistent. De planten zijn nu deels struikvormend en de tomaten zijn langwerpiger geworden, maar nog steeds groot. Buiten doen ze het goed en in de kas ook, ook al sproei ik water over het blad.

Groet, Richard

[…] Phytophthora in tomatenplanten bestrijden […]

Anneke

Hoi Diana! Ik werk als redacteur voor het televisieprogramma EenVandaag. Momenteel ben ik bezig met item over de schimmelziekte Phytophtora in moestuinen en de biologische landbouw. Toen ik wat research deed kwam ik online jouw blog tegen, met onder andere een leuk stuk van jou over tips tegen Phytophtora : https://www.mooiemoestuin.nl/het-einde-van-de-test/
Aanstaande dinsdag willen we hiervoor een item filmen, zou je interesse hebben om mee te werken aan het item? Ik kon online geen mailadres/telefoonnummer vinden, maar ik leg je er graag meer over uit. Kan ik je er even over bellen?

[…] ondanks dat ik een paar dagen geneveld had met het appelazijnmengsel, zoals ik gelezen had bij Diana’s mooie moestuin.Het zal alles te maken hebben met de regens en het feit dat het dak van de kas af is. De wind kan […]

Peternel

Hoi Diana
Ik heb tomatenziekte in de kas. Kan ik daar volgend jaar dan geen tomaten planten? Of kan het wel in een ander stukje grond in de kas.
Ik heb het vorige week ontdekt op de bladeren. Maar nu toch ook op 1 stam.
Als ik nu alle tomatenplant verwijder heb ik dan meer kans om volgend jaar weer in de kas te planten?
Ik hoop op je antwoord

Groet van Peternel

Leonie Haas

Hoi Diana, helaas zit net als bij velen ook in mijn tomaat de ziekte. Ik heb met backing soda gespoten 2 weken maar het vertraagd wel iets maar heb nu bijna geen blad meer over want er bleven nieuwe plekken komen. Er hangen wel grote vleestomaten aan maar die zijn nog helemaal groen. Kan ik die beter oogsten en wat van maken of kunnen zij narijpen of het toch nog even aankijken? Alvast dank voor je antwoord! Groetjes Leonie

Bart Spruijt

Mijn buiten tomateplanten waren al allemaal ter ziele als gevolg van phytophtera en ook waren er al wat verschijnselen aan de planten in de kas. Ik heb toen twee keer behandeld met witte wijnazijn (3 delen water op 1 deel azijn; appelazijn kon ik niet vinden) en hoewel het blad er niet uitziet, blijf ik maar oogsten zonder dat ik last heb van phytophtera, zowel kersentomaatjes als grote tomaten.
Dit is echt de eerste keer, want in voorgaande jaren, wanneer de eerste sporen van phytophtera optraden, was er geen redden meer aan.
Dus: bedankt voor dit advies; het werkt!

Bart Sanderse

Hoe bemest jij de tomaten? Met gewoon koemestkorrels, dat is het makkelijkst? Tymothee hooi onderspitten werkt ook zeer goed als bemesting. Dat bevalt de nodige kalk, dat werkt goed tegen neusrot. Het zou ook invloed kunnen hebben op de Ph in de plant. Misschien minder gevoelig voor aardappelziekte?

Pien W

Dag Bart! Ik heb nooit eerder gehoord van timothee hooi als bemesting en ik kan op internet daar ook niets over vinden. Uit de voedingsanalyse van timothee hooi blijkt wel dat het voor dieren die ruwvoer eten goed zou zijn vanwege het juist LAGE calciumgehalte. Zie ik iets over het hoofd? Groeten, Pien

Meld je aan voor de nieuwsbrief

Naar de reacties